دست آوردهای روان شناختی

مطالعه ی حاضر منابع و حوزه هایی که از نظر سالمندان به زندگی آنها معنا داده و میزان وجود و جستجوی معنای زندگی و نیز تفاوت زنان و مردان در این مولفه ها را مورد بررسی قرار داده است. جامعه ی آماری این پژوهش توصیفی را افراد سالمند بالای 60 سال در شهر تهران تشکیل دادند. از این جامعه ی آماری 287 فرد سالمند بالای 60 سال (43/67=  M؛ 75/4=Std؛ 54 درصد سالمند زن) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و به دو ابزار برنامه ی ارزیابی معنای زندگی و پرسشنامه ی معنای زندگی پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها از تحلیل محتوا و آزمون های خی دو و تحلیل واریانس استفاده گردید. نتایج حاصل حاکی از این است که "خانواده" (3/92%) و "رابطه ی عاطفی" (7/54 %) حوزه هایی هستند که با بیشترین فراوانی از سوی سالمندان شرکت کننده در این مطالعه به عنوان منبع معنا بخش به زندگی گزارش شده است. همچنین در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوا دو طبقه ی جدید از منابع معنای زندگی مورد شناسایی قرار گرفت: "اخلاقیات" و "نیاز به پذیرش اجتماعی". سالمندان زن و مرد از نظر فراوانی تکرار برخی از منابع معنا و نیز بعد جستجوی معنای زندگی با یکدیگر تفاوت معنی دار داشتند. این یافته ها در چارچوب نظریات تحولی و معنای زندگی مورد بحث قرار گرفتند.

هدف از انجام پژوهش حاضر آزمون مدلعِلّی رابطه الگوهای ارتباط خانوادگی (گفت و شنود و همرنگی)، فراشناخت و ویژگی های شخصیتی باز بودن به تجربه و وجدانی بودن با گرایش به تفکرانتقادی با میانجی گری باورهای معرفت شناختی در دانش آموزان پسر پایه های مختلف تحصیلی دبیرستانی شهر اهواز بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر دبیرستانی شهر اهواز بود که به روش تصادفی چند مرحله ای 402 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از پنج پرسشنامه، الگوهای ارتباط خانوادگی کوئرنر و فیتزپاتریک، آگاهی های فراشناختی شرا و دنیسون، پرسشنامه پنج عاملی نئو، پرسشنامه باورهای معرفت شناختی بیلس و پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی ریکتس، جهت جمع آوری داده ها استفاده شد. ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. نتایج نشان داد که تمامی ضرایب مسیرهای بین متغیرها و گرایش به تفکرانتقادی معنی دار بودند. در این مدل، روابطه گفت و شنود، فراشناخت، ویژگی های شخصیتی وجدانی بودن و باز بودن به تجربه و باورهای معرفت شناختی با گرایش به تفکرانتقادی مثبت و معنی دار بود و رابطه همرنگی با گرایش به تفکرانتقادی نیز منفی و معنی دار بود. شاخص های برازندگی نشان دادند که مدل با داده ها برازش قابل قبولی دارد. نتایج ضرایب مسیرهای غیرمستقیم، با استفاده از روش بوت استراپ در برنامه ماکرو، نتایج نشان داد همه فرضیه های غیرمستقیم معنی دار می باشند.

در سال های اخیر ضرورت توجه به زوجین دارای کودکان مبتلا به انواع اختلالات رشدی مورد توجه خانواده درمانگران قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان اثربخشی "برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده" بر رضایت زناشویی زوجین دارای کودک مبتلا به اتیسم و مقایسه آن با "برنامه پرنده کوچولو" انجام شده است. در این پژوهش 42 زوج دارای کودک مبتلا به اتیسم از مرکز تهران اتیسم و آوا به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه قرار گرفتند. ابزار اندازه گیری این پژوهش پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ است. نتایج با استفاده از تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که تفاوت گروه اف.سی.تی.ای.دی با دو گروه دیگر در مرحله پس آزمون در زیر مقیاس های فرزندان، حل تعارض، دوستان، اوقات فراغت (متغیرهای بین فردی) و نمره کل مقیاس رضایت زناشویی معنی دار بود و تفاوت حاصل تا پیگیری (یک ماه پس از اجرای دوره) حفظ شد. یافته ها نشان داد که برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده، برنامه ای منعطف است که با ویژگی های خاص هر خانواده هماهنگ می باشد و در نتیجه برای افزایش رضایت زناشویی والدین کودکان اتیستیک کاربردی است.

زنان سرپرست خانوار به دلیل دشواری ها فراوان و تعدد نقش، یکی از گروه های آسیب پذیر جامعه به شمار می آیند و در معرض ابتلا به اختلالات روانی مانند افسردگی قرار دارند. بنابراین نیازمند پشتیبانی های بیشتر، ازجمله درمان های روان شناختی و برنامه های توانمندسازی هستند. هیپنوتراپی بر پایه نیرومندسازی ایگو می تواند راهبرد کارآمدی هم به عنوان برنامه توانمندسازی و هم به عنوان شیوه ای برای کاهش نشانه های افسردگی باشد. بنابراین، این پژوهش که از نوع آزمایشی است با هدف شناخت تأثیر هیپنوتراپی مبتنی بر نیرومندسازی ایگو بر افسردگی زنان سرپرست خانوار انجام شد. شرکت کنندگان در این پژوهش 30 نفر از زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی بودند که به طور تصادفی در گروه آزمایشی و گروه گواه قرار گرفتند. برای گروه آزمایش هشت جلسه هیپنوتراپی مبتنی بر نیرومندسازی ایگو انجام شد. میزان افسردگی و نیرومندی ایگو به وسیله مقیاس افسردگی بک و مقیاس روان شناختی نیرومندی های ایگو اندازه گیری شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیره با اندازه گیری های مکرر که به وسیله SPSS نسخه 20 انجام گرفت نشان داد در گروه آزمایش تفاوت معنی داری بین پیش آزمون با پس آزمون و پیگیری از نظر نیرومندی ایگو و افسردگی وجود دارد (01/0 > p)؛ اما در گروه گواه تفاوتی دیده نشد. این پژوهش نشان می دهد که هیپنوتراپی مبتنی بر نیرومندسازی ایگو می تواند در درمان افسردگی و افزایش نیرومندی ایگو مؤثر باشد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه علّی بین صفات شخصیتی و عملکرد تحصیلی با میانجی گری راهبردهای مطالعه در دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان خوزستان صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان خوزستان در سال تحصیلی 93-1392 بود که به روش خوشه ای، نمونه ای به تعداد 9 کلاس (متشکل از 214 دانشجو معلم) از بین آن ها انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه شخصیتی نئو- فرم کوتاه (NEO-FFI)، سیاهه رویکردها و مهارت های مطالعه برای دانشجویان (ASSIST) و معدل کل دانشجویان بود. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر و نرم افزار AMOS-16 مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها نشان داد صفات شخصیتی گشودگی و وظیفه شناسی با سوق دادن دانشجویان به سمت اتخاذ رویکرد مطالعه عمیق، عملکرد تحصیلی را ارتقاء می دهند. همچنین، ویژگی شخصیتی توافق پذیری با اتخاذ رویکرد مطالعه راهبردی در دانشجویان، عملکرد تحصیلی را بهبود می بخشد. به علاوه، یافته ها حکایت از رابطه مثبت بین ویژگی شخصیتی روان رنجورخویی با اتخاذ رویکرد مطالعه سطحی و در نهایت عملکرد تحصیلی پایین در دانشجویان دارد. به طور کلی، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که صفات شخصیتی هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیر مستقیم – از طریق تحت تأثیر قرار دادن راهبردهای مطالعه دانشجویان- با عملکرد تحصیلی رابطه دارند.

تنظیم هیجان عامل مهمی در تعیین سلامتی و داشتن عملکرد موفق در تعاملات اجتماعی است و نقص در آن با بزهکاری و رفتار پرخاشگرانه رابطه دارد، بنابراین بررسی نقش عوامل موثر در مدیریت هیجانات دارای اهمیت است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارت های مقابله ای بر تنظیم هیجانی در نوجوانان بزهکار بود. روش این پژوهش از نوع طرح آزمایشی و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه نوجوانان بزهکار ساکن در کانون اصلاح و تربیت شهر تهران در نیم سال اول 1394 بود که تعداد 50 آزمودنی به صورت تصادفی انتخاب و در گروه آزمایشی (25 نفر) و گروه کنترل (25 نفر) گمارده شدند. گروه آزمایشی 8 جلسه 90 دقیقه ای به صورت گروهی تحت آموزش مهارت های مقابله ای قرار گرفتند و گروه کنترل در طول مدت درمان هیچ آموزشی دریافت نکرد. آزمودنی های مورد پژوهش به سؤالات مقیاس دشواری های تنظیم هیجانی (DERS)پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین میانگین نمره های دشواری در تنظیم هیجانی در گروه آزمایشی و گروه کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد (001/0p≤). بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که میزان بهبودی درتنظیم هیجانات نوجوانانی که در معرض مهارت های مقابله ای قرار گرفتند، بیشتر از افرادی است که این مداخله را دریافت نکردند. بنابراین پیشنهاد می شود که در کانون های اصلاح و تربیت مهارت های مقابله ای به مربیان آموزش داده شود تا آنان با گذراندن این دوره ها بتوانند این مهارت ها را به مددجویان آموزش دهند

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی تلاش شغلی و رفتارهای شهروندی سازمانی از طریق ابعاد انگیزش شغلی (بی انگیزگی، انگیزه بیرونی اجتماعی، انگیزه بیرونی مادی، انگیزه درون فکنی شده، انگیزه همانند شده، و انگیزه درونی) انجام گرفت. این پژوهش از نوع توصیفی و از نظر روش همبستگی و جامعه آماری آن شامل کلیه کارشناسان بهزیستی استان اصفهان بود. از میان آنان، تعداد 285 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش، پرسشنامه 5 سؤالی تلاش شغلی کواس و همکاران، پرسشنامه 19 سؤالی چند بعدی انگیزش شغلی گنگه و همکاران و پرسشنامه 16 سؤالی رفتارهای شهروندی سازمانی لی و آلن بود. داده های حاصل از با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفت و یافته های پژوهش نشان داد که از بین شش بعد انگیزش شغلی، بی انگیزگی و انگیزه بیرونی مادی به صورت منفی و انگیزه درون فکنی شده، انگیزه همانند شده و انگیزه درونی به صورت مثبت با تلاش شغلی، و بی-انگیزگی به صورت منفی و انگیزه بیرونی مادی، انگیزه درون فکنی شده، انگیزه همانند شده و انگیزه درونی به صورت مثبت با رفتارهای شهروندی-سازمانی، دارای همبستگی معنادار هستند (01/0p<). علاوه براین، بی انگیزگی ، انگیزه بیرونی مادی و انگیزه درونی پیش بینی کننده معنی دار (01/0p<) تلاش شغلی و بی انگیزگی، انگیزه بیرونی اجتماعی و انگیزه درونی پیش بینی کننده معنی دار (01/0p<) رفتار شهروندی سازمانی بوده اند و توانسته اند به ترتیب 8/15 و 2/26 درصد از واریانس تلاش شغلی و رفتار شهروندی سازمانی را تبیین نمایند. بنابراین، بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گیری نمود که با افزایش انگیزش شغلی، می توان تلاش شغلی و رفتار شهروندی سازمانی را افزایش داد.

سرمایه های تحولی در برگیرنده ارتباط ها، فرصت ها، ارزش ها و مهارت هایی است که احتمال موفقیت نوجوانان را در مدرسه افزایش می دهد، موجب کاهش رفتارهای مخاطره آمیز در محیط می شود، و نقش حفاظتی و حمایتی برای سلامت روان شناختی آنان ایفا می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای سرمایه روان شناختی در رابطه بین سرمایه های تحولی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است. به این منظور 463 نفر از دانش آموزان پایه دوم و سوم دبیرستان های دولتی شهر بوشهر (259 پسر و 204 دختر) به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و به مقیاس سرمایه های تحولی مینه سوتا و مقیاس سرمایه روان شناختی لوتانز پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین سرمایه روان شناختی و سرمایه های تحولی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و همچنین رابطه معنی داری بین سرمایه های تحولی و سرمایه روان شناختی با پیشرفت تحصیلی به دست آمد. نتایج مدل معادلات ساختاری حکایت از برازندگی مدل مفروض تحقیق داشت. با توجه به یافته ها می توان گفت که سرمایه روان شناختی نقش واسطه ای در رابطه بین سرمایه های تحولی و پیشرفت تحصیلی دارد. بر این اساس با در نظر گرفتن متغیرهایی چون نقش سرمایه های تحولی و افزایش سرمایه روان شناختی می توان میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را ارتقاء داد.