۱.
کلید واژه ها:
وندالیسم اسکان غیررسمی پراکنش فضایی حاشیه نشینی «جی آی اس
زمینه و هدف: معضل «وندالیسم»، تخریب عمدی اموال عمومی یا خصوصی و نوعی بیماری در قرن حاضر قلمداد می شود. این کنش، زاده عوامل متفاوتی بوده که در ساختارهای فضایی، بروز یافته است. وندالیسم در ساختارهای اسکان غیررسمی به وضوح به چشم می خورد که تحت تأثیر عوامل حاکم، در این مناطق ایجادشده است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل و محرکه های مؤثر بر افتراقات فضایی وندالیسم در جغرافیای اسکان غیررسمی سایان و بیسیم است.
روش: این پژوهش، در چارچوب پژوهش های توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد. جامعه آماری پژوهش، شهر زنجان و نمونه های آماری محله های بیسیم و سایان است. مختصات دکارتی نمودهای وندالیسمی محله ها به صورت تمام شماری ثبت شده است. سپس به صورت فایل «اکسل» در نرم افزار «اس پی اس اس» برای تحلیل های آمار توصیفی و جداول فراوانی و در نرم افزار «جی آی اس» برای تحلیل های زمین مرجع و نمایش مکانی نمودهای وندال فراخوانی شده است. به منظور تحلیل پراکنش فضایی از آزمون های «کرنل» به منظور تخمین تراکم وندالیسم، آزمون «کیریجینگ» به منظور پیش بینی ریسک رخداد وندالیسم در نواحی مجاور رویدادها و شاخص نزدیک ترین همسایگی برای بررسی واگرایی یا همگرایی نمودهای وندالیسم استفاده شده است.
یافته ها: یافته ها نشان می دهند، عمده نمودهای وندالیستی محله های سایان و بیسیم، معادل (۵۰) درصد از نوع وندالیسم مخرب، منطبق بر کاربری مسکونی بوده است که بافت فرسوده هستند. عدم نظارت قانون در نواحی اسکان غیررسمی خصوصاً در کاربری های مخروبه و بایر موجب شده (۱۸) درصد از وندالیسم محل سایان متوجه این کاربری شود و بخشی هایی از بیسیم نیز در زمره کاربری رهاشده اعم از گورستان، زمین های بایر که به نوبه خود درصدی از انواع وندالیسم را در خود جای داده اند.
نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که فضای جغرافیایی می تواند نقش تقویت کننده ای بر مؤلفه های مؤثر بر وندالیسم در ساختارهای فضایی داشته باشد. بدین صورت، جغرافیا شرایط سهولت برای رخداد وندالیسم را ایجاد می کند. بافت های فرسوده و مخروبه شهر، زمین های بایر و مختصات بدون نظارت قانون و... عوامل زمینه ساز رخدادهای وندالیستی است.
۲.
کلید واژه ها:
سرمایه اجتماعی احساس امنیت مهاجرین افغان شهر مشهد
زمینه و هدف : تحقق سرمایه اجتماعی (شناختی، رابطه ای و ساختاری) و احساس امنیت می تواند زمینه ساز تعاون و همکاری، اعتماد و مشارکت فعال در زندگی اجتماعی و مسیری مطمئن برای رسیدن به آرامش و امنیت باشد. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی در مورد مهاجران افغان ساکن شهرمشهد است.
روش: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، پیمایشی است. داده های موردنیاز پژوهش با روش اسنادی-پرسشنامه ای گردآوری شد. برای سنجش احساس امنیت و سرمایه اجتماعی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه مهاجران افغان در سطح شهرمشهد تعداد (۴۰۰) هزار نفر هستند که حجم نمونه بر مبنای فرمول «کوکران» (۳۷۲) نفر تعیین شده است. برای محاسبات آماری از نرم افزارهای «اس پی اس اس» و «اسمارت پی ال سی» برای معادلات ساختاری و مکنون ها استفاده شد.
یافته ها: یافته ها نشان داد که میزان سرمایه اجتماعی و احساس امنیت در مهاجران افغان از حد متوسط مورد انتظار بالاتر است. همچنین نتایج مدل های ساختاری نشان داد بعد ساختاری سرمایه به مقدار بار عاملی (۵۸۱/۰)، بیشترین اثرگذاری را بر احساس امنیت مهاجران نشان می دهد و سرمایه اجتماعی در مورد آنان توانسته است (۴۵۹/۰)، احساس امنیت را تبیین کند.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد بین سرمایه اجتماعی و احساس امنیت مهاجران افغان در شهرمشهد ارتباط معنادار و مثبتی وجود دارد. در این راستا تقویت ابعاد سرمایه اجتماعی به عنوان یک ضرورت برای توسعه احساس امنیت به عنوان تبیین کننده مناسب مورد تأکید قرار گرفت.
۳.
کلید واژه ها:
سرزندگی طراحی محیطی کاهش جرم شهرکرج معابرشهری
زمینه و هدف: معابرشهری از گذشته تاکنون، یکی از مکان های اصلی تعاملات اجتماعی شهروندان بوده است. لازمه بقاء این فضاها، سرزندگی در سایه احساس امنیت است که به واسطه وقوع جرم، کیفیت خود را از دست می دهد و این امر باعث کاهش سطح رضایت مندی شهروندان، احساس ترس و پایین آمدن کیفیت زندگی اجتماعی شده است. تأثیرات عوامل مؤثر بر سرزندگی شهروندان در طراحی محیطی، با رویکرد «طراحی محیطی پیشگیرانه از جرم» تا حد زیادی می تواند کیفیت فضا و احساس امنیت را ارتقاء دهد که این مهم هدف اصلی این پژوهش است. روش پژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی بر مبنای تحلیل های آماری، به وسیله مطالعات کتابخانه ای، مشاهده و ابزار پرسشنامه محقق ساخت، در محدوده موردمطالعه است. پرسشنامه بر اساس (۴۲) پرسش برای (۳۲۰) پاسخ دهنده تنظیم شد. تحلیل، مبتنی بر تصاویر، مشاهده ها و تحلیل داده ها در نرم افزار «اس پی اس اس» است. یافته ها: در مقوله پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی، شاخص مراقبت و نظارت طبیعی با میزان (۰٫۶۷۷) و در مقوله سرزندگی فضای شهری، شاخص پاکیزگی محدوده، فعالیت شبانه، تعلق و خاطره مکانی به ترتیب با میزان (۰٫۶۹۲)، (۰٫۶۹۸) و (۰٫۶۲۱) بیشترین تأثیر را داشته است. نتیجه گیری: مطابق با یافته ها، هرچه محیط پاکیزه تر، مراقبت و نظارت طبیعی بیشتر، تعلق و خاطره مکانی در محیط و فضا، افزایش یافته و نتیجتاً حضور شهروندان در آن مکان بیشتر خواهدبود. از سویی حضور مستمر و فعال افراد باعث سرزندگی فضا می شود و این سرزندگی با اعمال مراتب یادشده در طراحی محیطی به کاهش جرم و نهایتاً فضایی امن برای شهروندان منجر خواهد شد.
۴.
کلید واژه ها:
رهیافت مدیریت انتظامی وندالیسم ایلام
زمینه و هدف: شهرایلام از جمله مناطق کشور با نرخ بالای وقوع رفتارهای وندالیستی است. بر این اساس، شناخت رهیافت های مدیریت انتظامی رفتارهای وندالیستی (اوباشگری) در فضاهای عمومی شهری شهرایلام مرجع نظر و هدف اصلی این پژوهش است. روش: روش پژوهش، آمیخته (کیفی-کمی) با رویکرد اکتشافی است. ابتدا با استفاده از مصاحبه با خبرگان مضامین اصلی و فرعی مربوط به «رهیافت های مدیریت انتظامی در پیشگیری و مقابله با رفتارهای وندالیستی در فضاهای عمومی شهرایلام» احصا و با استفاده از روش تحلیل مضمون تجزیه وتحلیل شد. در گام دوم با استفاده از آزمون «فریدمن» رهیافت های احصا شده اولویت بندی شدند. در بخش کیفی جامعه آماری تعداد (۴۷) نفر از کلیه خبرگان و کارشناسان حوزه مطالعه استفاده شد و تا رسیدن به حد اشباع با تعداد (۱۴) نفر از آنان مصاحبه نیمه ساختارمند گرفته شد. در بخش کمی نیز گروه فوق با تلفیقی از روش غیراحتمالی هدفمند و در دسترس مورد پرسش قرار گرفتند که پس از توزیع، تکمیل و جمع آوری پرسشنامه ها، تعداد (۴۳) پرسشنامه به دلیل برگشت به محقق و برخورداری از قابلیت استفاده، تجزیه وتحلیل شد. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختارمند ودر مرحله کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. یافته ها: یافته ها نشان داد؛ مهم ترین رهیافت های مدیریت انتظامی در پیشگیری از رفتارهای وندالیستی دارای (۵) مقوله اصلی (اطلاع رسانی و افزایش آگاهی های عمومی؛ برنامه سازی؛ اقدامات کالبدی؛ شناساندن عواقب مادی و معنوی ارتکاب رفتارهای وندالیستی و مجازات آن و دشوار ساختن ارتکاب رفتارهای وندالیستی) و (۴۵) مقوله فرعی است. نتیجه گیری: اولویت بندی رهیافت های مدیریت انتظامی رفتارهای وندالیستی در فضاهای عمومی شهری ایلام نشان داد: رهیافت «اطلاع رسانی و افزایش آگاهی های عمومی» در رتبه اول اهمیت؛ «شناساندن عواقب مادی و معنوی ارتکاب رفتارهای وندالیستی» در رتبه دوم اهمیت؛ رهیافت «برنامه سازی» در رتبه سوم اهمیت؛ رهیافت «اقدامات کالبدی» در رتبه چهارم اهمیت و رهیافت «دشوار ساختن ارتکاب رفتارهای وندالیستی» در رتبه پنجم اهمیت قرار داشته است.
۵.
کلید واژه ها:
پیشگیری انتظامی سرقت داخل خودرو تحلیل فضایی
زمینه و هدف: امروزه سرقت به عنوان یکی از گسترده ترین جرائم در کشور و به یک مسئله فراگیر و جدی از ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی و امنیتی تبدیل شده است. مکان و ویژگی های خاص آن نقش مهم و بسزایی در وقوع یا پیشگیری از وقوع جرم ایفا می کنند؛ بنابراین هدف از انجام این پژوهش، شناسایی اقدامات پیشگیری انتظامی از سرقت داخل خودرو مبتنی بر تحلیل فضایی است. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت روش پژوهش تحلیلی-توصیفی است. در این پژوهش جامعه آماری بر اساس نمونه گیری هدفمند، از عوامل انتظامی استان کردستان به عنوان نمونه آماری برای مصاحبه انتخاب و روش تحلیل داده ها نیز کدگذاری شد. یافته ها: در تحلیل نقشه از آزمون مرکز متوسط و بیضی انحراف معیار مربوط به کل سرقت لوازم داخل خودرو و بیضی انحراف معیار در بدنه داخلی شهر به سمت غرب و جنوب (جنوب غربی) دارای کشیدگی است. در تراکم کرنل به منظور تحلیل فضایی جرم و تعیین کانون های جرم خیز سطح شهر سنندج خیابان کشاورز و بلوار کردستان در محدوده غرب شهر را دربرگرفته و نقطه مرکز متوسط جرائم نیز در آن واقع است. در تمامی حوزه ها و در مجموع جرائم میزان فراوانی سرقت محتویات داخل خودرو بیشتر از سرقت وسایل و قطعات خودرو است. تحلیل زمانی سرقت لوازم داخل خودرو که فصل بهار در بازه زمانی اول (۳۰: ۸ تا ۳۰: ۹) و بازه زمانی دوم از ساعت (۳۰: ۱۲ تا ۳۰: ۱۴) دارای تراکم جرم بسیار بالایی هستند. در شش ماهه اول سال های (۱۳۹۶)، (۱۳۹۷) و (۱۳۹۸) در فروردین بیشترین سرقت داخل خودرو اتفاق افتاده و در رتبه دوم خردادماه قرار دارد. نتیجه گیری: بر اساس روش های کیفی این پژوهش نقشه مضامین شامل تدابیر انسانی، تدابیر فیزیکی، تدابیر ساختاری، تدابیر اجتماعی و تدابیر فنی تهیه شد. نوع روابط میان نشانگر و مضامین نیز با توجه به کدگذاری صورت گرفته در قالب نقشه مضامین ارائه شد. بر این اساس برای اقدامات پیشگیری انتظامی از سرقت داخل خودرو بایستی تدابیر انسانی، تدابیر فیزیکی، تدابیر ساختاری، تدابیر اجتماعی و تدابیر فنی اندیشیده شود.
۶.
کلید واژه ها:
موادمخدر ژئوپلیتیک دولت افیونی کنشگران منتفع تروریسم
زمینه و هدف: فضاهای جغرافیایی کنونی در مقیاس های محلی تا کروی، هر یک به نحوی متأثر از روندهای تجارت جهانی مواد اعتیادآور هستند. روندهای کشت، تولید، ترانزیت، توزیع و مصرف دارای ویژگی های پویایی و پیچیدگی هستند. کنشگران عرصه ژئوپلیتیک مواد اعتیادآور، راهبردهای خود را بر مبنای ویژگی های ژئوپلیتیکی و فضای جغرافیای سیاسی تحت کنترل خود طراحی و انتخاب می کنند. هدف از این پژوهش، دسته بندی کنشگران منتفع از تجارت جهانی مواد اعتیادآور به منظور تقویت منابع در حوزه این تجارت و ایجاد زمینه علمی برای مطالعات آتی در هنگام مواجهه با کنشگران فعال در روندهای مواد اعتیادآور و تعیین گروه دربرگیرنده بازیگران مدنظر، با بررسی مکانیزم و سطح انتفاع آنان است. از جایی که در آرای نوواقع گرایان، کنشگران غیردولتی از اجزای مؤثر دستگاه های جهانی هستند، دسته بندی کنشگران منتفع از تجارت غیرقانونی موصوف می تواند در تعیین راهبردهای نوین مقابله ای کارآمد باشد.
روش: پژوهش حاضر از نوع آمیخته است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی در بررسی اسنادی منابع کتابخانه ای، تبیین کنشگران ژئوپلیتیکی روندهای مواد اعتیادآور در مقیاس های فضایی، مسیر بالکان را محور قرار می دهد.
یافته و نتیجه گیری: ازاین رو، در چارچوب نظریه واقع گرایی ساختاری، با روش بررسی اسنادی و کتابخانه ای منابع دست اول فارسی و غیرفارسی، کنشگران منتفع از ژئوپلیتیک روندهای جهانی مواد اعتیادآور در شش دسته شامل کنشگران فردی، سازمان های جنایی، جنبش های مسلح، دولت های افیونی، دولت های متخاصم و بازیگران پنهان از حیث هدف و مکانیزم انتفاع، در دو گروه ۱- کنشگران دارای اهداف ژئوپلیتیکی و ۲- کنشگران دارای اهداف ژئواکونومیکی مورد تحلیل قرارگرفته اند.
