علوم رفتاری (International Journal of Behavioral Science)
علوم رفتاری 1388 شماره 4 (پیاپی 10) (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
مقالات
حوزه های تخصصی:
"مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بازیدرمانگری کودکمحور گروهی در کاهش نشانههای برونیسازیشده در کودکان پیشدبستانی اجرا شد.
روش: پس از غربالگری اولیه 120 کودک پیشدبستانی در سه مهد کودک با استفاده از فرم فهرست رفتاری کودک (CBCL)، تعداد 10 کودک که بالاترین نمره را در مقیاس برونیسازیشده این فهرست بهدست آورده بودند، بهعنوان نمونه اصلی پژوهش انتخاب شدند. مربیان این کودکان نیز پیش از شروع مداخله، فرم گزارش معلم (TRF) را تکمیل کردند. سپس گروه نمونه در قالب گروههای دونفره، 16 جلسه بازیدرمانگری را در مدت 8 هفته دریافت کرد. مادران این کودکان در پایان جلسههای چهارم، هشتم، دوازدهم و شانزدهم بار دیگر فرم CBCL را تکمیل کردند و مربیان نیز بار دیگر به تکمیل فرم TRF پرداختند.
یافتهها: تحلیل واریانس اندازهگیریهای مکرر نشان داد که براساس ارزیابی مادران، نمره مقیاس برونیسازیشده کودکان و زیرمقیاس رفتار پرخاشگرانه، بهطور معنیداری کاهش یافت. مقایسه میانگینهای نمرههای TRF در دو مرحله پیشآزمون و پسآزمون نیز حاکی از کاهش معنیدار مشکلات برونیسازیشده کودکان بود. تفاوت میانگین نمرههای پسآزمون اول و دوم و نیز پسآزمون سوم و چهارم در مقیاس برونیسازیشده و هر دو زیرمقیاس رفتار پرخاشگرانه و نادیده گرفتن قوانین معنیدار بود.
نتیجهگیری: بازیدرمانگری کودکمحور روش موثری برای کاهش مشکلات رفتار برونیسازیشده از کودکان به حساب میآید و به نظر میرسد که این شیوه بر رفتارهای پرخاشگرانه تأثیر بارزتری دارد. افزون بر این بیشترین بهبود در فاصله جلسههای نخست و جلسههای پایانی مشاهده میشود و روند کاهش مشکلات در جلسههای میانی کمتر محسوس است."
ساخت و اعتباریابی نسخه تجدیدنظرشده آزمون تصویری «کاوش نقطه» با استفاده از چهره های هیجانی به عنوان محرک(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"مقدمه: استفاده از آزمونهای سایکوفیزیکی برای سنجش عملکرد ثانویه ذهنی، ازجمله توجه انتخابی در افراد سالم و بیمار تکنیکی پرکاربرد در حوزه روانشناسی و به خصوص روانشناسی عصبشناختی به حساب میآید. آزمون ""کاوش نقطه"" یکی از آزمونهایی است که برای سنجش توجه انتخابی در گسترهای از اختلالات افسردگی و اضطراب کاربرد فراوانی دارد. مبنای این آزمون، استفاده از واژهها بهعنوان محرکهای روانشناختی است که به دلایل زبانی و فرهنگی محدودیتهایی ایجاد میکند. در این مطالعه، نسخه تغییریافتهای از این روش با جایگزینی کلمات با چهرههای هیجانی ابداع شد و روایی و اعتبار آن مورد بررسی قرار گرفت.
روش: نسخه تغییریافته آزمون کاوش نقطه در گروه نمونهای شامل 40 آزمودنی سالم و بزرگسال مورد ارزیابی قرار گرفت. .
یافتهها: نتایج بهدستآمده نشاندهنده اعتبار بالای محرکهای تصویری مورداستفاده در این آزمون و همچنین اعتبار پاسخ آزمودنیها در برابر عکسها بود. بهعلاوه، نمرات بهدستآمده در مورد توجه، ارتباط معنیداری با سطح سواد و جنسیت آزمودنیها نداشت که نشاندهنده توان این آزمون در سنجش توجه انتخابی، مستقل از متغیرهای جمعیتشناختی بود.
نتیجهگیری: آزمون بهکارگرفتهشده در این پژوهش اعتبار قابلقبولی برای پژوهشهای بینفرهنگی دارد و استفاده از آن به سایر پژوهشگران توصیه میشود."
نقش حافظه کاری در جمع ذهنی کودکان پیش دبستانی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مولفههای حافظه کاری (مجری مرکزی، مدار آوایی و بخش دیداری- فضایی) در عملکرد جمع ذهنی کودکان پیشدبستانی انجام شد.
روش: 30 نفر از دانشآموزان دختر پیشدبستانی مدارس ابتدایی شهر زنجان با دامنه هوشی 115-100 بهصورت تصادفی انتخاب و با تکالیف فراخنای ارقام وارونه، فراخنای ارقام مستقیم، فراخنای کُرسی و مسایل جمع ذهنی (استاندارد و غیراستاندارد) با ارایه به شکل کلامی و غیرکلامی مورد آزمون قرار گرفتند.
یافتهها : طبق نتایج تحلیل آماری با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون، فراخنای ارقام وارونه (مجری مرکزی) با عملکرد در مسایل کلامی غیراستاندارد و فراخنای ارقام مستقیم (مدار آوایی) با عملکرد در مسایل کلامی استاندارد رابطه داشتند. هیچکدام از مولفههای حافظه کاری با عملکرد در مسایل غیرکلامی رابطه نداشتند.
نتیجهگیری: مجری مرکزی در مورد مسایل غیراستاندارد که نیاز به بازداری اطلاعات نامربوط و محرکهای مزاحم دارد نقش مهمی در کنترل توجه ایفا کرده و عملکرد را به حداکثر میرساند. اما در مورد مسایل استاندارد که چنین ضرورتی وجود ندارد و فقط نیازمند نگهداری اعداد و درخواستهای مساله است، مدار آوایی نقش مهمی ایفا میکند."
اثربخشی معنی درمانی گروهی بر امید به زندگی بیماران سرطانی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
" مقدمه: در این پژوهش، اثربخشی معنیدرمانی به شیوه گروهی بر افزایش امید به زندگی بیماران سرطانی بیمارستان شفای اهواز مورد بررسی قرار گرفت.
روش: این پژوهش، مطالعه نیمهتجربی پیشآزمون- پسآزمون با گروه گواه است. جامعه آماری شامل افراد زیر 45 سال مبتلا به سرطان بودند که در خرداد 1386 در بیمارستان شفای شهر اهواز تحت درمان قرار داشتند. روش نمونهگیری سرشماری بود. ابتدا از کلیه افراد آزمون امید به زندگی میلر گرفته شد؛ سپس تعداد 40 نفر از جامعه فوق که کمترین نمره را در این آزمون کسب کرده بودند، انتخاب شدند. از این تعداد، 20 نفر (دو گروه 10 نفری) برای گروه آزمایش و 20 نفر برای گروه گواه بهصورت تصادفی ساده برگزیده شدند. روش معنیدرمانی طی 10 جلسه 45دقیقهای، هر هفته یک جلسه اجرا شد. پس از اتمام جلسات پسآزمون روی دو گروه آزمایش و گواه اجرا گردید. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش کوواریانس و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. در این پژوهش سطح معنیداری 05/0>p در نظر گرفته شد.
یافتهها : براساس نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس، بین میانگین نمرههای پسآزمون گروه آزمایش و گواه تفاوت معنیداری وجود داشت (001/0>p).
نتیجهگیری: معنیدرمانی به شیوه گروهی باعث افزایش امید به زندگی بیماران سرطانی میشود."
بررسی مقایسه ای هویت یابی دانشجویان دانشگاه: مطالعه بافتاری(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
" مقدمه: هدف این تحقیق بررسی مقایسهای هویتیابی عقیدتی و بینفردی دانشجویان دختر در بافتار دانشگاه بود .
روش: دو گروه 96نفره از دانشجویان دختر ترم اول (18 و 19ساله) و آخر (23 و 24ساله) با استفاده از روش خوشهای تصادفی و دو گروه 60 و 51نفره از همتایان غیردانشگاهیشان با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس، انتخاب شدند و پرسشنامههای هویتیابی آدامز (EOM-EIS2) را تکمیل کردند. دادهها با استفاده از روش مجذور کای یکسویه و دوسویه تحلیل شدند.
یافتهها : تفاوتهای معنیداری میان هویتیابی بینفردی دانشجویان ترم آخر و همتایان غیردانشگاهیشان و نیز میان هویتیابی عقیدتی و بینفردی دانشجویان ترم اول و آخر بهدست آمد. درحالکه اختلاف معنیداری بین گروه آزمون و کنترل سال آول مشاهده نشد. بررسیهای یکسویه نیز حاکی از تجمع افراد کل گروهها در منزلت بحرانزده بود.
نتیجهگیری: بافتار دانشگاه با روند هویتیابی عقیدتی و بینفردی دانشجویان تاثیر رابطه مثبت دارد و این تاثیر در هویتیابی بینفردی بارزتر است. کلیه جوانان دانشگاهی و غیردانشگاهی در دامنه سنی 18 تا 24 سال از نظر هویتیابی در منزلت بحرانزده هستند و روند هویتیابی طی این سالها بسیار کند پیش میرود."
تعامل بین شخصیت و سبکهای فراانگیزشی در عملکرد شغلی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
" مقدمه: از آنجا که منابع انسانی از مهمترین سرمایههای هر سازمان بهشمار میروند، بررسی و شناسایی عوامل مرتبط با این منابع که میتوانند بر عملکرد سازمانی آنها موثر باشند، از اهمیت روزافزونی برخوردار شده است. بر این اساس، هدف این پژوهش بررسی تعامل بین شخصیت و سبکهای فراانگیزشی کارکنان یک مرکز دولتی در عملکرد شغلی آنها بود.
روش: در این پژوهش 327 نفر از کارمندان رسمی مرد بهروش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات از سیاهه 5عاملی شخصیت، نیمرخ سبکهای فراانگیزشی آپتر و بازخورد جامع استفاده شد. دادهها بهوسیله ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر بررسی شدند. یافتهها: سبکهای فراانگیزشی براساس ویژگیهای شخصیتی و ویژگیهای شخصیتی براساس سبکهای فراانگیزشی در پیشبینی عملکرد شغلی نقش واسطهای داشتند.
نتیجهگیری: نتایج پژوهش در راستای معدود پژوهشهای صورتگرفته در این زمینه است. میتوان از ویژگیهای شخصیتی بهعنوان عاملی در استخدام نیروی انسانی و استفاده از برنامههای انگیزشی مناسب با سبکهای کارکنان بهعنوان عاملی برای بهبود عملکرد شغلی در سازمان استفاده نمود."
رابطه سازههای روان شناختی مقیاس DASS با راهبردهای مقابله با تنیدگی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سه سازه روانشناختی افسردگی، اضطراب و تنیدگی با راهبردهای مقابله با تنیدگی در دانشجویان اجرا شد.
روش: نمونهای مشتمل بر 251 نفر از دانشجویان (194 زن و 57 مرد) بهطور تصادفی انتخاب شد و با استفاده از مقیاس DASS و پرسشنامه راهبردهای مقابله کارور مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای بررسی دادهها ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون گامبهگام و نیز تحلیل واریانس یکطرفه بهکار گرفته شد.
یافتهها: بین راهبرد مقابلهای مسالهمدار و افسردگی و اضطراب و تنیدگی رابطه منفی معنیدار و بین راهبرد مقابلهای هیجانمدار منفی و افسردگی و اضطراب و تنیدگی رابطه مثبت معنیدار وجود داشت.
نتیجهگیری: مقابلههای مسالهمدار و هیجانمدار مثبت میتواند در درازمدت نقش موثری در کاهش سطح اضطراب و افسردگی و تنیدگی فرد ایفا نماید."
هنجاریابی، روایی و اعتبار پرسش نامه باور به مهارت ها (SCI)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
" مقدمه: هدف اصلی پژوهش حاضر هنجاریابی، بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه باور به مهارتها یا خودکا رآمدی حرفهایی (SCI) در دانشجویان دانشگاه اصفهان بود.
روش: نمونه پژوهش 420 نفر از دانشجویان دانشگاه اصفهان بودند که از هفت دانشکده (از هر دانشکده 60 نفر) به روش نمونهگیری تصادفی خوشهایی انتخاب شدند و پرسشنامه باور به مهارتها روی آنها اجرا شد. روش مورد استفاده در این پژوهش آمار توصیفی شامل محاسبه نمرات T ، رتبه درصدی و ضریب همبستگی بود. جدول هنجار درصدی و استاندارد نیز برای دانشجویان تهیه شد .
یافتهها : اعتبار آزمون به روش آلفای کرونباخ بین 75/0 تا 82/0 و به روش بازآزمایی بین 71/0 تا 84/0 محاسبه شد. ضرایب روایی یعنی همبستگی بین دو پرسشنامه باور به مهارتها و پرسشنامه استرانگ دارای دامنهایی بین 45/0 تا 72/0 و در سطح 01/0 معنیدار بود.
نتیجهگیری: پرسشنامه باور به مهارتها ابزار معتبری برای ارزیابی میزان باور افراد از حیطههای شغلی است و میتوان در راهنمایی و مشاوره هدایت شغلی و تحصیلی از آن استفاده نمود."
قابلیت پیشبینیکنندگی فرهنگ سازمانی و فشار روانی شغلی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
" مقدمه: این پژوهش بهمنظور بررسی ارتباط ابعاد فرهنگ سازمانی با فشار روانی شغلی (علایم فشار روانی و منابع فشار روانی) کارکنان شرکت پالایش نفت تبریز انجام شد.روش: از کارکنان شرکت پالایش نفت تبریز، 248 نفر به روش نمونهگیری تصادفی، به عنوان گروه آزمون انتخاب شدند. برای اندازهگیری متغیرهای پژوهش (فرهنگ سازمانی و فشار روانی شغلی) از پرسشنامههای فرهنگ سازمانی و پرسشنامه علایم فشار روانی و منابع فشار روانی شغلی استفاده شد. .
یافتهها: بین فرهنگ سازمانی و فشار روانی شغلی همبستگی منفی وجود داشت (01/0>p). خردهمقیاس فرهنگ سازمانی مشارکتی، 21% واریانس فشار روانی شغلی و خردهمقیاسهای فشار روانی (علایم فشار روانی، سبکباری نقش، تعارض در بین همکاران، بیگانگی، سنگینباری نقش، محیط کار و فقدان کنترل) 32% واریانس فرهنگ سازمانی کارکنان را تبیین کردند. بین میزان فرهنگ سازمانی در ابعاد مختلف آن با ابعاد مختلف فشار روانی شغلی رابطه تعاملی وجود داشت .
نتیجهگیری: با وجود کمبودن فشار روانی، فرهنگ سازمانی مشارکتی در درازمدت میتواند برای جلوگیری از ایجاد فشار روانی مورد استفاده قرار گیرد."
عملکرد حافظه فعال در دانشجویان دختر با علایم افسردگی بالا و عادی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
" مقدمه: هدف این پژوهش بررسی عملکرد حافظه فعال در دانشجویان با علایم افسردگی بالا و عادی بود.
روش: نمونه مورد بررسی 82 نفر ( 41 نفر با نمرات افسردگی بالا و 41 نفر عادی ) دانشجوی دختر دانشگاه تربیت معلم تهران (پردیس کرج) بودند که گروه افسرده با شیوه غربالگری و گروه عادی بهصورت تصادفی انتخاب شدند. بهمنظور اندازهگیری افسردگی آزمودنیها از سیاهه افسردگی بک (BDI) و مصاحبه بالینی و برای ارزیابی ظرفیت حافظه فعال از نمایه حافظه فعال (WMI) بهره گرفته شد. در تجزیه و تحلیل دادهها، از تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد.
یافتهها : بین افسردگی و ظرفیت حافظه فعال ارتباط معکوس معنیدار وجود داشت؛ بین دو گروه افسرده و عادی در ظرفیت حافظه فعال تفاوت معنیدار وجود داشت، بهنحوی که عملکرد گروه افسرده در تمام زیرمقیاسهای حافظه فعال پایینتر از گروه عادی بود. نتیجهگیری: پاسخدهی کُند و حساسیت نسبت به پیچیدگی تکلیف از مشکلات بارز افراد افسرده در تکالیف حافظه فعال است."
اعتباریابی مقیاس مقابله با موقعیت های استرس زای اندلر و پارکر(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی و اعتباریابی مقیاس مقابله با بحران اندلر و پارکر انجام شد. روش: نمونه آماری پژوهش 410 دانشآموز سال اول دبیرستانهای مختلف شهر تبریز بودند که به روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند. نمونهها با اجرای مقیاس مقابله با بحران اندلر و پارکر و پرسشنامه شیوههای مقابله بیلینگز و موس مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای بررسی روایی سازه، روش تحلیل عاملی اکتشافی و تجزیه به مؤلفههای اصلی مورد استفاده قرار گرفت و برای محاسبه اعتبار از روش بازآزمایی, دو نیمهسازی و آلفای کرونباخ استفاده شد.یافتهها: مؤلفههای بهدستآمده ٥٨% کل واریانس را تبیین کردند.
نتیجهگیری: تعداد عاملهای استخراجشده نهایی، عوامل اصلی مورد توافق اندلر و پارکر را به دست میدهد که با نتایج تحلیل عاملی پژوهش حاضر تا حد بسیار بالایی هماهنگی دارد و نشان میدهد که این مقیاس از روایی مناسبی برخوردار است. بین عوامل مقیاس نیز هماهنگی و همبستگی وجود دارد. ابزار و مقیاسهای فرعی آن از اعتبار و روایی قابلقبول برخوردار است."