پژوهشنامه جغرافیای انتظامی

زمینه و هدف: تنوع یکی از ملزومات توسعه در جوامع بشری است. این توسعه مشروط به مدیریت صحیح این تنوع و شکاف های به وجود آمده در سطوح مختلف قومی، زبانی و دینی خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی زمینه های شکل گیری رفتار فضایی کردهای خلخال در رابطه با گروه اکثریت پیرامون و پیامدهای انتظامی، اجتماعی و امنیتی حاصل از آن، به دنبال طراحی الگوی مطلوب مدیریت رفتار فضایی گروه های اقلیت قومی در رابطه با اکثریت پیرامونی است.روش: به منظور طراحی الگوی یادشده، از روش پژوهش کیفی با رویکرد اکتشافی استفاده شد. به این منظور، تعداد 27 نفر از صاحب نظران و خبرگان مربوطه با دو راهبرد هدفمند و گلوله برفی انتخاب و تا رسیدن به هم گرایی جواب ها مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. تجزیه وتحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای کیفی از نوع قراردادی انجام شد. مفهوم سازی یافته ها نیز حاصل کدگذاری باز، محوری و انتخابی در بستر نرم افزار «مکس کیودا» است.یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که به رسمیت نشناختن اقلیت کرد از سوی گروه اکثریت، تفاخر و برتری طلبی قومی و زبانی، نابرابری قومی و تبعیض بین اقلیت و اکثریت، تحقیر و توهین به اقلیت و بی اهمیت و ارزش نگذاشتن به حب وطن اقلیت از سوی گروه اکثریت، از مهم ترین عوامل نارضایتی این پژوهش است.نتیجه گیری: نتایج نهایی پژوهش نشان می دهد که در نتیجه سه عامل اصلی «محرومیت»، «تبعیض» و «تحقیر»، کردهای خلخال الگوی رفتاری متفاوتی را با گروه اکثریت پیرامونی در پیش گرفته و در صورت عدم مدیریت صحیح، می تواند چالش های جدی انتظامی، اجتماعی و به تبع آن، امنیتی برای منطقه و حتی کشور به دنبال داشته باشد. در این پژوهش، الگوی مطلوب مدیریت رفتار فضایی جزایر زبانی در رابطه با نواحی پیرامونی طراحی شده است.

زمینه و هدف: فعالیت گروهک های تکفیری- تروریستی داعش در مرزهای شرقی کشور یکی از مهم ترین رویدادهایی است که در سال های اخیر مورد توجه جدی قرار گرفته است. تأمین امنیت مرزهای شرقی دغدغه بسیار مهمی است که با توجه به فعالیت داعش در آینده با عدم قطعیت های فراوانی روبه رو شده است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی سناریوهای آینده حضور و فعالیت گروهک تکفیری- تروریستی داعش در مرزهای شرقی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش: پژوهش حاضر با رویکرد آینده پژوهی و روش های متنوع آن، به این پرسش پاسخ داده است که: چه سناریوهای محتملی برای حضور گروهک های تروریستی داعش در مرزهای شرقی می توان تصور کرد؟ در هر کدام از این سناریوها وضعیت حضور داعش و نقش آفرینی سازمان های انتظامی - امنیتی به چه شکل خواهد بود؟ از رویکرد ۸ مرحله ای پیترشوارتز برای سناریونویسی استفاده شده است. روش پژوهش، خبره محور و مبتنی بر مصاحبه، پنل های خبرگی و جلسات ذهن انگیزی است و برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز نظرات 20 نفر از خبرگان امنیتی - انتظامی به صورت کیفی و نظام اند تا حصول اشباع نظری مورد تحلیل قرار گرفته است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که پیشران ها و حالت های مختلف عدم قطعیت های کلیدی دوگانه شامل احتمال همکاری سایر گروهک های تکفیری منطقه با داعش و وضعیت هماهنگی مرزنشینان در برخورد با گروهک تدوین که در بهترین وضعیت داعش توان حمله مستقیم به مرزهای شرقی کشور را نداشته و مرزنشینان با یکدیگر هم سو و در مقابل داعش قرار دارند و در بدترین وضعیت با همکاری سایر گروهک های تکفیری از مرزهای شرقی به داخل کشور نفوذ و برخی مرزنشینان با این گروهک تروریستی هم سو شده اند. نتیجه گیری: چهار سناریو برای آینده فعالیت گروهک تروریستی داعش در مرزهای شرقی قابل تصور است و پیشنهادهایی برای تأمین امنیت مرزهای شرقی و اقدامات لازم برای تحقق سناریوی مطلوب در حوزه های مختلف ارائه شده است.

زمینه و هدف: با توجه به مأموریت ذاتی پلیس در تأمین نظم و امنیت، پیشگیری و مقابله با جرائم مرتبط با صنعت گردش گری ازجمله کنترل فعالیت ها و خدمات غیرمجاز در بخش گردش گری و به طورکلی به وجود آوردن امنیت و احساس امنیت در فضاهای گردش گری از ضرورت های بنیادین در این زمینه شناخته می شود. پژوهش حاضر با هدف شناخت میزان تأثیر اقدامات مدیریت انتظامی بر رضایت گردش گران در کلان شهر شیراز انجام شد.روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ شیوه اجرا از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری، کلیه گردش گران داخلی و خارجی است که در بازه زمانی یک ساله از ابتدای شهریور 1397 تا ابتدای شهریور 98 به کلان شهر شیراز سفر کرده اند؛ که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 384 نفر تعیین شد. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه است که روایی آن به صورت صوری و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ محاسبه و تأیید شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون هم بستگی پیرسون و تحلیل مسیر، تجزیه وتحلیل شد.یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است اگر احساس امنیت و ضریب ایمنی گردش گران در مقصد گردش گری (کلان شهر شیراز) توسط پلیس افزایش یابد، خودشکوفایی یا همان توسعه پایدار گردش گری ایجاد خواهد شد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد، رابطه مثبت و معناداری بین ابعاد مدیریت انتظامی و رضایت گردش گران وجود دارد. فراجا می تواند با استفاده از ابعاد مدیریت انتظامی و ایجاد استانداردی مبتنی بر همین ابعاد، به عنوان یک ابزار کاربردی در جهت افزایش رضایت گردش گران خارجی و داخلی گام های مؤثری بردارد.

زمینه و هدف: مطالعه حاضر درصدد بررسی وضعیت قوم گرایی در استان کردستان (سنندج، بیجار و مریوان) و اثر حضور در شبکه های اجتماعی بر آن برآمده است.روش: مطالعه حاضر توصیفی از نوع هم بستگی بوده و جامعه آماری، شهروندان شهرهای سنندج، مریوان و بیجار بوده است و حجم نمونه انتخابی 610 نفر تعیین شد و پرسش نامه پژوهش گر ساخته دارای اعتبار و پایایی مناسب، با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای در میان پاسخ گویان توزیع شد. یافته ها: بیش ترین درصد فراوانی پاسخ گویان 5/38 درصد افرادی هستند که از شبکه اجتماعی اینستاگرام استفاده می کنند و 09/4 درصد که دارای کم ترین فراوانی است از توییتر استفاده می کنند. نتایج نشان داد که شدت قوم گرایی سیاسی در مریوان بسیار بالا بوده و با فاصله بسیار نسبت به سایر انواع قوم گرایی قرار دارد و در بیجار تقریباً تا حدودی این وضعیت معکوس بوده و شدت قوم گرایی اقتصادی بالاتر از سایر انواع قوم گرایی قرار دارد. هم چنین وجه غالب قوم گرایی در سه شهر مریوان و سنندج و بیجار از نوع اقتصادی (3/43 درصد در کل) است که وضعیت موجود استان در شاخص های مختلف توسعه اقتصادی و انسانی به خوبی گواه این مطلب است. بررسی فرضیه ها حاکی از آن است که رابطه مستقیم، معنی دار و با شدت متوسط رو به بالایی (412/0) بین استفاده شبکه های اجتماعی مجازی و قوم گرایی در سه شهر سنندج، مریوان و بیجار وجود دارد.نتیجه گیری: نتیجه گیری می شود که رسانه های اجتماعی می تواند در بلندمدت و میان مدت باعث تهدید یکپارچگی و انسجام اجتماعی و واگرایی سیاسی و اجتماعی و حتی ملی شوند.

زمینه و هدف: در دهه های اخیر روند فزاینده انواع سرقت به یکی از مسائل نظم و امنیت در نواحی شهری تبدیل شده است. تحلیل مکانی- فضایی این گونه جرائم می تواند چشم انداز روشنی برای برنامه ریزی و مدیریت انتظامی شهرها فراهم آورد. ازاین رو هدف اساسی پژوهش حاضر تحلیل فضایی جرائم سرقت در شهرستان اسفراین است.روش: پژوهش به لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی و ازنظر رویکرد روش شناسی مبتنی بر توصیف و تحلیل فضایی است. قلمرو مکانی پژوهش، شهر اسفراین استان خراسان شمالی است. داده های به کار رفته شامل 945 مورد سرقت ثبت شده در بازه زمانی یک ساله از 01/01/1400 تا 29/12/1400 است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای Excel و ArcGIS بهره گیری شد.یافته ها: کانون جرم سرقت منزل در اسفراین بر نواحی شهری مرفه تر متمرکز است، و سرقت خودرو و اماکن خصوصی و تجاری بیش تر از مناطق مرکزی و خیابان های اصلی شهر رخ داده است.نتیجه گیری: الگوهای فضایی شکل گیری کانون های جرم سرقت در شهر اسفراین متأثر از ساختار کالبدی-فضایی و هم چنین افول شاخص های اقتصادی، مشکلات اجتماعی و فرهنگی، افزایش فقر، اعتیاد به مواد مخدر، طلاق، بیکاری و حاشیه نشینی شهری است.

زمینه و هدف: شیوع جرائم ازجمله مسائل و مشکلات در توسعه گردش گری ساحلی است و تحلیل فضایی جرائم به شناسایی الگوی توزیع جرائم، کشف کانون های جرم خیز و در نتیجه کاهش میزان جرائم در نوار ساحلی کمک می کند. هدف پژوهش حاضر تحلیل الگوی توزیع فضایی جرائم و شناسایی کانون های جرم خیز و بررسی ارتباط فضایی آن با مراکز گردش گری و مراکز انتظامی به منظور تسهیل و بهینه سازی مدیریت انتظامی و کاهش جرائم در سواحل استان مازندران است.روش: در ابتدا با استفاده از روش های آمار فضایی و تراکم کرنل الگوی توزیع فضایی جرائم، مراکز گردش گری و مراکز انتظامی در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. سپس با روش رگرسیون ارتباط فضایی بین میزان جرائم با مراکز گردش گری و مراکز انتظامی در نرم افزار ادریسی ترست بررسی شده است.یافته ها: مطابق نتایج، جرائم، مراکز گردش گری و مراکز انتظامی با الگوی خوشه ای در سواحل استان مازندران توزیع شده اند و دارای توزیع شرقی – غربی هستند. هم چنین کانون های اصلی جرائم در شهرهای بابلسر، فریدونکنار، محمودآباد، نور- علمده، نوشهر- چالوس، تنکابن- خرم آباد و رامسر؛ کانون های اصلی مراکز گردش گری در شهرهای بابلسر، نوشهر- چالوس و کتالم- سادات شهر-رامسر و کانون اصلی مراکز انتظامی در شهرهای نوشهر- چالوس واقع شده است. هم بستگی بین توزیع فضایی جرائم و مراکز گردش گری 87/0 است که نشان می دهد مراکز گردش گری نقش ویژه ای در ایجاد جرائم در سواحل استان مازندران دارند. هم چنین هم بستگی بین توزیع فضایی جرائم و مراکز انتظامی نیز 8/0 است که نشان می دهد مکان استقرار مراکز انتظامی تا حد زیادی با توزیع فضایی جرائم و کانون های جرم خیز انطباق دارد.نتیجه گیری: ایجاد پلیس گردش گری در سواحل به عنوان یک اقدام مؤثر در کاهش میزان جرائم و تقویت امنیت گردش گران در مناطق ساحلی به عنوان پیشنهاد اصلی پژوهش حاضر ارائه می شود.