دست آوردهای روان شناختی

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله اصلاح سوگیری های شناختی (سوگیری توجه و گرایش به سیگار) بر کاهش وابستگی به سیگار در افراد سیگاری اجرا شد. طرح پژوهش کارآزمایی تصادفی کنترل شده با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری های یکماهه و دوماهه بود. جامعه پژوهش کلیه مردان سیگاری در تابستان سال 1395 در شهر گرگان بودند. تعداد 60 نفر افراد سیگاری واجد شرایط تعیین و به گونه تصادفی به گروه آزمایش و گروه کنترل گمارده شدند. پرسشنامه سنجش وابستگی به سیگار (فاگرستروم) و تکالیف سنجش شناخت های ناآشکار (تکلیف گرایش-اجتناب، سنجش سوگیری توجه و تکلیف تداعی ضمنی) بر روی افراد هر دو گروه اجرا شد. سپس به گروه آزمایشی تکالیف مربوط به بازآموزی شناخت های ناآشکار (تکلیف بازآموزی گرایش- اجتناب و اصلاح سوگیری توجه) در طی 10 جلسه آموزش داده شد، درحالیکه گروه کنترل تنها مداخله هایی دارونما دریافت کردند. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری تفاوت های معنی داری بین دو گروه در میانگین نمره های وابستگی به سیگار (فاگرستروم) و نیز تکالیف گرایش-اجتناب و سوگیری توجه در پس آزمون، پیگیری یکماهه و دوماهه نشان داد، اما در تداعی ناآشکار تفاوتی ایجاد نشد. مداخله درمانی اصلاح سوگیری های شناختی از طریق تاثیر بر اصلاح شناخت های ناآشکار گرایش- اجتناب و اصلاح سوگیری توجه افراد سیگاری منجر به کاهش وابستگی به سیگار در بزرگسالان سیگاری می گردد و می توان از این مداخله در برنامه های ترک سیگار به گونه موثر بهره جست.

پژوهش حاضر با هدف طراحی و آزمودن الگویی از برخی پیشایندها و پیامدهای خودتنظیمی در محیط کار است. در این پژوهش، جو ایمنی و وجدانی بودن به عنوان پیشایند و عملکرد ایمن و رضایت شغلی به عنوان پیامد در نظر گرفته شدند. طرح پژوهش همبستگی از طریق الگویابی معادلات ساختاری بود و نمونه پژوهش شامل 300 نفر از کارکنان یک شرکت صنعتی بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان در این پژوهش مقیاس جوّ ایمنی، فرم کوتاه پرسشنامه شخصیتی نئو (NEO)، مقیاس تمرکز تنظیمی برای کار، پرسشنامه رضایت شغلی و مقیاس عملکرد ایمن را تکمیل نمودند. روایی و پایایی همه پرسشنامه ها قابل قبول گزارش شده است. ارزیابی الگوی پیشنهادی با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و براساس نرم افزارAMOS- 21  و SPSS- 19 انجام گرفت. جهت آزمودن اثرات واسطه ای از روش بوت استراپ در برنامه ماکرو آزمون پریچر و هیز استفاده شد. نتایج حاکی از برازش نسبتاً خوب الگو با داده ها بود. برازش بهتر از طریق حذف یک مسیر غیر معنی دار و همبسته کردن خطاهای دو مسیر حاصل شد. همچنین اثر واسطه ای خود تنظیمی در رابطه بین پیشایندهای فردی (وجدانی بودن) و موقعیتی (جو ایمنی) با متغیرهای پیامد (رضایت شغلی و عملکرد ایمن) مورد تائید قرار گرفت

هدف از پژوهش حاضر، تعیین تأثیر آموزش شناختی بر عملکرد اجرایی و توجه تقسیم شده ی کودکان مضطرب است. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی است که با استفاده از نمونه گیری تصادفی هدفمند و با توجه به معیارهای پژوهش، 38 کودک پسر هشت تا نه ساله دارای اضطراب انتخاب شدند و به صورت تصادفی در گروه آزمایشی و گروه کنترل قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل مصاحبه بالینی، آزمون هوش ریون برای همسان سازی آزمودنی ها، اضطراب آشکار کودکان، آزمون عملکرد اجرایی برج لندن، آزمون دقت متمرکز و تقسیم شده بود. در شروع برای همه ی آزمودنی ها پیش آزمون عملکرد اجرایی و دقت متمرکز و تقسیم شده اجرا شد. سپس آزمودنی های گروه آزمایشی به مدت پنج هفته و در قالب ده جلسه ی 45 دقیقه ای آموزش دریافت کردند و در پایان برای آزمودنی های هر دو گروه پس آزمون اجرا گردید. تحلیل نتایج حاکی از تأثیر معنی دار آموزش شناختی بر زمان کل، زمان برنامه ریزی، زمان آزمایش و خطای ارائه پاسخ در عملکرد اجرایی بود، همچنین نتایج تأثیر معناداری را بر خطای ارائه پاسخ، پاسخ حذف، پاسخ درست و زمان پاسخ دهی توجه تقسیم شده بود. با توجه به نتایج به دست آمده، روش آموزش شناختی تأثیر معناداری بر بهبود عملکرد اجرایی و توجه تقسیم شده ی دانش آموزان مضطرب داشته است و نقش مداخلات مبتنی بر بازی های توجهی بر فرایندهای شناختی بیش از پیش روشن می شود.

هدف از پژوهش حاضر، تبیین اثربخشی بازی درمانی و گل درمانی و تبیین تفاوت این دو روش درمانی در بهبود نقص توجه کودکان دختر دبستانی دارای اختلال نقص توجه بود. در این پژوهش از روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل با گمارش تصادفی استفاده گردید. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر 10-7 ساله مبتلا به اختلال نقص توجه در یکی از مدارس ابتدایی پرجمعیّت نواحی آموزش و پرورش شهر شیراز بود، که پس از تکمیل پرسشنامه تشخیصی اختلال نقص توجه (CSI-4) توسط معلمان برای کلیّه ی دانش آموزان این مدرسه، تعداد 45 دانش آموز که بالاترین نمره را در این پرسشنامه کسب کرده بودند انتخاب و نهایتاً به صورت تصادفی ساده در گروه آزمایشی گل درمانی و بازی درمانی و یک گروه کنترل قرار گرفتند. پس از تکمیل فرم های شاخص اختلال نقص توجه جردن توسط معلمان و والدین این دانش آموزان، گروه های آزمایشی 8 جلسه ی فردی 60 دقیقه ای و 2 جلسه ی گروهی 90 دقیقه ای بازی درمانی و گل درمانی را که محقق بر اساس نشانه های نقص توجه (توجه دیداری و شنیداری، ترتیب و توالی دستورالعمل ها، حافظه ی دیداری و شنیداری، سرعت عمل و سازماندهی ادراکی) طراحی کرده بود، دریافت نمودند. پس از اجرای برنامه های مداخله ی درمانی، مجدداً فرم های شاخص اختلال نقص توجه جردن توسط معلمان و والدین تکمیل گردید. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که تفاوت معنی داری میان نقص توجه گروه های آزمایشی بازی درمانی و گل درمانی و گروه کنترل وجود دارد. علاوه بر این نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که تفاوت معنی داری بین روش های بازی درمانی و گل درمانی در درمان نقص توجه وجود ندارد. از یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که بازی درمانی و گل درمانی می توانند روش های مؤثری در افزایش توجه و تمرکز دانش آموزان در ضمن انجام کار باشند و به وسیله ی این دو روش می توان از شدت علائم نقص توجه در سنین بالاتر پیشگیری نمود.

درمان فراتشخیص از جمله درمان های جدید روان شناسی است که اثر آن بر بسیاری از متغیرهای روان شناسی به اثبات رسیده است. هدف پژوهش حاضر اثربخشی درمان فراتشخیصی بر انعطاف پذیری شناختی، تنظیم هیجان و عامل hb در بیماران دیابت نوع 2 بود. روش پژوهش آزمایشی (پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل) بود. در این پژوهش، 32 نفر از بیماران دارای دیابت نوع 2 به صورت تصادفی در گروه آزمایشی (8 مرد و 8 زن) و گروه کنترل (8 زن و 8 مرد) جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها در پیش آزمون و پس آزمون از پرسشنامه های انعطاف پذیری شناختی دنیس و وندروال و تنظیم هیجان گروس و جان استفاده شد. همچنین، برای سنجش عامل hb از روش الیزا (ELISA) استفاده شد. برای گروه آزمایشی 12 جلسه ی 60 دقیقه ای درمان فراتشخیصی آموزش داده شد. داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چندمتغیری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که درمان فراتشخیص بر افزایش انعطاف پذیری شناختی و بازارزیابی هیجان و کاهش بازداری هیجان در بیماران دیابت نوع 2 اثر گذار بوده است (01/0<p). اما یافته ها نشان داد که درمان فراتشخیصی بر عامل hb تأثیر نداشته است. براساس یافته ها، درمان فراتشخیص برای بهبود انعطاف پذیری شناختی و تنظیم هیجان در بیماران دیابت نوع 2 پیشنهاد می شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه علی ذهن آگاهی، خلاقیت و عملکرد تحصیلی بر بهزیستی روانی با میانجی مشکلات روان شناختی در دانشجویان اجرا گردید. روش به کار گرفته شده در این پژوهش همبستگی و از نوع تحلیل مسیر بود. شرکت کنندگان در این پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه یزد بودند که به صورت تصادفی طبقه ای 370 دانشجو انتخاب شدند. در این پژوهش از آزمون بهداشت روانی، پرسشنامه ذهن آگاهی و خلاقیت استفاده شد و به علاوه معدل کل تا ترم آخر دانشجویان به عنوان عملکرد تحصیلی در نظر گرفته شد. پس از توزیع پرسشنامه ها و گردآوری اطلاعات موردنیاز به کمک نرم افزار SPSS و AMOS به تحلیل اطلاعات اقدام شد. نتایج نشان داد که مدل طراحی شده از برازش خوبی برخوردار بود و رابطه ذهن آگاهی، خلاقیت با بهزیستی روان شناختی معنی دار بود ولی رابطه مستقیم عملکرد تحصیلی با مشکلات روان شناختی معنی دار نبود. همچنین رابطه غیرمستقیم خلاقیت و ذهن آگاهی به بهزیستی با میانجی مشکلات روان شناختی معنی دار بود؛ اما رابطه غیرمستقیم عملکرد به بهزیستی با میانجی مشکلات روان شناختی معنی دار نبود. نتایج با توجه به پژوهش ها و دیدگاه های نظری مورد بحث قرارگرفت.

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه ای سبک هویت و تعهد هویت در رابطه کمال گرایی مثبت و منفی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان بود. تعداد دویست و هفتاد و سه نفر دانش آموز (135 نفر دختر و 138 نفر پسر) بدون دریافت هزینه در دامنه سنی 14 تا 18 سال (01/1 ± 77/15 سال) با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای از دبیرستان های مختلف شهرستان آمل انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت بودند از سیاهه ی سبک های هویت (ISI-3) و مقیاس کمال گرایی مثبت و منفی (PANPS). در این پژوهش از نمره میانگین درسی دانش آموزان به عنوان شاخص عینی عملکرد تحصیلی آنان استفاده شد. یافته های حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که کمال گرایی مثبت بر سبک هویت اطلاعاتی، هنجاری، تعهد هویت و عملکرد تحصیلی، تأثیر مستقیم و مثبت، و بر سبک هویت سردرگم/اجتنابی تأثیر مستقیم و منفی داشت. کمال گرایی منفی بر سبک هویت سردرگم/اجتنابی تأثیر مستقیم و مثبت، و بر سبک هویت اطلاعاتی، تعهد هویت و عملکرد تحصیلی تأثیر مستقیم و منفی داشت. کمال گرایی مثبت از طریق نقش واسطه ای سبک های هویت اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم/اجتنابی و تعهد هویت، بر عملکرد تحصیلی تأثیر مثبت داشت. کمال گرایی منفی از طریق نقش واسطه ای سبک های هویت اطلاعاتی و سردرگم/اجتنابی و تعهد هویت بر عملکرد تحصیلی تأثیر منفی داشت.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه علی طردشدگی در محیط کار با عملکرد شغلی، رفتار شهروندی سازمانی و قصد ترک شغل با میانجی گری خشنودی شغلی بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان شرکت آب و نیروی شهر گتوند و شرکت های همکار تشکیل می دهند که با توجه به حجم گستره ی جامعه ی آماری از روش سرشماری استفاده گردید. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های طردشدگی در محیط کار فریس، براون، بری و لیان، خشنودی شغلی جاج و بونو، عملکرد شغلی پاترسون، رفتار شهروندی سازمانی اسمیت، ارگان و نیر، و قصد ترک شغل کامان، فیچمن، جنکینز و کلش، بود. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS ویراست 21 انجام گرفت. نتایج حاکی از اثر طردشدگی در محیط کار بر خشنودی شغلی، عملکرد شغلی، رفتار شهروندی سازمانی و قصد ترک شغل، اثر خشنودی شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی و قصد ترک شغل و اثر غیرمستقیم طردشدگی در محیط کار بر رفتار شهروندی سازمانی و قصد ترک شغل از طریق خشنودی شغلی بود. بنابراین سازمان ها می توانند با تقویت ارتباطات اجتماعی در محیط کار از کاهش خشنودی شغلی، عملکرد شغلی و رفتار شهروندی سازمانی و همچنین افزایش قصد ترک شغل جلوگیری به عمل آورند.