علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد شوشتر)

میل فطری و غریزی به شناختن حقایق و اطلاع از واقعیت ها که فطرت حقیقت جویی یا حس کنجکاوی نامیده می شود، و از آغاز کودکی در هر انسانی شروع می شود و تا پایان عمر ادامه دارد، نخستین عاملی است که انسان را برای بررسی همه مسایل واز جمله مسایل دینی وشناختن دین حق بر می انگیزاند. این مقاله با هدف استخراج نگاه دینی به مقولة کارکرد اجتماعی دین تدوین شده و در آن کارکرد اجتماعی دین در قرآن و عهد جدید و مقایسه آنها به دور از هر گونه پیش داوری و تعصب و به روش توصیفی – استنادی از نوع دین شناسی تطبیقی بررسی شده است. کارکرد اجتماعی در دین اسلام بسی گسترده تر و کامل تر؛ هم در زمینه ایجاد امنیت اجتماعی و هم در برقراری عدالت اجتماعی، بیان شده است.

آسانترین راه حل مشکل رشد بالای جمعیت ، اجرای برنامه های تنظیم خانواده است. درسال 1368دولت جمهوری اسلامی ایران، پس ازیک وقفةده ساله، سیاست رسمی کاهش موالیدتحت عنوان تنظیم خانواده را پذیرفت و اجرای آن را به وزارتخانه های بهداشت و درمان وآموزش پزشکی، وزارت فرهنگ وآموزش عالی و وزارت آموزش و پرورش و سازمان های ذیربط واگذارکرد. هدف اصلی این پژوهش بررسی ویژگی های مراجعه کنندگان به مراکز تنظیم خانواده و علت عدم مراجعه مجدد برخی از آنان به این مراکز است. مطالعه حاضر در برگیرندة زنان مراجعه کننده به مرکز بهداشت شمارة (2) شهراصفهان (خانه اصفهان) است. این مطالعه شامل دو قسمت است؛ قسمت اول مربوط به ویژگی های مراجعه کنندگان به مرکزتنظیم خانواده بوده که تعدادآنها 378 نفر که این قسمت شامل 8 سوال در رابطه با ویژگی های آنان بوده است، قسمت دوم آن مربوط به علت عدم مراجعه مجدد برخی از آنان است که تعداد آنها 311 نفر بوده است. این قسمت شامل 8 فرضیه در رابطه با علت عدم مراجعه است که با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی به تجزیه و تحلیل داده های آن پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان دادکه مهمترین علت عدم مراجعه به مرکز تنظیم خانواده مهاجرت یاجابه جایی محل سکونت 8/60 درصد است و تصمیم به حامله شدن به علت نداشتن تعداد فرزند دلخواه در مرتبه دوم، داشتن امکانات مالی برای تهیه وسایل جلوگیری با هزینه شخصی در مرتبه سوم قراردارد و با حذف عامل مهاجرت و جابه جایی محل سکونت، دلیل اصلی علت عدم مراجعه به ترتیب اهمیت تصمیم به حامله شدن به علت نداشتن تعداد فرزند دلخواه در مرتبة اول، داشتن امکانات مالی برای تهیه وسایل جلوگیری با هزینة شخصی در مرتبة دوم و مراجعه به مراکز خصوصی در مرتبة سوم و مخالفت شوهر در مرتبة چهارم قرارداشته است. ضمناً نتایج بررسی بیانگراین موضوع است که هرچه تحصیلات بیشتر باشد، تعداد فرزندان کمتر است و نیز هر چه سن مراجعه کنندگان پایین تر باشدگرایش آنها به برنامه های تنظیم خانواده بیشتر است.

تحقیق حاضر به دنبال بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به برون کوچی از شهرستان آبادان است. حجم نمونه این پژوهش 385 نفر از زنان و مردان گروه سنی (20تا 54 ساله) چهار قومیت فارس، عرب، بختیاری- لر و سایر قومیت هاست که با دو روش تصادفی و گلوله برفی انتخاب شده اند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده و نتایج تحلیل داده ها که با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون T-TEST,ANOVA انجام شده بیانگر آن است که: بین قومیت، زبان مادری، نوع منزل مسکونی و وجود اقوام در داخل و خارج از آبادان با متغیر وابستة گرایش به برون کوچی رابطه وجود دارد؛ یعنی قومیت عرب کمترین گرایش به مهاجرت را داشته، کسانی که زبان مادریشان کردی است، بیشترین تمایل به مهاجرت را دارند و کسانی که دارای منزل مسکونی ملکی هستند، گرایش کمتری به برون کوچی دارند. کسانی که اقوامی در آبادان دارند تمایل کمتری به مهاجرت داشته و کسانی که اقوامی خارج از آبادان دارند، گرایش بیشتری به برون کوچی دارند. بین عوامل اقلیمی (گرما وگردوغبار)، عوامل اقتصادی (اشتغال بهتر، درآمد بیشتر، خدمات رفاهی و درمانی مناسب)، عوامل اجتماعی-فرهنگی (نبود امکانات تفریحی، سیستم آموزشی مناسب، امنیت اجتماعی، حاکمیت فرهنگ روستایی و خرابه های بجا مانده از جنگ) و گرایش به برون کوچی، رابطه معناداری وجود دارد.

امروزه پرداختن به مقوله کارآفرینی و تربیت دانش آموختگانی که دارای توانایی ها و مهارت های لازم برای راه اندازی یک کسب و کار مناسب باشند، از وظایف اصلی هر دانشگاه محسوب می شود. هدف کلی این مطالعه مقایسه ویژگی های کارآفرینی دانشجویان جهت بررسی تاثیر آموزش دانشگاه در افزایش این ویژگی هاست. جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان ترم اول و ترم آخر کارشناسی پیوسته دانشگاه های استان گیلان بوده که از این دانشجویان به روش نمونه گیری طبقه ای641 نفر انتخاب شدند و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه و برای آزمون فرضیه ها از آزمون تی و آزمون کای دو استفاده شده است. نتایج مبین این است که بین دانشجویان ترم اول و ترم آخر از نظر ویژگی های کارآفرینی تفاوت وجود ندارد.

یکی از مسایل روز جهان مسأله حفظ محیط زیست است. فاجعه زیست محیطی نه تنها آرامش و امنیت را از زندگی انسان می رباید بلکه سلامتی و هستی را تهدید می کند. پژوهش حاضر با هدف شناخت میزان تاثیر عوامل فرهنگی بر حفظ محیط زیست و رفتارهای زیست محیطی انجام گرفته است. جهت قالب فرهنگی بر حفظ محیط زیست از نظریات دورکیم، وبر، پارسونز، گیدنز و ژرژ تومه استفاده شده است. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق پیمایش و تکنیک پرسشنامه بر روی 400 نفر از افراد در دو منطقه 5 و 18 شهر تهران انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی و در قالب جداول توزیع فراوانی و در سطح آمار استنباطی با استفاده از ضریب همسبتگی پیرسون، رگرسیون چند متغییره و تحلیل مسیر انجام گرفته است. در این پژوهش براساس آزمونهای انجام شده نتایج حاصله نشان داد که متغیر های احساس مسؤولیت، اخلاق اجتماعی، آموزش و ارزش های سنتی و دینی بر حفظ محیط زیست و رفتارهای محیط زیستی مؤثر هستند. اما با توجه به یافته های این تحقیق نشان داده شده که متغیر هنجارسازی بر حفظ محیط زیست تاثیری ندارد. در یک نتیجه کلی، می توان گفت که فرهنگ عامل تعیین کننده رفتارهای افراد در یک جامعه است و رفتارهای زیست محیطی تک تک افراد نشات گرفته از این عامل مهم است.

مشارکت نیروی انسانی در امور جامعه، یکی از معیارهای مهم جوامع رشد یافته و مدرن و یکی از شرایط موفقیت توسعة جوامع محسوب می شود. مطالعة عوامل تأثیرگذار بر مشارکت زنان به طور خاص یکی از هدف های مهم جامعه شناسان بوده است. هدف این تحقیق بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت اجتماعی زنان خانه دار است. در ابتدا مطالعات انجام شده و سپس نظریه های مرتبط با موضوع بررسی شده اند. در مقالة حاضر نظریة غالب با توجه به موضوع، نظریات جنسیتی و فمنیستی است. همچنین، از نظریة ترکیبی گیدنز، بوردیو، سگالن و چینی و همچنین پژوهش های پیشین استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، زنان خانه دار (متأهل) ساکن شهر اصفهان در سال ۱389 که با شیوه نمونه گیری سهمیه ای براساس متغیر محل سکونت انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از روش پیمایشی و پرسشنامة خودگزارشی که شامل سوالات زمینه ای، رفتاری و نگرشی زنان بود، استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان دهندة ان است که بین سبک زندگی و ابعاد مشارکت اجتماعی رابطه وجود دارد، این رابطه با، میزان توانمندی نیز برقرار است. همچنین عدم وجود رابطه بین مشارکت اجتماعی و پایگاه اجتماعی خانواده مشخص گردید.

اهداف این پژوهش بررسی رابطه بین عدالت توزیعی و رویه ای با رضایت شغلی و تعهد سازمانی با توجه به نقش تعدیل کننده متغیرهای جمعیت شناختی (شامل جنسیت، تحصیلات، وضعیت تأهل، سن و سابقه شغلی) بود. برای این منظور از کلیه کارکنان شعب یک سازمان اداری- خدماتی، تعداد 364 نفر (شامل 147 زن و 217 نفر مرد) به شیوه تصادفی ساده برای پاسخگویی به پرسشنامه های پژوهش انتخاب شدند. پرسشنامه های پژوهش شامل پرسشنامه سه سؤالی عدالت توزیعی، پرسشنامه پنج سؤالی عدالت رویه ای، پرسشنامه پنج سوالی رضایت شغلی و پرسشنامه پنج سؤالی تعهد سازمانی بودند. داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسه مراتبی تعدیلی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین عدالت توزیعی با عدالت رویه ای (488/0= r)، با رضایت شغلی (339/0= r) و با تعهد سازمانی (266/0= r) رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. عدالت رویه ای نیز با رضایت شغلی (481/0= r) و با تعهد سازمانی (464/0= r) و تعهد سازمانی با رضایت شغلی نیز رابطه مثبت و معنادار (623/0= r) داشتند. نتایج رگرسیون سلسله مراتبی تعدیلی نیز نشان داد که سن و سابقه شغلی رابطه عدالت توزیعی و عدالت رویه ای را با رضایت شغلی تعدیل می نمایند. همچنین در مورد تعهد سازمانی نیز شواهد نشان داد که وضعیت تأهل رابطه بین عدالت رویه ای را با تعهد سازمانی تعدیل می نماید.

امروزه توسعه و مدیریت مسالمت آمیز و خردمندانه تغییرات در جهت به حداکثر رساندن میزان بهره گیری از تمام انرژی های قابل استفاده جامعه برای پاسخگویی به نیازهای مردم و کمک به رشد و شکوفایی استعدادهایی جسمانی، روانی و اجتماعی آنان فقط از طریق خود مردم و با مشارکت آنان قابل تحقق است. بنابراین، باید گفت که بدون مشارکت زنان که نیمی از جمعیت هر کشوری را تشکیل می دهند، هیچ جامعه ای نمی تواند به اهداف توسعه خود دست یابد.

این پژوهش به روش پیمایشی از نوع توصیفی و با هدف بررسی نیازهای اطّلاعاتی و رفتار اطّلاع یابی اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر انجام شده است. اطّلاعات مورد نیاز به وسیله پرسشنامه از اعضای هیأت علمی دانشگاه به روش نمونه گیری جمع آوری گردید. در تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار SPSS به شیوه توصیفی استفاده شده است. براساس یافتههای پژوهش اکثر اساتید عضو مجامع علمی تخصصی منطقه ای و بین المللی نبودند. در محاورة زبان انگلیسی دچار مشکل هستند. اعضای هیأت علمی از منابع اطلاعاتی رسمی بیش از منابع اطلاعاتی غیر رسمی استفاده می نمایند. از منابع اطلاعاتی رسمی مانند کتاب ها و تک نگاشت ها، نشریات چاپی و تخصصی، اینترنت، نشریات تخصصی الکترونیکی، و پایگاه های اطلاعاتی به منظور ارتقاء کیفیت تدریس، نگارش مقالات علمی، حفظ مرتبه علمی و آموزشی، و روزآمد کردن اطلاعات استفاده می کنند. مهمترین عواملی که مانع دستیابی به اطلاعات مورد نیاز اعضای هیأت علمی واحد شوشتر شده است عبارتند از: کمبود منابع در کتابخانه، کمبود نیروی انسانی متخصص کتابداری و اطلاع رسانی، نبود سالن مطالعه مناسب برای اعضای هیأت علمی، عدم روز آمد بودن منابع موجود، و فقدان بانک های اطلاعاتی تخصصی. عواملی که باعث عدم استفاده از اینترنت گردیده است: عدم وجود اینترنت در دانشگاه، پایین بودن سرعت اینترنت، و عدم آموزش کافی در زمینه اینترنت است.