مطالعات راهبردی بسیج

این پژوهش با هدف طراحی الگوی شایستگی های حرفه ای منابع انسانی با رویکرد کرامت انسانی در اسلام انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی- توسعه ای؛ و از لحاظ نوع داده ها آمیخته (کیفی- کمی) بود. گردآوری داده ها در بخش کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 16 نفر از خبرگان علمی و اجرایی مبتنی بر نمونه گیری هدفمند؛ و در بخش کمی از ابزار پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری شامل 826 نفر از کارکنان شرکت مهندسی و توسعه نفت ایران بود که نمونه آماری از بین آنها مبتنی بر روش تعیین حجم نمونه منطقی و با رویکرد نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی به تعداد 342 نفر انتخاب گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی مبتنی بر روش تحلیل مضمون، و در بخش کمی مبتنی بر تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. پس از پیاده سازی متون مصاحبه، 174 عبارت کلیدی و 68 مضمون پایه استخراج گردید که در 14 مضمون سازمان دهنده دسته بندی شدند و در نهایت، با طبقه بندی محتوایی این مضامین، 4 مضمون فراگیر حاصل شد. نتایج نشان داد شایستگی های حرفه ای منابع انسانی با رویکرد کرامت انسانی در اسلام دارای 4 بعد فردی (با مولفه های عدالت جویی، قانون مداری، توانایی اخلاقی و اعتمادسازی)، شغلی (با مولفه های استقلال عمل، دانش شغلی و تخصص گرایی)، سازمانی (با مولفه های بصیرت سازمانی، رهبری سازمانی و مشارکت سازمانی) و اجتماعی (با مولفه های مسئولیت پذیری اجتماعی، رعایت حقوق اجتماعی، مردم داری و انضباط اجتماعی) است. در بخش کمی نیز نتایج نشان دهنده سازگاری بالای الگوی ارائه شده با دنیای واقعی بود.

هدف: ادبیات مربوط به بررسی نوآوری های نظامی عموما متمرکز بر تشریح جنبه های سخت و فناورانه شده اند. این تمرکز باعث شده است که از جنبه های نرم و مدیریتی در این حوزه ها غفلت شود. سپاه قدس که ماموریت های فرامرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را بر عهده دارد، توانسته است در دوره فرماندهی قاسم سلیمانی، با تمرکز بر جنبه های مدیریتی و مستشاری، بسیار بیشتر از جنبه های سخت و فناورانه به پیروزی جبهه مقاومت کمک کند. چنین رویکردی موجب شده است که هزینه های جنگ های گران برای ایران و کشورهای اسلامی بشدت کاهش یابد. همچنین اتحاد را در جهان اسلام ایجاد کرده است. روش شناسی: این پژوهش، با روش تحلیل مضمون انعکاسی انجام گردید. دلالت ها از جامعه هدف مشخصی که اظهارات منتشر شده از سران جبهه مقاومت یا سران جبهه استکبار در موضوع نوآوری های نرم و مدیریتی قاسم سلیمانی است، استخراج شد. یافته ها: نوآوری های نظامی نهادی و مدیریتی سردار قاسم سلیمانی عامل موثر بر تالیف قلوب و ایجاد اتحاد در منطقه خاورمیانه بوده است. ایجاد شان و جایگاه برای مرجعیت شیعه به عنوان متولی دین و سیاست اسلامی در عراق و لبنان اساسی ترین نوآوری نظامی نهادی وی شناسایی شد. انتقال مفهوم بسیج برای مردمی سازی جنگ و کاستن از مخاطرات ناشی از کمبود انگیزه در دولتمردان و انتقال عملی تصمیم گیری به مردم در حوزه جنگ از دیگر نوآوری های مذکور است. نهایتا مشخص شد که ایجاد ائتلاف برای بهره گیری از توان غیر مسلمینِ همراه، علیه جبهه استکبار یکی دیگراز مهم ترین و تاثیرگذارترین نوآوری های نظامی مدیریتی سپهبد سلیمانی در سال های اخیر است.

مشارکت سیاسی از مهم ترین ارکان نظام های سیاسی است در این میان امنیت مشارکت سیاسی نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است. شبکه های اجتماعی مجازی به علت قدرت بسیج کنندگی و تاثیرگذاری بر افکار عمومی می توانند امنیت مشارکت سیاسی را تحت تأثیر قرار دهند. در واقع فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان ابزارهای مهم در تهدید نرم محسوب می شوند که می توانند بر شکاف بین نخبگان و حاکمیت با مردم و جهت دهی به افکار عمومی موثر باشند. پژوهش حاضر به لحاظ روشی، پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق کلیه افراد بالای 18 ساکن شهر تهران بودند. روش نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی بود، حجم نمونه براساس فرمول کوکران براساس جمعیت بالای 18 سال هر منطقه مجموعاً 1913 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه در طیف لیکرت بود. تجزیه و تحلیل داده ها با مدل معادلات ساختاری و نرم افزار Smart Pls نیز استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد؛ بین شبکه های اجتماعی (مجازی) با امنیت مشارکت سیاسی رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. بین شبکه های اجتماعی (مجازی) با آگاهی اجتماعی و مطالبه گری رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. بین آگاهی اجتماعی و مطالبه گری با امنیت مشارکت سیاسی رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. نتیجه این که شبکه های اجتماعی به علت کارکردهای اطلاع رسانی، انتشار انواع اخبار، و سرعت انتشار و نیز قابلیت هایی نظیر تاثیرگذاری بر افکار عمومی، جهت دهی به جریان های عمومی جامعه و حساس سازی جامعه نسبت به مسائل مختلف نقش مهمی در آگاهی اجتماعی-سیاسی، امنیت در حوزه مشارکت سیاسی و مطالبات اجتماعی دارند.

تجارب موفق کشورهای توسعه یافته در ایجاد شفافیت و مبارزه با فساد اداری درون سازمان ها با جلب مشارکت عمومی از طریق سوت زنی باعث شد، مسئولین و نمایندگان جریان های فساد ستیز کشور، پیشنهادهایی را برای استفاده از این روش در ایران مطرح کنند. اجرای موفق چنین خط مشی ای مستلزم مطالعات زمینه ای دقیق و کافی است. لذا با انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته برآمده از ادبیات موضوع پیرامون سوت زنی در ایران و بر اساس پروتکلی مشخص، 16 تن از خبرگان علمی و اجرایی کشور مورد مصاحبه قرار گرفتند. بررسی توصیفی یافته های مصاحبه ها به روش تحلیل مضمون، منجر به شناسایی 6 مضمون فراگیر از 32 مضمون سازمان دهنده در تحلیل 246 مضمون پایه، شده است. تحلیل مضمون از جمله روش های ساده و کارآمد تحلیل کیفی است که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. روابط مضامین فراگیر شناسایی شده به عنوان عوامل اصلی تاثیرگذار بر اجرای خط مشی افشاگری در ایران، از طریق تهیه پرسشنامه و جمع آوری نظرات 12 نفر از خبرگان در ماتریس خود تعاملی ساختاری(SSIM) تعیین شد. در انتها نیز با استفاده از الگوی های معتبر معرفی شده به عنوان مدل اجرای خط مشی های سازمانی(مدل ون هورن و ون میتر و مدل ادواردز)، مدل اجرای خط مشی سوت زنی علیه فساد در سازمان های دولتی ایران طراحی شده است.

اخلاق سازمانی در نظام اداری از موضوعات بسیار مهمی است که باید مورد توجه اندیشمندان قرار گیرد. بسیاری از رفتارها و اقدامات مدیران و کارکنان، متأثر از ارزشهای اخلاقی بوده، ریشه در اخلاق دارد. توجه به اخلاق سازمانی در سازمانها، در جوامعی مانند ایران که دارای هویت اسلامی و ارزشهای اخلاقی غنی ایرانی و اسلامی است، می تواند، در پیشرفت سازمانها نقش اساسی ایفا نماید. پژوهش حاضر به طراحی الگوی اخلاق سازمانی مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه پرداخته است. روش پژوهش، روش آمیخته است. در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون و از نرم افزار Maxqda استفاده شده است. روش کار در نهج البلاغه چنین بود، محقق با جستجوی مضامینی که معرف اخلاق سازمانی بودند، با همکاری خبرگان به 896 کد دست یافته، در نهایت کدهای مستخرج به روش تحلیل مضمون در قالب مضامین پایه و 4 مضامین سازمان دهنده که شامل، مؤلفه تخصصی و حرفه ای و مؤلفه ارزشی و معنوی و مؤلفه زمینه ساز و مؤلفه بنیادین و ایدئولوژیک تقسیم شدند. ماحصل، ارائه الگوی اخلاق سازمانی در پرتو نهج البلاغه می باشد. بر اساس یافته ها، پرسشنامه بخش کمی تدوین شد و بین کارکنانی که به صورت طبقه ای نسبی انتخاب شده بودند، توزیع شد. با توجه به نتایج حاصله، مولفه زمینه ساز، ضعیف ترین مولفه در بین مولفه های مورد سنجش انتخاب شده است.

جبهه استکبار از همان ابتدای پیروزی انقلاب و تکوین نظام اسلامی، سعی داشت که با نقشه ها و ابزارهای مختلف آن را سرکوب یا استحاله نموده و پیام انقلاب و دستاوردهای بزرگ آن را تحریف نماید. لذا از دروغ، ابهام افکنی، واورنه نشان دادن واقعیت ها برای غلبه بر قلب و اذهان مردم استفاده نمود. رهبر فرزانه انقلاب روایت صادقانه حقایق و تبیین منطقی و هوشمندانه آرمان ها و دستاوردهای انقلاب، را علاج این فتنه استکبار دانسته و بر جهاد تبیین تأکید دارند. با این مفروض شناخت ابعاد مختلف جهاد تبیین در منظومه فکری مقام معظم رهبری(مدظله العالی)هدف این مکتوب می باشد. این پژوهش با رویکرد آمیخته انجام شد. در بخش کیفی از مطالعات کتابخانه ای جهت گردآوری داده ها و از روش تحلیل محتوای قراردادی و دلفی جهت استخراج ابعاد و مؤلفه ها بهره گرفته شده است، و در بخش کمی به صورت میدانی به ارزیابی روایی و پایایی داده ها پرداخته شد. روایی داده ها با آلفای کریپندورف و پایایی آنها با ضریب هماهنگی کندال ارزیابی و تأیید شد، که در مجموع 294مفهوم اولیه، 29مقوله فرعی و8 مقوله اصلی شناسایی گردید. یافته ها نشان داد، که جهاد تبیین در6 عرصه فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، دینی و فکر و اندیشه تبلور می یابد. همچنین اخلاق-مداری، دین مداری، دانش و آگاهی، انقلابی گری، ولایت مداری، مدیریت جهادی و عقلانیت، ازجمله عوامل زمینه ساز جهاد تبیین می-باشند. کامیابی در جهاد تبیین دستاوردهای همچون دستیابی به تمدن نوین اسلامی، امیدآفرینی، توسعه و پیشرفت، اقتدار و عزت-مندی، امنیت ملی و بین المللی و انسجام و وحدت اسلامی را در پی خواهد داشت.