فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۴۴۱ تا ۱۰٬۴۶۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
حوزه های تخصصی:
عرف یکی از عوامل مؤثر در حقوق همسران است؛ چنان که درست باشد موجب تحکیم مبانی خانواده می گردد و اگر نادرست باشد، عاملی بازدارنده از تشکیل و بقای زندگی خانوادگی خواهد بود. از این رو بی توجهی به نقش عرف در حقوق همسران سبب به وجود آمدن چالش های بنیادی در جامعه می شود.
بیشترین کاربرد واژه ی عرف در قرآن، مربوط به حقوق خانواده و تنظیم روابط میان همسران است. روایات نیز مبین همین موضوع هستند. با در نظر گرفتن عموم و اطلاق بعضی از ادله لفظی و با توجه به ادله عقلی، جایگاه عرف در حقوق همسران روشن می شود. از این رو، در رویه قضایی در بسیاری از مسائل مربوط به خانواده، عرف و عادت مسلم را مبنای نظر قرار داده است.
در این پژوهش، جایگاه عرف در حقوق همسران که شامل حقوق مالی و غیرمالی ایشان می شود، مورد بررسی قرار می گیرد. نقش تعیین کننده عرف در این حقوق، سبب دگرگونی برخی موضوعات قانونی در حقوق خانواده خواهد شد که بازبینی و تغییر مواد قانونی مرتبط، نتیجه آن می تواند باشد. این مهم از مسائلی است که باید مورد توجه قانون گذار قرار گیرد.
پژوهشی درباره صابئین(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
تاثیر نماز در تحکیم بنیان خانواده
حوزه های تخصصی:
نماز یک نیاز حقیقی و ضروری انسان است و به میزان ضرورتی که برای فرد و اجتماع دارد، دارای فایده ها و آثار نیکوی فردی و جمعی است، و به همان نسبت که وجود آن منشأ برکات و خیرات است، فقدان آن نیز زیان بار است.اقبال لاهوری نماز را گوهری می داند که در دل صدف عقیده توحیدی پدید می آید و آن را حج کوچک قلب و خنجری برای از میان بردن فحشا و منکرات معرفی می کندکه در دست مسلمان قرار دارد. نماز یاد خداست و تنها با یاد خداست که دل ها آرام می گیرد. این چنین سخنانی از بزرگان عالم بسیارند که از ارزش و جایگاه عظیم نماز حکایت می کنند. تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده بعنوان واحد بنیادین جامعه، از دیرباز مورد توجه محققان جهان بوده است. با تشکیل خانواده های سالم است که دین و تقوای مردم و در نتیجه سلامت اجتماع حفظ می شود.خانواده های ناسالم خانواده هایی می باشند که در آن ها بی نمازی، فقدان نیایش و خدا فراموشی موج می زند. طبق تحقیقات انجام شده، نود و هشت درصد بزهکاران و جنایتکاران، کسانی هستند که در خانواده هایشان کسی سر به سجده نمی برده است و در طول عمرشان حتی یک بار هم نماز نخوانده اند و پا جای پای شیطان نهاده اند و دو درصد دیگر هم که نماز می خواندند اکثراً دست تصادف و اتفاق آنان را به زندان کشانده است و یا نمازشان از روی جهالت بوده است. این پژوهش بدنبال یافتن پاسخ سوال زیر است: «نماز چه نقشی در تحکیم بنیان خانواده دارد؟»
رساله ای منتشر نشده از اسکندر «مااستخرجه الإسکندر الأفرودیسی من کتاب أرسطو طالیس المسمی [ب] ثولوجیا(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
معارف عقلی ۱۳۸۵ شماره ۲
حوزه های تخصصی:
امنیت در اندیشه فارابی و محقق طوسی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
امنیت از مفاهیم بسیار با اهمیت و متطوری است که در گذشته و حال در حیات سیاسی و اجتماعی کلیه جوامع، مطرح بوده است. این واژه ها با مشتقاتش به کرات در کلام الهی و سایر منابع اسلامی آمده است . دو اندیشه پرداز و حکیم بزرگ ایرانی؛ یعنی ابونصر فارابی و خواجه نصیرالدین طوسی نیز این مفهوم را به روشنی مورد توجه عمیق خویش قرار داده اند. با توجه به جایگاه ویژه امنیت در تفکر و حوزه عمل اسلامی، این مقاله تلاش دارد تا ضمن بررسی نوع تفکر این دو اندیشمند، درباره امنیت و سازوکارهای تامین آن، هم سنخی و هم پیوندی اندیشه ای آنها را نشان دهد و بر غیر انتزاعی بودن و تجویزی بودن آرای ایشان در این باره تاکید ورزد و همچنین نوآوری ها و برخی ابداعات خاص این دو حکیم متاله را که مشابه دیدگاههای امروزی و این عصری است، خاطرنشان سازد
تأملی در مقایسه تطبیقی تفسیر التفسیر القرآنی للقرآن و المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از روش های تفسیر قرآن در عصر حاضر «روش تفسیر قرآن به قرآن» است. این منهج ریشه در روش تفسیری معصومین دارد.
پژوهش حاضر، مقایسه ای گذرا میان دو تفسیر «التفسیر القرآنی للقرآن» از عبدالکریم خطیب و «المیزان» سید محمدحسین طباطبایی می باشد. از آنجا که این دو مفسر، تفسیر خود را بر اساس روش قرآن به قرآن نگاشته اند، مقاله در صدد آن است تا بخشی از دیدگاه های تفسیری خطیب، در مواجهه با اندیشه های تفسیری طباطبایی را به شیوه تطبیقی مورد نقد و بررسی قرار دهد.
هر چند تفاسیر مذکور، از روش تفسیر قرآن به قرآن بهره جسته اند، اما التفسیر القرآنی للقرآن بر خلاف المیزان، رویکرد تفسیری خود را بیشتر بر پایة تأمل و تدبّر در خودِ آیات قرآن و اهتمام به عقل و خرد آزادِ مفسر، بدون امعان نظر به روایات و دیدگاه های تفسیری دیگر مفسران، استوار نموده است.
بررسی قضایای حقیقیه منطق دانان مسلمان و گزاره های قانون وار به تقریر نِلسون گودمَن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
غرض از نگارش مقاله حاضر، انجام مطالعه ای تطبیقی میان آرای منطق دانان مسلمان در خصوص قضیّه حقیقیّه از یک سو و دیدگاه نِلسون گودمَن در باب گزاره های قانون وار از سوی دیگر می باشد. از این رو، ابتدا تحلیل منطق دانان مسلمان از مفاد قضیّه حقیقیّه و نیز نظر گودمَن در مورد گزاره های قانون وار را تقریر میکنیم و سپس با اخذ رویآوردی تطبیقی به تبیین مواضع خلاف و وفاق این دو دیدگاه می پردازیم. از این رهگذر روشن خواهد شد که ضمن وجود برخی اختلافات مبنایی، وجوه اشتراک بسیاری در این دو دیدگاه یافت می شود که تأمّل روش مند در آن ها به لحاظ معرفتی بسیار حائز اهمیت می نماید. کلّیّت و تعمیم پذیری، تقویت و تأیید شرطی های خلاف واقع، و برخورداری از قدرت تبیین علمی، و پیش بینی از مشترکات آن ها است. از سوی دیگر، برخلاف قضایای حقیقیّه که محصول استقرا نیستند، گزاره های قانون وار برآمده از استقرا هستند.
بستر معنوی و عقلایی علم فقه
اندیشه دینی و قرائت پذیری
بررسی زیباشناسی مقابله و فاصله در سوره الرحمن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
زیباشناسی یکی از مهم ترین عرصه های نقد در دوران معاصر است؛ به گونه ای که ناقدان و اهل فن، به جنبه های گوناگون آن توجهی کرده اند. از آنجا که امروزه، متون ادبی از جنبه های مختلف فنی، لغوی، بلاغی و همچنین از نظر اسلوب و ساختار تحلیل و بررسی می شوند، نگارندگان درصدد یافتن گوشه ای از زیبایی های سوره ای هستند که «عروس قرآن» نامیده شده است.صنعت مقابله- که یکی از اسلوب های بلاغی است و در قرآن کریم نیز به بهترین شکل نمود یافته است- در این سوره مبارکه، زیبایی، طراوت و جذابیتی اعجاب آور را پدید آورده است؛ علاوه بر آن، مبحث فاصله نیز- که نمودی از نظم قرآنی است – زیبایی های این سوره را دو چندان کرده است. در این پژوهش، از منظر زیباشناختی به متن قرآن- که به حق در اوج استحکام و زیبایی قرار دارد- نگریسته و دو اسلوب بلاغی مقابله و فاصله را در سوره الرحمن بررسی کرده ایم.
مراحل آغازین آفرینش عالم از منظر تورات و بررسی آن در تطبیق با قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در مقاله حاضر، با بررسی تطبیقی «چگونگی مراحل آغازین آفرینش عالم هستی» در قرآن کریم و تورات که با نام مشترک «آسمان ها و زمین» یاد شده، وجوه شباهت ها و البته تفاوت های در ساختار و محتوای دو کتاب بیان شده است. بی شک علت اصلی وجود شباهت بین محتوای قرآن و تورات، داشتن منشأ و مبدأ واحد است که هر دو ریشه در وحی الهی دارند. با مقایسه دو کتاب، علاوه بر پی بردن به شباهت ها و تفاوت های دیدگاهِ دو دین درباره آغاز پیدایش جهان، گامی درجهت فهم و تفسیر بهتر آیات هر دو کتاب برداشته شده است. در هر دو کتاب، خداوند، خالق اولیه جهان است و همه چیز را آفریده است و جهان مادی، مسبوق به ماده اولیّه نیست. هر دو کتاب از وجود «آب» در ابتدای خلقت نام برده اند که در نقل تورات از این آب، آسمان آفریده شده است؛ ولی طبق قرآن، آسمان ها از «دود» آفریده شده اند. در دو کتاب، آفرینش جهانِ مادی محصول شش روز است؛ با این تفاوت که در تورات از روز هفتم آفرینش و استراحت خدا در آن روز نیز یاد شده است؛ ولی در قرآن، چنین چیزی نیامده است. هر دو کتاب، برای مراتبی از آسمان، شأن معنوی و غیرجسمانی نیز قائلند و قرآن به صراحت از وجود هفت آسمان یاد کرده است؛ ولی در تورات چنین تصریحی نیامده است.
کتابشناسی کتابشناسی های امام حسین (ع)
حوزه های تخصصی:
محسن مهدی و بسط فلسفة سیاسی اسلامی در غرب(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر به بررسی اندیشة سیاسی محسن مهدی و اهمیت وی در بسط فلسفة سیاسی اسلامی در غرب می پردازد. تفسیر مهدی از فلسفة سیاسی اسلامی، مبتنی بر پیوند «عقل» و «وحی» و نقش متعالی این دو با «سیاست» است. همچنین، تلاش وی در بازشناسی فلسفة سیاسی فارابی، موجب تفسیر جدیدی از سنت فلسفة سیاسی غرب گردید. محسن مهدی نه تنها به احیای متون فلسفة سیاسی اسلامی و بسط محتوای آن اهتمام ورزید، بلکه نسلی از استادان و محققان را تربیت کرد که امروزه مکتب مهدی را در محافل علمی غرب شکل دادند و به بسط رهیافت وی در تفسیر فلسفة سیاسی، فلسفة سیاسی اسلامی و حتی فلسفة سیاسی غربی می پردازند.
گامی دیگر به سوی فلسفه اسلامی
منبع:
کتاب نقد ۱۳۸۴ شماره ۳۴
حوزه های تخصصی:
باردیگر در پرتو بحث از امکان دینیشدن علوم بویژه علومانسانی، اسلامی نامیدن برخی دانشها از قبیل فلسفه و عرفان متعارف در جهان اسلام، مورد بحث، تحلیل و نقد قرار گرفتهاست . به نظر میرسد چگونگی رویکرد این علوم به منابع وحیانی دین، نقش مهمی در صحت اسلامی نامیدن آنها دارد.
آنچه در این مقال میخوانید، ادامه بحث مقالهای است که در شماره پیش با عنوان «گامی به سوی فلسفه اسلامی» آوردهشد. نگارنده میکوشد تا در این مقاله، پیشنهادی روشن از معنای اسلامی بودن فلسفه در اختیار خواننده قرار دهد.
مطهری و اخلاق باور(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اصطلاح «اخلاق باور» برای اولین بار در مقالة معروف کلیفورد، با همین عنوان، به سال 1876 به کار رفت. طبق بیان کلیفورد، که بعدها به قاعده یا اصل کلیفورد مشهور شد، «همیشه، همه جا، و برای هرکس خطاست که بر اساس قرائن ناکافی به چیزی معتقد شود». از زمانی که کلیفورد این بحث را مطرح کرده است، تاکنون، مورد مناقشات فراوانی بوده است؛ مسئلة اصلی که در پس همة این مناقشات مطرح بوده است این است که آیا اصولاً باورهای آدمی در اختیار انسان اند، تا مشمول ارزش گذاری های اخلاقی شوند، یا این که باید آن ها را، همچون بسیاری از حالات روانی، غیر ارادی و انفعالی و در نتیجه، معاف از ارزش گذاری های اخلاقی دانست. عده ای بر این باورند که باورهای ما غیر ارادی اند و در اختیار ما نیستند. درمقابل، عدة دیگری به تأثیر اراده بر باور یا اراده گروی اعتقادی معتقدند. این نوع از اراده گروی، بسته به میزان تأثیر اراده بر باور، به دو قسم کلی قابل تقسیم است: اراده گروی مستقیم و اراده گروی غیر مستقیم. اراده گروی اعتقادی (هر دو نوع مستقیم و غیر مستقیم آن) از حیث دیگری، به اراده گروی توصیفی و اراده گروی هنجاری تقسیم میشود. در اراده گروی هنجاری سخن از نوعی وظیفه گرایی معرفتی در باب باورهاست که مستلزم اخلاق باور است. درواقع، زمانی میتوان از اخلاق باور سخن گفت که به چیزی به نام وظیفه گرایی معرفتی قائل باشیم. مطهری تعقل و تفکر را افعالی نفسانی میداند که در دست اراده و انتخاب مستقیم انسان قرار دارند. از نظر وی، میان «عقیده» و «تفکر» تمایز وجود دارد. او عقیدة مبتنی بر فرایند معقول و عقلانی را تفکر مینامد و آن را موجِد معرفت میداند. توجه به فرایند شکل گیری معرفت از منظر مطهری به خوبی نشان میدهد که وی به مسئلة توجیه باورها و قائل شدن به نوعی وظیفه گرایی معرفتی توجه خاص داشته است. بر این اساس، مطهری توصیه هایی را در نحوة کسب معرفت بیان میدارد که میتوان آن ها را ذیل اخلاق باور گنجاند. از جملة این توصیه ها میتوان به این موارد اشاره کرد: تأثیرناپذیری از قضاوت دیگران، پیروی نکردن از اکثریت، پرهیز از خوش باوری، استماع قول مخالف، تفکیک باور از صاحب باور، و اجتناب از جمود و تعصب.
بررسی انواع بازیها و سرگرمیها و علل رواج آنها در دربار خلافت عباسی (سال 552 ـ 232 ق)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فرهنگ و تمدن اسلامی با میراث های فرهنگی دیگر ملل، تأثیر و تأثراتی داشته است. از آن جمله بازی ها و سرگرمی ها که یا از سرزمین های همسایه اخذ شدند و یا ریشه در آداب و رسوم قبیله ای اعراب داشته اند. نگاه خلفای عباسی در دوره دوم به این بازی ها و بررسی علل رواج آنها، موضوعی این نوشتار است. شواهد حکایت از تاثیر شرایط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در نوع بازی ها دارد. علاوه بر این، رواج مکاتب فکری عقل گرایی و جبرگرایی و حمایت خلفا از هرکدام، در نوع تفریحات درباریان نقش داشت. علاقه خلفا به خوش گذرانی نیز در این امر مؤثر بوده است؛ به طوری که ندیمانی برای سرگرم کردن خلفا تربیت می شدند و مؤلفان، آثاری در شرح و آموزش بازی ها می نگاشتند. علاوه بر این، اهمیت برخی از بازی ها در تقویت فنون نظامی گری، موجب توجه مضاعف خلفا بدانها گردید.