درخت حوزه‌های تخصصی

بررسی علل، نحوه و میزان تأثیر گذاری حضور زنان در جنگ های صدر اسلام هدف اصلی مقاله ی حاضر است. حضور و مشارکت زنان در جنگ های صدر اسلام از واقعیت های مسلّم و غیرقابل انکار تاریخ اسلام است. هر چند اسلام با حضور زنان در جنگ ها به عنوان رزمنده مخالف است، اما در مواردی که این اقدام به منظور دفاع از جان خویش، یا دفاع از وجود مبارک پیامبر (ص) و ...، انجام گرفته، مخالفتی ابراز نشده است و پیامبر اسلام (ص) خانواده و همسران خود را نیز در غزوه ها مشارکت می داد. حضور و فعالیت زنان در جنگ ها در دوره ی مهم و تأثیر گذار صدر اسلام و درک این مطلب که علل حضور و میزان تأثیر گذاری آنان در میادین جنگ تا چه حد بوده، از اهمیتی ویژه برخوردار است. بنابراین در این پژوهش سعی شد تا علل مشارکت زنان در جنگ ها، فعالیت های متعدد آنان در پشت جبهه، همچنین فعالیت مستقیم در خط مقدم جنگ و به عنوان رزمنده و میزان تأثیر گذاری آنان در صحنه های نبرد تجزیه و تحلیل شود. روش تحقیق در این مقاله، روش تاریخی با رویکردی اجتماعی، از نوع تحلیل و مبتنی بر بهره گیری از اطلاعات منابع، مقایسه ی آن ها با یکدیگر، تحلیل و نقد متون می باشد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مشارکت زنان در جنگ های صدر اسلام با اهداف و انگیزه های مختلف انجام گرفته و زنان به عنوان عنصری فعال و مؤثر و به منظور کمک رسانی به مردان جنگجو، هم در پشت جبهه ها حضور داشتند و هم به گاه نیاز، در نبرد با سپاه دشمن حاضر می شدند و در بسیاری از موارد، جنگ را به نفع سپاه خویش تغییر می دادند.

در سده های اخیر با فراهم آمدن فضای آزاد و بستر مناسبی برای حضور زنان در جوامع بشری و انجام فعالیت های ارزنده ای در عرصه های سیاسی، تجاری، فرهنگی، فکری و ادبی، این جوامع به رشد و شکوفایی فزاینده ای دست یافتند و دگرگونی های اساسی در آن ها پدید آمد. زنان جامعه ی لبنان نیز از این امر مستثنی نبودند. آنان به رغم چالش های پیش رو نه تنها در عرصه فرهنگی و اجتماعی خوش درخشیدند و فعالیت های ثمربخش خود را تا حضور در کنفرانس های فرهنگی و سیاسی داخل و خارج از کشور گسترش دادند، بلکه در عرصه های هنری و ادبی نیز به خلق آثار ماندگاری دست زدند، که کمتر نظیری برای آن در سایر کشورهای عربی می توان یافت.

نوشتار پیش رو گزارشی اجمالی است از سخنرانی حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد در مرکز پژوهش‌های صدا و سیما که با حضور کارشناسان رسانه حول موضوع زن و مرد در رسانه صورت گرفته است. نظر خوتنندگان عزیز را به آن جلب می کنم.

در مطالعات فرهنگی درباره ی زن کتاب هزارویک شب، مرجع نسبتاً مهمی بوده است. کتاب دربردارنده ی ده ها شخصیت زن است که نقش های کارکردی و اخلاقی گوناگونی را به عهده دارند. به نظر می رسد که کتاب تنها بازتاب دیدگاه های رایج یک عصر و منعکس کننده ی تجربیات فردی مؤلفانش در رابطه با زنان نیست؛ بلکه برآیند پیچیده ای از نگاه جامعه به این مقوله و تجربه های گوناگون مؤلفان آن است که در طول ازمنه، فرصت های موجود برای بیان یک ایده، و یا نحوه ی برخورد با اندیشه ای را فراهم کرده و ماندگاری یا فنای آن را رقم زده اند. حوزه ی مورد مطالعه در این مقاله، ترجمه ی فارسی داستان های هزارویک شب و تعدادی از نقاشی های صنیع الملک است. در این مقاله داستان هایی مورد مطالعه قرار گرفته اند که نقش محوری آن ها را زنان به عهده دارند. مطالعه ی سیمای زن در این داستان ها و مقایسه ی تطبیقی آن با نقاشی های صنیع الملک هدف مقاله ی حاضر است. شهرزاد هزارویک شب برترین نمونه ی زنان است که با به تصویر کشیدن موقعیت زنان و توصیف ایشان به عنوان زن مدبّر، شجاع و دلاور، عاشق پیشه، هنرمند و اهل قلم، همگرایی کلی ای را در داستان به وجود آورده؛ و سبب شده تا دیگر به نظر تخفیف به زن نگریسته نشود، بلکه خوانندگان داستان او (زن) را مکمّل، هم کار و یار و یاور مرد بدانند و برای حل معضلاتش گام بردارند. صنیع الملک نیز همگام با زبان راوی قصه ها و رعایت اصول داستان ها، فضایی دموکراتیک در باب زنان پدید آورده که حاکی از تأثیرگذاری عمیق شهرزاد و دیگر زنان داستان بر وی است.

توانایی های گفتاری مردان با زنان متفاوت است. هدف از این مطالعه، بررسی تفاوت دو جنس در درک نوای غیر عاطفی (زبانی) گفتار است. این مطالعه به صورت مقطعی- مقایسه ای بر روی 50 نفر در دو گروه مرد و زن صورت گرفت. پاسخ هر یک از گروه های مورد بررسی به مجموعه آزمون های تهیه شده ثبت شد. محرک های مورد استفاده در این پژوهش، جملات غیرعاطفی (سوالی، امری و خبری) بودند که به صورت معنی دار، بی معنی و فیلتر شده در 144 جمله توسط دو گوینده ی مرد و زن ضبط شده و برای آزمودنی ها پخش گردید. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری تی مستقل صورت گرفت. نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که تفاوت معنی داری در دو گروه زن و مرد در درک نوای زبانی جملات معنی دار وجود دارد. (P<0.05) مقایسه ی میانگین ها نشان می دهد که کارایی زنان در درک نوای زبانی گفتار بالاتر است. تفاوت بین دو گروه زن و مرد در درک نوای زبانی جملات بی معنی، معنی دار بود. (P< 0.05) مقایسه ی میانگین ها نشان می دهد که کارایی زنان در درک نوای زبانی بالاتر است. تفاوت بین دو گروه زن و مرد در درک نوای زبانی جملات صافی شده معنی دار نبود (P= 0.103). یافته ها، تمایز میان پردازش نوایی غیرعاطفی (زبانی یا دستوری) گفتار در جملات بی معنی را بین دو جنس نشان می دهد. این تفاوت نشان می دهد که در غیاب اطلاعات معنایی که قضاوت مبتنی بر اطلاعات نوایی است کارایی زنان بالاتر است. تفاوت منطقه ی بروکای راست و چپ در مردان بیشتر از زنان است و از آن جایی که منطقه ی بروکا علاوه بر تولید گفتار بر اساس مطالعات جدید دخیل در درک دستور پیچیده است می توان چنین استنتاج نمود که زنان به طور وسیع تری از بروکای دو طرف استفاده می نمایند که توانایی درک نوای زبانی بالاتری دارند.

سخن گفتن از رابطه میان مقوله رسانه و مسئله زنان و خانواده از ابعاد متفاوتی می‌تواند دارای ضرورت و اهمیت باشد. یکی‌ از ساحت‌های مهم اجتماعی حیات بشری را رسانه‌ها به خود اختصاص می‌دهند. تنوع رسانه‌ها تا این اندازه گسترش یافته است که افراد ناگزیرند برای ارتباط با رسانه‌های خاص، گزینش کنند. شهروندان جامعه مدرن، اکثر اوقات را با رسانه‌ها می‌گذارنند و از ارتباط با رسانه‌ها احساس اطمینان و آرامش می‌کنند. گستره عمل رسانه‌ها شامل همه عرصه‌ها اعم از عرصه‌ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است و اقتدار رسانه ها ارتباط تنگاتنگی با اقتدار دولت‌های متبوع دارد.در این مقاله به بررسی نقش و تاثیر رسانه در خانواده می پردازیم.

این مقاله بر آن است که نقش گرایش های جنسیتی در انتخاب واژگان خطاب در داستان های ایرانی را بررسی کند. بعضی از واژگان خطاب از روی ماهیت خود عملکرد جنسیتی دارند. و ویژه ی زنان یا مردان می باشند. اما همان طور که بررسی شده است گوناگونی انتخاب بعضی از صورت های خطاب یا خطاب های ارجاعی، کم و بیش ناشی از موقعیت اجتماعی و ارزش های اجتماعی شخصیت های مطرح در این داستان های مورد نظر می باشد. برای مثال شخصیت های مرد در هنگام برخورد با شخصیت های زن بیشتر از ضمیر «تو» و اسم کوچک استفاده می کنند. اما شخصیت های زن، مخاطب مذکر خود را با شکلی مؤدبانه تر و با استفاده از نام خانوادگی، همراه با عنوان یا ضمیر شما عنوان می کنند. در این مقاله تلاش شده است که عمل کرد اجتماعی و کاربردی واژگان خطاب مانند اسم کوچک، نام خانوادگی یا اسم فامیل، ضمایر خطاب، عنوان های ویژه و واژگان های خویشاوندی و ... با توجه به جنسیت مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که یکی از عوامل اصلی در انتخاب واژگان خطاب مربوط به جنسیت شخصیت های داستانی می باشد .

: پس از اشغال فلسطین به دست صهیونیست ها در 1948، شماری از فلسطینیان در کشورهای عربی هم جوار آواره شدند و برخی دیگر در داخل سرزمین های اشغالی به ویژه کرانه غربی و نوار غزه سکنی گزیدند. از آن پس فلسطینیان هرگز روی آرامش، ثبات و استقرار سیاسی را به خود ندیدند. در نتیجه شعر معاصر نیز از این اوضاع نابسامان تاثیر پذیرفت. آوارگی، تبعید، قتل، غارت، مصادره ی املاک و اراضی، تخریب و ویرانی و دیگر رخدادهای سیاسی ناگوار این کشور سبب شد تا شاعران زن فلسطینی پس از «اشغال» پیوسته نظاره گر درد، رنج و اندوه بی پایان هم وطنان خود باشند و بی وقفه آلام آنان را در آثار خود به تصویر کشند. بدین سان شعر آنان که مالامال از احساسات و عواطف صادقانه بود، پیوندی ناگسستنی با توده ی مردم برقرار کرد؛ روحیه مبارزه طلبی و آزادسازی وطن را در کالبد فدائیان دمید و گامهایشان را در راه پیشبرد اهداف جنبش ملی فلسطین استوارترساخت.

تبلیغات رسانه ای یکی از عوامل اجتماعی و فرهنگی است که در دوره خردسالی و نوجوانی، طرح اندامی باریک را برای دختران و اندامی عضلانی را برای پسران ترویج می کند. از طرفی دیگر تصویر زنان و اندامشان، سبب فروش هر چیزی از غذا تا ماشین می شود. بازیگران مشهور سینما و تلویزیون روز به روز جوان تر، بلندتر و لاغرتر می شوند. بعضی ها حتی به این مشهورند که از شدت کم‌غذایی بر روی صحنه از هوش رفته اند. مجلات زنان پر از مقالاتی است که به آنها می گوید اگر فقط یک کیلوگرم دیگر از وزن خود کم کنند، به همه چیز خواهند رسید؛ ازدواج عالی، بچه های دوست‌داشتنی، رابطه خوب جنسی و شغلی پر درآمد. چرا استانداردهای زیبایی در حالی بر زنانی تحمیل می شود که اکثریت آنان به طور طبیعی دارای سایز بزرگ تر و یا سن و سال بالاتر از هر کدام از این مدل ها هستند؟ در این مقاله به بیان ملاک های زیبایی رسانه ای وتبلیغاتی و پیامدهای منفی آن می پردازیم.

در این مقاله نقش و جایگاه زنان و مردان در قصه های عامیانه (گپ شو) شهرستان لامرد با استفاده از نظریه ی نقش پارسونز مورد بحث قرار گرفته است. از میان مجموع قصه های عامیانه موجود در فرهنگ مردم این شهرستان 60 گپ شو انتخاب و با استفاده از روش فراتحلیل، مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش سعی شده قصه های نقل شده از افراد بالای 50 سال مورد استفاده قرار گیرد. هدف این بررسی در وهله نخست، آشنایی با قصّه ها و عناصر فرهنگی است که به صورت شفاهی، نسل به نسل منتقل شده است. دیگر اینکه زنان و مردان در این قصه ها دارای چه نقش و جایگاهی اند؟ مقایسه پایگاه دو جنس دغدغه پایه ای این پژوهش می باشد. تحلیل محتوا؛ تکنیک تحلیل منابع مربوط به زمان های گذشته و یا فرهنگ های دیگر، بعنوان ابزار تجزیه و تحلیل در این تحقیق استفاده شده است. گرچه آمارها نشان از این دارد که نقش زنان در جامعه فعلی محدود به نقش خانگی نیست و برخی از زنان دارای نقش های سیاسی و اقتصادی هستند اما در این قصه ها زنان غالباً در نقش های خانوادگی و کلیشه ای سنتی ظاهر شده اند و ویژگی اخلاقی بارز آن ها ضعف و ناتوانی، مهربانی و دلسوزی و نداشتن ابزار قدرت و همچنین نداشتن قدرت است.