دست آوردهای روان شناختی

این پژوهش باهدف اثربخشی یکپارچه سازی رفتاردرمانی دیالکتیکی مبتنی بر ذهن شفقت ورز بر کاهش واکنش پذیری شناختی و انگیزه های اقدام به خودکشی در افراد اقدام کننده انجام شد. روش تحقیق حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس-آزمون با گروه گواه بود. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه ی افراد 16 تا 40 ساله اقدام کننده به خودکشی به روش مسمومیت دارویی در فاصله ماه های مهر تا بهمن سال 1396 به بیمارستان امام خمینی (ره) شهر کرمانشاه تشکیل دادند. نمونه آماری این پژوهش شامل 26 نفر از افراد اقدام کننده به خودکشی و داوطلب شرکت در مداخله بودند، که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه گمارده شدند. گروه آزمایش 14 جلسه درمان یکپارچه رفتاردرمانی دیالکتیکی مبتنی بر ذهن شفقت ورز را دریافت کردند. آزمودنی های گروه های آزمایشی و گواه در مرحله پیش آزمون و پس آزمون به پرسشنامه های واکنش پذیری شناختی و انگیزه برای اقدام به خودکشی پاسخ دادند. پس از جمع آوری داده ها به منظور رعایت جوانب اخلاقی، برای اعضای گروه لیست انتظار 10 جلسه مشاوره گروهی برگزار شد. نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیری (ANCOVA) نشان داد که درمان یکپارچه بر واکنش پذیری و انگیزه اقدام به خودکشی اثربخش است. توجه به نتایج به دست آمده مبنی بر اثربخشی یکپارچه سازی رفتاردرمانی دیالکتیکی مبتنی بر ذهن شفقت ورز بر کاهش مؤلفه های واکنش پذیری شناختی و انگیزه های اقدام به خودکشی می توان از این مداخله در کنار درمان دارویی و دیگر درمان های مبتنی بر شواهد برای افراد اقدام کننده به خودکشی به عنوان روش درمانی مفید و مکمل استفاده نمود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر تحلیل رفتارمتقابل و آموزش تنظیم هیجان و تبیین تفاوت این دو روش آموزشی در اصلاح باورهای غیرمنطقی و سبک های تصمیم گیری دختران نوجوان انجام شد. روش: در این پژوهش از روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل استفاده گردید. نمونه پژوهش حاضر شامل 34 دانش آموز دختر پایه دوم تا سوم مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 94-95 دبیرستان های شهر فردیس بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در سه گروه گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه سبک های تصمیم گیری اسکات و بروس (1995) و پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز (1969) است. برای آموزش مبتنی بر تحلیل رفتارمتقابل از بسته آموزش جونز و استوارت (1987) و برای آموزش تنظیم هیجان از مدل گراس (2015) استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد هر دو رویکرد تحلیل رفتارمتقابل و آموزش تنظیم هیجان بر باورهای غیرمنطقی و سبک های تصمیم گیری نوجوانان مؤثر است (01/0≥P)؛ اما تفاوت معناداری در میزان اثربخشی بین تحلیل رفتار متقابل و آموزش تنظیم هیجان مشاهده نشد. نتیجه گیری: آموزش تحلیل رفتارمتقابل و تنظیم هیجان می توانند بر کاهش باورهای غیر منطقی موثر بوده و سبک تصمیم گیری منطقی را افزایش داده و باعث کاهش سبک تصمیم گیری وابسته و اجتنابی شوند.

درمان فراتشخیصی یکپارچه از جمله درمانهای جدید روان شناسی است که اثر آن بر بسیاری از متغیرهای روان شناسی تایید شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه بر حساسیت اضطرابی، تحمل پریشانی و علائم وسواسی-اجباری در افراد دچار اختلال وسواسی-اجباری بود. روش تحقیق این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. در این پژوهش،30 نفر از بیماران دارای اختلال وسواسی-اجباری شهر سنندج به صورت تصادفی در گروه آزمایشی (9 زن و 6 مرد) و کنترل (9 زن و 6 مرد) جایگزین شدند. جلسات درمان هفته ای یک جلسه به مدت 60 دقیقه طی 12 هفته متوالی برگزار شد. برای جمع آوری داده ها در پیش آزمون پس آزمون از پرسشنامه های مقیاس حساسیت اضطرابی (Reiss,1986)، پرسشنامه تحمل پریشانی (Simons & Gaher, 2005) و پرسشنامه وسواس ییل براون (Goodman, 1986) استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چند متغیری (MANOVA) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج MANOVA نشان داد که بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود دارد (001/0 p<و 634/4F =). یافته ها نشان داد که درمان فراتشخیص بر کاهش حساسیت اضطرابی و علائم وسواسی اجباری و افزایش تحمل پریشانی در افراد دارای اختلال وسواسی-اجباری موثر است (). بر اساس یافته ها درمان فراتشخیصی یکپارچه باعث کاهش حساسیت اضطرابی و علائم وسواسی-اجباری و افزایش تحمل پریشانی در افراد دارای اختلال وسواسی-اجباری استفاده شد.

هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش ذهن آگاهی نوجوان محور با آموزش تنظیم هیجان بر پرخاشگری و اضطراب نوجوانان دختر مبتلا به اختلال دوقطبی نوع II بود .روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود و در اجرای آن از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و پیگیری استفاده شد جهت دستیابی به اهداف پژوهش، 45 دختر با اختلال دو قطبی نوع II با استفاده از روش نمونه گیری داوطلبانه و بر اساس ملاک های ورود و خروج انتخاب شدند و به تصادف در دو گروه آزمایش (15 نفر) و یک گروه گواه (15 نفر) قرار گرفتند. دختران مبتلا به اختلال دوقطبی نوع II گروه های آزمایش در 8 جلسه 60 دقیقه ای در برنامه های مداخله ای درمان ذهن آگاهی نوجوان محور بوردیک و آموزش تنظیم هیجان گراس و گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکردند. پرسشنامه های پرخاشگری آیزنگ، گلین ویلسون و اضطراب بک قبل و بعد از مداخله برای شرکت کنندگان اجرا گردید. نتایج. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغییری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد مداخله های آموزش ذهن آگاهی نوجوان محور و آموزش تنظیم هیجان در کاهش پرخاشگری و اضطراب در نوجوانان دختر مبتلا به اختلال دوقطبی نوع II مؤثراست، و آموزش ذهن آگاهی نوجوان محور اثربخش تر از آموزش تنظیم هیجان بر اضطراب و پرخاشگری است.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامه همکاری خانه و مدرسه بر کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان پایه اول ابتدایی شهر اهواز بود. این پژوهش از نوع آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. نخست به طور تصادفی از 4 ناحیه، 2 ناحیه انتخاب گردید؛ سپس از مدارس هر ناحیه 4 مدرسه (دو مدرسه دخترانه و دو مدرسه پسرانه) و از هر مدرسه یک کلاس و از هر کلاس به تصادف 10 نفر انتخاب شدند. در نهایت 80 نفر از دانش آموز با توجه به دو ملاک در دو گروه آزمایشی (20 دختر و 20 پسر) و دو گروه کنترل (20 دختر و 20 پسر) به عنوان نمونه نهایی انتخاب و به همراه خانواده در مداخله شرکت کردند. دانش آموزان به همراه اعضای خانواده در مداخله گروه آموزشی برنامه همکاری خانه و مدرسه به مدت 8 جلسه 150 دقیقه ای به مدت دو ماه شرکت نمودند. در این مطالعه از پرسشنامه های دموگرافیک و مشکلات رفتاری کودکان گودمن استفاده شد. کاربندی آزمایشی به مدت دو ماه اجرا شد و دو ماه بعد از پس آزمون، آزمون پیگیری گرفته شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که برنامه همکاری خانه و مدرسه در کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان مؤثر بوده است. همچنین، کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان در مرحله پیگیری تداوم داشته است.

مقدمه: اختلال انفجاری متناوب، در بافت اجتماعی و در پاسخ به محرک های اجتماعی ظاهر می شود. احتمالا، پردازش محرک های اجتماعی و پاسخ به آنها در بافت های اجتماعی مختلف، در این اختلال نقشی مهمی داشته و بر بروز نشانه های آن تاثیرگذار باشد. بنابراین، هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر شناخت اجتماعی در نوجوانان دارای اختلال انفجاری متناوب است. روش: پژوهش حاضر، ازنوع آزمایش میدانی با طرح پیش آزمون – پس آزمون است. تعداد 38 نفر دانش آموز دارای اختلال انفجاری متناوب با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. دو گروه در ابتدا و انتهای پژوهش، به پرسشنامه غربالگری اختلال انفجاری متناوب و داستان های اجتماعی پاسخ دادند. گروه آزمایش طی 10 جلسه، هر هفته یک جلسه، تحت مداخله درمان رفتارشناختی قرار گرفت. یافته ها: نتایج تحلیل آنکووا نشان داد درمان رفتارشناختی بر بهبود شناخت اجتماعی و کاهش نشانه های اختلال انفجاری متناوب اثربخش بوده است. درمان رفتارشناختی بر بهبود مراحل رمزگردانی سرنخ ها، بازنمایی و تفسیر اطلاعات، و گزینش پاسخ اثربخش بوده است. اما بر مراحل روشن کردن اهداف و جستجوی پاسخ های ممکن، تاثیری دیده نشد. نتیجه گیری: به نظر می رسد با استفاده از تدابیر درمان شناختی-رفتاری و تعمیم آن به بافت های اجتماعی مختلف، بتوان شناخت اجتماعی افراد دارای اختلال انفجاری متناوب را بهبود بخشید که به عنوان ظرفیتی مهاری، برای جلوگیری از بروز نشانه های این اختلال در بافت های اجتماعی عمل کند.

زنان مبتلا به چاقی در معرض مشکلات روانشناختی زیادی قرار دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب اجتماعی و تصویر بدنی زنان مبتلا به چاقی بود. این پژوهش به روش نیمه آزمایشی (پیش آزمون-پس-آزمون با گروه گواه) بود. دراین پژوهش، همه زنان مبتلا به چاقی ( 106 زن) به صورت سر شماری مورد ارزیابی روانشناختی قرار گرفتند. از میان آنها 48 نفر دارای نشانه های اضطراب اجتماعی و تصویر بدنی نامطلوب بودند که از میان آنها 30 نفر به طور تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها در پیش آزمون و پس آزمون از پرسشنامه های اضطراب اجتماعی و روابط چندبعدی بدن- خود استفاده شد. برای گروه آزمایش 8 جلسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد آموزش داده شد. داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چندمتغیری (مانکوا) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش اضطراب اجتماعی و بهبود تصویر بدنی در زنان چاق اثرگذار بوده است (01/0>p). براساس یافته ها استفاده از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای بهبود اضطراب اجتماعی و تصویر بدنی نامطلوب در زنان مبتلا به چاقی پیشنهاد می شود.

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی واقعیت درمانی بر سازگاری اجتماعی، بهزیستی روان شناختی و خودانتقادی افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بود. جامعه آماری این پژوهش شامل افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیری که در سال 1396 به کلینیک های درمانی روان شناختی شهر اهواز مراجعه کرده بودند که با روش نمونه گیری هدفمند تعداد 40 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس به روش گمارش تصادفی ساده در گروه آزمایشی و گروه گواه قرار گرفتند. طرح پژوهش از نوع تجربی پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جهت جمع آوری داده ها از مقیاس سازگاری اجتماعی ویسمن و پیکل، پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف و مقیاس خودانتقادی گیلبرت و همکاران استفاده شد. مداخله واقعیت درمانی بر روی گروه آزمایشی در 8 جلسه 120 دقیقه ای به مدت دو ماه اجرا گردید. پس از پایان مداخله، از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که واقعیت درمانی بر بهزیستی روان شناختی و خودانتقادی در مراجعین مبتلا به اضطراب فراگیر تأثیر داشت اما، این مداخله بین گروه آزمایشی و گروه گواه از نظر سازگاری اجتماعی تفاوت معنی داری مشاهده نشد.

یافته های پژوهشی نشان می دهد دختران نوجوان برای ابتلا به شکل های متنوع رفتارهای خوردن مستعدند زیرا آن ها به چالش های مربوط به اندازه، شکل و ظاهر فیزیکی حساس هستند. این پژوهش باهدف بررسی نقش شرم، خود دلسوزی و عدم تحمل بلاتکلیفی در آسیب شناسی نگرش های خوردن دانش آموزان دختر انجام شد. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود و جامعه آماری آن را کلیه دانش آموزان دختر سال سوم مقطع متوسطه شهر بیرجند در سال تحصیلی 96-1395 تشکیل داد. با توجه به حجم جامعه و بر مبنای استفاده از جدول کرجسی/مورگان حجم نمونه 259 برآورد شد. برای گردآوری داده ها از مقیاس شرم از تصویر بدنی دیورت و همکاران (2015)، مقیاس شرم از دیگران متیوس و همکاران (2015)، مقیاس خود دلسوزی رایس و همکاران (2011)، مقیاس تحمل ناپذیری بلاتکلیفی کارلتون و همکاران (2007) و پرسشنامه نگرش های خوردن گارنر و همکاران (1979) استفاده گردید. برای بررسی فرضیه های پژوهش تحلیل رگرسیون چندگانه بکار رفت. تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که شرم از تصویر بدنی، خوددلسوزی سازگارانه و شرم از دیگران در پیش بینی نگرش های خوردن نقش دارند و روی هم 32 درصد از واریانس این نگرش ها را تبیین کردند، اما خوددلسوزی ناسازگارانه و عدم تحمل بلاتکلیفی در تبیین این ارتباط نقشی نداشت. این یافته ها بر نقش تسهیل کننده توانایی های خود دلسوزی و اثرات بیماری زای شرم از تصویر بدنی و شرم از دیگران در نگرش های خوردن دانش آموزان تأکید دارد.

هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی فراشناخت درمانی بر افزایش شادکامی و کاهش اضطراب دانش آموزان پسر دوره ی دوم مقطع متوسطه ی شهرستان خرم آباد بود. پژوهش حاضر، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون به همراه پیگیری با دو گروه آزمایش و کنترل بود. نمونه ی آماری شامل 30 نفر از دانش آموزان مدارس شهر خرم آباد بود که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش در معرض 7 جلسه ی فراشناخت درمانی ولز قرار گرفتند. ابزار پژوهش عبارت بود از: پرسشنامه ی شادکامی آکسفورد (1990) و پرسشنامه ی اضطراب بک (1988). هر دو گروه در سه مرحله ی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری مورد ارزشیابی قرار گرفتند. داده-های گردآوری شده با تحلیل واریانس با اندازه های مکرر تحلیل شدند. نتایج تحلیل آماری نشان داد که فراشناخت درمانی ولز بر افزایش شادکامی و کاهش اضطراب مؤثر است و این نتیجه در مرحله پیگیری پایدار بود.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر خود-پنداره تحصیلی دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری خاص بود. این مطالعه در چارچوب طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری با گروه گواه انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهرستان بابلسر در سال تحصیلی 96-1395 بود. تعداد 30 نفر دانش آموز مبتلا به اختلال یادگیری خاص با اجرای آزمون مشکلات یادگیری کلورادو و در نظر گرفتن نمره ی بهره ی هوشی از طریق روش نمونه گیری آسان انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه گمارش شدند. گروه آزمایش طی 8 جلسه تحت واقعیت درمانی گروهی قرار گرفت. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از پرسشنامه مشکلات یادگیری کلورادو (CLDQ)، نسخه دوم آزمون هوشی وکسلر برای کودکان و سیاهه خود-پنداره تحصیلی. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق تحلیل واریانس آمیخته و با استفاده از نرم افزار SPSS-22 انجام شد. یافته های حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که واقعیت درمانی گروهی منجر به افزایش معنی دار نمرات مؤلفه های خود-پنداره تحصیلی در مراحل پس آزمون و پیگیری، در گروه آزمایشی نسبت به گروه گواه گردید (05/0 < p). بر اساس یافته های پژوهش حاضر، توصیه می گردد واقعیت درمانی گروهی به منظور پیشگیری از آسیب های تحصیلی دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری خاص، مورد توجه قرار گیرد.

هدف این پژوهش مقایسه دانشجویان وابسته به گوشی همراه و عادی از لحاظ احساس تنهایی و خودکارآمدی مقابله ای بود که با طرح علی-مقایسه ای صورت گرفت. جامعه پژوهش همه دانشجویان دختر کارشناسی دانشگاه زنجان در سال 1397- 1396بودند، که به روش تصادفی چند مرحله ای، نمونه ای شامل 70 نفر دانشجوی وابسته به گوشی همراه و عادی (35 نفر وابسته به گوشی همراه و 35 نفر عادی) انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از مقیاس اعتیاد به گوشی همراه کوهی، پرسشنامه احساس تنهایی راسل، و پرسشنامه خودکارامدی مقابله ای چسنی و همکاران استفاده شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس چند راهه (MANOVA) استفاده شد. نتایج نشان داد که احساس تنهایی و خودکارامدی مقابله ای در دانشجویان وابسته به گوشی همراه به ترتیب بیشتر و کمتر از دانشجویان عادی است. شاخص F در احساس تنهایی 45/18 و در خودکارآمدی مقابله ای 64/31 به دست آمد. به طور کلی، بین دانشجویان وابسته به گوشی همراه و عادی از لحاظ احساس تنهایی و خودکارامدی مقابله ای تفاوت معنی داری ( 01/0>p) وجود دارد.