زیبایی و تصویر بدن در رسانه

تبلیغات رسانه¬ای یکی از عوامل اجتماعی و فرهنگی است که در دوره¬ خردسالی و نوجوانی، طرح اندامی باریک را برای دختران و اندامی عضلانی را برای پسران ترویج می¬کند. 
از طرفی دیگر تصویر زنان و اندامشان، سبب فروش هر چیزی از غذا تا ماشین می¬شود. بازیگران مشهور سینما و تلویزیون روز به روز جوان¬تر، بلندتر و لاغرتر می¬شوند. بعضی¬ها حتی به این مشهورند که از شدت کم‌غذایی بر روی صحنه از هوش رفته¬اند. مجلات زنان پر از مقالاتی است که به آن¬ها می¬گوید اگر فقط یک کیلوگرم دیگر از وزن خود کم کنند، به همه چیز خواهند رسید؛ ازدواج عالی، بچه¬های دوست‌داشتنی، رابطه خوب جنسی و شغلی پر در¬آمد.
چرا استاندارد¬های زیبایی در حالی بر زنانی تحمیل می¬شود که اکثریت آنان به طور طبیعی دارای سایز بزرگ¬تر و یا سن و سال بالاتر از هر کدام از این مدل¬ها هستند؟ برخی تحلیل‌گران معتقدند این موضوع ریشه¬ اقتصادی دارد. با نمایش الگوی مطلوبی که دستیابی به آن و حفظش مشکل است، صنایع تولید مواد آرایشی و لاغری از رشد و سودآوری خود مطمئن خواهند بود. به هیچ وجه تصادفی نیست که به طور فزاینده¬ای، معیار جوانی در کنار لاغری به عنوان شاخص ضروری برای زیبایی ترویج می‌شود. اقدام شبکه¬ کبک برای سلامت زنان  در گزارش سال 2001  خود با عنوان تغییرات اجتماعی درباره¬ انواع مختلف تصاویر بدنی‌ این‌گونه می¬گوید: «اگر همه¬ زنان هم نیاز به کاهش وزن نداشته باشند، اما مطمئناً همه آن¬ها پیر می¬شوند لذا در این صنعت، افزایش سن، مؤلفه‌ای است که باید به¬نحوی مورد رسیدگی قرار گیرد.
عوامل زیادی در این تجارت نقش دارند. از طرفی زنانی که نسبت به اندامشان احساس اطمینان ندارند،  به احتمال زیاد محصولات زیبایی، لباس¬های جدید و مکمل¬های رژیمی را می¬خرند. برآورد شده است که محصولات مرتبط با لاغری در سال، حدود 40 تا 100 میلیارد دلار آمریکا، برای کاهش موقت وزن فروش دارند (پس از مصرف محصول در 90  تا 95 درصد موارد، وزن فرد دوباره بازمی¬گردد) . از طرف دیگر، پژوهش¬ها نشان می¬دهد که نمایش تصاویر زنان لاغراندام، جوان و دستکاری شده بدن‌های زنان، با افسردگی، کاهش عزت نفس و افزایش عادات غذایی ناسالم در زنان و دختران مرتبط است.
گروه پژوهش مؤسسه بی‌اشتهایی عصبی و اختلالات تغذیه¬ای  در آمریکا این‌گونه اعلام می‌دارد که از میان 4 زن، حداقل یک نفر در سن دانشگاه از روش¬های نادرست کنترل وزن استفاده می¬کند؛ مانند پرهیز خوراکی، حذف وعده‌های غذایی، ورزش افراطی، استفاده از مسهل، و استفراغ عمدی.
فشار برای لاغر بودن بر دختران جوان تأثیر می¬گذارد: شبکه بهداشت زنان کانادایی هشدار می¬دهد که معیارهای کنترل وزن را حتی دختران خردسال 5  و 6 ساله نیز در نظر می¬گیرند. آمارهای آمریکا نیز همین‌‌گونه است. چندین مطالعه؛ مانند تحقیقات ماریکا تیگمن  و لوینا کلارک  در سال 2006  تحت عنوان «فرهنگ ظاهر در دختران نه تا دوازده ساله: رسانه و تاثیر همسالان بر نارضایتی جسمی» انجام شد این تحقیقات نشان دادند که تقریباً نیمی از همه¬ دختران در سنین پیش از نوجوانی می‌خواهند لاغرتر باشند و در نتیجه رژیم غذایی گرفته¬اند و از مفهوم رژیم گرفتن آگاهی دارند. در سال 2003، مجله تین  گزارش داد که 35 درصد دختران 6 تا 12 ساله حداقل یک بار رژیم گرفته¬اند، و 50  تا 70 درصد دختران با وزن طبیعی معتقد هستند که اضافه وزن دارند. پژوهش کلی نشان می‌دهد که 90 درصد زنان به دلایلی از ظاهر خود ناراضی هستند.
تأثیر رسانه¬ها بر تصویر بدنی
رسانه¬های عمومی (تلویزیون، سینما، مجلات و غیره) پس از جنگ جهانی دوم به نحو فزاینده¬ای طرح بدنی لاغر و لاغرتر (و اکنون حتی با تناسب جسمی بیشتر) را به عنوان الگوی مطلوب زنان معرفی کرده¬اند. اندام مطلوب برای مرد نیز متناسب؛ اما عضلانی معرفی می¬شود.
- «رامبل»، «کش»، و «نشویل»  نشان داده‌اند که رابطه¬ای کلی میان جذابیت و لاغری در بیش از صد کاراکتر زن در 23 فیلم انیمیشنی «والت دیسنی» (کارتون های سنتی) در سراسر دوره¬ زمانی شصت سال گذشته وجود داشته است.
- از دهه هشتاد به بعد مجلات روز به روز بیشتر بدن مردانه را در وضعیتی از برهنگی جسمی تصویر کرده¬اند. طوری که با اولین نگاه دوربین و بیننده، عضلانی بودن فرد به وضوح دیده می‌شود.
- فیلد و دیگران  گزارش دادند که اکثریت تقریبی 550 دختر نوجوان در طبقه¬ کارگر از وزن و اندام خود ناراضی بودند. تقریباً هفتاد درصد افراد نمونه می¬گفتند که تصاویر موجود در مجلات بر برداشت آن‌ها نسبت به اندام بدنی «عالی» تأثیر گذاشته است  و بیش از 45 درصد اعلام می‌کردند که تصاویر مزبور، آن¬ها را ترغیب به کاهش وزن کرده است. علاوه بر این، دختران نوجوانی که مجلات زنان را بیشتر می¬خواندند، به میزان بیشتر، تحت تأثیر این موضوع قرار گرفته بودند که باید در مورد اندام خود فکر کنند، از ظاهر فعلی¬شان ناراضی باشند، تمایل به  کم‌کردن وزن داشته باشند و رژیم بگیرند.
- آگهی¬های تجاری که در آن¬ها نوجوانان، زنانی با زیبایی و لاغری غیرواقعی را به عنوان الگوی مطلوب می¬دیدند، باعث می¬شد که دختران نوجوان احساس اعتماد به نفس کمتر، خشم و نارضایتی بیشتری در مورد وزن و ظاهرشان پیدا کنند.
- در مطالعه¬ای روی کلاس پنجمی¬ها، دختران و پسران ده ساله به پژوهشگران گفتند که آن¬ها بعد از تماشای ویدئوی موسیقی از بریتنی اسپرز  یا کلیپی از نمایش تلویزیونی «فرندز»   از اندام خود احساس نارضایتی می¬کردند. 
- دو پژوهشگر در مطالعه¬ای جدید درباره¬ تأثیر رسانه بر عدم رضایت بدنی نوجوانان دریافتند که:
1. نوجوانانی که نمایش‌ها و سریال¬های تلویزیونی را که بر نوعی اندام مطلوب تأکید داشت تماشا می¬کردند، احساس ناخشنودی جسمی بیشتری را گزارش می¬دادند. این مسئله در مورد دخترانی که ویدئوهای موسیقی را تماشا می¬کردند نیز صدق می‌کرد.
2. خواندن مجلات توسط دختران نوجوان یا زنان با نارضایتی بدنی آنان ارتباط مستقیم داشت.
3. هم‌ذات‌پنداری با ستاره¬های تلویزیونی (برای دختران و پسران)، مدل¬های زیبایی (دختران) یا ورزشکاران (پسران) با ناخشنودی بدنی مرتبط بود.
زیبایی دست‌نیافتنی
شاید آزاردهنده¬ترین مسئله، این حقیقت باشد که تصاویر رسانه¬ای از زیبایی زنان برای همه و به جز تعداد بسیار اندکی از زنان غیرقابل دستیابی است. برای مثال پژوهشگران با تولید مدل کامپیوتری از  عروسک باربی دریافتند که کمر عروسک آن قدر باریک است که قادر به حفظ وزن بالاتنه¬اش نیست و بدنش آن قدر کوچک است که نمی¬تواند بیش از نیمی از کبد و چند سانتیمتر از روده را در خود جای دهد. زن واقعی که به این ترتیب ساخته شود از اسهال مزمن رنج می¬برد و سرانجام از سوءتغذیه خواهد مرد. «جیل باراد»  مدیر عامل شرکت «ماتل» (که عروسک باربی را تولید می¬کند) برآورد کرد 99  درصد دختران در سن سه تا ده سالگی¬شان حداقل صاحب یک عروسک باربی بوده¬اند.
اما هنوز زنان و دخترانی وجود دارند که در زندگی واقعی به دنبال بدنی کم‌وزن مشابه عروسک باربی هستند و آن¬ها هم به همان اندازه می¬توانند دچار پیامدهای کاهش وزنی شوند که سلامت¬شان را تهدید می¬کند. در سال 2006 تخمین زده شد که بیش از 450 هزار زن کانادایی مبتلا به اختلالات تغذیه¬ای هستند.
فرهنگ لاغری
پژوهشگران گزارش می¬دهند که مجلات زنان 5/10 برابر مجلات مردان آگهی¬ها و مقالاتی دارند که تبلیغی برای کاهش وزن به شمار می¬رود و بیش از سه چهارم مجلات حاوی حداقل یک پیغام درباره¬ نحوه تغییر ظاهری بدن زن، از طریق رژیم، ورزش یا جراحی زیبایی، است.
تلویزیون و سینما نیز اهمیت اندام لاغر را به عنوان معیاری برای ارزشمندی زنان برجسته می¬کنند. پژوهشگر کانادایی گرگوری فوتس  گزارش می¬دهد که بیش از سه‌چهارم شخصیت¬های زن در کمدی‌های تلویزیون کمبود وزن دارند و فقط یکی از بیست نفر بالای سایز متوسط است. بازیگران زن سنگین‌تر اظهارنظرهای ناخوشایندی از سوی کاراکترهای مرد، درباره اندام¬شان دریافت می¬کنند («چه طوره که به جای لباس یک کیسه بپوشی؟») و هشتاد درصد این اظهارنظرهای منفی شلیک خنده تماشاگران را به دنبال دارند.
تلاش¬هایی در حوزه¬ مجلات وجود داشته است تا این گرایش¬ها را اصلاح کند. برای چندین سال متوالی مجله «کوپ دو پوس»  در کبک، در صفحات مد خود تصویر زنانی با اندام طبیعی را چاپ می‌کرد و شاتلین  قول داده است که عکس¬ها را دستکاری نکند و از مدل¬های زیر 25 سال استفاده نماید. در مادرید، یکی از بزرگ‌ترین پایتخت¬های مد جهان، مدل¬های فوق باریک از حضور در باند پرواز سال 2006 منع شدند. علاوه بر این اسپانیا اخیراً پروژه¬ای با این هدف که اندازه‌ لباس¬ها را با استفاده از فرایند یکسانی استاندارد کند داشته است که در آن اشعه لیزر برای اندازه¬گیری بدن‌های زنان واقعی استفاده می¬شود تا درست¬ترین معیار برای افراد مشخص شود.
ولی همچنان قوانین تبلیغات در بازار و آگهی¬های لاغری جریان دارند. بیست سال پیش، وزن متوسط مدل¬ها هشت درصد کمتر از میانگین وزن زنان بود- اما مدل¬های امروز 23 درصد وزن کمتری دارند. آگهی‌دهندگان معتقدند که مدل¬های لاغر باعث فروش محصولات می¬شوند. وقتی مجله استرالیایی «نیوومن»  اخیراً تصویری از یک مدل درشت هیکل را روی جلدش قرار داد، انبوه نامه¬های سپاسگزاری را از خوانندگانی دریافت کرد که این اقدام را می¬ستودند. اما آگهی‌دهندگان اعتراض کردند و مجله به همان مدل¬های لاغر و استخوانی سابق بازگشت. ژورنال «ادورتایزینگ ایج اینترنشنال»  نتیجه گرفت که این رویداد «نقش قدرتمند آگهی دهندگانی را نشان داد که همچنان گمان می¬کنند که فقط مدل¬های لاغر باعث فروش محصولات زیبایی می¬شوند.»
مسئله¬ دیگر نمایش نژادگونه¬ زنان مختلف در رسانه¬هاست. مطالعه¬ای که در سال 2008 توسط «ژانیتاکاورت»  و «تراویس دیکسون»  با عنوان نگاه متغیر؛ نمایش و تأثیرات تصویر زنان رنگین پوست در جریان غالب مجلات زنان انجام شد و به این نتیجه رسید که گر چه افزایشی در نمایش زنان رنگین پوست وجود داشته است، اما به طور کلی زنان سفید پوست از سال 1999 تا 2004 در  روند غالب مجلات زنان بیش از دیگران به تصویر درآمده¬اند.
اصلاح یا نابودی خویشتن
سیل پیام¬ها درباره لاغری، رژیم و زیبایی به ما می¬گویند که زنان «معمولی» همیشه لازم است اصلاح شوند و بدن زنانه شیئی است که باید کامل شود.
«جین کیلبورن»  می¬گوید که حضور اغراق‌آمیز تصاویر زنان بسیار لاغر در رسانه¬ها بدین معناست که بدن¬های زنان واقعی در رسانه¬های جمعی نامریی شده¬ است. «کیلبورن» نتیجه می¬گیرد که تراژدی حقیقی این است که اکثر زنان چنین کلیشه¬هایی را درونی کرده‌اند و خودشان را بر مبنای استانداردهای صنعت زیبایی مورد قضاوت قرار می‌دهند. زنان یاد می¬گیرند که خودشان را با زنان دیگر مقایسه کنند و برای جلب توجه مردان با یکدیگر رقابت داشته باشند. این تمرکز بر زیبایی و مطلوبیت، در واقع هر آگاهی و عملی را ویران می¬کند که ممکن است به تغییر این شرایط کمک نماید.»
بازگشت