آمایش جغرافیایی فضا

خطوط استخوان بندی حمل و نقل همگانی شهر مشهد حدود 50 درصد با یکدیگر همپوشانی دارند که این مسئله از سطح پوشش سیستم می کاهد. این تحقیق با هدف باز طراحی مسیر خطوط مذکور با رویکرد حداکثرسازی خصوصیت دسترسی سیستم انجام شده است. جهت تعیین مسیرهای اصلاحی خطوط مذکور از روش الگوریتم کلونی مورچگان استفاده شده است. سپس شاخص دسترسی ترکیبی به روش هنسن به تفکیک 253 ناحیه ترافیکی در دو حالت سیستم وضع موجود و سیستم پیشنهادی تحقیق محاسبه شده است. مقایسه دو سیستم وضع موجود و اصلاح شده به کمک شاخص دسترسی و با روش محاسبه میانگین دو گروه مستقل با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شده است. مسیرهای اصلاحی تعریف شده، سطح پوشش را افزایش داده در حالی که طول کل خطوط سیستم پیشنهادی نسبت به سیستم اولیه ثابت می باشد. همچنین شاخص دسترسی به سیستم اصلاح شده نسبت به سیستم موجود به طور معناداری افزایش یافته است. با توجه به اینکه سیستم موجود استخوان بندی حمل و نقل همگانی شهر مشهد با روش های مبتنی بر سرعت و حرکت طراحی شده است، نتایج این تحقیق، تفاوت رویکرد مبتنی بر سرعت و حرکت نسبت به رویکرد مبتنی بر دسترسی را در طراحی سیستم های حمل و نقل همگانی آشکار می سازد

با توجه به موضوع پژوهش مسئله این پژوهش این مقوله می باشد که چگونه گردشگران بر حسب خصوصیات دموگرافیکی- اجتماعی از قبیل جنسیت، سن، وضعیت تأهل، تحصیلات، درآمد و اشتغال سطوح متفاوت رضایت رااز ابعاد محصول گردشگری جنگلی  روستایی قرق تجربه کرده اند در همین راستا هدف از پژوهش حاضر ارزیابی رضایت گردشگران از عملکرد ابعاد محصول مقاصد گردشگری و براساس ویژگی های دموگرافیکی و اجتماعی از قبیل جنسیت، سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، درآمد و اشتغال است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و بر مبنایی راهبرد پیمایشی انجام رسیده  و از ابزار  پرسشنامه  و روش مصاحبه برای جمع آوری داده های مورد نیاز استفاده شده است. سنجش روایی و پایایی ابزار تحقیق مبتنی بر دو روش اعتبار محتوا (نظرخواهی از کارشناسان و متخصصان) و آزمون آلفای کرونباخ (مقدار آلفا برابر 9/0) بوده است. در مجموع 200 پرسش نامه بین اعضای نمونه (گردشگران) به روش نمونه گیری در دسترس توزیع شده و مورد  تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج آنالیز تطبیقی گویای عدم وجود سطوح متفاوت رضایت گردشگران از عملکرد ابعاد محصول گردشگری پارک جنگلی روستایی قُرق از توابع شهرستان علی آبادکتول برحسب جنسیت، وضعیت تأهل و درآمد است. در مقابل رضایت گردشگران برحسب سن و سطح تحصیلات برای تصویر از مقصد و براساس اشتغال برای تسهیلات مقصد معنادار است. علاوه براین، نتایج آنالیز همبستگی نیز گویای عدم تأثیرگذاری معنادار جنسیت، سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، درآمد و اشتغال بر رضایت گردشگران است. نتایج این تجزیه و تحلیل به دست اندرکاران و مسئولان این پارک کمک خواهد کرد تا با طراحی استراتژی های مؤثر رضایت گردشگران را تقویت نمایند. 

توزیع فضایی متعادل انواع خدمات شهری از مهم ترین نشانه های عدالت اجتماعی در شهر به شمار می رود. بخش خدمات بهداشتی و درمانی در میان انواع مختلف خدمات شهری از جایگاه ویژه ای برخوردار است چون با قشر وسیع تری از جامعه شهروندی ارتباط داشته و از سویی دیگر وظیفه و رسالت خطیر حفظ سلامت و مراقبت از حیات جامعه را بر عهده دارد. این پژوهش با تحلیلی بر میزان کارایی و ناکارایی شهرستانهای استان خوزستان از لحاظ خدمات بهداشتی- درمانی با 31شاخص تدوین شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با استفاده از تکنیک تحلیلی پوشش داده ها است. نتایج نشان می دهد که از 24 شهرستان مورد مطالعه، 15شهرستان آن با میزان کارایی کمتر از یک درصد به عنوان شهرستانهای ناکارا و سایر شهرستانها به تعداد 9 شهر که میزان کارایی آنها یک درصد است، به عنوان شهرستانهای کارآمد شناخته می شوند؛ همچنین نتایج حاصل از ماتریس کارایی متقاطع، منعکس کننده این مطلب است که رامشیر، هفتگل و لالی توانسته اند رتبه های نخست را در بین شهرستانهای مورد مطالعه کسب کنند. از سوی دیگر شهرستانهایی مانند آبادان، اهواز و باوی در جایگاه آخر و در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. در حالت کلی 62درصد از شهرها در وضعیت نامساعد و ناکارآ قرار دارند که نشانگر وضعیت نامساعد آن ها ازلحاظ میزان کارایی می باشد.

ساختار فضایی شهر زنجان در گذر زمان و تحت شرایط مکانی و  زمانی  و سایر عوامل اقتصادی و اجتماعی به تدریج توسعه و شکل یافته است. اما در این میان برای این که بتوان درک درستی از چگونگی تاثیر تغییرات ساختار فضایی بر مورفولوژی شهر به دست آورد ضرورت شناخت پیشینه و سیر تحول کالبد فضایی آن تاکنون بوده است؛  تا از این طریق بتوان عوامل موثر بر بروز تحولات فضایی را مورد بررسی قرار داد. این پژوهش با هدف بررسی دگرگونی های ساختار فضایی در طی ادوار تاریخی با استفاده از روش تحلیل نقشه بر اساس تحلیل تغییرات میزان هم پیوندی انجام پذیرفت بدین منظور با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تغییرات مورفولوژی شهر زنجان پرداخته که در آن بخشی از اطلاعات مربوط به دوره های مختلف تاریخی نیز به کمک روش کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری شده است. روند تحلیل طی دوره های مختلف رشد و توسعه شهر به کمک  نرم افزار Atocad، Arc GIS، تهیه و میزان هم پیوندی و تفاضل هم پیوندی در دو سطح بافت مرکزی و شهر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تحلیل های انجام گرفته در قالب جدول و نقشه استخراج شد. بدین ترتیب با بررسی تغییرات پارامتر هم پیوندی، در دوره های مختلف این نتیجه حاصل شد که تغییرات ارزش هم پیوندی مرتبط با دگرگونی های کالبد - فضایی در ساختار شهر است. چنانچه خیابان کشی های دوره سوم، عدم برقراری اتصال رینگ های حلقوی بین بافت قدیم و جدید و  یا عدم پیوند محورهای واسطه به استخوانبندی اصلی شهر (در دوره پنجم)، تمرکززدایی از مرکز شهر (در دوره ششم)، اوج افزایش میزان میانگین هم پیوندی در شهر و بافت مرکزی به ترتیب (358/1، 372/1) و همچنین تفاضل هم پیوندی به ترتیب (212/2، 994/1) در دوره پنجم، گسترش الگوهای شطرنجی در دوره های پنجم و ششم، اجرای طرح های ترافیکی در دوره هفتم، عامل اصلی تغییر ارزش های هم پیوندی بوده است که مجموعه این عوامل دگرگونی های فضایی را در  شهر طی گذر زمان پدید آورده است. همچنین در این پژوهش با انجام مقایسه نتایج به دست آمده با نمونه مشابه آن در شهر مشهد این نتیجه حاصل شد که بافت مرکزی شهر زنجان برخلاف شهر مشهد از میزان میانگین هم پیوندی بالاتری نسبت به شهر برخودار بوده است بطوریکه در شهر زنجان میانگین هم پیوندی بافت مرکزی نسبت به شهر به ترتیب (245/1 و 209/1) و  برعکس در شهر مشهد به ترتیب (95/0 و 007/1) بوده است. نتایج دو تحقیق نشان داد که معضلات فضایی در بافت مرکزی این دو شهر به گونه متفاوت از یکدیگر بوده است که در این تحقیق بدان پرداخته شده است. بر اساس این تحلیل می توان گفت که ویژگی های ساختاری هر شهر منحصر بفرد بوده و الزاما قابل تعمیم به سایر شهرها نخواهد بود. بنابراین در این تحقیق پیشنهاد می شود که تغییرات ساختار فضایی هر شهر بنا بر ویژگی های خاص خود مورد مطالعه قرار گیرد.

ویژگی زیبایی شناختی رودخانه ها دلیل اصلی جذب گردشگران است، ولی حضور پیش بینی نشده آن ها به اضافه فعالیت های اقتصادی ساکنان  بومی کیفیت زیبایی شناختی رودخانه های کرمانشاه را تنزل داده  است. برای اهداف برنامه ریزی کیفیت زیبایی شناختی 19 مکان گردشگری این استان بررسی و رتبه بندی گردید.  بدین منظور از روش لئوپولد استفاده شد که بر اساس آن 46 عامل مؤثر به سه دسته عوامل فیزیکی، زیست شناختی و انسانی تقسیم شد و به صورت میدانی به هر عامل بین 1 تا 5 امتیاز داده شد. نتایجی که از مقایسه جداول و نمودارهای به دست آمد، نشان داد که از عوامل فیزیکی پهنا، عمق و الگوی رودخانه و از عوامل زیست شناختی زلالی آب، بی رنگی آن و وجود درختان در اطرف رودخانه مهم ترین عوامل  زیبایی شناختی رودخانه های این منطقه است، در حالی که از میان این دو گروه از عوامل، تنها در بعضی مکان ها گل آلودی بالا و رنگ کدر آب باعث تقلیل کیفیت آن ها شده است. برخلاف این عوامل، عامل انسانی در تقلیل کیفیت رودخانه های این منطقه  بیشترین تأثیر را داشته است. بعضی مناطق مانند روستای گلین که دور از دسترس قرار داشته اند، توانسته اند زیبایی خود را حفظ کنند، ولی درجه بالای شهرنشینی و ساخت و سازها و فعالیت های اقتصادی در بستر رودخانه مانند احداث حوضچه های پرورش ماهی نه تنها کیفیت چشم اندازها را به شدت تحت تأثیر قرار داده بلکه ویژگی های فیزیکی و زیست شناختی آن ها را نیز متأثر ساخته است. با گسترش فعالیت های انسانی مانند ساخت سد چشم انداز  بعضی از مناطق به کلی دگرگون شده است. این دگرگونی ها در وضعیت زیبایی شناختی رودخانه ها نشان می دهد که در هر سطحی از برنامه های توسعه، حقوق رودخانه ها  نادیده گرفته می شود.

توده آهکی بیستون در شمال و شمال شرقی استان کرمانشاه و در واحد ساختمانی زاگرس مرتفع قرار دارد. با توجه به گستردگی، خلوص و ضخامت سازند آهکی بیستون، تراکم بالای گسل ها، درزه و شکاف، اختلاف ارتفاع بالا و همچنین وجود شرایط اقلیمی مناسب، لندفرم های کارستی توسعه یافته ای در این توده شکل گرفته است. هدف این پژوهشپهنه بندی توسعه کارست سطحی در توده آهکی بیستون با استفاده از مدل منطق فازی می باشد.در مجموع نُه عامل سنگ شناسی، فاصله از گسل، ارتفاع، بارش، دما، خاک، کاربری (پوشش گیاهی)، شیب و جهت شیب به عنوان متغیرهای مستقل در فرایند کارست زایی و توسعه آن و همچنین شکل گیری ژئومورفولوژی کارست در منطقه مورد بررسی، دخیل می باشند. از آنجایی که ژئومورفولوژی کارست بر میزان شارژ و ویژگی های کمی و کیفی آبخوان های کارستی و بررسی میزان آسیب پذیری آنها، تاثیر بسزایی دارد، تهیه نقشه توسعه یافتگی سطحی کارست و میزان تأثیر عوامل مختلف در نفوذپذیری سازندها، لازم و ضروری می باشد. از مدل منطق فازی (عملگر گاما) به منظور تحقق این هدف، استفاده شده است. براساس نتایج حاصله، توده بیستون به لحاظ پهنه بندی توسعه کارست سطحی به چهار منطقه فاقد کارست، کارست با توسعه کم، کارست با توسعه متوسط و مناطق توسعه یافته کارستی تقسیم گردید. ارزیابی نقشه پهنه بندی حاصله با فروچاله ها و پولیه های کارستی، حاکی از دقت بالا و کارایی مطلوب این مدل در ارزیابی توسعه کارست سطحی می باشد؛ همچنین، تلفیق لایه های اطلاعاتی، نقش موثر سنگ شناسی (سازند بیستون) را در فرایند توسعهیافتگی کارست نشان می دهد.

به منظور بررسی الگوی روزهای بارشی غرب ایران از آمار روزانه بارش 17 ایستگاه سینوپتیک طی دوره آماری 1992-2012 واقع در استان های همدان، کردستان و کرمانشاه استفاده شد. در ادامه مقادیر ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال برای دوره ها استخراج و عوامل و الگو های هوا در زمان رخداد بارش فراگیر با اعمال روش های تحلیل عاملی و خوشه ای در منطقه شناسایی شدند. سپس برای بررسی دقیق تر شرایط جوی داده های مربوط به فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت قائم، نم ویژه، مؤلفه مداری و نصف النهاری باد از تارنمای مرکز ملی مطالعات و پیش بینی محیطی / علوم جو (NCEP/NCAR) اخذ و اقدام به ترسیم نقشه های سطوح مختلف جوی شد. خروجی حاصل از انجام تحلیل عاملی بر روی داده های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال نشان داد یازده عامل در بارش های روزانه منطقه دخالت دارند که درمجموع این یازده عامل 91 درصد (عامل اول 60 درصد) از واریانس کل داده ها را تبیین می نمایند. نتایج نشانگر این بودند که یک الگوی غالب در تراز میانی جو تشکیل شده و ناوه عمیق بر روی دریای سیاه و مدیترانه استقرار می یابد که تشکیل این سامانه باعث شده تا شمال دریای سرخ نیز هسته چرخندزایی آن کشیده شود و بارش های سنگین و فراگیری را برای منطقه به ارمغان بیاورد. از منابع تامین کننده رطوبت در بارش های منطقه می توان به دریای مدیترانه و خلیج فارس اشاره کرد که بصورت ترکیبی و مستقل عمل می کنند. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین عامل تاثیرگذار در بارش های منطقه نفوذ کم فشار سودانی به مناطق غربی خاورمیانه است.

امروزه به صورت کلی، به موضوع جدایی گزینی در شهر به عنوان یک معضل نگریسته می شود و به طبیعت، علل و نتایج ناشی از آن پرداخته می شود. می توان به آسانی ایده های مرتبط با جدایی گزینی را در اصطلاحات و شاخص های کاملاً اجتماعی و اقتصادی فرمول بندی نمود، بدون اینکه توجهی به موضوع فضا داشته باشیم. اما جدایی گزینی یک اصطلاح و مفهوم فضایی نیز هست. جدایی گزینی در بسیاری از شهرهای کشورهای درحال توسعه، به عنوان یک پدیده ی معمول در حال افزایش است. در پژوهش حاضر، یک شبیه سازی شهری با کمک سیستم های عامل مبنا برای بررسی چگونگی جدایی گزینی آتی طبقات مختلف اقتصادی و اجتماعی ساکنین شهر شیراز ارائه شده است که در آن طراحی رفتار عوامل مبتنی بر تئوری مدل جدایی گزینی اسکلینگ می باشد و از نرم افزار پرکاربرد شبیه سازی اجتماعی Repast برای این منظور بهره گرفته شده است. درمجموع، نتایج پژوهش نشان می دهد اکثر خانوارهای متعلق به سه پایگاه اجتماعی– اقتصادی ساکن در شهر شیراز، بخش قابل توجهی از بلوک های آماری فعلی خود را نیز در پایان 16 گام اجرای شبیه سازی حفظ می نمایند. همچنین، به نظر می رسد پایگاه اجتماعی– اقتصادی متوسط نوعی تمایل به سکونت در نواحی شرقی شهر پیدا خواهد نمود. پایگاه اجتماعی– اقتصادی بالا، حرکت به سمت مناطق درونی تر بافت شهری و نیز به سمت شمال غربی شهر شیراز را ادامه خواهد داد و پایگاه اجتماعی– اقتصادی پایین، نوعی تمایل به سکونت در نواحی غربی شهر پیدا خواهد نمود. لذا، می توان گفت با استمرار وضعیت فعلی، انتظار تغییر و تحول جدی در نظام استقرار پایگاه های مختلف اجتماعی– اقتصادی در شهر شیراز و نیز تعدیل میزان جدایی گزینی مسکونی در آینده این شهر، غیرمحتمل به نظر می رسد. مگر اینکه سیاست گذاری های شهری از قبیل توجه به بافت های فرسوده و نابسامان شهری، حاشیه نشینی، رشد هوشمند شهری و ... بتواند تحولاتی را در این روند به وجود آورد.

علوم جغرافیایی علاوه بر پارادایمهای علمی، شناخت شناسی ها و روش شناسی های علمی مسلط در هر دوره، متأثر از مقیاسهای جغرافیایی بوده است. مقیاسهای جغرافیایی هدایت گر جغرافیدانان برای شناخت پدیده های فضایی و به طور کلی جهان خلقت بوده است. این تحقیق با روش تحلیلی و نگاه تاریخی به دنبال بررسی سیر تحول مطالعات جغرافیایی بر مبنای مقیاسهای جغرافیایی است و سعی کرده است پارادایم شبکه ای متأثر از عصر جهانی شدن به عنوان نگرشی جدید در جغرافیا در قالب شهرهای جهانی تبیین کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که تا کنون بر مبنای مقیاسهای جغرافیایی سه نگرش جغرافیایی برای شناخت پدیده های فضایی وجود داشته است. نگرش موزائیکی، نگرش سیستمی و نگرش شبکه ای. تقریباً هر یک از این نگرشها در دوره های خاصی بر علوم جغرافیایی مسلط بوده است. به طوری که نگرش موزائیکی به لحاظ زمانی قدیمی تر و پارادایم مسلط فضایی در تحلیل پدیده های جغرافیایی بوده است و نگرش سیستمی مربوط به نیمه دوم سده بیستم و نگرش شبکه ای، پارادایم جدید است که در دهه پایانی سده بیستم و سالهای آغازین هزاره سوم در حال شکل گرفتن و تکمیل شدن است. در پارادایم شبکه ای تأکید بر روی روابط بین الشهری در جهان است این در حالی است که در پارادایم موزائیکی تأکید بر کشور و روابط بین الملل و در پارادایم سیستمی تأکید بر مناطق فراملی و تقسیم بندیهای جهان است. به نظر می رسد که جغرافیای نوین نیازمند هر سه رویکرد است و هیچ یک به تنهایی نمی تواند تمام واقعیتهای جهانی را توضیح دهد.

موقعیت ژئواستراتژیک، استقرار در پهنه خطرپذیری زلزله با ریسک متوسط و خطرپذیری بالای سیل و همچنین موقعیت استراتژیک به عنوان شهر دفاعی در غرب کشور، ضرورت پرداختن به مسئله مکانیابی پناهگاه شهری کوهدشت را اجتناب ناپذیر کرده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی مبتنی بر رویکرد مطالعات مکانی- مدلی است. به منظور مکانیابی پناهگاه شهری کوهدشت، شاخص های (کاربری ها)هفت گانه آموزشی، بهداشتی، پایانه ها، تجاری، راه شریانی درجه یک، مسکونی، نظامی، با روش دلفی و آرای خبرگان استخراج شده است. با توجه به اثرگذاری متفاوت شاخص های یاد شده، از مدل ترکیبی GIS-AHP-FUZZY برای ارزش گذاری و تهیه مدل مکانی شاخص ها استفاده شده است و در نهایت با استفاده از ابزار  Geostatistical Analyst تحلیلگرهای زمین آماری، از طریق مدل سمی واریوگرام، نقشه حد نهایی مجاز برای ساخت پناهگاه تهیه گردید. نتایج دو سطحی نشان می دهد که در بخش تحلیل FAHP در ارتباط با وزن دهی؛ شاخص های بهداشتی درمانی و راه شریانی هرکدام با وزن 232/0به عنوان مهم ترین شاخص ها شناخته شدند. نتایج  تحلیل ترکیبی-GIS FAHP و مدل Semi Variogram نشان داده است که ناحیه دو شهر کوهدشت بیشترین مناسب ترین مکان برای ساخت پناهگاه می باشد.

امنیت مرزها پشتوانه ای محکم برای امنیت با ابعاد متنوعش در داخل کشور است و هر گونه نا امنی در مرز قادر است در سیستم ها اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، و نظامی داخل کشور اخلال ایجاد نماید و در مقابل امنیت مطلوب قادر است در حد خود در امنیت داخل کشور سهم برجسته ای را به خوود اختصاص دهد. یکی از مهمترین ابعاد و ملاحظات آمایش سرزمین بعد دفاعی – امنیتی آن است. زیرا ضرورت های دفاعی نظامی و غیر نظامی مسایلی هستند که در جهان کنونی کلیه ابعاد زندگی را در برمیگیرند و تنها به ایجاد فعالیت و اسکان در مناطق استراتژیم نمی شود .در کش ور ایران نیز یکی از اهداف مهم در برنامه های اقتص ادی اجتماعی پس از انقلاب، کاهش محرومی ت و رف ع نابرابری بین من اطق جهت ایجاد پایدرای امنیتی اس ت. روش تحقییق این مقاله از نوع تحلیلی کاربردی است و هدف از این مقاله سطج بندی شهرستان های استان خراسان شمالی به عنوان یکی از استان های محروم مرزی؛ با استناد به 4 بعد اصلی پایداری و 80 گویه است با استفاده از روش تحلیل خوشه ای که در محیط SPSS محاسبه شده و همچنین از ضریب همبستگی پیرسون جهت سنجش شباهت پایداری امنیتی شهرستان ها نسبت به هم محاسبه شده است و جهت ترسیم نقشه ها نتایج نهایی به Gis انتقال داده شده است. با توجه به یافته های تحقیق شهرستان راز و جرگلان در پایین ترین سطح پایداری امنیتی قرار دارد. که جهت رفع محرومیت و ایجاد تعادل ناحیه ای توجه جدی مسولان و برنامه ریزی استراتژیک را می طلبد.

مکانیابی و طراحی اقامتگاه های بین راهی، معیارهای گوناگونی دارد. تاکنون ایده طراحی یک اقامتگاه بین راهی در زیر خاک مشاهده نشده است. از آنجا که اصول مکانیابی و طرح چنین بنایی خاص بوده، این شاخصه ها در پژوهش حاضر مورد مطالعه قرار گرفت که هدف آن فرآیند مکانیابی یک مجتمع اقامتی بین راهی با سبک معماری خاک پناه در استان سمنان است. طی مطالعات انجام شده و تعیین شاخصه های اصلی برای مکانیابی اقامتگاه بین راهی خاک پناه در اقلیم گرم منطقه سمنان، با در نظر گرفتن پژوهش های قبلی و نظرات کارشناسان داده های هر یک از شاخصه ها امتیاز دهی (اعتبارسنجی) شده و به ترتیب اولویت آن به روش مرحله به مرحله در محدوده مورد نظر هر لایه، ترسیم و اعمال شده به طوریکه در هر مرحله، مناطق فاقد اعتبار از آزمون حذف گردید. پس از اعمال محدودیت های تمامی شاخصه ها، نقشه نهایی حاصل جهت مکانیابی تولید گردید. پارامترهای اصلی اعتبارسنجی مکان این اقامتگاه: دسترسی(جاده)، فاصله از شهر، جهت جغرافیایی، شیب زمین، سازندهای زمین شناسی ، جنس خاک و سطح تراکم آبراهه ها بوده است. در پایان بهترین منطقه برای اجرای پروژه اقامتگاه بین راهی با ساختار معماری خاک پناه در فاصله 20 کیلومتری شرق شهرستان شاهرود در ضلع شمالی جاده بین المللی شاهرود سبزوار تعیین گردید.

امروزه عدم احساس تعلق در تمامی محیط های شهری اعم از شهرهای کوچک، نوشهرها، شهرهای میانی و کلانشهرها از مشکلات پنهانی است که با خصایص بی ریشگی، بی هویتی، بی تفاوتی و مسؤولیت گریزی شهروندان رخنمون گردیده است. هدف پژوهش، مقایسه تطبیقی از وضعیت احساس تعلق مکانی در سه شهر، کوچک، میانی و کلانشهری و عوامل مؤثر بر احساس تعلق مکانی آنها می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش پیمایشی بوده و ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ای است که میزان روایی آن از طریق روایی صوری و ضریب پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ با مقدار78/0 تأیید شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان سه شهر خواف با حجم نمونه 380 نمونه شهر سبزوار، 383 نمونه، مشهد 384 نمونه می باشد. با توجه به طیف 1-5 نتایج سؤالات تحقیق و در نظر داشتن رقم 3 بعنوان میانه نظری، بیشترین احساس تعلق مکانی از آن کلانشهر مشهد با رقم 4/4 و در رتبه بعدی خواف با 3/3 در حد متوسط و شهر سبزوار با رقم 3/2 در مرتبه نهایی قرار گرفت. تحلیل رگرسیونی شاخص های 5گانه پژوهش به میزان 85 درصد از تغییرات متغیر وابسته(احساس تعلق مکانی) را تبیین می کنند. و نتایج حاکی از آن است که متغیر کیفیت خدمات، بیشترین تأثیر و بعد از این متغیرهای مشارکت در فعالیت های اجتماعی به ترتیب تأثیرات فزاینده ای را بر احساس تعلق مکانی در سه شهر مورد مطالعه خواهند داشت.

توفان تندر یک مخاطره مهم آب وهوایی است که خسارات زیادی به بخش های مختلف وارد می کند. از این رو بررسی زمانی-مکانی آن می تواند کمک زیادی به شناخت قانونمندی های وقوع و تعیین پتانسیل مناطق مختلف نماید. این مطالعه با هدف تحلیل زمانی- مکانی توفان های تندری در ایران بر اساس جدیدترین آمار ساعتی به انجام رسیده است. به این منظور داده های ساعتی هوای حاضر مربوط به توفان های تندری 42 ایستگاه سینوپتیک کشور در 7 کد (وضعیت) متفاوت، از بدون بارش گرفته تا همراه با گردوغبار و تگرگ سنگین، در 8 نوبت از شبانه روز در یک دوره 37 ساله (1980 تا 2016) از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد. سپس با روش تحلیل خوشه ای سطح کشور بر پایه فراوانی های وقوع به چهار منطقه تقسیم و رخداد پدیده در هر منطقه تحلیل شد. آنگاه با استفاده از سه آزمون من-کندال، رگرسیون خطی و تخمین گر شیب سن روند زمانی وقوع پدیده در کشور بررسی گردید. نتایج تحقیق نشان داد بیشترین توفان های تندری در شمال-غرب و غرب کشور حوالی ایستگاه های ارومیه، تبریز، خوی، خرم آباد، و نیز جنوب کشور حوالی ایستگاه بوشهر رخ می دهد. در مقیاس های فصلی و ماهانه، بیشترین فراوانی رخداد پدیده، مربوط به فصل بهار با حداکثر ماه می است. در فصل بهار شمال غرب، تابستان سواحل شمالی و شمال غرب، پاییز مناطق جنوب غرب و غرب، و زمستان سواحل جنوب و جنوب غرب کشور شاهد رخداد توفان تندر بیشتری است. در مقیاس ساعتی مشخص شد که وقوع توفان با توجه به دمای هوای مناطق به تأخیر می افتد؛ به طوری که در مناطق گرم در بامداد و اوایل صبح و در مناطق سرد در هنگام غروب و اوایل شب اتفاق می افتد. اما به طور کلی بیشترین رخدادها مربوط به ساعت 21:30 محلی و سپس با اندکی اختلاف، ساعت 18:30 است. در اکثر ایستگاه ها روند وقوع تعداد توفان های تندری افزایشی است.

کیفیت زندگی شهری، ساختاری چند بعدی، متشکل از تعدادی حوزه های مستقل از جمله سلامت فیزیکی و روانی، روابط اجتماعی، نقش های کارکردی و احساس رضایت از زندگی است بنابراین علاوه بر مسائل اقتصادی، نگرانی های اجتماعی و زیست محیطی را نیز مد نظر قرار می دهد. در این راستا هدف اصلی این تحقیق بررسی وضعیت کیفیت زندگی بر اساس شاخص های محیط زیستی از نظر ساکنان شهر سمنان است که در قالب تکمیل پرسشنامه میدانی انجام شد. اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری همچون روش آزمون T تک نمونه ای و رگرسیون سلسله مراتبی چندگانه و همچنین همبستگی اسپیرمن تحلیل شده و پایایی آن توسط آلفای کرونباخ سنجیده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد در شهر سمنان، به ترتیب شاخص های کیفیت محیطی و کیفیت واحد مسکونی در سطح مطلوب، شاخص هویت و روابط اجتماعی در سطح متوسط کیفیت و به ترتیب شاخص های کیفیت فضاهای عمومی، دسترسی به خدمات، حمل و نقل عمومی و نشاط در فضاهای محلی، پایین تر از سطح متوسط کیفیت قرار گرفته اند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد از نظر شهروندان شهر سمنان به ترتیب شاخص نشاط در فضاهای محلی، هویت و روابط اجتماعی، کیفیت واحد مسکونی، حمل و نقل عمومی، کیفیت فضاهای عمومی در محله، کیفیت محیطی و دسترسی به خدمات از اهمیت برخوردارند. همچنین با توجه به نتایج مشخص شد بین میزان تحصیلات و رضایتمندی از کیفیت زندگی رابطه ای وجود ندارد و بین میزان درآمد و رضایتمندی از کیفیت زندگی در شهر سمنان رابطه ای بسیار ضعیف با جهت مثبت وجود دارد.

افزایش روزافزون جمعیت شهری و ازدیاد فعالیت های انسانی همراه با پیشرفت تولیدات صنعتی انواع آلودگی آب، خاک، هوا و صوت را برای شهروندان شهری به همراه داشته است. بنابراین شرایط امروزی شهرها ایجاب می کند که دولت و سازمان ها و نهادهای عمومی اقدام به بررسی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی کیفیت شهرها از جهات مختلف نمایند. از این رو در دهه های اخیر موضوع ارتقای کیفیت زندگی و زیست پذیری شهرها، جای خود را در ادبیات برنامه ریزی شهری باز کرده است. برای سنجش و ارزیابی هر نوع توسعه ای به شاخص ها و پارامتر هایی نیازمندیم. در این پژوهش نیز با استفاده از شاخص های زیست محیطی شهری به سطح بندی شهرستان های استان البرز پرداخته شده است تا نقاط ضعف و مثبت شناسایی گردد و برنامه های مدون جهت حل معضلات زیست محیطی شهرها تدوین گردد. روش پژوهش، براساس ماهیت توصیفی- تحلیلی و دارای هدف کاربردی- توسعه ای است. داده های مورد نیاز به روش کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری شده است. تکنیک به کار گرفته شده در این مقاله، مدل Saw بوده و برای امتیاز دهی از روش آنتروپی شانون استفاده شده است، همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها و نمایش نقشه از نرم افزارهای Arc Gis و Excel استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که شهرستان های ساوجبلاغ با مقدار (1.06396)، کرج با مقدار (0.61001) و نظرآباد با مقدار (0.28086) به ترتیب درسه رتبه اول تا سوم، شهرستان اشتهارد با مقدار (0.23531) در رتبه چهارم و در پایان شهرستان طالقان با مقدار (0.18266) در رتبه آخر و پایین تر از دیگر شهرستان ها در توسعه زیست محیطی قرار دارند.