فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸٬۴۶۱ تا ۸٬۴۸۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
حوزه های تخصصی:
طَرَ فه بن العبد در بحرین و در خانواده ای که شمار زیادی از افراد آن شاعر بودند متولد شد. طرفه پیش از بلوغ شعر می سرود و طبع شعری و نگرش نقادانه داشت. وی به سرزمین های زیادی سفر کرد که نخستین آنها دربار حیره و پادشاه مَناذِره ، عمرو بن هند، ـ قاتل طرفه ـ بود. طرفه، خواسته یا ناخواسته، همانند دیگر شعرای مادح یا شعرای دربار، وارد آن درگیری سیاسی شده بود که از یک سو میان عمرو بن هند و برادران مادریش و از سوی دیگر میان عمرو بن امامه ـ برادر پدریشان ـ در جریان بود. وی در این درگیری جانب عمرو بن امامه را گرفت. عمرو بن امامه همراه طرفه به یمن سفر کرد تا یاران کافی برای پس گرفتن حق خود از برادرانش فراهم کند، و این امر در واقع آغاز پایان زندگی طرفه بود.
پس از کشته شدن عمرو در یمن، طرفه اول به دیار خود، بحرین، سپس به دربار حیره بازگشت. دو طرف نتوانستند ماجراهای گذشته را فراموش کنند و پیوسته بهانه هایی می ساختند تا نقاط ضعف طرف دیگر را آشکار کنند؛ از یک سو طرفه با شعر خود و سوی دیگر عمرو بن هند با شمشیر خویش، که سرانجام به دستگیری و سپس زندانی شدن و نهایتاً کشته شدن طرفه منجر شد. داستان ها و افسانه های فراوانی درباره کشته شدن طرفه گفته شده که معروف ترین آنها همان داستان حملِ نامه است که دستور قتل حامل نامه در آن بود و طرفه آن را برای حاکم بحرین برده بود. این داستان دراماتیکِ نزدیک به تراژدی، برخلاف تمام معیارهای عقلی و منطقی است.
بحث حاضر ثابت می کند که سبب اصلی کشته شدن طرفه اقدام او به هجو عمرو بن هند و آل منذر بوده و سبب های دیگر تنها چالش میان آن دو را به اوج رسانده که در فرجام نیز کشته شدن طرفه را در پی داشته است.
کتابشناسى توصیفى فقه مقارن(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
نقد و نظر ۱۳۷۳ شماره ۱
حوزه های تخصصی:
زهیر بن قین بجلى رایتشجاعت
منبع:
فرهنگ کوثر ۱۳۷۸ شماره ۲۶
ماهیت امید؛ مقایسه ای تطبیقی بین اسلام و مسیحیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امید، سرمایة اصلی حیات آدمی است. کسی که به آینده امیدوار است، احساس می کند همه چیز دارد؛ چراکه خوشبختی واقعی و سعادت جاودان در احساس آرامش، امید و مطلوب اندیشی است. کسی که از آرامش روان بهره ای ندارد، با ناامنی روانی، دغدغه خاطر و وسوسه های فزون خواهانه، در اوج قدرت مادی نیز اندک توشه ای هم ندارد.
در میان تعالیم ادیان آسمانی، شاید نتوان نمونه ای را یافت که از امید به آینده و تحولات آن تهی بوده و به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اصلاح و بهبود وضع بشر و تحقق آرمان های وی در آینده نظری نداشته باشد. ادیان آسمانی و با منشأ وحیانی در این خصوص، بسیار برجسته تر از سایر آیین ها به این معنا توجه داشته اند و بسیاری از معتقدات دینی پیروان آنها با این معنا ارتباط می یابد.
این نوشتار به طور خاص به نحوه انعکاس مفهوم «امید»، در متون دینی اسلام و مسیحیت پرداخته و برآن است که مختصات کلی این آموزه را در این متون ترسیم نماید تا زمینه ای برای نزدیکی هرچه بیشتر ادیان به یکدیگر را فراهم آورد.
کار برد عقل در فقه از دیدگاه شیخ مفید
منبع:
حوزه سال ۱۳۷۱ شماره ۵۴
حوزه های تخصصی:
صلح و جنگ در سیره پیامبر اعظم (ص)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تبیین نادرست صلح ها و جنگ هایی که در تاریخ زندگانی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله رخ داده، این شبهه را به وجود آورده که اسلام «دین شمشیر» است. این در حالی است که اکنون تکفیری های به ظاهر مسلمان نیز با رفتارهای غیرانسانی خود پدیده «اسلام هراسی» را رشد داده اند. بر این اساس، در این نوشتار، به روش تاریخی (توصیفی تحلیلی)، سخن بر سر بازشناسی صلح و جنگ در سیره پیامبر اعظم در جایگاه اسوه حسنه است.
در سیره پیامبر (ص) دعوت به خدای یگانه اصالت داشت؛ البته حضرت در این دعوت، تا جای ممکن از جنگ دوری می کرد. در صلح حدیبیه، بیعت رضوان که نشانه ای از استحکام مسلمانان بود، به تحکیم صلح منجر شد. در این صلح، پیامبر صلی الله علیه و آله با نرمش قهرمانانه به امنیت دست یافت، و توانست دعوت خود را جهانی کند. جنگ در سیره پیامبر صلی الله علیه و آله، یا در دفاع از کیان اسلام بود و یا در رفعِ موانع دعوت به اسلام؛ ازاین رو، امری مقدس به شمار می آمد که توأم با رحمت و مهرورزی بود.
نجات پیروان ادیان و عدل الهی از منظر استاد مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مساله پذیرش عمل خیر از غیر مسلمانان و نجات و رستگاری آنان هر چند در گذشته فقط بین متکلمان دینی مورد بحث و گفتگو واقع می شد، ولی در روزگار ما به دلیل رشد فناوری اطلاعات و ارتباط آسان تر پیروان ادیان، به میان محافل عامه پاگذاشته و به صورت اشکالی در مساله عدل الهی درآمده است.
این پرسش مطرح می شود که آیا کارهای نیکی که غیر مسلمانان یا غیر موحدان انجام می دهند اجر و پاداش اخروی دارد یا تنها راه نجات و رستگاری منحصر در ایمان به دین اسلام و پیمودن راه آن است؟ آیا با ایمان به ادیان دیگر و انجام عمل صالح ممکن است انسان به رستگاری و نجات دست یابد؟ در غیر این صورت چگونه با عدل الهی سازگار است؟ با توجه به طرح جدی این مساله در زمان شهید مطهری، استاد به عنوان اسلام شناسی فرزانه و دیده بانی بیدار و آشنا به نیازهای مکان و زمان به طرح مساله نجات پیروان ادیان از منظر اسلامی و رابطه آن با عدل الهی پرداخته است. از منظر شهید مطهری پیروان سایر ادیان که دارای اعمال نیک و نیت صادقانه هستند و نسبت به دین حق تقصیر و تعصب و عناد ندارند می توانند از نجات و رستگاری برخوردار باشند، همچنین غیر موحدانی که دارای اعمال نیک اند با شرایطی می توانند به مراتبی از نجات برسند. آنچه در ادامه به اختصار می آید بیان دیدگاه استاد مطهری در مورد پذیرش عمل خیر از غیر مسلمانان و نجات پیروان ادیان و رابطه آن با عدل الهی است. این پژوهش از نظر موضوع، عقلی و نقلی و به لحاظ روش، تفسیری و تحلیلی و از نوع تحقیقات بنیادی است.
عوارض ذاتیه و اشکالات چهارگانه
حوزه های تخصصی:
پژوهشى در اقسام بانک و احکام آن(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
بانکها به دو بخش داخلى و خارجى تقسیم مىگردند که در بعضى از احکام مثل گرفتن ربا از آنها، متفاوت مىباشند. بانک داراى شخصیت حقوقى است و مالکیت شخص حقوقى به دلایل متعدد قابل اثبات است. از این رو معامله با بانک جایز و صحیح است. حساب جارى، حساب مشترک، سود بانکى، جوایز بانک، جریمه نقدى، چک و بدهکارى بانکى، برخى از مقولات مرتبط به بانک هستند که در این مقاله پیرامون احکام شرعى آنها سخن گفته شده است
یادکردهای دین زرتشت در متون مانوی
منبع:
هفت آسمان ۱۳۸۳ شماره ۲۴
حوزه های تخصصی:
بررسی و نقد نظرات پروفسور هانری کُربَن دربارة مهدویت(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
پروفسور هانری کُربَن (1903-1978 م) برجسته ترین مفسر غربی حکمت معنوی و فلسفه اسلامی است که به سبب آشنایی با مرحوم علامه طباطبایی به حقایق قابل توجهی در مکتب تشیع دست یافت؛ به طوری که گاهی مانند یک شیعه از مکت تشیع دفاع کرده، به مناظره میپرداخت.
هانری کُربَن در نگاه پدیدار شناسانه به مهدویت، به این موضوع میپردازد که مهدویت از منظر آموزه های دین اسلام، هانری کُربَن بر اساس این شیوه، تشخیص داد که مسأله مهدویت، بنیاد اصلی شیعه و عرفان است و موضوع امام دوازدهم از مهم ترین مباحث اعتقادی-عرفانی شیعه تلقی میشود. او معتقد بود نمیتوان برای تشیع، عرفان و حکمت معنوی قائل شد، و در عین حال، مسئله امامت و ولایت امام را که سر انجام به امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف ختم میگردد، نادیده گرفت.
وی فلسفه غیبت و ظهور امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف را در شایستگی و ناشایستگی افراد و میزان معرفت آن ها میدانست، و معقتد بود تا زمانی که انسان، توان شناخت امام را نداشته باشد، سخن گفتن از ظهور او بیمعنا است.
البته، این انتقاد به جناب پرفسور کُربَن وارد است که او در بحث مهدویت، بعد اجتماعی و سیاسی ظهور آن حضرت را مورد توجه قرار نداده است.
تاریخ و علوم اجتماعی
حوزه های تخصصی:
چه رابطهای بین تاریخ و علوم اجتماعی وجود دارد؟ آیا تاریخ یکی از علوم اجتماعی نیست؟ این نوشتار در تلاش جهت پاسخ گفتن به این مسأله، به ذکر پارهای از تفاوتها و شباهتهای موجود بین تاریخ و علوم اجتماعی میپردازد و برجستهترین تمایزهای مذکور را نه بینِ تاریخ و علوم اجتماعی بلکه در درون هر یک از آنها مییابد و در پایان با تأکید بر استقلال آنها، شیوههای بسیاری که این شاخههای دانش میتوانند به هم یاری رسانند برمیشمارد.
نگاهی انتقادی به محل شهادت امام حسین(ع)«تحلیل پنداره گودال قتلگاه»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دیری است درباره محل شهادت امام حسین × مقتلی زبان زد میان عوام شده که به گودال یا «گودال قتلگاه» شهرت یافته است. چنان چه منابع تاریخی و حدیثی متقدم و معتبر شهادت داده اند، شهادت امام حسین × در مکانی غیر از آنچه امروزه در لسان عموم جای گرفته اتفاق افتاده است. بی گمان اعتقاد به چنین امری لوازماتی را به دنبال خواهد داشت و به نظر می رسد یکی از این لوازمات بُعد عاطفه است که منابع و مقاتل متأخر آن را به این عصر به ارمغان آورده اند. اختلاف تعابیر، وجود لغات غریب در روایات و پرداختن به احادیث ضعیف را می توان از جمله عواملی دانست که سبب شده چنین تعبیری وارد حوزه عاشورا شود و به تبع، منشأ اعتقادی بی پایه در میان عوام گردد.
ویژگیهاى حرم(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
میقات حج ۱۳۷۹ شماره ۳۱
حوزه های تخصصی:
روش علامه طباطبایی در تفسیر«البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن» در مقایسه اجمالی با تفسیر «المیزان»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
عموم محقّقان، علامه طباطبایی را بیشتر با کتاب المیزان فی تفسیر القرآن می شناسند؛ امّا آنچه درباره ایشان کمتر بیان شده، آن است که این مفسّر بزرگِ قرن، قبل از نگارش این تفسیر، کتاب تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن را به رشته تحریر در آورده است. سؤالی که در اینجا مطرح است آن است که علّت این تألیف دوباره تفسیر چیست؟ در این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی به روش شناسی تفسیر البیان و مقایسه اجمالی آن با تفسیر المیزان و نیز ویژگی هایی که این تفسیر را از تفسیر المیزان متمایز ساخته است، می پردازیم. به نظر نگارندگان، از آنجا که تألیف کتاب از سوی علامه طباطبایی بنا بر موقعیت شناسی و درک نیاز های روز بود؛ زمانی که وی هجمه شدید دشمنان برای نشان دادن مخالفت قرآن و احادیث را مشاهده کرد، برای پاسخگویی به این یاوه گویی ها تفسیر البیان را تألیف کرد. همین مفسّر، زمانی که خرده گیری مخالفان شیعه نسبت به فقدان یک تفسیر فاخر اجتهادی و جامع در میان شیعه را مشاهده کرد، به تألیف تفسیر المیزان همّت گماشت. همچنین وی در عین اینکه به مسائل عقلی در این تفسیر توجه ویژه داشت، از پرداختن به روایات نیز غافل نبود و معتقد بود اساس روش او در این تفسیر، همان روشی است که ائمه(ع) در روایات ما را به آن رهنمون شده اند. لذا می توان گفت که تفاوت دغدغه اصلی علامه در زمان تألیف این دو اثر فاخر، موجب تفاوت های شکلی و ساختاری میان آن ها شده است.
رهاوردهای استفاده از روش «تحلیل محتوا» در فهم احادیث(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
کلمات گهربار ائمهٔ اطهار(ع) پس از قرآن کریم، گران قدرترین میراث دین مبین اسلام و دستورالعملی برای سعادت هر دو جهان است. این محتوای غنی و هویت بخش قابلیت آن را دارد که در حوزه های مختلف علوم بشری استفاده شده و مبنای مطالعات بنیادین و کاربردی در نظر گرفته شود.
به نظر می رسد آنچه امروز می تواند راهگشای فهم بسیاری از وقایع آن دوران باشد، تبیین دیدگاه ها و مبانی نظری ائمه اطهار(ع) از خِلال تجزیه و تحلیل گفتار ایشان با استفاده از روش های علمی و دقیق باشد، چرا که به واسطه فهم گفتمان هر شخص و چینش منطقی کلمات او در کنار یکدیگر است که می توان به درکی جامع از دیدگاه های آن فرد و اعماق اندیشه های وی دست یافت.
از جمله روش های تحقیق مطرح، روش «تحلیل محتوا» است که پژوهش های انجام شده بر مبنای آن در حوزه علوم دینی و به ویژه متون حدیثی نشان داده است که این روش از قابلیت های بسیار خوبی جهت فهم و نقد احادیث برخوردار بوده و از همین روی است که محققان و پژوهشگران عرصه علوم دینی به جهت استفادهٔ بهینه از دانش خود و عرضهٔ بهینه آن به گروه های مختلف جامعه، از این روش در تحقیقات خود بهره می گیرند.
در این پژوهش پس از معرفی این روش و فنون خاص آن، برخی کارکردها و قابلیت های استفاده از آن در فهم احادیث به طور مستند بیان شده است.