درخت حوزه‌های تخصصی

در اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی و از جمله، اصل هجدهم «اصول سیاست های فرهنگی» مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی که بیانگر سیاست های کلان فرهنگی کشور است، «اهتمام به مشارکت فعال زنان در امور اجتماعی، فرهنگی، هنری و سیاسی، تقویت شخصیت زن مسلمان به عنوان مادر و ترویج و فراهم آوردن زمینه های لازم برای ایفای نقش و رسالت اساسی خود به عنوان مربی نسل آینده» مورد توجه قرارگرفته است. نگاه نظام مند به خانواده درجایگاه برنامه ریزی، سیاست گذاری و قانون گذاری این امکان را فراهم می سازد که اهداف و وظایف خانواده مورد تجزیه و مناقشه قرار نگیرد. این مقاله، پس از طرح جایگاه خانواده در اسناد قانونی و سیاست های کلان نظام اسلامی (قانون اساسی، سند چشم انداز، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، سیاست های ابلاغی برنامه توسعه چهارم و پنجم و...)، به طرح راهبردهای عملیاتی برای دستگاه های اجرایی در حوزه خانواده پرداخته است. در این زمینه، از مجموع پنج بسته «سیاست اجرایی» حوزه خانواده، مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام برای برنامه پنجم توسعه کشور، 55 راهبرد کاربردی استخراج گردیده است.

خداوند بر اساس حکمت بالغه خود، زن و مرد را از گوهری واحد خلق کرد و در بسیاری از جهات طبیعی و غریزی بین آن دو تفاوت هایی قرار داد. این تفاوت ها باعث شدکه حقوق و تکالیف زن و مرد در موارد متعددی یکسان نباشد. زن در فقه اسلامی علاوه بر احکام مشترک، دارای احکام ویژه و اختصاصی برای خود می باشد. تفاوت احکام زن و مرد در مواردی موجب بروز شبهاتی در حوزه عدالت در تشریع احکام شده که بر فقهای عظام است به نحو مناسب در صدد رفع این شبهات برآیند. در این مقاله ضمن بیان احکام فقهی مختص به زن و مرد، به بیان راه های دفع شبهات و اشکالات مربوط به این احکام می پردازیم.

حفظ و نگه داری از مرزها دارای اهمیت ویژه ای است. مطمئناً بهترین افراد برای نگه داری از مرزها همان مردم بومی و خود مرزنشینان می باشند. این مقاله به اهمیت و تاثیرحس تعلق مکانی در پایداری سکونت و تمایل به مهاجرت زنان روستایی شیعه مرزنشین در منطقه سیستان می پردازد. جامعه آماری این تحقیق زنان روستایی مرزنشین می باشند و با تلفیقی از روش کتابخانه ای و بررسی میدانی، به تجزیه و تحلیل این موضوع پرداخته-ایم. یافته ها حاکی از این است که ، حس تعلق مکانی در زنان روستایی شیعه مرزنشین منطقه سیستان از ضریب بالایی برخوردار است و می توان از آن به عنوان یک ابزار و یک نقطه قوت در پایداری سکونت در مرزها و کاهش مهاجرت روستاییان در این مناطق استفاده کرد. در عین حال، تقویت حس تعلق مکانی در بین زنان روستایی شیعه مرزنشین می تواند به دوام و بقای خانواده ها و همچنین عدم تخلیه مرزهای ژئوپولیتیکی و عقیدتی در مناطق مرزی منجر گردد و زمینه را برای توسعه مناطق مرزی فراهم نماید.

ازدواج موقت از قوانین درخشان و کارساز اسلام است و باید آن را به مثابه یک ضرورت اجتماعى نگریست. حقیقت نکاح متعه عبارت است از پیمان طرفینى مرد و زن بر ازدواج موقت بر پایه مدت مشخص و مهر معلوم. طبق مدارک و دلایل موجود، مى توان ریشه تاریخى نکاح متعه را به زمان شخص پیامبر(صلى الله علیه وآله)نسبت داد. در عقد موقت، زن و مرد براى مدت معینى بر یکدیگر حلال مى شوند و پس از سر رسیدن زمان مذکور در عقد، خود به خود پیوند زناشویى آنان قطع مى شود. از عمده مخالفان این ازدواج، غربى ها و همچنین اهل تسنن و برخى از مؤمنان مى باشند. برخى از مؤمنان به خاطر ترس از سوء استفاده از این سنت الهى، با آن مخالفت مى کنند. اما از آن رو که ازدواج دائم براى همگان میسور نیست و برخى از زنان و مردان نیازهاى فورى تر و موقتى دارند که اگر اجابت نشود کشورى را با خود غرق خواهند کرد، بنابراین، باید این سنت دینى را به چشم راه حلى براى درمان نارسایى هاى جنسى در جامعه نگریست، نه وسیله اى براى ارضاى زیاده خواهى مردان و هوس رانى تنوع طلبان.

پژوهش حاضر به منظور بررسی تفاوت های جنسیتی در خشنودی شغلی، تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در نمونه ای مرکب از 200 معلم مرد، 200 معلم زن و 80 مدیر مرد در مدارس ابتدایی پسرانه شهر تهران انجام شد. داده ها به وسیله پرسشنامه گردآوری و با روش های تحلیل واریانس عاملی، همبستگی پیرسون،Z فیشر، الگویابی معادلات ساختاری و رگرسیون چندگانه تحلیل شد. نتایج نشان می دهد که میانگین معلمان زن در متغیرها به طور معناداری بیشتر از معلمان مرد است، اما همبستگی بین آن ها در معلمان مرد به طور معناداری بیشتر است. هم چنین الگوی اصلاح شده ای مرکب از خشنودی شغلی درونی، تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در معلمان مرد برازش بهتری با داده ها داشته است. گرچه ضرایب استاندارد آثار مستقیم و غیر مستقیم در الگوی معلمان مرد بیشتر بود، اما تفاوت معناداری با معلمان زن نداشت. الگوی معلمان مرد واریانس بیشتری از رفتار شهروندی سازمانی را تبیین کرد. نتایج با تاکید بر علل تفاوت های جنسیتی بحث شده است.

دست یابی به توسعه پایدار در جهت تعالی انسان ها، کاهش نابرابری، و ایجاد عدالت اجتماعی، بدون در نظر گرفتن زنان و نقش چندگانه آنان در اجتماع، امکان پذیرنیست. امروز زنان، با در دست گرفتن بیش از نیمی از ظرفیت دانشگاه ها،متقاضیانی مهارت دیده و دارای تحصیلات دانشگاهی اند، که از این نظر بر مردان برتری یافته اند، هرچند که دربازار کار ایران سهمی ناچیز دارند.با توجه به محدود بودن دامنه سرمایه گذاری از سوی دولت، خوداشتغالی و افزایش کارآفرینی، به عنوان یکی از مهم ترین راه های حل مشکل بی کاری، مورد توجه قرار گرفته استو به دلیل آن که شناسایی انگیزه های کارآفرینی، به مسوولان در مورد سیاست گذاری های حمایتی لازم از کارآفرینان کمک می کند، این نوشتار بر آن است با روی کردی فازی و با استفاده از روش TOPSIS، به شناسایی، ارزیابی، و رتبه بندی این انگیزه ها در میان دختران دانشجوی گروه اقتصاد و حساب داری دانشگاه یزد بپردازد.نتایج پژوهش بیان گر آن است اصلی ترین انگیزه کارآفرینی دختران دانشجو، فراهم سازی شرایط برای زندگی بهتر، و پس از آن مفیدبودن برای جامعه، دست یابی به استقلال، و شناخت و بروز استعداد ها و توانایی های شخصی است.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی پیوند ناهمسان همسری فرهنگی و اختلافات زناشویی در میان زنان شاغل و خانه دار، به روش پیمایشی و با استفاده از نظریه هم سان همسری انجام گرفته است. داده های پژوهش از میان 284 زن همسردار و با بهره گیری از پرسش نامه گردآوری شده و برای تحلیل داده ها، آزمون تحلیل واریانس دو طرفه به کار رفته است.نتایج پژوهش نشان می دهد که میان میزان اختلاف زناشویی و ناهم سانی فرهنگی در تفاوت باورهای مذهبی همسران و سنتی بودن خانواده، پیوندی معنادار وجود دارد، هم چنین، میان تفاوت در باورهای مذهبی همسران و میزان اختلاف زناشویی، در میان دو گروه زنان شاغل و خانه دار، نیز تفاوتی معنادار وجود دارد، به گونه یی که این متغیر در ایجاد اختلاف زناشویی در میان آزمودنی های شاغل، بیش از خانه دار است. میان سنتی بودن خانواده در حوزه انتخاب همسر و میزان اختلاف زناشویی در میان دو گروه زنان شاغل و خانه دار هم تفاوتی معنا دار وجود دارد و آزمودنی های خانه دار دارای خانواده سنتی، اختلاف زناشویی بیش تری، نسبت به زنان شاغل، داشته اند. درباره فرضیه های زمینه یی، میان میزان اختلاف زناشویی و متغیرهای سن ازدواج، مدت زناشویی، و اختلاف سنی با همسر، میان دو گروه زنان شاغل و خانه دار، تفاوتی معنادار دیده نمی شود.

هدف ازانجام این پژوهش، تعیین اثربخشی آموزش مهارت های مدیریت استرس بر کاهش نشانگان جسمانی و اضطراب دانش جویان دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران است.جامعه آماری پژوهش را همه دانش جویان دختر دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران تشکیل می دهند، که 40 نفر از آن ها، به عنوان نمونه پژوهش، به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند و میزان نشانگان جسمانی و اضطراب آن ها، پیش از آغاز طرح و پس از اجرای هشت نشست آموزش مهارت های مدیریت استرس، به وسیله مقیاس سلامت عمومی 28 سوآلی،مورد سنجش قرار گرفت.نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نشان می دهد که آموزش مهارت های مدیریت استرس باعث کاهش نشانگان جسمانی واضطراب دانش جویان گروه آزمایشی، در مقایسه با گروه گواه، شده است، هم چنین، نتایج پژوهش بیان گر آن است که هر چه دانشجویان تسلط بیش تری بر مهارت کنترل استرس داشته باشند، از سلامت روان بالاتری برخوردار اند، زیرا مهارت کنترل استرس، به دلیل آن که با توجه به موقعیت، ارزیابی دقیق، و جدا از احساسات فرد انجام می شود، با واقع گرایی بیش تر و موثرتری همراه است.

در سال های اخیر، هرچند پژوهش های زیادی برای مطالعه تعارض کار ­ خانواده و خانواده ­ کار و نیز زمینه ها، پی آمدها، و تاثیر این تعارض ها بر افراد جامعه و سازمان ها انجام شده است، شمار کمی از آن ها به بررسی تاثیر مدیریت تعارض کار ­ خانواده و اثر آن بر کاهش تعارض کار ­ خانواده و خانواده ­ کار پرداخته اند، بر این اساس، این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مدیریت تعارض کار ­ خانواده بر کاهش تعارض کار ­ خانواده و خانواده ­ کار زنان شاغل دانشگاه اصفهان صورت گرفته است.این پژوهش از نوع نیمه تجربی و همراه با گروه آزمایش و کنترل است. نمونه پژوهش را 62 نفر از زنان شاغل در دانشگاه اصفهان تشکیل می دهند، که به گونه یی تصادفی، انتخاب، و به گونه یی تصادفی، میان گروه آزمایش و کنترل (هر یک 31 نفر) تقسیم شدند. در آغاز پژوهش، تعارض کار ­ خانواده و خانواده ­ کار در میان دو گروه آزمایش و کنترل بررسی شد و داده ها با استفاده از پرسش نامه تعارض کار ­ خانواده و خانواده ­ کار نت مایر موردسنجش قرار گرفت، پس از آن،در میان گروه آزمایش و به مدت شش نشست، برنامه آموزش مدیریت تعارض اجرا شد و دوباره میزان تعارض کار ­ خانواده و خانواده ­ کار در میان دو گروه آزمایش و کنترل مورد سنجش قرار گرفت. نتایج، بیان گر تفاوت معنادار دو گروه، در زمینه تعارض کار ­ خانواده و خانواده ­ کار بود و نشان داد که برنامه آموزشی مدیریت تعارض، در کاهش تعارض کار ­ خانواده و خانواده ­ کار موثر بوده است.

رسانه ها به عنوان جزیی از فرهنگ غیرمادی جوامع انسانی که نقش تعیین کننده ای در ساختن و پرداختن افکار عمومی بر عهده دارند، تنها آن گاه که زمینه پذیرش ذهنی در مخاطبان داشته باشند، قادر به تاثیرگذاری هستند و گرنه اثر آن ها موقتی و گذراست. با شکل گیری نهاد جدید دولت و لزوم بهره گیری از نظرات و افکار عمومی در روند تصمیم سازی، ضرورت واقعی شدن ارتباط بین دولت و مردم و درنتیجه شکل گیری عرصه عمومی، نقش رسانه ها دراین رابطه درمقایسه با گذشته تقویت شد؛ چه آن که دامنه توازن از قدرت حاکم به سپهر عمومی نیز کشیده شده و ضرورت حضور فعال آحاد جامعه در این روند آشکار شده است. درنتیجه چنین تغییر و تحولی، دیگرحاشیه نشینی و انفعال حاکم بر اجزایی از جامعه که به دلایل سیاسی و اجتماعی بیشتر ازسایر اقشار زنان را دربرمی گیرد، معنایی نخواهد داشت و رسانه ها می توانند زمینه این انتقال ازحاشیه به متن را فراهم سازند.این انتقال درگرو احساس هویت مستقل و افزایش ضریب تاثیرگذاری به ویژه در لایه های ضعیف جامعه است. فرایند جهانی شدن نیز با ایجاد نوعی تغییرگسترده در برداشت از هویت، ضرورت گذر ازتفاوت های جنسیتی و توجه به جنبه های اجتماعی را در حوزه مسایل زنان آشکارساخت.این مقاله با تمرکز بر نقش رسانه ها در تبیین شأن واقعی زن در عرصه عمومی، در پی اثبات این فرضیه است که تاکید بر هویت جنسی در عرصه عمومی باعث آن می شود که مقوله حضور برابر زنان در این عرصه بیشتر از آنکه جنبه واقعی پیدا کند، در چارچوب حقوقی محدود و منحصر شود. در برابر، این قلم با بهره گیری از مطالعه کتابخانه ای بر پایه شیوه توصیفی، تحلیلی برآن است که حضور زن آن گاه ظهور پیدا می کند که خودجوش، رقابت آمیز، گروهی، سازمان یافته و مبتنی بر آگاهی باشد. چنان چه پافشاری رسانه ها برحضور و فعالیت زنان در عرصه عمومی تنها بر پایه هویت جنسی و در رقابت با مردان به عنوان پایمال کنندگان حقوق زنان صورت پذیرد، پویایی لازم را نخواهد داشت؛ چرا که این روند با تقویت حسی غیریت جز تضعیف همبستگی مدنی، نتیجه و پیامد دیگری در پی نخواهد داشت.

انجام کار تیمی و تعامل در گروه را می توان به عنوان اهرمی برای هم افزایی توانایی های افراد دانست که با آموزش مهارت های کار تیمی می توانند از مزایای آن بهره مند شوند به نظر می رسد بین مهارت های کار تیمی افراد و عملکرد آنان همبستگی معنا داری وجود دارد. به عبارت دیگر، عملکرد در افرادی که از مهارت های کار تیمی بالاتری برخوردارند، بیشتر است. پژوهش حاضر با هدف پاسخ به این دو سوال انجام می شود:1- آیا مهارت های کار تیمی در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه یزد متفاوت است؛2- آیا بین مهارت های کار تیمی و عملکرد آموزشی و پژوهشی دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد.برای انجام این کار از پرسشنامه ای در دو بخش استفاده شده است. در بخش اول مهارت های کار تیمی افراد را در 6 بعد تطبیق پذیری، ارتباطات، هماهنگی، تصمیم گیری، روابط درون فردی و رهبری بررسی می گردد و بخش دوم عملکرد پژوهشی و آموزشی دانشجویان سنجش شده است. دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکترای رشته های مختلف تحصیلی در دانشگاه یزد جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می دهند. به منظور آزمون فرضیه های تحقیق نیز از روش آزمون جوامع مستقل و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شده است.نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده آن است که بین مهارت های کار تیمی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه یزد تفاوت معنا داری وجود دارد. علاوه بر این، نتایج نشان از همبستگی ضعیفی بین مهارت های کار تیمی و عملکرد دانشجویان است

زبان جنسیتی حاکم بر گفتمان جنسیتی غالب بر فضای اجتماعی ایران، به عنوان یکی از تأثیرگذارترین پدیده های موجود در کنش های زبانی و غیر زبانی افراد، در میان مجلات عامه پسند، به عنوان بخشی از نگاه رایج بر مفهوم جنسیت، نمود یافته است. از آن جایی که به نظر می رسد ایدئولوژی گفتمان جنسیتی حاکم، درصدد تزریق و بهره وری از نگاه جنسیتی خودساخته ای است که، تأمین کننده ی منافع اش باشد، و این امر خود را به شکلی قدرت مند، در هستی اجتماعی افراد القاء نموده است، لذا، ما برآن شدیم تا تأثیر و استیلای این خواست را، در ناخودآگاه ذهنی و گفتمان جنسیتی جامعه ی ایران، مورد تحلیل گفتمان قرار دهیم. در این راستا، برخی از داستان های موجود در مجلات عامه پسند فارسی منتشر شده در سال1386، با پشتوانه ی نظری برگرفته شده از دیدگاه میشل فوکو و روش شناسی نورمن فرکلاف، مورد تحلیل گفتمان قرار گرفته اند. در این پژوهش، یافته های هریک از متون، با مقوله های اساسی ای چون، سلطه، واژگونی و ناخودآگاه ذهنی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتیجه ی به دست آمده، حاکی از این است که، ذهنیت افراد جامعه، بخصوص زنان، تحت تأثیر ناخودآگاهی است که، حامل خواست گفتمان جنسیتی حاکم می باشد. لذا، آنها کنش هایی را در پیش می گیرند که، نه با خواست و باور خودشان، بلکه القاء گفتمان جنسیتی حاکم است که، از آن ها به عنوان ابزاری در جهت بازتولید وضعیت موجود، بهره می برد.

هویت دارای ابعاد مختلفی است و مهم ترین بعد آن ?هویت فردی و اجتماعی است. جهت نقش پذیری و رسیدن به حقوق واقعی در اجتماع شناخت این هویت ها ضرورت دارد. یکی از مهم ترین مسائل در ارتباط با هویت?بحث هویت یابی دختران و زنان جوان است که این موضوع در بین دختران و زنان جوان ایرانی در مسیری حرکت کرده که بین تصور آنان و جامعه از خود فاصله وجود دارد. بنابراین مسئله ای که اکنون با آن مواجهند مربوط به هویت آنان می باشد هویتی که به دلیل آموزش های به دور از واقعیت های اجتماعی دچار بحران شده است و زمینه خلاقیت و سازندگی را از آن ها سلب نموده است. این نوشتار بر اساس مطالعات کتابخانه ای در پی بررسی این سوال است که : - دختران جوان ایرانی چه هویتی دارند وچه عواملی مانع شکل گیری هویت ایرانی – اسلامی در آنان می باشد؟ نائل شدن به هویت موفق در کشورهای در حال توسعه?کاری بس دشوار است زیرا معیارهای سنتی و مدرن درتعارض هم قرار دارند و جهت از بین بردن این تعارض و هویت یابی صحیح دختران جوان برای ایفای نقش در تمدن سازی?نقش خانواده?بهره بردن از دیدگاه های اسلامی و تجدیدنظر در سیاست های هویتی از سوی برنامه ریزان ذیربط ضروری به نظر می رسد.