فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۶٬۸۲۱ تا ۱۶٬۸۴۰ مورد از کل ۷۳٬۵۱۴ مورد.
۱۶۸۲۱.

بررسی و نقد نظریه اقتباس قرآن از عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن عهدین اقتباس خاورشناسان آموزه های مشترک یهودیت مسیحیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷۹ تعداد دانلود : ۹۳۵
اقتباس قرآن از عهدین، مهم ترین نظریة مصادر قرآن و دارای شهرت و پذیرش زیادی در میان خاورشناسان است. مهم ترین مستند آن، آموزه های مشترک دو کتاب است. براین اساس، که وحیانی بودن قرآن و نبوت پیامبر اسلام را نفی می کند، آن حضرت بسیاری از آموزه های عهدین را از طریق برخی افراد و گروه های یهودی و مسیحی فراگرفته است. هدف این پژوهش، نقدِ نسبتاً جامع نظریه اقتباس و دفاع از وحیانی بودن قرآن است. نگارنده تلاش دارد با بررسی تطبیقی و تأکید بر برخی تفاوت های مهم محتوایی و زبانی میان آموزه های مشترک قرآن و عهدین، اقتباسی بودن قرآن را رد کند. وجود گزارش های سه گانه متضاد، متناقض و متباین جزئی، در روایت های تاریخی مشترک، وجود گزارش های متغایر و نیز تفاوت جوهری در سبک و ساختار بیانی آن دو، فقدان تناقض های درونی عهدین در قرآن، از جمله این تفاوت های مهم است. وجود منبع مشترک وحیانی برای دو کتاب، سکوت یا مسلمان شدن گروهی از علمای یهود و نصارا، انتقاد شدید قرآن از یهودیان و مسیحیان، ناسازگاری اقتباس کردن با شخصیت پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم، تحدی و مبارزه طلبی قرآن و تأکید بر وحیانی بودن خویش و وجود شأن نزول های متعدد برای آیات قرآن، دلایل دیگر نقد نظریه اقتباس قرآن می باشد.
۱۶۸۲۲.

کاوشی در مفهوم تصوری «خدا» در منابع روایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مفهوم تصوری خدا خداشناسی خالق نور هستی صمد منابع روایی (روایات)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۲۶۷
موضوع این نوشتار بررسی مهم ترین عناوین به کاررفته برای اشاره به خداوند در کلمات معصومان‰ در منابع روایی است. این عناوین اگر به مثابه مفاهیمی پایه کانون بررسی و تأمل قرار گیرند، ما را به تحصیل مفاهیم تصدیقی ناب تری از احکام ذات، صفات و افعال خداوند رهنمون می شوند و در ترسیم نظام منسجم تری از خداباوری اسلام به کار می آیند. در این نوشتار ابتدا احادیثی که در منابع روایی، صفتی منحصربه فرد را به خداوند نسبت داده اند، جمع آوری شده اند و آن گاه با تحلیل مفاد این صفات، تلاش شده تا کامل ترین مفهوم استخراج شود. بر اساس مهم ترین یافته این پژوهش، سه عنوان «خالِقُ کل شَی ءٍ»، «نُورُ السماواتِ وَالْأَرْض» و «الصمَد»، از مهم ترین عناوین به کاررفته در روایات برای اشاره به خداوند هستند و از میان آنها عنوان «الصمَد» از قابلیت های مفهومی بیشتری برخوردار است. «صمد» در روایات به نوعی از هستی اشاره دارد که اصل انیت و تحقق است و هیچ حدی را در مرز و متن وجود نمی پذیرد و علی رغم تنزه از تعین ماهوی، می تواند محور و مقصود عبادات و مناجات بندگان قرار گیرد.
۱۶۸۲۳.

رابطه سیرت نیکو به منزله یک اصل اخلاقی با رفتار شهروندی سازمانی(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: سیرت نیکو رفتار شهروندی سازمانی بر پا داشتن حق و عدل دلسوزی کارکنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۸ تعداد دانلود : ۴۱۲
هدف این پژوهش بررسی رابطه سیرت نیکو و رفتار شهروندی سازمانی در میان کارکنان دانشگاه حکیم سبزواری است. جامعه آماری پژوهش، کلیه کارکنان دانشگاه حکیم سبزواری (230 نفر) در سال 1395 بودند که از این تعداد با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای ساده، 129 نفر برای شرکت در این پژوهش انتخاب شدند. داده ها با استفاده از دو پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی و سیرت نیکو جمع آوری و با رگرسیون چندگانه و تحلیل مانوا بررسی شدند. نتایج به دست آمده از آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد میان مؤلّفه های سیرت نیکو و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان، رابطه وجود دارد. نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیّره (مانوا) نیز نشان داد از میان مؤلّفه های سیرت نیکو، برپاداشتن حق و عدل و دلسوزی، با رفتار شهروندی سازمانی رابطه دارد؛ به عبارت دیگر، سیرت نیکو می تواند با ایجاد احترام، مسئولیت پذیری و اعتماد متقابل میان مدیران و کارکنان، موجب بروز رفتارهای شهروندی در میان کارکنان گردد.
۱۶۸۲۴.

این همانی شخصیت انسان از نظر سهروردی و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نفس ملاصدرا سهروردی ملاک شخصیت انسان مجموع نفس و بدن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی فلسفه اشراق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلسفه تطبیقی
  5. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام معادشناسی
تعداد بازدید : ۲۳۶۹ تعداد دانلود : ۹۳۲
یکی از مباحثی که در مسائل حقوقی در عالم دنیا و عالم آخرت (معاد) نقش دارد، مسئله این همانی شخصیت انسان است. مسئله این است که ملاک شخصیت انسان چیست و به چه ملاکی می گوییم شخص در زمان دوم همان شخص در زمان اول است؟ دیدگاه های گوناگون در این باب مطرح شده است. در این نوشتار، مسئله این همانی شخصیت انسان را با روش توصیفی - تحلیلی از دیدگاه سهروردی و ملاصدرا بررسی کرده ایم تا معلوم شود پاسخ مسئله مزبور با توجه به دیدگاه آنان به دست می آید یا خیر. طبق نظر سهروردی، ملاک این همانی شخصیت انسان نفس او است و بر اساس دیدگاه ملاصدرا، مجموع نفس و بدن شخصیت انسان را تشکیل می دهد. بسیاری از ادله سهروردی مدعای او را اثبات نمی کند و دیدگاه ملاصدرا نیز خالی از ابهام نیست.
۱۶۸۲۵.

علل درگیریهای مذهبی در بغداد دوره آل بویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آل بویه بغداد اختلافات مذهبی شیعیان اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۳۹۸
منابع تاریخی از گسترش درگیریها و اختلافات مذهبی در دوره حاکمیت آل بویه در بغداد سخن گفته اند. این در حالی است که سالها پیش از تسلّط آل بویه بر این شهر، اهل سنت و شیعیان در این شهر سکونت داشته اند. مسئله این پژوهش این است که با قدرت یافتن آل بویه در قالب حکومتی شیعه مذهب، در سیاستهای این حاکمیت و مدیریت امور جاری بغداد چه تغییراتی رخ داد که موجب بروز اختلافات مذهبی گردید. آنچه از خلال بررسی منابع به دست می آید نشان دهنده عواملی است که مهم ترین آنها عبارت اند از: 1 تعصبات مذهبی عوام شیعیان و اهل سنت 2 رفتارهای حاکمان جامعه، ضعف مدیریتی و قدرت سیاسی آنان در این دوره 3 انگیزه های اقتصادی 4 نقش آفرینی عالمان و فقیهان بغداد.
۱۶۸۲۶.

واکاوی انگاره انحصار تعزیر در ضرب با رویکرد تطبیقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعزیر انحصار تعزیر ضرب تعزیری مجازاتهای جسمانی کیفر مالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۳۴۷
تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص، دیه و کفاره نباشد. به استناد ادله قرآنی، روایی و عقلی، در اینکه آیا تعزیر، تعیّن در ضرب دارد یا حاکم بین ضرب و سایر عقوبات از قبیل حبس و تبعید به عنوان مجازات تعزیری مخیر است، میان فقهای امامیه اختلاف نظر وجود دارد که در صورت اخیر، بیشتر عقوبات شرعی از مصادیق تعزیر محسوب خواهد شد. در مقاله حاضر، پس از تحلیل اقوال و بررسی مستندات قائلین به انحصار و تعمیم مجازات تعزیری، در نهایت چنین نتیجه می گیریم که ضرب با تازیانه، مصداق بارز و شایع تعزیر است؛ نه مصداق واحد و یگانه آن. همچنان که معنای تعزیر در لغت، اصطلاح فقها و روایات و مصادیق آن در آیات و اخبار گواهی بر این ادعا است. از این رو، مجازاتهای جسمانی (اعم از ضرب و جرح)، روحی روانی، مجازات سالب آزادی و کیفر مالی نیز از مصادیق تعزیر به شمار می آید.
۱۶۸۲۷.

اجاره رحم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اجاره اجاره رحم ناباروری تلقیح مصنوعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۵۳۶
در مقاله پیش رو به بررسی حکم فقهی یکی از اقسام متصوره اجاره رحم پرداخته شده است: اجاره بین زن اجنبیه و مرد اجنبی به این شکل که مرد منی خود را با تخمک آن زن داخل رحم همان زن تلقیح کند و زن، جنین حاصل شده را داخل رحم خود نگه داشته تا رشد کند و بعد از زایمان بچه را به مرد تحویل دهد. از آن جا که برای حکم به صحت اجاره رحم پیش گفته دو شرط لازم است: 1. وجود شرایط صحت اجاره؛ 2. عدم نهی شارع. در دو بخش وجود این دو شرط بررسی و بطلان اجاره پیش گفته نتیجه گرفته شده است.
۱۶۸۲۸.

بررسی عملکرد متکلمان شیعة امامی در مواجهه با چالش های تقریب مذاهب در عصر سلجوقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: متکلمان اهل سنت سلجوقیان شیعه امامی تقریب مذاهب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۱۳۰۴ تعداد دانلود : ۹۰۸
قدرت یابی سلجوقیان (429-552 ق) در ایران و عراق و ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبیِ اهل سنت (سلطنت و خلافت)، موجب رشد نفوذ حدیث گرایانِ سنی مذهب شد. همچنین در اثر عملکرد واگرای انه برخی مراکز علمی عصر و تقابل رویکرد عقل گراییِ شیعی و سنت گراییِ اهل تسنن و... همگراییِ شیعه و سنی با چالش هایی مواجه گردید. در این اوضاع متکلمان اهل تسنن در عرصه تقریب شیعه و سنی موضع انفعالی داشتند ولی متکلمان شیعه در این عرصه فعال تر شدند، زیرا منازعات فرقه ای، ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبی اهل سنت، عملکرد واگرایانه ی مراکز آموزشی نظیر نظامیه ها و... سبب گرایش کمترِ اهل تسنن به تقریب شده بود. درمقابل، متکلمان شیعه با علم به وضعیت شیعیان در بغداد و ری به دلیل مجاورت با مراکز سیاسی مذهبی اهل تسنن، تضعیف پشتوانه سیاسی و کسب تجربه از حوادث تلخ منازعات فرقه ای دریافتند که حفظ میراث شیعه با تقریب میسر است. البته در درون جوامع شیعی، تقابل مکتب متکلمان و محدثان، تندروی های اسماعیلیه و جریان غلّو، نیز بحث تقریب را به چالش می کشید. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی تحلیلی و برپایه منابع کتابخانه ای، راهکارهای متکلمان شیعة امامی را درجهت تقریب، از طریق طرح مشترکات دینی، فقه مقارن، برگزاری کرسی درس مشترک، مناظره، پاسخگویی به شبهات و اتهامات علیه شیعه و آشکارساختن تفاوت شیعه امامی با سایر انشعابات تشیع و ... بررسی و تحلیل نماید.
۱۶۸۲۹.

تحلیلی بر حجاب و عفاف از منظر قرآن با تکیه بر مصلحت در نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبائی

کلید واژه ها: قرآن حجاب عفاف مصلحت ادراکات اعتباری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۲ تعداد دانلود : ۵۸۱
حکم شرعی حجاب و عفاف در معنای رعایت پوشش ظاهر و کنترل و پاسداشت درون انسان از گناه و حرام در قرآن مورد تأکید قرار گرفته است. این در حالی است که در جوامع معاصر از عریانی و بی حیایی به پیشرفت و توسعه تعبیر شده و هویت انسانی به هویت بدنی مبدل گردیده است. این امر بسیاری از اندیشمندان و نخبگان را بر آن داشته تا در پی نهادینه کردن فرهنگ حجاب و عفاف روند و راه حل هایی را جهت حل نابسامانی های ناشی از عدم پای بندی به آن ارایه کنند. از جمله نظریاتی که بهره گیری از آن با تکیه بر رویکرد تحلیل محتوا می تواند در تبیین چرایی حجاب و عفاف و راهکارهای مقابله با آن راهگشا باشد، نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبائی است که برپایه استخدام، عدالت و اجتماع تقریر شده و مصلحت فردی و اجتماعی انسان ها را مورد توجه قرار داده است. بر این اساس،قریحه استخدام و عدالت اجتماعی منجر به تأمین مصالح عمومی می شود و امر به پاسداشت حجاب و عفاف را نیز از آنجایی که به تعادل در اجتماع می انجامد، باید از همین مقوله دانست.
۱۶۸۳۰.

بررسی مصداق انحصاری السابقون الاوّلون در آیه 100 سوره توبه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 100 توبه السابقون الاولون انصار و مهاجرین فضیلت انحصاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۳ تعداد دانلود : ۴۰۰
درباره آیه » وَالسَّابِقُونَ الأَوݧݩݩݧَّلُون » تفاسیر مختلفی از سوی مفسران فریقین ارائه شده است. این مقاله بر آن است تا اثبات کند که آیه فوق در باب امامت و ولایت می تواند به عنوان بیانگر فضیلت انحصاری اهل بیت ^ مطرح گردد. برای اثبات چنین مطلبی در مقاله حاضر، پس از مفهوم شناسی اصلی ترین واژگان مذکور در آیه، ابتدا به آن دسته از روایات منقول از فریقین استناد شده است که علی بن ابی طالب × را به عنوان نخستین پیشگام در اسلام و ایمان معرفی کرده اند. آنگاه براساس پاره ای از قرائن و شواهد لفظی و سیاق آیه مذکور، از قبیل عاطفه بودن «واو» در « وَالسَّابِقُونَ الأَوݧݧݩَّلُونَ »، تبعیضیه بودن «من» در عبارت « مِنَ الْمُهَاجِرِینَ »، عاطفه دانستن «واو» در « و الأَنصَارِ » و مکسور بودن إعراب حرف آخر « الأَنصَارِ » و تبیین وجه تقدیم جمله « رَضِیَ اللّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُواْ عَنْهُ » بر عبارت « وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الأَنْهَارُ »، ادّعا و فرضیه فضیلت انحصاری اهل بیت ^ در آیه 100 سوره توبه، اثبات گردیده است.
۱۶۸۳۱.

تاثیر ردیه نویسی اصحاب امامان شیعه(ع) در علوم اسلامی متقدم در سده اول هجری

کلید واژه ها: امامان شیعه (ع) معتزله ردیه نویسی اصحاب ائمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۳۳۵
معتزله، یکی از فرقه های کلامی پدید آمده در تاریخ اسلام است. این فرقه درآغاز سده دوم هجری در بصره پا به عرصه وجود گذاشت. واصل بن عطا، بنیان گذار این فرقه شناخته می شود. اختلافات معتزله و امامان شیعه(ع)، حول محورهای توحید، عدل، وعد و وعید، امر به معروف و نهی از منکر و منزله بین منزلتین و دیگر مباحث اعتقادی می باشد. روش معتزله بر پایه حجیّت افراطی عقل ،استوار بود و  به استدلال و ادله افراطی عقلی، اتکا داشت. معتزله، در صورتی که آیه و روایتی را بر خلاف عقل تشخیص می داد، آن را تأویل و به نفع عقاید خود از آن استفاده می نمودند.گرچه شیعه، در پاره ای از مسائل با معتزله به نوع سازگارانه هماهنگی پیدا می کرد؛اما به دلیل اختلافات عمیق فکری، این سازگاری به سوی ردیه نویسی هم، پیش می رفت .چنان که اصحاب امامان شیعه(ع) اقدام به نوشتن ردیه هایی بر معتزله کردند تا بدین شکل سلامت فکری و فرهنگی جامعه اسلامی را حفظ نمایند. در این پژوهش به این سؤال پاسخ گوییم : که ردیه نویسی اصحاب امامان شیعه(ع) چه تأثیری بر گسترش علوم اسلامی داشته است؟
۱۶۸۳۲.

تنزل نفوس در عوالم وجود با تأکید بر دیدگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عالم مثال ملاصدرا عقول نفوس

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی
تعداد بازدید : ۱۷۲۶ تعداد دانلود : ۸۸۰
نفس ناطقة انسانی از اسرارآمیزترین موجودات جهان هستی است که کانون توجه بسیاری از دانشمندان و از جمله فیلسوفان اسلامی بوده است. فلاسفة اسلامی تلاش کرده اند پرده از معمای رازگونة هستی و چیستی آن بردارند. یکی از مباحث مهم که پژوهش حاضر کوشیده است با روش تحلیلی همراه با نقد و بررسی به آن بپردازد این مسأله است که آیا نفوس ناطقة انسانی قبل از تعلق به بدن در عالم یا عوالمی موجود بوده اند؟ و چگونه به عالم طبیعت نازل شده اند؟ افلاطون، ارسطو، ابن سینا و سهروردی پاسخ های متفاوتی به پرسش یاد شده داده اند اما صدرالمتألهین دارای نظر منحصر به فردی است. ایشان در سیر نزول هستی از واجب تعالی از عالم عقول، عالم مثال و عالم طبیعت نام می برد. در نظر این فیلسوف نفوس ناطقة انسانی دارای مراتب وجودی مختلفی است. این نفوس در عالم عقول به وجود واحد مجرد جمعی عقلی در مرتبة علتشان موجودند و کثرتی در آنها نیست. وقتی بدن مستعدی پیدا شد نفس در سیر نزولی که دارد از تجردش کاسته می شود و به عالم مثال که برخی از احکام ماده را دارد نزول می کند، این فرو کاستن از تجرد به حد و اندازه ای ادامه می یابد تا به عالم طبیعت می آید و این در حالی است که وجود عقلی نفس در عالم عقول و وجود مثالی نفس در عالم مثال همچنان باقی است. این دیدگاه صدرالمتألهین با اشکالاتی مواجه است. از جمله قول به واحد مجرد جمعی عقلی علاوه بر این که خارج از محل نزاع است به یک معنا پذیبرش قدم نفوس است که مورد انکار ایشان است.
۱۶۸۳۳.

مراحل آغازین آفرینش عالم از منظر تورات و بررسی آن در تطبیق با قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آغاز آفرینش مراحل خلقت تطبیقی تورات قرآن جهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴۱ تعداد دانلود : ۶۲۲
در مقاله حاضر، با بررسی تطبیقی «چگونگی مراحل آغازین آفرینش عالم هستی» در قرآن کریم و تورات که با نام مشترک «آسمان ها و زمین» یاد شده، وجوه شباهت ها و البته تفاوت های در ساختار و محتوای دو کتاب بیان شده است. بی شک علت اصلی وجود شباهت بین محتوای قرآن و تورات، داشتن منشأ و مبدأ واحد است که هر دو ریشه در وحی الهی دارند. با مقایسه دو کتاب، علاوه بر پی بردن به شباهت ها و تفاوت های دیدگاهِ دو دین درباره آغاز پیدایش جهان، گامی درجهت فهم و تفسیر بهتر آیات هر دو کتاب برداشته شده است. در هر دو کتاب، خداوند، خالق اولیه جهان است و همه چیز را آفریده است و جهان مادی، مسبوق به ماده اولیّه نیست. هر دو کتاب از وجود «آب» در ابتدای خلقت نام برده اند که در نقل تورات از این آب، آسمان آفریده شده است؛ ولی طبق قرآن، آسمان ها از «دود» آفریده شده اند. در دو کتاب، آفرینش جهانِ مادی محصول شش روز است؛ با این تفاوت که در تورات از روز هفتم آفرینش و استراحت خدا در آن روز نیز یاد شده است؛ ولی در قرآن، چنین چیزی نیامده است. هر دو کتاب، برای مراتبی از آسمان، شأن معنوی و غیرجسمانی نیز قائلند و قرآن به صراحت از وجود هفت آسمان یاد کرده است؛ ولی در تورات چنین تصریحی نیامده است.
۱۶۸۳۴.

نقد تسری انگاره فقهی «تسامح در ادله سنن» به ارزیابی سند روایات اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تسامح در ادله سنن ثواب آخرت فقه الاخلاق روایت اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۸ تعداد دانلود : ۳۶۷
بسیاری از فقیهان شیعه و سنی با استناد به روایات معروف به احادیث «من بلغ» از مناقشات جدی در سند روایات دال بر مستحبات و مکروهات پرهیز کرده و به آسانی طبق مقتضای این روایات فتوا به استحباب و کراهت داده اند، گرچه سندی صحیح نداشته باشند. این انگاره دیرین فقهی به اخلاق نیز تسری یافته و بدین سان بسیاری، تسامح را در اسناد روایات حامل آموزه های اخلاقی نیز روا انگاشته اند. پژوهه فرارو با هدف ارزیابی این رهیافت از روش اسنادی مدد جسته و با تحقیق در سند و دلالت روایات «من بلغ»، احتمالات فقه الحدیثی در فراز محوری «من بلغه ثواب من الله علی عمل» در این روایات را تحلیل نموده و این نظریه را برگزیده است که فراخ داری و تساهل و آسان نگاری مرسوم به هیج وجه در اخلاق روا نیست؛ زیرا اولاً اخلاق بسیار فربه تر از مجموعه ای از مستحبات است؛ ثانیاً، «ثواب» و «عمل» در این فراز مخصوص مستحبات نیست و واجبات را هم شامل است؛ و ثالثاً، مدلول این روایات، نوعی امتنان نسبت به روایاتی است که صدورشان از طرق عقلائی احراز شده، اما در واقع صادر نشده اند و لذا تسامح در اعتبارسنجی سند روایات اخلاقی روا نیست.
۱۶۸۳۵.

اسرائیلیات و اثر بر جامعه اسلامی

نویسنده:

کلید واژه ها: اسرائلیات اسلام عقاید یهود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۵۴
اسرائیلیات از زمینه  های انحراف در برخی از عقاید مسلمانان به ویژه درباره تاریخ زندگی پیامبران الهی است. زندگی اقوام یهودی در میان اعراب و نفوذ فرهنگی در میان آنها، ایجاز و گزیده  گویی قرآن کریم در گزارش  های تاریخی، ممنوعیت نقل و نگارش حدیث، مسلمان شدن بسیاری از علمای یهود و نصارا، سهل  انگاری علمای مسلمان در نقل و بررسی احادیث و... باعث ورود اسرائیلیات به تاریخ و برخی تفاسیر و روایات شده که متأسفانه اثر آن تا به امروز در جوامع اسلامی دیده می  شود. تأثیر اسرائیلیات بر جایگاه زن در جامعه اسلامی و پیدایش فرقه  هایی مانند وهابیت که تحت تأثیر بشروار انگاری خداوند در کتاب مقدس قرار گرفته  اند از نمونه  های تأثیر اسرائیلیات بر جامعه اسلامی است.
۱۶۸۳۶.

اقامه عزا برای امام حسین (ع) از منظر قرآن

کلید واژه ها: قرآن عزاداری امام حسین (ع) ادله قرآنی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن وعترت
تعداد بازدید : ۱۶۸۲ تعداد دانلود : ۹۳۹
عزاداری برای سیدالشهداء (ع) یکی از بزرگ ترین مصادیق بزرگداشت شعائر الهی است. در حقیقت یکی از مهم ترین امتیازات جامعه شیعه، برخورداری از چشمه پر فیض نورانیت و معنویت عاشوراست. این چشمه جوشان از نخستین روزی که موضوع یادکرد مصیبت امام حسین (علیه السلام) و یارانش مطرح شد جریان یافت و تا امروزه همچنان جاری است و پس از این هم ادامه خواهد داشت. اما در طول تاریخ همواره کسانی بوده اند که علی رغم اینکه ادعای اسلام داشته اند، با اقامه عزا بر آن حضرت مخالف بوده و آن را نپذیرفته اند. بر این اساس با توجه به این که قرآن به عنوان کتاب الهی، مورد پذیرش همه مسلمانان است؛ پرسش پژوهش حاضر این است که آیا قرآن برای عزاداری بر آن حضرت دلایلی بیان کرده است؟ این مقاله در صدد است با اتّخاذ روش توصیفی- تحلیلی، به معرفی این آیات بپردازد. با نظری به آیات نورانی قرآن روشن می شود که عزاداری و برپایی مجالس عزا نه تنها با قرآن مخالفت و ناسازگاری ندارد، بلکه موجب تثبیت قلوب، ذکر و موعظه و از مصادیق شعائر الهی، مودّت و محبّت به اهل بیت (علیهم السّلام) می باشد که در قرآن به آن ها سفارش شده است.
۱۶۸۳۸.

تحلیل مفهومی و گزاره ای قاعده زرّین اخلاق(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: فلسفه اخلاق اخلاق دیگری خود قاعده زرین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
تعداد بازدید : ۱۶۸۷ تعداد دانلود : ۱۲۹۸
«آنچه را بر خود می پسندی، بر دیگران هم بپسند.» این گزاره در اخلاق به قاعده زرّین (طلایی) معروف است. به نظر می رسد دشواری های نظری و کارکردیِ احتمالیِ قاعده به عدم وضوح محتوای آن باز می گردد. بررسی و تحلیل مفهومی و گزاره ای این قاعده نشان می دهد مؤلفه های مهم این قاعده که عبارت اند از: «خود»، «دیگری»، «پسندیدن» و مشارالیه «آنچه» هر کدام حاوی دشواری هایی هستند که در آغاز، امکان فهم و عمل به قاعده را با تردید مواجه می کند. تحلیل گزاره ای قاعده و نقایص ناظر برآن نیز به گونه ای با مؤلفه های مذکور پیوند می خورد. نوشتار حاضر با تدقیق در محتوای قاعده نشان می دهد خودگروی، نسبی گرایی فرهنگی، سلایق متفاوت در پسندها و ناپسندها و بی شماری افعال در مواجهه عملی با دیگران، هیچ کدام زیانی به قاعده نمی زند؛ درنتیجه امکان تصور معقول و عمل به قاعده وجود دارد.
۱۶۸۳۹.

بررسی انتقادی چیستی لذّت درفلسفه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سازگاری ادراک کمال لذت حالت طبیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۵ تعداد دانلود : ۶۹۷
لذت به عنوان محوری ترین کیفیت نفسانی که غالب حالت ها و ملکات درونی و تحرکات جوانحی و افعال جوارحی آدمی را متأثر می سازد و زیرساختی برای بسیاری از خواسته ها وتمایلات او به شمار می آید، فیلسوفان مسلمان را بر آن داشته تا ماهیت و عناصر شکل دهندة آن را مورد کاوش نظری و تأمل عقلانی و تجربی قرار دهند، نظر به تفاوت برجسته ترین دیدگاه های ارائه شده و اهمیت موضوع در انسان شناسی فلسفی بر آن شدیم ضمن تجزیه و تحلیل آرای مطرح، به مقارنه و مقایسه آن ها بپردازیم. از میان این نظریات سه دیدگاه علمی بنیانی برای دیگر آرای مطرح شده محسوب می شوند، نظریة بازگشت انگاری به حالت طبیعی که برای نخستین بارتوسط محمدبن زکریای رازی عنوان شد؛ نظریة آسایش انگاری اخوان الصفّا و نظریة سازگاری ادراکی لذت با موقعیت و شرایط نفسانی طبیعی انسان که از سوی مشهور فیلسوفان مسلمان طرح شده است. با انتقاد از دو دیدگاه نخست، نظریة سوم را نزدیک به واقعیت یافته ایم، لیکن آن را نیازمند تکمیل دیده ایم.
۱۶۸۴۰.

مدیریت آموزشی حضرت زهرا در خطابه ی فدک و اهمیت به کارگیری آن در آموزش به نسل امروز

کلید واژه ها: حضرت زهرا خطبه ی فدک مدیریت آموزشی نسل امروز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۵
هدف مقاله ی پیش رو، نگاهی تازه به خطابه ی فدک از منظر مدیریت آموزشی است، تا با روش تحلیل به اهمیت آن در آموزش به نسل امروز بپردازد. از آنجایی که ما به دلایل گوناگون دچار فاصله ای عمیق با حقایق ناب اعتقادی شده ایم، نسل امروز از سویی در حقایق تردید دارد و از سوی دیگر، لذت جستجو و کاوشگری در سیستم آموزشی ما به ویژه در رشته های مرتبط با علوم انسانی کمرنگ شده، در حالی که می توان با پیوند به دو منبع ارزشمند قرآن و حدیث، با حقایق معرفتی درستی مانند خطبه ی فدک آشنا شده، راه درست زندگی را پیدا کرد و پیمود. این خطبه، با آموزش عناصری چون شجاعت و جسارت به جا و بیان حقیقت در چارچوب کلام وحی و از زبان معصوم& و هم چنین یادآوری آن چه در گذشته ی نه چندان دور توسط پیامبربه مردم آموخته شده، دفاع از حق و حقیقت را از جای جایِ کلام فاطمی به ما می آموزد و یادآور می شود که حتی در عصر تکنولوژی و فناوری می توان از حقیقت جویی و حق گویی فاصله نداشت و آن را به کار بست، که در هر عصری و با هر میزان پیشرفتی، این دو عامل، لازمه ی یک انسان کامل و زمینه ساز آموزش درست و در نتیجه ی عملکرد مناسب او در زندگی است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان