مطالعات راهبردی بسیج

بررسی کارکردهای مجلس به عنوان یکی از ارکان نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران از مهمتری موضوعاتی است که در منظومه فکری امام خمینی، نقش و جایگاه ویژه ای دارد. این مقاله در صدد است به این پرسش پاسخ دهد که «در میان کارکردهای مختلف مجلس شورای اسلامی، کارکرد نظارتی آن چه جایگاهی دارد؟» برای پاسخ به این پرسش، از روش تحلیل محتوای مضمونی استفاده شده است که بر اساس چارچوب مفهومی نظارت و کارکردگرایی و با رجوع به منابع کتابخانه ای که در مجموعه صحیفه امام به عنوان مرجع رسمی بیانات ایشان گردآوری شده مورد تحقیق قرار گرفته است. از این رو پس از استخراج مفاهیم مرتبط با موضوع، کارکرد های مجلس شورای اسلامی از منظر ایشان دسته بندی و ذیل دو محور تقنین و نظارت تعریف شده است. با این کار اهمیت هر یک از این کارکرد ها مشخص و جایگاه نظارت مجلس در شئون مختلف احراز می شود. در نهایت ثمره پژوهش نشان می دهد برخلاف تصورات رایج که تقنین را کارکرد اصلی مجلس شورای اسلامی می داند و عملکرد این نهاد نیز در ادوار مختلف بیان گر تمرکز بر همین شأن است، بنیان گذار انقلاب اسلامی ایران تأکید ویژه ای بر نظارت مجلس بر امور کشور داشته و این شأن را کارکرد اصلی مجلس شورای اسلامی می داند

هدف: بر این اساس این پژوهش به دنبال مدلسازی ابعاد و مولفه های قدرت علمی از منظر مقام معظم رهبری به عنوان راهبر و رهبر کلان نظام است. روش: برای نیل مقصود پژوهش با استفاده از استراتژی پژوهشی نظریه پردازی داده بنیاد متن بیانات مقام معظم رهبری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. در نهایت بر اساس رویکرد سیستمی نظریه پردازی داده بنیاد الگوی مفهومی قدرت علمی بر اساس اندیشه مقام معظم رهبری ارائه گردیده است. یافته ها: در انتهای مراحل نظریه پردازی داده بنیاد، 165 کد باز، 41 مفهوم و 8 مقوله اصلی شکل گرفت که عبارتند از پیش نیاز قدرت علمی، هدف کسب قدرت علمی، شرایط ایجاد قدرت علمی، تعریف قدرت علمی، شاخص قدرت علمی، نتایج قدرت علمی، آثار قدرت علمی، جایگاه قدرت علمی و در پایان الگوی مفهومی قدرت علمی حول مقوله محوری تعریف قدرت علمی بنیاد نهاده شد. مهم ترین یافته این پژوهش ارایه تعریف جدید و مبتنی بر مبانی بومی از قدرت علمی است. این الگو از آن جهت اهمیت دارد که به صورت نظام مند، نظریه قدرت علمی از منظر مقام معظم رهبری را بیان می کند و می تواند راهنمایی برای سیاستگذاری های علمی، آموزشی و تحقیقاتی عالی و دفاعی باشد.

پس از طراحی یک مدل، ارزیابی، آخرین مرحله ی منطقی قبل از بکارگیری در سطح سازمان است. نگارنده قبلا، مدلی از سازمان ارزش بنیان با رویکرد اسلامی را در مقاله ای بازنموده است که نخستین مدل جامع سازمان ارزش بنیان با رویکرد اسلامی است و 9 بُعد برای چنین سازمانی ترسیم، و از این مبنا دفاع می کند که تصور یک سازمان ارزش بنیان بر پایه ی ارزشهای اسلامی بدون تصور این ابعاد امکان پذیر نیست. اکنون جهت سنجش اعتبار مدل برآنیم تا فرضیه ی حاصل از مقاله ی پیشین در خصوص نحوه ی ارتباط متقابل این ابعاد با هم و اثرشان بر یکدیگر را بیازماییم. فلذا،پرسشنامه ی محقق ساخته ای بین کارکنان و اعضاء هیأت علمی دانشگاه پیام نور توزیع و پاسخهای 300 نفر به پرسشنامه ها دریافت گردید. در مطالعه ی پیش رو بنا داریم با بهره جویی از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس پاسخهای جامعه ی آماری را تحلیل نماییم و به برازش مدلهای اندازه گیری، ساختاری، و کلی بپردازیم یا به بیانی دیگر، پایایی و روایی ابزار سنجش، فرضیه ی کلی مطالعه ی یادشده و فرضیات هجده گانه ی جزئی تر را بیازماییم. چنان که دستاوردهای این مطالعه نشان می دهد، ابزار سنجش از پایایی و روایی مناسب برخوردار بوده است. از فرضیات جزئی، جز دو مورد همگی تأیید شدند و ضرایب حاصل نیز، نشان از برازش مناسب مدل داشتند.

هدف این پژوهش تدوین الگوی تعاملی نقش نهادهای تربیتی مدرسه، خانواده و مسجد در تحقق اهداف تربیتی از منظر تعلیم و تربیت اسلامی بوده است. رویکرد پژوهش کیفی و شیوه مطالعه موردی کیفی می باشد. مشارکت کنندگان بالقوه شامل 37 نفر در سه گروه مدرسه (مدیران مدارس، مسئولان آموزش و پرورش و اعضای هیأت علمی دانشکده علوم تربیتی)، خانواده (مشاوران خانواده، مراکز مشاوره، انجمن اولیاء و مربیان) و مسجد(حوزویان، ائمه جماعات و جمعه) بودند که با روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک معیار و براساس اشباع نظری مشارکت کنندگان پژوهش انتخاب شدند. بر اساس یافته های به دست آمده، شبکه مضامینِ الگوی تعاملی مدرسه، خانواده و مسجد به عنوان مضمون فراگیر شامل هفت مضمون سازمان دهنده مبانی اندیشه ای، جهت گیری تعامل، محور تعامل، مخاطبین تعامل، چرایی تعامل، موانع تعامل و چگونگی تعامل که هر کدام نیز دارای مؤلفه های گوناگون(مضامین پایه) بودند. با استفاده از معیارهای اعتبارسنجی کیفی قابل قبول بودن از طریق همسوسازی و قابل اعتماد بودن، اعتبار الگو مورد بررسی قرار گرفت. یافته های این پژوهش در سطح کلان و خرد برای سیاستگذاری و اجرا در هر سه حوزه مدرسه، خانواده و مسجد می تواند مورد توجه متولیان امر قرار گیرد.

هدف پژوهش: کودک و نوجوان از مهم ترین سرمایه های انسانی محسوب می شود و مسجد نهادی اصیل است که می تواند در تربیت اسلامی کودک و نوجوان نقش آفرین باشد. تصمیم گیران فرهنگی برای آن که تعامل مسجد و کودک و نوجوان را محقق نمایند لازم است ابتدا روابط و تقدم و تاخر عوامل موثر بر تعامل مسجد و کودک و نوجوان را در نظر بگیرند تا مسیر پیاده سازی این مفاهیم تسهیل گردد. بنابراین هدف این پژوهش کشف الگوی روابط مولفه های مرتبط با تعامل مسجد و کودک و نوجوان است. روش پژوهش: با استفاده از روش مدل سازی ساختای-تفسیری (ISM) الگوی روابط مؤلفه های راهبردی در زمینه تعامل مسجد و کودک و نوجوان، از منظرخبرگان این حوزه کشف و سطح بندی شده اند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که مولفه های مرتبط با «پشتوانه های سیاستی و قانونی، حمایت سازمان های متولی، استقرار زیر ساخت های نرم افزاری و محوریت امام جماعت» از بالاترین نفوذ و سطح تاثیر در میان سایر مولفه ها برخوردارند. علاوه بر آن چهار مولفه «پیوند تشکل های درون مسجدی با مسجد، همگرایی تشکل های برون مسجدی با محوریت مسجد، در دسترس بودن محصولات مورد نیاز فعالان فرهنگی، متناسب سازی فضای فیزیکی» به عنوان عوامل توانمند ساز در لایه میانی قرار می گیرند. در نهایت مولفه های «ایفای نقش آموزش و پرورش، تحقق نقش آفرینی مسجد در محیط پیرامونی» دارای بیشترین وابستگی و به عنوان نتایج تحقق سایر مولفه ها استخراج شده اند. الگوی روابط مولفه ها در مدلی شش سطحی ارائه شده است.

هدف مقاله حاضر تعیین الگوی تبلیغی است که داعش در مجله انگلیسی زبان خود «دابق» برای جذب نیرو بکار می برد. 14 شماره ی این مجله به روش تحلیل محتوای کیفی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که داعش برای جذب مخاطب از دو الگوی بین مجله ای مبتنی بر «منهاج نبوی خود» (بشیرا، نذیرا، موعظه و ...) و «منهاج غیرنبوی دیگری» (اتکا به غیر خدا، مسخره کردن رسولا، عدم پذیرش موعظه و ...) و الگوی درون مجله ای بر پایه «استناد» (آیات و روایات)، «ارتباط» (حوادث و رویدادهای تاریخی)، «انتساب» (منتسب کردن خود به افراد، صفات و ... مورداشاره در آیات)، «اثبات» (ثابت کردن حقانیت با استفاده از ذعان دشمنان، اذعان خبرنگار اسیر، اقرار و اعتراف اسرا و ...) و «اغیار» (دیگری سازی) محصور در فضای آخرالزمانی با چاشنی احادیث آخرالزمانی و معرفی خود به عنوان منجی آخرالزمانی احیاء کننده عزت و اقتدار مسلمین سنی بهره می برد که درنهایت الگوی دوبخشی تبلیغات رسانه ای داعش را نتیجه می دهد که همانا مشروعیت بخشی به خود و مشروعیت زدایی از همه ی غیرخود و مشتمل بر 122 تکنیک تبلیغی است که مواردی چون «تلفیق دوران طلایی صدر اسلام و دوران آخرالزمانی»، «خود را دشمن مشترک همه ی کفار معرفی کردن» و ... در نوع خود جدید هستند.

بازار اسناد خزانه اسلامی یکی از موارد مطرح و تأثیرگذار در بازار بدهی که بخشی از بازارهای مالی است، می باشد و از این طریق از عوامل قابل توجه تأثیرگذار بر اجرای اقتصاد مقاومتی در ایران می باشد. بنابراین به دلیل اهمیت بازار اسناد خزانه اسلامی در تطبیق با اقتصاد مقاومتی و اثرگذاری بر اقتصاد ایران، در این تحقیق با استفاده از روش کتابخانه ای، ابتدا اصول اقتصاد مقاومتی مرتبط با اسناد خزانه اسلامی استخراج و سپس این اصول توسط کارشناسان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، بررسی و رتبه بندی شده است. در ادامه انواع اصلی اسناد خزانه اسلامی با هر یک از اصول اقتصاد مقاومتی تطبیق داده شده و در نهایت، با استفاده از اصول مربوطه اسناد خزانه منطبق با اقتصاد مقاومتی طراحی شده است. با استخراج هفت اصل اقتصاد مقاومتی در ارتباط با اسناد خزانه اسلامی، نتایج تحقیق نشان می دهد که اولا اسناد خزانه اسلامی رایج، به جز اسناد خزانه سرمایه گذاری (مطابقت در 4 مورد) در اکثر موارد با اصول اقتصاد مقاومتی همخوانی ندارند. ثانیا، طراحی اسناد خزانه بر دو محور «تعدیل با تورم» و «قیمت گذاری توسط بازار (مناقصه)» بجزدر موارد بازار ثانویه اسناد خزانه اسلامی و اسناد خزانه هموارسازی بودجه، این اسناد را با اصول اقتصاد مقاومتی هم جهت می کند.

رسیدن به رشد پایدار و باثبات یکی از اهداف همه اقتصادهاست. اگر رشد اقتصادی تنها تابعی از رشد ذخیره دانش و فناوری بود، آنگاه رفاه آینده بشر ظاهرا تضمین شده بود، در حالی که امروزه هنوز در بسیاری از کشورها مسئله رشد، نگرانی اصلی زمامداران است. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری می یابد که فشارهای خارجی هم مانعی بزرگ برای رشد اقتصادی باشند. برخلاف قبل که کشورهای متخاصم از طریق جنگ های نظامی سعی در به زانو درآوردن رقبای خود داشتند امروزه این کشورها پای را در عرصه نبرد اقتصادی گذاشته اند و به دنبال برهم زدن امنیت اقتصادی کشورهای مقابل خود هستند. عواملی مانند تحریم ها از عوامل ایجاد تکانه های اقتصادی، برهم زدن وضعیت تعادلی در اقتصاد و جلوگیری از رشد اقتصادی محسوب می شوند. در این مقاله با استفاده از روش تعادل عمومی پویای تصادفی(DSGE)، به بررسی نقش نهادها در مقاوم سازی اقتصادی و تاثیر این امر در تاب آور کردن اقتصاد و برطرف کردن آثار تحریم ها پرداخته شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، نهادها نقش کلیدی در مقاوم سازی اقتصادی دارند به این معنا که با فراهم کردن بستری مناسب برای فعالیت شرکت های دانش بنیان به تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و رسیدن به رشد اقتصادی و افزایش تاب آوری اقتصادی کمک خواهند کرد.