علوم رفتاری (International Journal of Behavioral Science)

" مقدمه: هدف این مطالعه مقایسه میزان اثربخشی مداخله شناختی- رفتاری فردی و گروهی در کاهش نشانگان روان‌شناختی زندانیان است. روش­ : تعداد 48 نفر زندانی مرد به­طور تصادفی نظام­دار از بین زندانیان مرد انتخاب و سپس به­طور تصادفی در سه گروه با حجم مساوی قرار گرفتند. 16 نفر از این افراد، در جلسات روان‌درمانگری ""شناختی- رفتاری"" فردی و گروهی (درمان هم­زمان) و 16 نفر فقط در جلسات روان‌درمانگری ""شناختی- رفتاری"" فردی (درمان فردی) شرکت داده شدند. 16 نفر دیگر نیز در فهرست انتظار قرار گرفتند (گروه کنترل). جهت بررسی وضعیت روان‌شنـاختی آزمودنی­ها قبل و بعد از اعمال مداخله از GHQ و SCL-90-R و مصاحبه تشخیصی توسط روان­پزشک براساس ملاک‌های DSM-IV-TR استفاده شد. داده‌ها نیز با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته­ها : بعد از مداخله، زندانیان هر دو گروه ""درمان هم­زمان"" و ""درمان فردی""، نسبت به زندانیان گروه کنترل، در شاخص‌های آزمون‌های GHQ و SCL-90-R کاهش نشان دادند (001/0> p ). نتیجه­گیری : اگرچه هر دو رویکرد ""درمان همزمان"" و ""درمان فردی"" بر کاهش نشانگان روان‌شناختی زندانیان مرد تاثیر دارد، اما میزان اثربخشی درمان هم­زمان بیش‌تر از درمان فردی است. نتایج پیگیری 5/8 ماه پس از خاتمه درمان حاکی از پایداری اثر مداخلات صورت­گرفته روی زندانیان هر دو گروه بوده به­طوری­که طی این مدت هیچ یک از آنها به خاطر انجام مجدد جرم به زندان بازنگشتند. "

" مقدمه: پژوهـش حاضر به بررسی اثربخـشی روش آمـوزش جرات­ورزی و ایمن­سازی در مقابل تنیدگی بر احساس غربت دانشجویان دختر، با توجه به ویژگی شخصیت و سبک دلبستگی آنان پرداخته است. روش­: 249 دانشجوی دختر سال اول مراکز تربیت معلم، با محدوده سنی 17 تا 35 سال، از طریق پرسش­نامه­های احساس غربت، سبک دلبستگی و ویژگی­های شخصیت مورد ارزیابی قرار گرفتند. 90 دانشجو بر اساس اکتساب نمره بالاتر از میانگین (1 واحد انحراف معیار بالاتر) و 30 نفر بر اساس اکتساب نمره پایین­تر از میانگین (1 واحد انحراف معیار پایین­تر) در پرسش­نامه ""احساس غربت"" انتخاب شدند. سپس گروه نمونه (کسانی که نمره احساس غربت آنان 1 واحد انحراف معیار بالاتر از میانگین بود)، به­طور تصادفی به 3 گروه دسته­بندی شده و در دو گروه آزمایش به مدت 12 جلسه تحت شیوه­های آموزشی قرار گرفتند. پس از آموزش، احساس غربت 3 گروه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته­­ها: نتایج آزمون t نشان داد که شیوه­های آموزشی به­کاررفته در تغییر احساس غربت دانشجویان موثر بوده است. احساس غربت با ویژگی­های نوروزگرایی بالا و برون­گرایی پایین تعیین ­گردید. میان سبک دلبستگی و احساس غربت تفاوت معنی­داری مشاهده نشد. نتیجه­گیری: برنامه­های آموزش جرات­ورزی و ایمن­سازی در کاهش احساس غربت و استرس ناشی از حادثه انتقال موثر است. "

" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف روشن ساختن نقش میانجی­گر سبک­های مقابله با تنیدگی در بررسی رابطه بین استرس تحصیلی و بهزیستی ذهنی انجام گرفت. روش ­ ­: در نمونه­ای متشـکل از 415 آزمـودنی (165 پسـر و 250 دختر)، پرسش­نامه استرس زندگی دانشجویی (SLSI) ، پرسش­نامه مقابله با موقعیت­های استرس­زا (CISS) و مقیاس­های بهزیستی ذهنی (SWS) ارزیابی شد. با استفاده از مدل­های تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی، نقش میانجـی­گر سبک­های مقابله در بررسی رابطه بین استرس تحصیلی و بهزیستی ذهنی مورد مطالعه قرار گرفت. یافته­ها : از بین سبک­های مقابله، تنها سبک مقابله مساله­مدار به­طور معنی­داری رابطه منفی بین استرس تحصیلی و مقیاس عاطفه مثبت و تنها سبک مقابله هیجان­مدار به­طور معنی­داری رابطه منفی بین استرس تحصیلی و مقیاس عاطفه منفی را کاهش دادند. سبک­های مقابله مساله­مــــدار و هیجان­مدار، به­طور معنی­داری رابطه منفی بین استرس تحصیلی و مقیاس رضایت از زندگی را کاهش دادند. نتیجه­گیری : توجه به نقش میانجی­گر سبک­های مقابله در بررسی رابطه بین استرس تحصیلی و بهزیستی ذهنی ضروری است. "

"مقدمه: یکی از بزرگ­ترین منابع تنیدگی در زندگی مدرن، تنیدگی شغلی است. خانواده نیز به عنوان واحد بنیادی و اساسی جامعه از تاثیرات منفی تنش شغلی بی­نصیب نیست. از جمله مشاغلی که با تنیدگی زیاد در ارتباط است، حرفه خلبانی است. بر این اساس، این تحقیق به مقایسه سطح سلامت روانی خانواده خلبانان نظامی با افراد عادی پرداخته است. روش­: مطالعه حاضر از نوع توصیفی است. جامعه آماری شامل 30 خانواده خلبان نظامی (30 همسر، 47 دختر، 39 پسر؛ در مجموع 116 نفر) و 30 نفر از همسران افراد عادی بود. ابزار مورد استفاده پرسش­نامه SCL-90-R و پرسش­نامه مشخصات فردی و خانوادگی بوده است. داده­های به­دست­آمده با استفاده از آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته­ها: مقایسه نتایج سطح سلامت روانی در همسران خلبانان نظامی و افراد عادی نشان­دهنده آن است که بین این دو گروه از نظر شکایت­های جسمانی، وسواسی- اجباری، حساسیت در روابط متقابل، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی و روان­گسستگی تفاوت معنادار وجود دارد (بین 05/0> p تا 01/0> p ). مقایسه سطح سلامت روانی همسران با فرزندان خلبانان نظامی نیز بیان­گر تفاوت معنی­دار (از 05/0> p تا 01/0> p ) بین آنها از نظر شکایت­های جسمانی، وسواسی- اجباری، افسردگی، اضطراب، ترس مرضی و روان­گسستگی است. نتیجه­گیری: وجود تفاوت معنی­دار از نظر سلامت روانی بین همسران خلبانان با همسران افراد عادی نشان­دهنده تاثیر تنیدگی­های شغل خلبانی در خانواده است. این نتیجه، توجه بیشتر مسئولین نسبت به آثار و پیامدهای نامطلوب تنیدگی­های شغلی به ویژه تنیدگی­های شغل خلبانی روی خانواده را گوشزد می­نماید. "

" مقدمه: تحقیقات روان­شناختی و عصب­روان­شناختی جدید نشان می­دهند که به­منظور درک و شناخت ماهیت اختلال اسکیزوفرنیا تمرکز بر نشانگان و ابعاد و علایم خاص این اختلال، مفیدتر از تمرکز بر زیرمجموعه­های این اختلال در نظام­های طبقه­بندی است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه رابطه بین انسجام فضایی- زمانی با علایم مثبت و منفی در اختلال اسکیزوفرنیا بوده است. روش­: گروه نمونه شامل 50 بیمار مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیا بودند که به وسیله آزمایه انسجام فضایی- زمانی مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته­ها : هر چقدر افزایش میزان علایم مثبت و منفی بیشتر باشد، عملکرد بیماران مبتلا به اسکـیزوفرنیا در آزمایه انسـجام فضایی- زمانی ضـعیف­تر می­شود. نتیجه­گیری: با افزایش علایم مثبت و منفی، توانایی انسجام فضایی- زمانی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا کاهش می­یابد. "

" مقدمه: در فرهنگ اسلامی نماز جمعه دارای جایگاه و اهمیت ویژه‌ای است. لذا بررسی و آسیب­شناسی این فریضه، امری مهم و اساسی است. بر این اساس تحقیق حاضر با این هدف انجام شد که عوامل مرتبط با میزان شرکت کارکنان یک واحد نظامی در نماز جمعه را شناسایی نماید. روش ­: روش تحقیق زمینه‌یابی (پیمایشی) است. ابـزار مـورد استـفاده برای جمع­آوری اطلاعات و سنجش متغیرها، پرسش­نامه محقق­ساخته با ابعاد مشخصات دموگرافیک، وضعیت شرکت در نماز جمعه و عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی مرتبط با شرکت در نماز جمعه بود. جامعه آماری پژوهش کارکنان یک واحد نظامی در کشور بودند که تعداد 1205 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای بود. یافته­ها : دو عامل ""نگرش و اعتقاد به نماز جمعه"" و ""میزان تقیدات مذهبی افراد"" بیشترین تاثیر را در شرکت یا عدم شرکت در نماز جمعه داشت. همچنین میزان شرکت در نماز جمعه با جنسیت، سابقه جبهه، سابقه جانبازی و نوع عضویت کارکنان ارتباط داشت. نتیجه­گیری : افزایش تقیدات مذهبی، تلاش برای بهبود نگرش و افزایش اعتقاد نسبت به نماز جمعه، انجام اقداماتی در جهت فراهم‌سازی تسهیلاتی برای شرکت افراد به صورت خانوادگی و در قالب گروه­های همکاران، هم­محلی، هم­مسجدی و سایر گروه­ها در نماز جمعه و فراهم‌سازی تسهیلات تردد رایگان و راحت به نماز جمعه، می‌تواند موجب افزایش میزان مشارکت افراد در نماز جمعه شود. "

" مقدمه: مطالعات اندکی در رابطه با جنبه­های مختلف روان­پزشکی تالاسمی ماژور و نیازهای مشاوره­ای روان­پزشکی و اجتماعی بیماران مذکور در دسترس است. هدف مطالعه حاضر، تعیین وضعیت جنبه­های مختلف کیفیت زندگی بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور بالای 15 سال در استان مازندران در سال 1386 بر اساس سن، جنس، وضعیت تحصیلی و شدت علایم بالینی بیماری است. روش ­: این پژوهش، مطالعه­ای توصیفی- مقطعی است. در این پژوهش از چهار ابزار سنجش جهت جمع­آوری اطـلاعات شـامل پرسش­نـامه خودسـاخته جمعیت­شناختی، پرسش­نامه ارزیابی سلامت عمومی با ساختار کوتاه ( SF-36 )، پرسش­نامه تجدید­نظرشده فهـرست علایـم 90 سئوالی ( SCL-90-R ) و پرسش­نامه بیست سئوالی ارزیابی رضایت از زندگی ( LSI ) استفاده شد. یافته­ها : 687 (08/41%) بیمار تالاسمی ماژور از مجموع دعوت­شدگان به مطالعه، پرسش­نامه­های تحقیقاتی مربوطه را به­طور کامل تکمیل نمودند. بر اساس پرسش­نامه ( SF-36 )، 329 نفر (9/47%) برای میزان فعالیت­های جسمی دارای شاخص­ عالی بودند. بر اساس پرسش­نامه ( SCL-90-R )، 446 نفر (9/64%) دارای شاخص کلی بیماری بیشتر از 7/0 و در نتیجه فاقد سلامت روانی بوده و 141 نفر (5/20%) از افراد دارای شاخص کلی بیماری بین 4/0 تا 7/0 و در نتیجه مشکوک به بیماری روانی بودند. در نهایت، 100 نفر (6/14%) دارای شاخص کلی بیماری کمتر از 4/0 بوده و در نتیجه سالم در نظر گرفته شدند. بیماران مذکور دارای میانگین نمرات 95/5 ± 5/20 با محدوده نمرات 2 تا 37 بر اساس پرسش­نامه ( LSI ) بودند. نتیجه­گیری : بیماران مبتلا به تالاسمی در معرض ابتلا به انواع مختلف اختلالات روان­پزشکی بوده و در نتیجه نیازمند مشاوران روان­پزشکی مجرب هستند. "

" مقدمه: گرچه امروزه رشد روزافزون تکنولوژی امکان رفاه و آسایش خانواده‌ها را فراهم نموده است، ولی با وجود فواید فراوان عاملی تهدید کننده برای جوانان نیز به حساب می­آید. با توجه به ویژگی‌های منحصربه­فرد اینترنت که می­تواند موجب استفاده طولانی مدت و بیش از اندازه و در نتیجه وابستگی و اعتیاد جوانان به این شبکه جهانی شود، این تحقیق کیفی، با هدف شناخت واقعی و عمیق از تجربه جوانان در زندگی با اینترنت انجام شده است. روش ­ : در این تحقیق از روش کیفی پدیدارشناسی تفسیری بنر استفاده شده است. روش اصلی جمع­آوری اطلاعـات در این مطـالـعه مصــاحبــه­هــای نیمه­سازمان­یافته با 12 جوان ایرانی وابســته به اینترنت بود که از طریـــق نمونه­گیری هدفمند انتخاب شدند. تجزبه و تحلیل داده­های حاصل با روش درون­مایه­ای بنر انجام شد. یافته­ها : به طور کلی 4 درون­مایه اصلی و 8 درون­مایه فرعی از نتایج این پژوهش استخراج شد. درون­مایه­های اصلی عبارتند از: 1- دنیای اینترنت به عنوان ایده­آل مجازی جوانان؛ 2- اینترنت و تغییر در سبک زندگی؛ 3- اینترنت حصاری برای تنهایی؛ 4- اینترنت و تغییر در وضعیت جسمی- روانی. نتیجه­گیری : اینترنت با داشتن شرایط دل­انگیز و کاذب مجازی، به­خصوص برای جوانان، می­تواند باعث گسیختگی تمام ابعاد زندگی آنها شده و ارتباطات سازنده این سنین را به عمق انزواطلبی و تنهایی بکشاند که نتیجه استفاده افراطی از این تکنولوژی است. این نتیجه، لزوم تلاش همگانی برنامه­ریزان آموزشی و پژوهشی و گسترش فرهنگ استفاده درست از این تکنولوژی را یادآوری می­کند. "

" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبیین تجارب اوایل کودکی بیماران مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری، به مقایسه سبک­های دلبس ـ تگی و مکانیزم­های دفاعی این بیماران با افراد عادی پرداخته است. روش : روش تحقیق پژوهش حاضر پس­رویدادی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه زنان مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری ساکن شهرستان یزد که در فاصله سه ماهه اول سال 1385 به بیمارستان بهمن یزد مراجعه کرده بودند، تشکیل می­دهند. نمونه پژوهش شامل تمامی مراجعه­کنندگانی بود که در روزهای زوج به بیمارستان فوق مراجعه کرده و توسط روان­پزشک بیمارستان مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری تشخیص داده شده بودند. گروه مقایسه نیز شامل هشتاد زن از جامعه عادی بود که از نظر سن و تحصیلات تا جای ممکن همتای گروه نمونه بودند. بـرای اندازه­گیری سبک­های دلبستگی از فرم فارسی هنجاریابی­شده فهرست دلبستگی بزرگسال (AAI) و برای اندازه­گیری مکانیزم­های دفاعی از فرم فارسی هنجاریابی­شده پرسش­نامه مکانیزم­های دفاعی استفاده شد. برای تحلیل داده­ها از شاخص­های توصیفی و برای مقایسه میانگین­ها از آزمون T برای گروه­های همبسته استفاده شد. یافته­ها : میزان سبک­های دلبستگی اجتنابی و دوسوگرا در افراد مبتلا به وسواس به­طور معنی­داری بیشتر از افراد بهنجار است. میزان مکانیزم­های رشدیافته در افراد بهنجار بیشتر از افراد مبتلا به وسواس است. نتیجه­گیری: اولاً بین بیش­حمایت­کنندگی و کمتر پاسخ­گو بودن والدین و علایم اختلال وسواسی- اجباری همبستگی وجود دارد. ثانیاً درمان اختلال وسواسی- اجباری با افزایش قابل­ملاحظه استفاده از مکانیزم­های دفاعی رشدیافته همراه است. "

" مقدمه: هدف از انجام این تحقیق بررسی اختلالات توجه و ادراک در افراد دارای اسکیزوفرنی و مقایسه آنها با افراد عادی است. روش: روش تحقیق آزمایشی و روش نمونه­گیری به­صورت تصادفی است. 30 بیمار اسکیزوفرن به صورت تصادفی از بیماران بستری­شده در بیمارستان­های اعصاب و روان شهر تهران (روزبه، مرکز روان­پزشکی رازی و سرخه­حصار) و 30 نفر از افراد عادی و طبیعی جامعه در دو گروه (آزمایش و گواه) به­صورت کاملا تصادفی انتخاب شدند. ابزار به­کار گرفته­شده در این تحقیق، دستگاه واکنش­سنج است که زمان پاسخ­گویی افراد به محرک­های نوری و صوتی را در یک هزارم ثانیه می­سنجد. یافته­ها : بین نمرات میانگین­ دو گروه تفاوت معنی­داری وجود دارد. به این معنی که افراد اسکیزوفرن، زمان بیشتری برای پاسخ به محرک­های نوری و صوتی نسبت به گروه گواه صرف می­کردند. نتیجه­گیری: افراد اسکیزوفرن، به دلیل اختلالات عاطفی و هیجانی و خلق و خوی افسرده که باعث اختلال در توانایی و عملکرد آنها می­شود، نمی­توانند به محرک­های صوتی و نوری پاسخ سریع دهند. "