۱.
کلید واژه ها:
فناوری اطلاعات و ارتباطات مدیریت روستایی توسعه روستایی خدمات رسانی روستایی خدمات رسانی کشاورزی
با توجه به تأثیر چشمگیر و غیرقابل انکار فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه های مختلف توسعه، بویژه حوزه های خدمات رسانی و امور مدیریتی، لزوم بکارگیری این فناوری در راستای خدمات رسانی روستایی و کشاورزی امری اجتناب ناپذیر است. از آنجا که در همه دوره ها در کشور ما، کمیت و کیفیت خدمات رسانی به روستاها به دلایل مختلف از مطلوبیت لازم برخوردار نبوده است، انجام اقداماتی در راستای خدمات رسانی به روستاها، بسیار ضروری به نظر می رسد. از این رو، پژوهش حاضر با رویکرد استقرایی و با هدف ارائه یک مدل کلی در راستای بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در راستای خدمات رسانی روستایی و کشاورزی به انجام رسیده است. مدل مورد نظر، این امکان را فراهم می سازد تا مکانیزم ها و الگوهای بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در راستای خدمات رسانی روستایی و کشاورزی، بر اساس ملاحضات و اصول کلی این حوزه تبیین گردد و در عین حال، بسیاری از خلاء ها و ضعف های الگوی فعلی خدمات رسانی روستایی نیز مرتفع گردد. از جمله ویژگی های کلیدی که مدل حاضر را از سایر الگوهای خدمات رسانی متمایز می سازد، می توان؛ دسترسی عادلانه تر به خدمات، بهره مندی از فضای تک سطحی به جای فضای سلسله مراتبی،کاهش تحرکات، جریانات و جابجایی های فیزیکی، کاهش هزینه ها، رویکرد فضامحوری، تعامل و پیوند شبکه ای و مزیت های «زمان مجازی» در بهره مندی از خدمات را نام برد.
۲.
کلید واژه ها:
سرزندگی شهری مقایسه تطبیقی محله مجیدیه سعادت آباد تهران
برنامه ریزی شهری به دنبال ارتقای کیفیت زندگی ساکنان شهر و ساختن شهری مناسب برای زندگی (سرزندگی) است. راه دستیابی به این مهم از طریق شناخت بهتر موضوع و عوامل موثر بر آن امکان پذیر است. بنابراین در این تحقیق عوامل موثر بر سرزندگی شهری بررسی شده، به بررسی و تبیین تفاوت آن در محلات مختلف پرداخته شده است. روش تحقیق مبتنی بر پیمایش میدانی و نظرسنجی از کارشناسان و اساتید دانشگاه است. بنابران تعداد 384 پرسشنامه در سطح محلات مجیدیه جنوبی و سعادت آباد تهران توزیع شده، سپس معیارها و زیرمعیارهای مورد نظر تحقیق در قالب فرایند تحلیل سلسه مراتبی و توسط اساتید دانشگاه وزن دهی شدند. تحلیل داده ها با ادغام داده های گرداوری شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مطلوبیت کیفیت محیط در درجه اول اهمیت است. سپس به ترتیب دسترسی به خدمات محلی (به خصوص گذران اوقات فراغت) و امنیت شهری بیشترین تاثیر را در سرزندگی محله دارند. نتیجه آزمون فرضیه اصلی تحقیق نیز نشان می دهد محله سعادت آباد سرزنده تر از مجیدیه جنوبی است که به دلیل مطلوبیت نسبی کیفیت محیط و دسترسی مناسب به خدمات محلی در این محله است. تفاوت دو محله به لحاظ معیار پویایی اجتماعی معنادار نمی باشد.
۳.
کلید واژه ها:
آیین جسم شهر جان شهر عناصر ثابت عناصر نیمه ثابت عناصر متحرک
اجرای آیین ها و مراسم یکی از ارکان اساسی هویت فرهنگی تمامی جوامع بوده است و همواره یکی از شاخصه های تأثیر گذار بر جسم و جان شهرها بوده است در کشور ما، به واسطه پیشینه فرهنگی غنی، آیین ها از جایگاهی ویژه برخوردار است و توانی بالقوه در پیوند ساکنان شهرها با محیط زندگی اشان می باشد. این پژوهش بر آن است که به مطالعه تأثیر آیین ها بر جسم و جان شهرها بپردازد. آیین ها با توجه به ماهیت اشان در چهار دسته قابل بررسی می باشند که عبارتند از: آیین های کهن، آیین های مذهبی، آیین های موردی و آیین های محلی. در این مقاله آیین های محلی به واسطه گستردگی و تنوع اشان مورد بررسی قرار نمی گیرند. با کنکاش در تأثیر هر دسته از آیین ها بر جسم و جان شهرها ابعاد ناشناخته آنها شناسایی و تأثیر آیین ها بر روحیه و در سه گروه آموزه های معنوی، آموزه های فردی و آموزه های اجتماعی مشخص گردید. در ارتباط با تأثیر آیین ها بر کالبد شهرها سه زمینه عناصر ثابت، عناصر نیمه ثابت و عناصر متحرک مورد پژوهش قرار می گیرد که این تأثیرات علاوه بر این که کالبد شهرها را دگرگون می سازد در روحیه ساکنان شهرها نیز تأثیر بسیار می گذارد و سبب می گردد شهروندان خود را جزئی از محیطی فرهنگی، اجتماعی، کالبدی ادراک و شناسایی نموده و در رابطه با اصلاح آن کوشا باشند.
۴.
کلید واژه ها:
سکونتگاه های غیررسمی توانمندسازی ساماندهی تحلیل های آماری گنبد کاووس
یکی از مراحل اولیه و در عین حال اصلی مطالعات ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی، تعیین درجه توسعه یافتگی و محرومیت مناطق، محلات، حوزه ها و بلوک های آماری (واحد های همسایگی) در مقیاس شهر با هدف شناسایی محلات فرودست شهری و سپس تعیین و گزینش «محلات در اولویت برنامه» جهت انجام مطالعات مرحله سوم، چهارم و پنجم شرح خدمات تیپ در محدوده این محلات می باشد. بررسی های بعمل آمده نشان می دهد که کاربست صرفاً یک یا دو مدل با شاخص های ترکیبی چندان موفقیت آمیز نبوده و حصول به نتیجه مطلوب متضمن استفاده از انواع مدل های آماری و ریاضی به تفکیک انواع شاخص های گروهبندی شده و سپس ترکیب نتایج حاصل از مدل ها با مدنظر قرار دادن راهبردهایی جهت نیل به نتیجه متقّن و مطمئن از شناخت و پیشنهاد محلات هدف برنامه می باشد. در این مقاله 65 حوزه آماری شهر گنبد کاووس بر اساس چهار طیف از شاخص های کالبدی، جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی (در مجموع 33 شاخص) با استفاده از انواع مدل های آماری و ریاضی (شامل فراوانی نسبی، رگرسیون، A.H.P، تاکسونومی و شاخص توسعه انسانی سازمان ملل متحد و نظرات کارشناسان خبره) مورد تحلیل قرار گرفته و در نهایت محلات (هدف پیشنهادی) یا در اولویت برنامه با ترکیب نتایج این مدل ها و مشخص ساختن راهبرد های مربوطه تعیین شده است؛ بدینوسیله فرایند طی شده در این مطالعه می تواند مبنایی برای سایر محققان و مدیران شهری در حوزه برنامه ریزی و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی باشد.
۵.
کلید واژه ها:
بینامتنیت سنت و مدرنیته معماری واسازی نشانه شناسی معماری فولدینگ
در این مقاله تلاش شده است تا مفهوم بینامتنی بودن مفاهیم سنتی و نوین در جهان بینی منبعث از سنت و جریانات نحله های فکری دوران جدید- تجدد، فراتجدد، واسازی و فولدینگ- با رویکرد نشانه شناختی در آثار شهرسازی و معماریِ معمار اندیشمند پیتر آیزنمن، با رجوع به آثارش و تحلیل دقیق نشانه شناختی هر کدام، مورد اشاره قرار گیرد. روش تحقیق مقاله حاضر، توصیفی- تحلیلی است که از روش استدلال منطقی با ابزار گرداوری اطلاعات: کتابخانه ای و اسنادی بهره برده است. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که گونه ای از مفهوم بینامتنیت از تعامل یا تقابل با سنت در آثار شهری و معماری آیزنمن دیده می شود؛ چنانچه از دیدگاه وی، معماری امروز باید معماری آرمانی را در شرایط امروز پیدا کند. وی در این مورد از واژه «اکنونیت» استفاده کرده و معتقد است که معماری در هر زمان و مکان باید اکنونیت داشته باشد و متعلق به زمان و مکان حاضر باشد. برای رسیدن به شرایط فوق، باید قوانین گذشته سنت معماری را برهم زد و از آنجایی که این قوانین قراردادی هستند و نه طبیعی؛ لذا برهم زدن آنها امکان پذیر است؛ ولی تقابل این مفاهیم سنتی و نوین، دچار نوعی بینامتنیت مفهومی و انتزاعی است. در واقع بنای شهرسازی و معماری آیزنمن به نوعی از وجود خود آگاه است و این آگاهی را به مخاطب (مخاطب خاص و شاید مخاطب عام) القاء می کند و نوعی مرکززدایی از ساختار حجمی یا در نقشه های پلان بنا، دیده می شود که در واقع ساختار بنا، مرکز یا محوری مشخص را برای بنا ارائه نمی کند. در عین حال، اصطلاح مفهوم نابنا (غیاب متن در نشانه شناسی پساساختگرایی) در معماری آیزنمن حضوری زنده دارد، چنانچه عناصر و لایه های زیرین بنا در معماری این بنا بر سطح قرار می گیرند و عدم انسجام با یکدیگر را جلوه می دهند و در واقع بنا (به مثابه متن) ناتمام و در حال اجرا (نوشتن) استنباط می شود.
۶.
کلید واژه ها:
جهانی شدن کلانشهر تهران تحلیل عاملی تحلیل رگرسیونی
شهرهای جهانی شهرهایی هستند که نه تنها گردش سرمایه جهانی را از طریق به جریان انداختن سرمایه، اطلاعات و سایر جریان های فیزیکی در شبکه فرامرزی مالی امکان پذیر می کنند، بلکه از گردش سرمایه جهانی در راستای ارتقای ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و کالبدی خود نیز بهره می گیرند. بنابراین بی توجهی به مقوله جهانی شدن می تواند به محرومیت از بهره گیری از این سرمایه های شگرف در شهر منجر شود. در این راستا پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر جهانی شدن شهر تهران و ارائه راهکارهایی جهت ارتقای آن صورت گرفته است. بدین منظور، پس از تعریف جهانی شدن و شهرهای جهانی، شاخص ها و معیارهای جهانی شدن شهرها از طریق مطالعه اسنادی مقالات معتبر در این زمینه شناسایی شده اند. سپس این شاخص ها از طریق پرسشنامه و براساس نظر متخصصین و اساتید دانشگاهی در رابطه با شهر تهران بومی شده اند. در مرحله بعد، مهمترین عوامل موثر بر جهانی شدن تهران با استفاده از تحلیل عاملی شناسایی شده است. نهایتاً راهکارهایی عملیاتی جهت ارتقای نقش جهانی تهران با استفاده از تحلیل رگرسیونی پیشنهاد گردیده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که تسهیلات خدماتی و مالی، همزیستی فرهنگی- سیاسی، تعاملات اقتصادی فرامرزی و روابط بین المللی در مقایسه با سایر عوامل بیشترین اهمیت را در جهانی شدن تهران بر عهده دارند. بر این اساس اتخاذ راهکارهایی همچون فراهم آوردن زمینه حقوقی و نیز امنیت اقتصادی جهت استقرار شرکت های چند ملیتی، تقویت مبادلات اقتصادی و مالی تهران با سایر شهرهای جهانی فعال، ایجاد و بهبود تسهیلات لازم برای جذب جمعیت خارجی و حذف موانع تجارت آزاد می تواند به ایجاد و تقویت نقش جهانیتهران منجر شود.
۷.
کلید واژه ها:
تحلیل محتوا شهرسازی برنامه ریزی شهری و منطقه ای مجلات علمی پژوهشی
تحلیل محتوا یکی از مباحث مهم و کاربردی است که پژوهشگران با استفاده از این روش، به وارسی داده های محتوایی بصورت عمیق می پردازند. با بهره گیری از این روش می توان به تحلیل مجموعه ای از نوشتارها از قبیل مقالات و کتاب ها پرداخت. هدف این مقاله تبیین خطوط فکری اصلی نوشتارهای شهرسازی و مباحث پرمخاطب و برجسته و از دیگر سو، بررسی کمبودها و کاستی های موجود در روند طی شده است. این مقاله دارای رویکردی کمی بوده و جامعه آماری موردنظر شامل 954 مقاله منتشر شده در 13 نشریه مرتبط با حوزه شهرسازی در بازه زمانی 1387تا 1390می باشد. نتایج حاصل نشان می دهد که بخش عمده مقالات منتشر شده با محور شهرسازی به چاپ رسیده اند. همچنین، مقالات گرایش برنامه ریزی شهری و منطقه ای در نشریات یاد شده به مراتب پرمخاطب تر از گرایش های مدیریت شهری و طراحی شهری بوده اند. لازم به یادآوری است که بحث بر سر کاربری های شهری، داغ ترین بحث سه سال گذشته به شمار می رود.
۸.
کلید واژه ها:
پایداری شهری مدل AHP- VIKOR استان زنجان
استان زنجان به عنوان یکی از مهمترین مناطق شمال غرب کشور در موقعیت استراتژیکی ممتازی قرار دارد. شهرهای این استان در دهه های اخیر تغییر و تحولات فضایی اساسی یافته است. هدف از انجام مقاله حاضر، سنجش و تحلیل میزان پایداری شهرهای استان زنجان با استفاده از مدل تلفیقی AHP- VIKOR بوده است. روش تحقیق، به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و نوع تحقیق، کاربردی و رویکرد آن، به دو صورت کمی و کیفی می باشد. یافته های حاصل شده از تحقیق نشان می دهد که بر اساس امتیاز نهایی که از Qi ، Si و Riحاصل شده شهر هیدج کمترین مقدار را داشته و با عنوان پایدارترین شهر استان در رتبه اول قرار دارد و شهر سجاس با حداکثر مقدار به عنوان ناپایدارترین شهر استان محسوب می گردد. این امتیازهای حاصل شده، بیانگر این واقعیت است که شکافی بین شهرهای استان از لحاظ پایداری حاکم می باشد.
۹.
کلید واژه ها:
شاخص های شهر هویت اسلامی شهر نظام مند ارزیابی روش ساده وزنی
هر چند واژه ی شهر و شهرنشینی، تاریخی به درازای عمر بشر دارد، اما هیچ شهری در گذر زمان توانِ ماندگاری را نداشته، مگر این که دارای هویت فرهنگی مشخص بوده باشد. دین اسلام با توجه به صبغه ی فرهنگی برجسته ای که دارد؛ از همان آغاز تأثیرگذاری خویش، هویت یابی اسلامی را بر پایه مؤلفه های اجتماعی بالاخص مؤلفه های شهری آغاز نمود. در این پژوهش ابتدا با روش کتابخانه ای - اسنادی، مبانی نظری پژوهش که شامل هشت شاخص مهم شهر اسلامی است، بدست آورده و با نگاهی همه جانبه بر داشتن هویت اسلامی، شاخص ها را با نگاه درون دینی مورد تحلیل قرار داده و در ادامه با روش میدانی و با استفاده از نظر سنجی از خبرگان میزان وزن هر شاخص بدست آمده و سپس با استفاده از روش ساده وزنی (SAW) مدل نظام مندی جهت ارزیابی شهرها بر اساس شاخص های اسلامی ارائه شده است. نتایجی که از پرسش نامه ها به دست آمد، حاکی از این بود که هیچ کدام از شاخص ها از نظر شهرسازان و کارشناسان علوم قرآنی بی اهمیت و یا کم اهمیت نبودند؛ ولی با این وجود بیشتر توجه شهرسازان معطوف به ظواهر شهری بوده و کارشناسان علوم قرآنی به روح معنوی حاکم بر شهر تأکید بیشتری دارند.
۱۰.
کلید واژه ها:
راهبرد توسعه پایدار شهری منطق فازی تکنیک سوات ناحیه 1 شهر ری
با افزایش مسائل و مشکلات شهری در اوایل قرن 20، توجه به شهرها در قالب طرح های توسعه شهری مدنظر قرار گرفت. در اواخر این قرن، طرح های استراتژیک و همزمان با آن ، مباحث توسعه پایدار شهری مطرح شد، توسعه ای که همچون طرح های راهبردی، توجه توأمان به مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را مدنظر قرار می دهد. تدوین راهبرد، یکی از مراحل اصلی طرح های استراتژیک است، اما به نظر می رسد، استفاده از تکنیک سوات در این طرح ها، به تنهایی نمی تواند منجر به تدوین راهیردهای مطلوب گردد. تحقیقات انجام شده، حاکی از این موضوع است که به دلیل توانایی منطق فازی در تشخیص عوامل در شرایط عدم قطعیت، با استفاده از آن می توان معایب تکنیک سوات را کاهش داد. در واقع، با تلفیق این دو روش می توان، عوامل داخلی و خارجی را به صورت بازه ای و نسبی مورد مطالعه قرار داده و زمینه را برای تدوین راهبردهای برتر فراهم نمود. محدوده شهر تاریخی ری، که اکنون به عنوان منطقه 20 تهران شناخته می شود، به سبب رشد سریع و بی قاعده، از مؤلفه ها و معیارهای پایداری دور شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد و پس از تدوین و تشریح رویکرد تلفیقی سوات - فازی، راهبردهای توسعه با استفاده از این رویکرد، برای یکی از نواحی شهر ری (ناحیه 1) ارائه شده است.
۱۱.
کلید واژه ها:
معماری و فضای شهری ادراک زیبایی شناختی فضاهای معماری و شهری سنتی معماری معاصر
امروزه ادراک شهروندان از فضاهای شهری و معماری، نقشی اساسی در کاربست یا عدم بکارگیری فضاهای شهری و معماری دارد؛ چنانچه نمی توان انتظار داشت که نحوه چگونگی یا حتی بطور اعم تر، استفاده از فضاهای شهری را به شهروندان دیکته کرد. بر این اساس، بازبینی مولفه های ادراکی مورد نظر شهروندان خاصه در معماری سنتی می تواند راهگشای طراحی فضاهای بدون روح و راکد امروز بوده و حدالمقدور به موارد نادیده و فراموش شده ای اشاره کند که در طراحی فضاها و معمای معاصر موثر افتد. در این تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی با روش استدلال منطقی و ابزار گردآوری داده: مطالعات کتابحانه ای و اسنادی و پرسشنامه های بازپاسخ و بسته پاسخ بهره برده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که مولفه هایی خاص از نظر شهروندان مانند شگفتی و تحسین، زیبایی، آرامش، منحصر به فردی، معمولی، هماهنگی، عدم هماهنگی، تاریخ، زندگی اجتماعی، عظمت، اسرارآمیزی، رویا و بهشت، ظرافت، قدرت، نور، رنگ و عناصر کالبدی، استمرار و تکرار، معنویت، امنیت، لذت و خوشایندی، سرزندگی در معماری سنتی وجود دارد که می توان در طراحی فضاهای شهری و معماری معاصر از آنها بهره گرفت.
۱۲.
کلید واژه ها:
مناظر سبز شهری نگرش اجتماعی مدیریت شهری مهارت های کودکان
رابطه میان منظر طبیعی یک شهر و اجتماع ابعاد گوناگونی دارد و جمعیت زیادی مستقیماً در فعالیت های روزانه و تفریحی با منظر طبیعی شهر مانند پارک های تفریحی و فضاهای سبز عمومی و خصوصی ارتباط برقرار می کنند. به طور کلی ادراک هر فرد از جامعه نسبت به مناظر طبیعی یک شهر متفاوت است، لیکن تصور و نحوه استفاده عمومی از فضاهای سبز در سطح شهرها مورد بحث می باشد. در این پژوهش نمونه هایی تصادفی از پنج محله مسکونی شهر شیراز انتخاب شده و نگرش و نحوه استفاده ساکنین محله بر اساس تنوع فعالیت های کودکان در فضاهای سبز شهری مورد بررسی قرار گرفته است. محله های انتخاب شده از لحاظ نوع سکونت و گونه شناسی مسکن با یکدیگر متفاوت بوده و شامل نمونه هایی از ساکنین محدوده مسکونی کم ارتفاع در بافت تاریخی، محدوده مسکونی کم ارتفاع در بافت جدید شهری، محدوده مسکونی کم ارتفاع در بافت قدیم شهری، محدوده آپارتمانی و مجتمع های مسکونی چند طبقه در بافت جدید شهری، محدوده مسکونی کم ارتفاع واقع در شهرک های جدید حومه شهر می باشد که از فضاهای سبز شهری موجود در محله استفاده می کردند. روش مطالعه در حوزه مباحث مشارکت اجتماعی و مدیریت فضاهای سبز شهری و رفتارهای محیطی کودکان به شیوه توصیفی- تحلیلی است که به کمک ابزار گردآوری کتابخانه ای، درگاه های اینترنتی و پایگاه های اطلاعاتی جمع آوری شده است. در پی آن از طریق ارائه پرسشنامه و مصاحبه نیم سازمان یافته با ساکنین، نیازها و نگرش استفاده کنندگان از مناظر شهری برداشت شده و با راهکارهای مدیریتی که در مقیاس محلی جهت ارتقا رفاه ساکنین محله های مورد مطالعه تطبیق داده شده است. قابل ذکر است که در میان نمونه های انتخابی، ساکنین بافت تاریخی از لحاظ دسترسی به مناظر سبز با توجه به موقعیت شهری، با دیگر نمونه ها متفاوت می باشند. در نهایت با بررسی نتایج تفاوت هایی در نگرش ساکنین محله ها از فضاهای سبز شهری و نقاط قوت و ضعف این گونه فضاها در ترغیب فعالیت های کودکان برای شناخت و راهکارهای مدیریت در سطح محلی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین مشاهده شد که شاخص هایی مانند قدمت تاریخی مکان، کیفیت امکانات بازی و فعالیت کودکان، منظر طبیعی و وسعت فضایی از اولویت های مراجعین برای رجوع به فضاهای سبز شهری مورد مطالعه می باشد.
۱۳.
کلید واژه ها:
مدیریت شهری شهرِ شهروندمدار مشارکت شهروندی شهر بابلسر
با رشد شهرنشینی، ایجاد و توسعه شهرها و تاثیرات مختلف آن بر جوامع شهرنشین لزوم توجه به برنامه ریزی مشارکتی، جهت استفاده از مسئولیت پذیری، مشارکت شهروندان، عدالت و حقوق شهروندی و پاسخ گویی به شهروندان، جهت توانمندسازیِ عملکرد مدیریت شهری، اهمیتی دوچندان می یابد. بنابراین از آنجایی که مدیریت شهری، ارتباط تنگاتنگی با جامعه شهری، شهروندمداری، تقویت مشارکت شهروندی و توجه به خواست و نظر شهروندان در اداره امور محلی و شهری دارد، مطالعه در این زمینه می تواند از اهمیت بسیاری برخوردار باشد. با این مقدمه، پژوهش حاضر نیز با علم به اهمیت مقوله شهروندمداری و موضوعات پیرامون مدیریت شهری و محلی، به بررسی این مهم در یکی از شهرهای شمالی ایران پرداخته است. پژوهش حاضر در شهر بابلسر به عنوان محدوده پژوهش، از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ میزان و درجه کنترل متغیرها، میدانی و از لحاظ نحوه پردازش اطلاعات نیز از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی می باشد. روش مطالعه استفاده شده نیز اسنادی- تحلیلی و پیمایشی بوده که با هدف بررسی عملکرد مدیریت شهری از دریچه مشارکت محلی و شهروندمداری به بررسی مقوله آرمان مشارکت محلی و شهروندمداری در شهر مذکور پرداخته است. نتایج این مطالعه که بااستفاده از ابزارهای نرم افزاریی مانند ArcGIS، SPSS و همچنین آزمون های آماری تحلیل واریانس یکطرفه (ANOVA)، کندال و پیرسون می باشد حاکی از آن است که وضعیت نواحی شهر بابلسر از منظر شهر شهروندمدار نتایج چندان مطلوبی ندارد؛ بطوری که این موضوع نشانگر آن است که شهر بابلسر بر اساس اصول شهروندمداری اداره نمی شود و اغلب شهروندان و نیز مدیران شهری آمادگی و زمینه ذهنی لازم برای درک شهر شهروندمدار را نیافته اند.
۱۴.
کلید واژه ها:
امکان سنجی استراتژی توسعه شهری تحلیل عاملی تحلیل رگرسیونی نظام شهرسازی ایران
استراتژی توسعه شهری، رویکردی مسأله گرا، با محوریت فقر شهری، حاشیه نشینی، فشارهای زیست محیطی و نابرابری اجتماعی است. این طرح با رویکردی راهبردی در پی حل معضلات نوین شهری در کشورهای کمتر توسعه یافته است. هدف پژوهش حاضر بررسی نظام مدیریت توسعه شهری ایران، جهت سنجش قابلیت آن برای پذیرش و اجرای این طرح هاست. پژوهش کاربردی حاضر، با استفاده از استراتژی تلفیقی قیاسی- استقرایی و رویکرد تحقیق کمی؛ اصول و شاخص های استراتژی توسعه شهری را با ابزار پرسشنامه بسته طی نظرسنجی از تعداد 114 نفر از اساتید دانشگاه ها، صاحبنظران و مدیران شهری در نظام مدیریت توسعه شهری ایران امکان سنجی کرده است. نتایج حاصل از پرسشنامه در نرم افزار SPSS وارد شده و با استفاده از تحلیل عاملی با روش اکتشافی مورد تحلیل قرار گرفته است. سپس با استفاده از تحلیل رگرسیونی، مهمترین حوزه های نیازمند اقدام و راهکارهای عملیاتی جهت تحقق طرح استارتژی توسعه شهری ارائه گردیده است. در مرحله تحلیل، میزان KMO برابر 703/0 بوده که بیانگر تناسب داده ها و رضایت بخش بودن تحلیل عاملی است و سطح معناداری تحلیل نیز که توسط آزمون کرویت بارتلت سنجیده می شود برابر 000/0 بوده که به معنای همبستگی بین متغییرهاست. سپس طی ماتریس چرخش عوامل به روش واریماکس، شش عامل اثرگذار تحقق طرح مشخص گردیده و با استفاده از تحلیل رگرسیونی به روش گام به گام، مهم ترین حوزه های نیازمند اقدام مشخص شده که به ترتیب، ساختار بهره وری اقتصادی با امتیاز 017/1، مسکن با امتیاز 648/0، دسترسی به فناوری پیشرفته با امتیاز 434/0، دسترسی به بازار با امتیاز 408/0 و خدمات اساسی شهری با امتیاز 346/0 بوده است. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند در برنامه ریزی های کلان کشوری مانند برنامه های توسعه پنج ساله و یا طرح های توسعه شهری کاربرد داشته باشد.
۱۵.
کلید واژه ها:
پارکهای شهری نیازهای اجتماعی شهر شیراز مدل مکانیابی
هدف این تحقیق بررسی و تحلیل توزیع فضای سبز مناطق شهر شیراز بر اساس ویژگی های اجتماعی و مکانیابی بهینه پارکهای منطقه ای در سطح مناطق 9 گانه شیراز می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری، جمعیت بالای 11 سال شهر شیراز می باشد. یافته های پژوهش بیانگر این نتایج بود، که تفاوت معناداری بین ویژگی های اجتماعی مناطق شهری شیراز و عملکرد پارکهای شهری می باشد. و همچنین بین متغیر فضاهای ورزشی پارکهای منطقه ای و نیاز گروه های سنی بطور جداگانه رابطه معنا داری وجود دارد. بالاترین سرانه فضای سبز شهری در منطقه 3 و کمترین حد سرانه مربوط به مناطق 4، 7 ، 8 و 9 می باشد، این در شرایطی می باشد که گسترش فیزیکی شهر بیشتر در این مناطق می باشد که با توجه به افزایش جمعیت در این مناطق، نیاز به ایجاد فضای سبز، در الگوی پارک های ناحیه ای و منطقه ای می باشد. و این بیانگر عدم دسترسی مناسب شهروندان به پارکهای منطقه ای می باشد. لذا مکانیابی بهینه پارکهای منطقه ای با بکارگیری منطق فازی و مدل همپوشانی لایه ها در محیط GIS، عملکرد مفید و کارآیی بیشتری را در پی خواهد داشت.
۱۶.
کلید واژه ها:
حکمروایی برنامه ریزی فضایی راهبردی منطقه گرایی منطقه کلان شهری تهران
از آن جا که شهرها و محیط پیرامون آن ها محیط رشد اقتصادی و کانون فعالیت و موقعیت های اجتماعی فضای سرزمینی کشورها محسوب می شوند، مدیریت شهری و منطقه ای باید دارای مولفه هایی باشد که از تمام شرایط فزاینده شهرنشینی بهره گیرد. حکمروایی به عنوان الگویی مردم سالار از نظام تصمیم گیری و اداره امور شهر و منطقه، در تقابل با مفهوم حکومت به کار می رود که در آن کنترل و هدایت توسعه شهری و منطقه ای در مجموعه سازمان ها و نهادهای نظام رسمی و دولتی خلاصه می شود. منطقه کلان شهری تهران با چالش های بزرگی در اداره و حکمروایی خود رو به روست که یکی از آن ها تفرق سیاسی و حکومتی به معنی وجود تعداد زیادی از عناصر و عوامل تصمیم گیر و اجرایی بدون وجود چارچوب های هماهنگ کننده است و برای چیرگی بر بسیاری از مسائل محتوایی و بهره گیری از توان های کلیه عناصر و عوامل مؤثر، ولی در عین حال پراکنده، باید بر این چالش غلبه کرد. مقاله حاضر در راستای غلبه بر تفرق های موجود در نظام برنامه ریزی و مدیریت منطقه کلان شهری تهران، از مفاهیم برنامه ریزی فضایی راهبردی و حکمروایی منطقه ای استفاده می کند. در این پژوهش، از روش های کمی و کیفی در جمع آوری اطلاعات، تحلیل و تجویز استفاده شده و پرسش نامه ها توسط گروهی از ساکنان، کارکنان بخش خصوصی و عمومی و قدرت های دولتی، برای شناخت مشکلات و امکانات موجود در نظام اداره این منطقه تکمیل گردیده اند. راهبردهای استقرار نظام حکمروایی در منطقه کلان شهری تهران با استفاده از برنامه ریزی فضایی راهبردی در سه مرحله به صورت گام به گام و در زمینه-های مختلف در راستای دستیابی به اهداف، ارائه می شوند. سیاست های اجرایی و سازوکار سازمانی پیشنهادی برای راه اندازی، اجرا و بازبینی برنامه راهبردی در راستای تحقق «حکمروایی یکپارچه منطقه ای در منطقه کلان شهری تهران» علاوه بر رفع نیازهای کمی، می تواند زمینه ارتقای کیفیت محیط و عدالت اجتماعی و هویت ملی و محلی و در یک کلام توسعه پایدار شهری و منطقه ای را فراهم آورد.
۱۷.
کلید واژه ها:
شهر دوستدار کودک الگوهای مشارکت کودکان فضای بازی استانداردهای طراحی
امروزه درنظر گرفتن کودکان در طراحی شهری و مشارکت سازی کودکان در فرآیندهای مدیریتی و برنامه ریزی شهر، می تواند ضمن تاثیر بر مراحل رشد و تعالی کودکان و تربیت و شکوفایی شخصیتی آنها، زمینه ساز طراحی متناسب شهرها بر اساس نیازهای فیزیکی و روان شناختی کودکان فرض شود. بر این اساس بوده است که شهرهای دوستدار کودک به عنوان رویکردی آینده پژوهانه در فرآیند طراحی و مدیریت شهری مورد توجه قرار گرفته اند که در مقاله حاضر به اختصار مورد اشاره قرار گرفته است. روش تحقیق مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی است که از ابزار گردآوری داده مشتمل بر مطالعات کتابخانه ای و روش اسنادی بهره برده است. در پایان بعد از اشاره به مفهوم شهرهای دوستدار کودک، به مفهوم مشارکت کودکان در طراحی و مدیریت شهری اشاره شده و استانداردهای خاص طراحی فضاهای شهری در ابعاد کلی تبیین گردیده است.
۱۸.
کلید واژه ها:
مدیریت پسماند روستایی استان بوشهر زیست توده بازیافت
گسترش روستاها و تغییر در کیفیت زندگی مردم روستا موجب تغییر در کمیت و کیفیت پسماند تولیدی در روستاها شده است. با توجه به این تغییرات، شناسایی و بررسی پتانسیل بازیافت به منظور حفظ ایمنی، بهداشت و محیط زیست روستاییان اهمیت دوچندان می یابد. لذا در این مقاله ابتدا به بررسی مفهومی سیستم مدیریت پسماند و کیفیت و کمیت زباله تولیدی در روستاهای استان بوشهر بر اساس مطالعات میدانی و توزیع پرسشنامه پرداخته می شود و بر اساس تحلیل نتایج به دست آمده پتانسیل بازیافت در منطقه و راهکارهای اجرایی متناسب ارائه می گردد. در 94 درصد روستاها مردم با مشکل عدم مشارکت در تفکیک، جمع آوری و دفع زباله مواجه و 5/62 درصد روستاها با مشکل رها شدن زباله ها توسط اهالی روستا مواجه هستند. در 41 درصد موارد، مردم روستا، در صورت عدم مشاهده نتیجه کار، حاضر به همکاری در فرآیند تولید بیوگاز نیستند. با استفاده از آزمون ویلکاکسون با اطمینان 95 درصد، فرضیه پژوهش مبنی بر اینکه اغلب مدیریت های اجرایی پسماندها در محدوده روستاهای استان از حداقل سازماندهی و مدیریت اولیه در زمینه پسماندها برخوردارند تایید می شود. سه عنصر موظف حمل و نقل، بازیافت و دفع به منظور کاهش هزینه و افزایش راندمان می باید به صورت مشترک و منطقه ای به اجرا در آید.
۱۹.
کلید واژه ها:
زیبایی شناسی قرآن کریم نظام زیبایی شناسی مبتنی بر قرآن کریم طراحی شهری شهرسازی اسلامی
هدف پژوهش امکان به کارگیری معانی و مفاهیم زیبایی شناسی قران کریم در طراحی شهری است. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل متن قرآن کریم با محوریت تفاسیر موجود بوده است. با مطالعه دقیق معانی و مفاهیم زیبایی شناسی متن قرآن کریم در سه محور کلی واژگان و سامانه ها و نشانه ها؛ کاربرد آنها در طراحی شهری مورد پیشنهاد قرار گرفته است. واژگان مرتبط با زیبایی به کاررفته در متن قرآن کریم مشتمل بر پنج محور و دوازده واژه؛ سامانه های زیبایی مطرح شده در قرآن کریم در سه محور و دوازده سامانه؛ نشانه های زیبایی به کار رفته در قرآن کریم در بیست و یک محور؛ به شیوه تحلیل متن مورد بررسی قرار گرفته و به تناسب هر کدام پیشنهاداتی برای طراحی شهری ارائه گشته است. به کارگیری معانی و مفاهیم زیبایی شناسی قرآنی در فضاهای شهری، علاوه بر حس زیبایی شناسی منبعث از مفاهیم اسلامی در فضاهای زیستی شهری؛ سبب توجه و بازگشت به نظام ارزشی منطبق با هویت اسلامی در شهرسازی خواهد گردید. نتایج تحقیق بیانگر پتانسیل کاربردی معانی و مفاهیم زیبایی شناسی قرآن کریم در طراحی شهری است که در پژوهش تحت عنوان «نظام زیبایی شناسی طراحی شهری مبتنی بر قرآن کریم»، نام برده شده است.
۲۰.
کلید واژه ها:
آرمانشهر شعر و اندیشه اخوان ثالث
موضوع مقاله، آرمانشهر در اندیشه مهدی اخوان ثالث است. این پژوهش درپیِ جواب دادن به این سؤال است که در شعر اخوان ثالث، آرمانشهر چه مؤلفه هایی دارد؟ این مؤلفه ها در اندیشه و شعر او به چه صورتی به کار رفته است؟ دامنه مفاهیم آرمانشهر به کدام مبانی محدود می شود و هنگام بررسی و تبیین اصطلاحات آرمانشهر در شعر اخوان، چه تعریفی از آنها می توان کرد و ساختار آنها را تعیین نمود. در این مقاله، تحلیل محتوایی (Content Analysis) شیوه بررسی اشعار است که با استفاده از آن و تجزیه و تحلیل داده های متن، به ابعاد گوناگون سؤال های طرح شده پاسخ داده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، بیشتر آثار اخوان ثالث مطالعه و مبانی آرمانشهر تحلیل و دسته بندی شد؛ همچنین، تمام کتاب ها و مقاله هایی که درخصوص شعر اخوان نوشته شده، و برای نگارنده امکان دسترسی به آنها وجود داشته، مطالعه شده است.
