پژوهشنامه جغرافیای انتظامی

  امروزه فضاهای بی دفاع، یکی از مسائل جدی در محیط های شهری است که احتمال وقوع جرم و ناهنجاری اجتماعی در آن ها بیشتر است. این فضاها زمینه را برای وقوع جرائم مکان-مبنا تسهیل می کند؛ ازاین رو، شناسایی این فضاها، برای اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و کاهش زمینه وقوع جرم، ضروری است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، شناسایی، تحلیل میزان خطرپذیری فضاهای بی دفاع شهر زاهدان است. پژوهش حاضر، از نوع کاربردی-توسعه ای و روش آن از نوع توصیفی-تحلیلی بر پایه روش های گرافیک مبنا است. متغیرهای اکتشافی پژوهش شامل تراکم جمعیت و ساختمان، گروه های درآمدی، کیفیت شبکه معابر، کیفیت کالبدی بافت های شهری، انسجام اجتماعی محله ها، قیمت زمین و ساختمان و کاربری اراضی است. برای تحلیل اطلاعات از فنون «جی آی اس»  همچون روش مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار، خودهمبستگی فضایی برای تحلیل های فضایی و از روش رگرسیون وزنی جغرافیایی برای تبیین همبستگی بین متغیرها استفاده شده است؛ ازاین رو در شهر زاهدان (۴۲) مکان (فضاهای بی دفاع) از طریق برداشت میدانی شناسایی شد. نتایج نشان داد که فضاهای جرم خیز در مکان هایی با گستردگی کمتری به وقوع می پیوندند و گرایش به تمرکز در محدوده های خاصی دارند؛ به طوری که به سمت شمالی و جنوبی از تعداد این فضاها کاسته می شود. همچنین، فضاهای بی دفاع دارای خودهمبستگی فضایی هستند و به صورت خوشه ای و نامتوازن در سطح منطقه توزیع یافته اند. در نتیجه، محدوده های خاصی محل تمرکز فضاهای بی دفاع مورد بررسی است و از الگوی متمرکز پیروی می کند. همچنین، بین (۸) متغیر محیطی بررسی شده پژوهش با فضاهای بی دفاع شهری رابطه معنادرای در سطح منطقه شهر زاهدان وجود دارد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد، توزیع فضاهای مستعد جرم در شهر زاهدان، به تمرکز و تراکم در محدوده خاص گرایش دارد.

امروزه در فضاهای جغرافیایی، امنیت و صنعت گردشگری تعاملی دو جانبه با یکدیگر دارند. در واقع، درک عوامل مؤثر بر امنیت مقاصد گردشگری به ویژه گردشگری مذهبی، برای تدوین راهبردهای مناسب کشور در ای ن حوزه بسیار مهم است. پژوهش حاضر در همین راستا و با هدف بررسی میزان احساس امنیت زائران در فضای جغرافیایی شهر مقدس قم و اثرات آن بر توسعه گردشگری مذهبی در فضای این شهر انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و روش آن نیز از نوع آمیخته و با رویکرد توصیفی از نوع پیمایشی است. داده ها ی موردنی از با دو روش کتابخانه ای (با ابزار کتاب، مقالات، اینترنت و ...) و میدانی (با ابزار پرسشنامه) به دست آمده است . جامعه آماری آن را کلیه زائران ایرانی شهر قم در نوروز سال ( 1400 ) تشکیل داده اند که با حجم نمونه ( 265 ) نفر، پرسش نامه توزیع شده و برای تعیین پایایی پرسشنامه، از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی است. یافته های پژوهش نشان داد که بالاترین میانگین بین ابعاد احساس امنیت گردشگران متعلق به امن ی ت اخلاق ی و عمده ترین ناامنی هایی که زائران در قم احساس می کنند، ناامنی مالی است. همچن ین تأث یر معکوس تجرب ی ات ناامنی مستقیم و غیرمستقیم بر احساس اعتماد گردشگر و رابطه مستقیم تجربه ناامنی سفر بر م ی زان اعتماد و رابطه معکوس احساس امنیت با » رابطه میزان اعتماد با احساس امنیت گردشگران مذهبی به دست آمد و در نهایت به عنوان نتیجه نهایی پژوهش به دست آمده است. « بی نظمی محیطی

یکی از مهم ترین عوامل در ایجاد کیفیت مطلوب در فضاهای شهری، وجود «امنیت شهری» است. مفهوم امنیت شهری بر مصون ماندن افراد جامعه از خطرات و آلودگی ها در محیط های شهری دلالت دارد. وجود محیطی امن برای زندگی در کنار سایر نیازهای اساسی فیزیولوژیکی انسان، از ضروریات و نیازهای اصلی او می باشد. بنابراین شناسایی کمی و کیفی شاخص ها و عوامل مؤثر بر ویژگی های محیطی و تأثیر آن بر امنیت اجتماعی شهروندان، امری ضروری است. هدف از این تحقیق، بررسی شاخصه های مؤثر بر امنیت در محله ی کوتی که یکی از محله های تاریخی بندر بوشهر است؛ می باشد. در این راستا، تحقیق با استفاده از راهبرد قیاسی و به صورت توصیفی تحلیلی، انجام شده است و گردآوری داده ها به صورت اسنادی، پیمایش میدانی و با استفاده از پرسش نامه صورت گرفته است. با توجه به شرایط فعلی ناشی از همه گیری کووید 19، پرسشنامه ها به صورت آنلاین برای کارشناسان ارسال شد. جامعه ی آماری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی از شهروندان محله ی کوتی، انتخاب شد. شاخصه ها در چهار گروه کالبد، نظارت، فعالیت و کیفیات بصری دسته بندی شدند. هر یک از این شاخصه ها دارای متغیرهایی هستند که در پژوهش با استفاده از نرم افزارهای SPSS و EXCELL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با استفاده از آزمون ONE SAMPLE T-TEST نتیجه شد که در برقراری امنیت محله ی کوتی، شاخص کالبد نقش مهم تری نسبت به سایر شاخص های پژوهش ایفا می کند و به صورت کلی میزان رضایت شهروندان از امنیت این محله پایین است.

یکی از بحران هایی که طی سی سال گذشته امنیت جمهوری اسلامی ایران را در سطوح مختلف امنیت داخلی و ملی تحت تأثیر قرار داده، بحران قره باغ است. وجود اشتراکات همسو نظیر مسائل سیاسی و قومی در دو سوی مرز ایران و کشورهای هم جوار در مرزهای شمال غرب از عوامل تشدید و سرایت این بحران به استان های موجود در منطقه بوده است. با توجه به این موضوع نگارندگان به دنبال تحلیل پیامدهای قومی بحران قره باغ بر امنیت استان های شمال غرب (آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل) کشور هستند. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع کیفی بوده که با استفاده از فن تحلیل محتوا انجام گرفته است. گردآوری داده ها با استفاده از ابزار مرسوم فیش برداری در تحلیل محتوا انجام گرفته که روایی آن به صورت صوری و پایایی آن به صورت بازبینی مجدد از طرف خبرگان و کارشناسان آشنا به موضوع مورد تائید قرار گرفته و تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از فن تحلیل محتوا با رویکرد جهت دار انجام گرفته است. یافته های به دست آمده نشان داد که بحران قره باغ با داشتن پیامدهایی با رویکرد قومی در دو بعد، با شکل گیری جرائم مرتبط به امور امنیتی و جرائم مرتبط به امور مرزی دارای پیامدهای امنیتی در شمال غرب کشور بوده است که از میان سه استان شمال غرب کشور (آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل) آذربایجان شرقی دارای بیشترین و استان اردبیل دارای کمترین پیامدهای امنیتی بوده است.  با در نظر داشتن این موضوع که بحران قره باغ هنوز به صورت کامل مرتفع نشده است و با مدنظر قراردادن تجربیات گذشته در خصوص این گونه بحران های قومی دارای رویکرد آتش زیرخاکستر، نیاز است تدابیر سیاسی و راهبردهای امنیتی متناسبی نسبت به این بحران از طرف مسئولین سیاسی و سیاست گذاران پیش بینی شود تا در مواقع این چنینی با اعلام سیاست های متناسب با آن بحران، پیشگیری لازم از به وجود آمدن چالش های امنیتی در بین اقوام هم سو در دو سوی مرز صورت پذیرد.

مقدمه: اولویت هر شهری اطمینان از امنیت شهروندان ساکن درآن شهر می باشد. یکی ازدلایل توسعه و پیشرفت سریع شهرهای هوشمند، امکان نظارت برشهروندان و تامین امنیت آنها میباشد در این راستا پژوهش حاضر درصدد است، به تبیین و تحلیل امنیت شهری سمنان در چارچوب زیرساخت ها و امکانات هوشمند بپردازد. روش: این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، آمیخته (ترکیبی) است. دادههای موردنیاز تحقیق به روش اسنادی- میدانی گردآوری شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار اس پی اس اس و مدل "ای اچ پی فازی "استفاده شده است. یافته ها: نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد بین امکانات و زیرساختهای هوشمند و ارتقای امنیت شهر سمنان، درسطح اطمینان بالای ۹۹/۰، رابطه معناداری وجود دارد. همچنین، نتایج آزمون تحلیل مسیر نشان داد که هر ۱۴ گویه موردبررسی، درسطح P=0/000 رابطه مستقیمی با ارتقاء امنیت شهر سمنان دارند. در ادامه، نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که با توجه به اینکه سطح معناداری از (05/0) بیشتر است، با اطمینان ۹۵/۰ میتوان گفت که در میان مناطق شهر سمنان به لحاظ تاثیر امکانات و زیرساختهای هوشمند شهری و ارتقای امنیت سمنان تفاوت معناداری وجود ندارد. در نهایت، نتایج مدل AHP فازی جهت رتبه بندی هر یک از ابعاد امنیت در شهر سمنان در چارچوب امکانات و زیرساختهای هوشمند نشان داد، نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان میدهدکه امکانات و زیرساختهای هوشمند شهری تاثیر بسزایی در ارتقاء امنیت شهر سمنان دارند. کلیدواژه ها: امنیت شهری، امکانات و زیرساختها، هوشمندسازی، شهر سمنان

بحران آب در برابر امنیت آب معنا پیدا می کند و امنیت آب به معنای پایداری کمی و کیفی خدمات اکوسیستم های آبی در مواجهه با تغییرات غیرقطعی جهان تعریف می شود مفهوم تاب آوری به عنوان امری ضروری در مدیریت منابع آب بایستی در نظر گرفته شود چراکه تا قبل از این مفهوم امنیت آبی صرفاً به دنبال تامین نیاز آبی با تغییر محیط زیست بوده و این امر به معنی نادیده گرفته شدن رابطه ای دوسویه بین پویایی انسان و طبیعت و تهدیدی برای بهبود شرایط ناامنی آبی در جهان است. افزایش روز افزون جمعیت شهر تهران، بهره برداری بیش از حد از منابع آب های زیر زمینی، کاهش بارندگی و همچنین عدم مدیریت صحیح منابع آبی را دروضعیت کمبود منابع آبی قرارداده، از این رو ضروری است به منظور تاب آوری جمعیت تهران در برابر بحران آب، روابط بین متغیرهای تاب آوری شهری، آسیب پذیری آب و تراکم جمعیتی تبیین گردد. در این مقاله با مرور پیشینه مطالعات، شاخص های اثر گذار در تراکم جمعیتی و آسیب پذیری حوزه آب و تاب آوری شناسایی، سپس به منظور تبیین مدل مفهومی بابهره گیری ازطبقه بندی شاخصهای مستخرج ازمبانی نظری وطرح پرسشنامه درقالب سه بعد ازعوامل موثر: تاب آوری شهری(متغیر وابسته) ، آسیب پذیری آب شهری(متغیر مستقل) و تراکم جمعیتی (متغیر میانجی) و با بررسی پایایی و روایی واگرایی و همگرایی پرسشنامه های مولفه های اصلی پژوهش، توسط متخصصین حوزه شهرسازی و آب شهری تهران، ضرایب مسیر، روابط بین متغییرها و تاثیر ات متقابل آنها با استفاده از معادلات ساختاری و نرم افزارهایSPSS و Smart PLS تبیین گردید.