علوم رفتاری (International Journal of Behavioral Science)

علوم رفتاری (International Journal of Behavioral Science)

علوم رفتاری 1389 شماره 1 (پیاپی 11) (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

مقالات

۱.

اثربخشی غنی سازی روابط بر بهبود کیفیت روابط زناشویی زوجین(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: رضایت توافق انسجام غنی سازی روابط کیفیت روابط زناشویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷۷ تعداد دانلود : ۲۷۰۸
" مقدمه: هدف این پژوهش، تعیین تاثیر غنی­سازی روابط بر بهبود کیفیت روابط زناشویی زوجین بود. روش: این پژوهش نیمه­تجربی از نوع پیش­آزمون- پس­آزمون با گروه کنترل است. 36 زوج از مراجعان به مرکز جامع پزشکی و مشاوره اصفهان در سال 1387 در دو گروه آزمایش (20 زوج) و گواه (16 زوج) به­طور تصادفی قرار گرفتند. متغیر مستقل غنی­سازی روابط بود که در 8 جلسه روی گروه آزمایش انجام شد؛ در گروه گواه هیچ مداخله­ای صورت نگرفت. ابزار پژوهش پرسش­نامه سازگاری زناشویی (RDAS) بود. برای تحلیل داده­ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته­ها: غنی­سازی روابط بر بهبود نمره کل کیفیت زناشویی زوجین (05/0>p) و ابعاد آن شامل توافق زناشویی (01/0>p)، رضایت زناشویی (01/0>p) و انسجام زناشویی (01/0>p) موثر بود. طبق نتایج پیگیری پس از یک ماه، بین گروه آزمایش و گواه در میزان کیفیت روابط زناشویی و ابعاد آن تفاوت معنی­داری وجود داشت (001/0 p< ) و اثر غنی­سازی بعد از یک ماه باقی مانده بود. نتیجه­گیری: مهارت­های غنی­سازی روابط، کیفیت روابط زناشویی را افزایش می­دهد."
۲.

مقایسه راهبردهای مقابله ای و سبک های شخصیتی در دانشجویان افسرده و غیر افسرده(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: افسردگی راهبردهای مقابله ای سبک های شخصیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰۹ تعداد دانلود : ۱۵۵۳
" مقدمه: این پژوهش به­منظور مقایسه راهبردهای مقابله­ای با سبک­های شخصیتی در دانشجویان افسرده و غیرافسرده ساکن در خوابگاه انجام شد.روش: 215 دانشجوی دختر ساکن در خوابگاه­های دانشگاه علوم پزشکی ایران به شیوه نمونه­گیری خوشه­ای تصادفی انتخاب شدند. پرسش­نامه­های راهبردهای مقابله‌ای بیلینگز و موس، سبک­های شخصیتی نئو و مقیاس افسردگی بک در آنها به اجرا درآمد. داده­ها با استفاده از تحلیل واریانس و رگرسیون خطی تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ها: دانشجویان افسرده در مقایسه با دانشجویان غیرافسرده از راهبرد حل مساله، ارزیابی شناختی و مهار جسمانی بیشتری استفاده کردند؛ از طرفی، دانشجویان افسرده در مقایسه با غیرافسرده از نظر ویژگی­های شخصیتی با هم تفاوت معنی­داری نشان دادند. نتیجه­گیری: بین راهبردهای مقابله و ویژگی­های شخصیتی روان­نژندی، برونگرایی و باز بودن به تجربه­ها با افسردگی رابطه وجود دارد."
۳.

اثربخشی درمان شناختی- رفتاری با آموزش مهارت حل مساله در کاهش علایم اضطراب امتحان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: اضطراب امتحان درمان شناختی- رفتاری مهارت حل مساله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲۰
" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری با آموزش مهارت حل مساله در کاهش علایم اضطراب امتحان دختران مقطع دبیرستان انجام شد. روش: این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش­آزمون- پس­آزمون با گروه کنترل است. جامعه مورد مطالعه کلیه دانش­آموزان دختر پایه اول تا سوم مقطع دبیرستان شهرستان فریدونکنار در استان مازندران بودند. 30 دانش­آموز دارای اضطراب امتحان پس از اجرای آزمون تشخیصی (پرسش­نامه اضطراب امتحان TAI) به شیوه نمونه­گیری خوشه­ای به­طور تصادفی انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل به­طور برابر (15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی­های گروه آزمایش به­مدت 10 جلسه، تحت درمان شناختی- رفتاری با آموزش مهارت حل مساله قرار گرفتند؛ گروه کنترل هیچ مداخله­ای دریافت نکردند. داده­های به­دست­آمده با استفاده از روش آماری کوواریانس م ورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت .یافته­ها: علایم اضطراب امتحان در آزمودنی­های گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به­طور معناداری کاهش یافت (001/0>p). نتیجه­گیری: روش­های درمان شناختی- رفتاری با آموزش مهارت حل مساله راهبردهایی کارآمد و سودمند در کاهش اضطراب امتحان و بهبود کارکرد تحصیلی دانش­آموزان دبیرستانی هستند."
۴.

شیوه‌های مقابله ای با اختلال تنیدگی پس‌آسیبی و نشانه‌های تنیدگی مزمن(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: جانباز مقابله اختلال تنیدگی پس‌آسیبی نشانه‌های تنیدگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶۱ تعداد دانلود : ۸۳۰
" مقدمه: این مطالعه با هدف بررسی رابطه اختلال تنیدگی پس‌آسیبی و­ شیوه‌های مقابله‌ای با­ نشانه‌های جسمانی و روان­شناختی تنیدگی مزمن انجام شد. روش­: 452 جانباز با شدت آسیب 25 تا 70% (مطابق استاندارد سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران که در پرونده افراد ثبت شده بود) ­به­روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نظام‌دار (براساس شدت آسیب) از میان جامعه جانبازان شهر قم انتخاب شدند. ابزار مطالعه پرسش­نامه شیوه‌های مقابله‌ای شییر و کارور (شکل کوتاه)، مقیاس نشانه‌های پس‌آسیبی و چک­لیست نشانه‌های تنیدگی مزمن بودند. یافته­ها: اختلال تنیدگی پس‌آسیبی، شیوه‌های نارسا ­و ­هیجان‌مدار مقابله و سکونت در منطقه 1 شهر قم، با نشانه‌های تنیدگی­ مزمن رابطه داشتند و آن را پیش‌بینی کردند. نتیجه­گیری: مقابله‌درمانگری و ­درمان دارویی همزمان می‌توانند ­به جانبازان برای دست‌یابی به سلامت روانی و جسمانی کمک کنند."
۵.

اثربخشی مداخله شناختی- رفتاری بر پاسخ های مقابله ای و راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات زنان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: مداخله شناختی- رفتاری پاسخ های مقابله ای راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی اجتماعی روانشناسی مقایسه ای
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی هیجان ماهیت هیجان
تعداد بازدید : ۱۱۰۹۵ تعداد دانلود : ۵۲۰۶
" مقدمه: هدف این پژوهش بررسی اثربخشی مداخله شناختی- رفتاری بر پاسخ­های مقابله­ای و راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات در زنان بود. روش: این پژوهش مطالعه­ای نیمه­تجربی به همراه پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری است. از میان کارمندان زن داوطلب دانشگاه الزهرا­(س)، 58 نفر به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و لیست انتظار قرار گرفتند (29=n). دوازده جلسه سه­ساعته آموزش درمان شناختی- رفتاری به شیوه گروهی برای هر دو گروه در زمان­های متفاوت به اجرا درآمد. از پرسش­نام ه پاسخ­های مقابله­ای و پرسش­نامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات برای جمع­آوری داده­ها استفاده شد. داده­ها با آزمون­های T مستقل، تحلیل کوواریانس و اندازه­گیری مکرر تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ها: مداخله شناختی- رفتاری، تفاوت معنی­داری در مقیاس­های پاسخ مقابله­ای و راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات بین دو گروه مورد مطالعه نشان داد. همچنین، تغییرات ایجادشده در پیگیری سه­ماهه نیز ماندگار بود. نتیجه­گیری: اجرای مداخله شناختی- رفتاری موجب افزایش استفاده از پاسخ­های مقابله­ای مساله­مدار، راهبردهای شناختی متمرکز بر برنامه­ریزی، بازنگری و ارزیابی مجدد به­صورت مثبت در تنظیم هیجانات و نیز کاهش استفاده از پاسخ­های مقابله­ای هیجان­مدار و راهبردهای شناختی خودسرزنشگر، نشخوار ذهنی، فاجعه­آمیزکردن در تنظیم شناختی هیجانات می­شود."
۶.

رابطه آزمون شخصیت پنج عاملی NEO-PI-R با آزمون SCL-90-R: نگاهی به قابلیت آزمون نئو در ارزیابی سلامت روانی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: سلامت روانی آزمون NEO-PI-R پرسش نامه SCL-90-R ویژگی های شخصیت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی ارزیابی، سنجش وآمار آزمونهای شخصیت
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی ارزیابی، سنجش وآمار آزمونهای تشخیص بیماری
تعداد بازدید : ۱۰۸۳۷ تعداد دانلود : ۴۹۱۹
" مقدمه: پژوهش حاضر به­منظور ارزیابی ارتباط آزمون شخصیتی NEO-PI-R با پرسش­نامه SCL-90-R برای ارزیابی کارآمدی این آزمون در بررسی شاخص­های مربوط به بهداشت روانی که به‌عنوان علایم اولیه اختلالات شایع روان­پزشکی قلمداد می­شوند، انجام شد.روش: 500 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه­های تبریز و شیراز در سال تحصیلی 87-1386 به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. آزمون­های NEO-PI-R و SCL-90-R روی نمونه­ها به اجرا درآمد. از روش تحلیل رگرسیون، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون T مستقل برای تجزیه و تحلیل داده­ها استفاده شد. یافته­ها : عامل روان­نژندی (N) با بالاترین توان، تمامی شاخص‌های مربوط به SCL-90-R را پیش­بینی نمود. در مجموع، عوامل اصلی شخصیت بهترین و بالاترین پیش­بینی‌ها را به­ترتیب در مورد شاخص‌های جسمانی‌کردن، وسواس جبری و هراس داشتند. نتیجه­گیری: ‌می­توان از مقیاس­ها و عوامل اصلی پرسش­نامه نئو به­عنوان شاخصی در ارزیابی بهداشت روانی و حتی بررسی علایم بارز مربوط به اختلالات محور I روان­پزشکی استفاده کرد."
۷.

کارکردهای شناختی- اجرایی قطعه پیشانی مغز در سالمندان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:

کلید واژه ها: سالمندان کارکردهای شناختی- اجرایی قطعه پیشانی مغز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۹۸ تعداد دانلود : ۳۹۴۲
" مقدمه: تشخیص بالینی زودهنگام اختلالات شناختی سالمندان می­­تواند موجب مداخله به موقع شود. هدف از این مطالعه بررسی کارکردهای شناختی- اجرایی سالمندان ایرانی با استفاده از آزمون­های بالینی بود. روش: این مطالعه به­صورت مقایسه مقطعی با نمونه­گیری تصادفی طبقه‌بندی­شده در سال 1386 در 150 سالمند استان قم انجام شد. ابزار مورد استفاده آزمون معاینه مختصر وضعیت­شناختی و آزمون­های ارزیابی عملکردهای شناختی- اجرایی قطعه پیشانی مغز (آزمون ردیابی، آزمون فراخنای اعداد و آزمون روانی کلامی) بود. از آزمون­های آماری تحلیل واریانس و T مستقل برای تجزیه و تحلیل داده­ها استفاده شد. یافته­ها: معاینه مختصر وضعیت­شناختی از سن، جنس و تحصیلات تاثیر پذیرفت (01/0>p). کارآیی سایر آزمون­های مورد استفاده در دو جنس تفاوت نداشت (05/0>p). حافظه کاری، روانی و کلامی- معنایی در سنین کمتر و تحصیلات بالاتر کارآیی بالاتری داشتند (01/0>p). سرعت روانی- حرکتی (آزمون ردیابی؛ بخش نخست) ارتباط معنی­داری با تحصیلات داشت (01/0>p). ولیکن انعطاف­پذیری شناختی (آزمون ردیابی؛ بخش دوم) چنین ارتباطی را نشان نداد (05/0>p). نتیجه­گیری: کارآیی حافظه کاری با افزایش سن کاهش می­یابد و در کلیه ارزیابی­های مربوط به کارکردهای شناختی باید نقش تحصیلات را در نظر گرفت. تحصیلات، عامل محافظتی در برابر زوال شناختی ناشی از سالمندی است."
۸.

مقایسه نظام ارزشی دو نسل؛ فرزندان و والدین(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: والدین نسل نظام ارزشی فرزندان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳۳ تعداد دانلود : ۱۳۳۲
" مقدمه: در طول ­تاریخ همواره نوعی تعامل بین تغییرات نگرشی خانواده، جامعه و خرده­نظام‌های­ مربوط به آن وجود داشته است. نگرش نسل‌های مختلف به مقوله‌های مهم ­مربوط به خانواده، ملاکی برای بررسی تغییرات و ­تفاوت نسلی در نظر گرفته می­شود. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف مقایسه نظام ارزشی دو نسل انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع پس­رویدادی است. نمونه مطالعه 200 نفر شامل 50 پدر، 50 مادر، 50 دختر و 50 پسر پایه سوم متوسطه بودند. ابزار مورد استفاده پرسش­نامه نظام ارزشی بود. داده­های به­دست­آمده ­با استفاده از آزمون T مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته­ها: نتایج به­دست­آمده ­از مقایسه ترجیح ­نظام ارزشی والدین و­ فرزندان بیانگر تفاوت معنی­دار (05/0>p) بین والدین­ و ­فرزندان از نظر ارزش فردی بود. نتایج به­دست­آمده از مقایسه شدت جهت­گیری ارزشی والدین و فرزندان بیانگر تفاوت معنی­­دار (05/0>p) بین والدین و فرزندان از نظر ارزش خانوادگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، هنری و دینی بود. نتیجه­گیری: عدم وجود تفاوت معنی­دار از نظر اغلب مقوله­های نظام ارزشی­ بین والدین و فرزندان بیانگر همسانی­ نظام ارزشی بین دو نسل است. همچنین، بالا­تربودن شدت جهت­گیری ارزشی والدین نسبت به فرزندان بیانگر ریشه­دار­تربودن نظام ارزش­ها در آنها و پایبند­تربودن والدین به ارزش­ها است."
۹.

رابطه بین سبک های دلبستگی و نگرانی های مربوط به وزن در دختران نوجوان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: سبک های دلبستگی نگرانی های مربوط به وزن شاخص توده بدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸۴ تعداد دانلود : ۱۳۶۰
" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین سبک­های دلبستگی و نگرانی‌های مربوط به وزن در دختران نوجوان انجام شد. روش: این مطالعه توصیفی- همبستگی روی نمونه 322نفری از دانش‌آموزان ریاضی، علوم تجربی و علوم انسانی مقاطع اول، دوم و سوم دبیرستان­های شیراز که با روش نمونه­گیری تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. پس از بررسی مقدماتی و تعیین قابلیت اعتماد و اعتبار ابزارها، اجرای اصلی به­ترتیب با استفاده از پرسش­نامه­های ویژگی‌های فردی آزمودنی، دلبستگی بزرگسالان ‌هازان و شیور؛ نسخه جدید (1993)، پرسش­نامه نگرانی‌های مربوط به وزن کیلن، پرسش­نامه افسردگی بک و نیز اندازه‌گیری قد و وزن برای به­دست آوردن شاخص توده بدنی صورت گرفت. برای تحلیل داده‌های پژوهش از تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی شفه استفاده شد. یافته­ها: دختران داری سبک دلبستگی ناایمن (اجتنابی و اضطرابی/دوسوگرا) در مقایسه با دختران داری سبک دلبستگی ایمن، نگرانی مربوط به وزن بیشتری داشتند. بین میانگین نمرات نگرانی مربوط به وزن افراد داری سبک دلبستگی اضطرابی/دوسوگرا و اجتنابی تفاوت معنی­دار وجود نداشت. تعامل سبک دلبستگی و شاخص توده بدنی بر میزان نگرانی مربوط به وزن اثر معنی­داری نداشت. نتیجه­گیری: شناخت سبک­های دلبستگی می­تواند به­عنوان متغیر مهمی برای پیش­بینی نگرانی مربوط به وزن و از سویی آسیب­پذیری نسبت به اختلالات تغذیه نقش مهمی ایفا کند."
۱۰.

دیدگاه جوانان و میانسالان در مورد حجاب برتر(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: جوانان حجاب برتر میانسالان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۲۸۶
"مقدمه: با توجه به پذیرش حجاب به­عنوان یکی از احکام مهم و اساسی برای بانوان در دین مبین اسلام و نقش آن در استقلال فکری، سیاسی و اجتماعی جامعه، این تحقیق با هدف مقایسه دیدگاه جوانان و میانسالان درباره حجاب برتر صورت گرفت. روش: این مطالعه از نوع زمینه­یابی مقطعی است. 823 نفر از جوانان و میانسالان مراجعه­کننده به مراکز درمانی یکی از دانشگاه­های علوم پزشکی تهران در سال 1384 جامعه آماری مطالعه را تشکیل دادند. ابزار مورد استفاده، پرسش­نامه محقق­ساخته بود. داده­ها با استفاده از نرم­افزار SPSS 15 و روش­های آماری فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و آزمون مجذور کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته­ها: تفاوت معنی­داری (01/0>p) بین دیدگاه جوانان و میانسالان نسبت به ضرورت رعایت حجاب توسط بانوان، میزان آشنایی با شرایط پوشش صحیح اسلامی، بهترین نوع پوشش برای بانوان جامعه و ایجاد محدودیت در فعالیت­های زنان در صورت استفاده از چادر وجود داشت. نتیجه گیری : توجه بیشتر به فرهنگ اصیل اسلامی و سرمایه گذاری در فعالیت­های فرهنگی و هویت واقعی بخشیدن به شخصیت زن مسلمان در جهت شناخت و پذیرش ارزش­های اسلامی و انتقال صحیح آن به نسل آینده لازم و ضروری است"