فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۵٬۸۰۱ تا ۱۵٬۸۲۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۵۸۰۱.

بررسی عوامل مؤثر بر تربیت دینی دانشجویان دانشگاه کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت دینی ساختار قانونی دانشگاه جو کلی حاکم بر دانشگاه ویژگی های شخصیتی اساتید ویژگی های علمی اساتید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۴۶۱
پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر تربیت دینی در میان دانشجویان دانشگاه کاشان انجام شده است. روش تحقیق، پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش دانشجویان دانشگاه کاشان در سال تحصیلی 96-1395 بوده است، که از میان آن ها تعداد 300 نفر با استفاده از روش نمونه گیری سهمیه ای به عنوان نمونه انتخاب شده اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دختران دانشجو در زمینه تربیت دینی نمره بیشتری را دریافت کرده اند. اما مقایسه میانگین های به دست آمده در مورد میزان تربیت دینی بر حسب سن، وضعیت تأهل، محل سکونت، مقطع تحصیلی، دانشکده و مذهب، نشان داد که میزان تربیت دینی برحسب این متغیرها تفاوت ندارد. علاوه بر این، یافته های به دست آمده نشان دادند که میان ویژگی های شخصیتی و علمی اساتید، عوامل خانوادگی، ساختار قانونی دانشگاه، روش های تربیت دینی، محتوای متون دینی، جو کلی حاکم بر دانشگاه و تربیت دینی دانشجویان رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد، اما میان عوامل فرهنگی - اجتماعی و پایگاه اقتصادی - اجتماعی و تربیت دینی دانشجویان رابطه معنادار وجود ندارد.
۱۵۸۰۲.

بررسی جلوه های بلاغت و زیبایی در سوره ی اخلاص(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معجزه ی قولی بلاغت ایجاز حصر فصل و وصل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۴۰۲
قرآن کریم به عنوان رهاورد نبوت پیامبر اسلام (ص)، متنی و حیانی است که در قالب ادبیات بشری تجلی یافته است. این متن بر اساس مبانی کلامی، معجزه ی قولی و برخوردار از دو ویژگیِ "حکمت" و "بلاغت" است. ویژگی نخست ناظر بر محتوی و ویژگی دوم حاکم بر قالب است. هریک از دو ویژگی یاد شده شرایط و مقتضیات خاص خود را دارد از جمله به اقتضاء بلاغت مستلزم اسلوبی شکوهمند و متنی سرشار از عناصر زیبایی شناختی است از این رو تاریخ قرآن پژوهی آکنده از پژوهشهای بلاغی جهت تبیین اعجاز لفظی قرآن کریم می باشد. مقاله پیش رو با عنوان «بررسی جلوه های بلاغت و زیبایی در سوره ی مبارکه اخلاص» پژوهشی نظری است که به روش تحلیلی – توصیفی سوره ی اخلاص را با معیارهای علوم بلاغی و ملاکهای زیبایی شناسی مورد بررسی قرار داده است. پژوهشگر از رهگذر پردازش داده ها تکنیک حصر، فصل و وصل، ایجاز، سجع و ترکیب اسلوب علمی و ادبی از مهمترین مصادیق زیبایی سوره ی اخلاص یافته است، ضمن آنکه معتقد است با توجه به رسالت سوره ی اخلاص، علم بیان در این سوره کارکردی ندارد.
۱۵۸۰۳.

طرحی در سرفصل های دانش دعا

نویسنده:

کلید واژه ها: فهم دعا گونه های دعا آداب دعا ادبیات دعا آسیب شناسی دعا منبع شناسی دعا علوم و معارف قرآن و حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۹۸
دعا راه نیایش با خدا و یکی از قالب های ارائه معارف است. این معارف به دلیل فراوانی، ژرف بودن و داشتن موضوعات انبوه، می تواند به عنوان دانشی مستقل ارائه شده و یا زیربنای شکل گیری و گسترش دانش های دیگر، باشد. گام نخست برای تولید این دانش، کشف، گرد آوری و سامان دهی موضوعات آن است. برخی از این موضوعات به صورت پراکنده در کتاب ها و پژوهش های حدیثی و دعایی بیان شده؛ ولی تاکنون فهرستی نسبتا جامع از موضوعات دانشی دعا ارائه نشده است. پژوهش حاضر، سعی کرده تا سرفصل های دانش دعا را ارائه نماید. نشان دادن گستره معارف ادعیه و امکان بهره گیری از سرفصل های ارائه شده برای نگارش پایان نامه، مقاله و کتاب بخشی از بهره های این پژوهش است. این پژوهش در 14 بخش و به صورت درختی تنظیم شده است.
۱۵۸۰۴.

بررسی خلق و تدبیر عالم هستی در پرتو نظریه حدوث اسمی از منظر امام خمینی(ره)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: عالم حدوث اسمی امام خمینی (ره) اسماء الهی خلق تدبیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۰ تعداد دانلود : ۵۰۰
از منظر عرفای مسلمان، از جمله امام خمینی(ره)، خلق و تدبیر عالم هستی، ناشی از تجلیات و جلوه های خاص اسماء و صفات گوناگون خداوند است. مقاله حاضر با هدف تبیین خلق و تدبیر عالم هستی از دیدگاه امام خمینی(ره)، با استناد به آثار مکتوب ایشان و با روش توصیفی - تحلیلی با محوریت نظریه حدوث اسمی، طبق مبانی عرفانی امام خمینی(ره) بحث کرده است. دیدگاه حدوث اسمی، از جمله نظریات مطرح در بحث حدوث و قدم عالم از سوی حکیم ملاهادی سبزواری است و بر اساس آن، در تعین احدیت که نخستین تعین ذات و مرتبه پیش از واحدیت است، اشیاء سابقه عدم و نیستی دارند. ماهیات و اعیان موجودات در مرحله اسماء و صفات و پس از تعین ثانی در مقام واحدیت ایجاد می شود. در این مقاله، خلق و تدبیر عالم هستی در پرتو نظریه حدوث اسمی، ثابت کرده که خداوند با تجلی در اسم «مبدع»، عالم هستی را ایجاد کرده است؛ یعنی عالم هستی با اسم آفریده شده است. ازاین رو، هر چیزى که در عالم طبیعت پدید می آید، حتماً اسماء الهی در آن نقش دارند. عالم با اسم «رب» آغاز شده است و بنا و تأسیس عالم هستی با اسم خداوند است. به همین دلیل، هر موجودی غیر از انسان کامل، در قلمروی تدبیر اسم خاص خداوند قرار دارد که از آن اسم، تعبیر به «رب» شده است و حق تعالی به لحاظ آن اسم در او نقش آفرینی و تصرف می کند
۱۵۸۰۵.

برابرنهادی عنصر فرهنگی پوشاک در قرآن کریم طبق نظریه نیومارک (مطالعه موردی پنج ترجمه فارسی قرآن کریم: آیتی، بهرام پور، فولادوند، مجتبوی و مکارم شیرازی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم ترجمه پوشش الگوی نیومارک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۵۱۶
ترجمه یکی از برجسته ترین مقولات بینافرهنگی است که از دیرباز تاکنون، فراز و نشیب های فراوانی به خود دیده و پیوسته در حال رشد و ارتقاء است. یکی از ابعاد مهم ترجمه، مقوله فرهنگی است. عناصر فرهنگی از آن جهت که مختص قوم و گروه خاصی است و به تناسب گفتار، کردار و سلایق آنان متفاوت است، انتقال معنا را به زبان مقصد، با مشکل مواجه می سازد؛ که البته ریشه این مشکلات، به میزان شناخت مترجم به عناصر فرهنگی زبان مبدأ ارتباط دارد. از جمله معروف ترین صاحب نظران در زمینه ترجمه عناصر فرهنگی، پیتر نیومارک (1988) است. نیومارک، عناصر فرهنگی را به پنج دسته تقسیم کرده و پانزده روش، برای ترجمه آن ها ارائه داده است. جستار حاضر در پرتو نظریه نیومارک و با روش توصیفی-تحلیلی به ارزیابی پنج ترجمه از ترجمه های فارسی قرآن می پردازد. معیار انتخاب ترجمه های یادشده، صبغه خاص هر کدام از ترجمه های فوق، در سبک نوشتاری آن ها است. کما این که ترجمه های انتخاب شده، در بازه زمانی سال 1367 شمسی تا 1383 به وجود آمده اند. در این پژوهش، ترجمه فرهنگ مادی پوشاک در قرآن مورد بررسی قرار گرفته و هدف از نگارش مقاله، این است که بدانیم کدام روش از پانزده روش ترجمه عناصر فرهنگی در ترجمه عنصر پوشاک نقش بارزتری دارد؟ برآیند پژوهش، حاکی از آن است که مترجمان غالباً ترجمه تحت اللفظی را برگزیده اند و برای ترجمه عناصر فرهنگی، شیوه انتقال، معادل فرهنگی و هم معنایی را انتخاب کرده اند.
۱۵۸۰۶.

حمایت از زنان در مقابل خشونت جنسی (واکاوی اسناد نسل های چهارگانه محاکم بین المللی کیفری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حمایت از زنان خشونت جنسی نسل های محاکم بین المللی کیفری بدون کیفر ماندن سازوکارهای حقوقی بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۴ تعداد دانلود : ۵۳۴
خشونت جنسی علیه زنان، از دیرباز وجود داشته و امروزه نیز جامعه بین المللی نظاره گر ارتکاب آن است. محاکم بین المللی کیفری که رسالت خود را مقابله با بدون کیفر ماندن جنایات بین المللی در معنای عام آن می دانند، اندک اندک، به سمت و سویی رفته اند که به صراحت، خشونت علیه زنان را به مثابه جرم، داخل در صلاحیت ذاتی دادگاه دانسته اند؛ حال آن که پیش تر، این گونه نبوده است. روند تکاملی این مهم به سویی است که کسانی را که درصدد بر هم زدن نظم بین المللی باشند، از تعقیب در امان نگذارد. مقاله پیش رو از رهگذر تدقیق در اسناد نسل های چهارگانه این مراجع قضایی به امکان سنجی مقابله بین المللی کیفری با پدیده شوم خشونت جنسی علیه زنان در انحای گونا گون آن پرداخته و دریافته است سازوکارهای بین المللی در مقابله با بی کیفرمانی خشونت جنسی به رغم دستاوردهایی که داشته، نتوانسته است مانع از تحقق هرگونه خشونت جنسی گردد. در این راه مقتضی است با به کارگیری عبارت های دقیق و روشن و دور از  کلی گویی، به جرم انگاری مصادیق گونا گون خشونت جنسی علیه زنان پرداخته شود.
۱۵۸۰۷.

تأثیرپذیری ترجمه های تحت اللفظی و جمله به جمله قرآن کریم از حرف باء سببیت (مطالعه موردی سوره بقره و آل عمران در ترجمه مُعزّی و آیتی)(مقاله پژوهشی حوزه)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۴۷۷
بهترین شکل آن را معادل سازی کند. یکی از این اصول توجه به معانی حرف جرّ «باء» است. هدف از این پژوهش، آشنایی با عملکرد مترجمان قرآن، آیتی1 (جمله به جمله) و معزّی2 (تحت اللفظی) در معادل یابی حرف «باء» سببیّت است. بنا براین با بهره گیری از تفاسیر و منابع دستوری زبان مبدأ و مقصد و روشی استقرایی و توصیفی تحلیلی، به بررسی و نقد دو ترجمه آیتی و معزّی از معنای سببیت حرف جرّ «باء» پرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد به دلیل پایبندی به قواعد دستوری زبان مبدأ و رعایت اصل امانت داری، بهترین معادل سازی در ترجمه معزی نمود دارد، ولی چون در ترجمه های کنونی، زبان معیار روز ملاک هست، بنابراین ترجمه آیتی علاوه بر رعایت قواعد دستوری زبان مبدأ، بیشتر به زبان مقصد نزدیک بوده و به قواعد دستوری روز نیز بیشتر پایبند است، بنابراین ترجمه ای مأنوس تر است.
۱۵۸۰۸.

استنادهای کلامی امام رضا (علیه السلام) به آیات قصص در حوزه امامت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام رضا (ع) قصص قرآن استنادهای کلامی تفسیر کلامی عصمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۴۹۹
آیات تطهیر، ولایت، اولی الأمر، تبلیغ و آیات مشهور دیگر از دیرباز بخشی از مشهورترین استنادهای کلامی امامیه بوده است. آیات قصص کمتر مورد توجه مفسران و متکلمان امامی قرار گرفته است، در حالی که ائمه اطهار (علیهم السلام) در تبیین و دفاع از آموزه امامت عنایت بسیاری به قصص قرآن داشته اند. در این نوشتار تلاش شده با تکیه بر روایات امام رضا (علیه السلام) در مصادر روایی متقدم، به منظور بازسازی الگوی استنباط و استناد کلامی و دستیابی به شیوه های پاسخگویی به شبهات کلامی در حوزه امامت، استنادهای تفسیری کلامی امام به آیات قصص در حوزه امامت بررسی و تبیین شود. استناد امام رضا (علیه السلام) به این گونه از آیات را می توان یک رویکرد مهم در تفسیر کلامی دانست در حالی که در فضای علمی اهل سنت، گفتمان اسرائیلیات در تفسیر قصص قرآن حاکمیت دارد. بررسی ها نشان مى دهد عصمت امام، جریان امامت در ذریه ابراهیم (علیه السلام) علم لدنّی امام، دیدن و نشناختن امام، پذیرش ولایتعهدی و تفاوت معنی آل و امت، مهم ترین مباحث کلامی حضرت در استناد به قصص قرآن است. سویه تأویلی حضرت رضا (علیه السلام) به آیات قصص، یکی دیگر از مباحثی است که در این نوشتار به آن پرداخته شده است.
۱۵۸۱۰.

بررسی «اِعراض» با تأکید بر «نثار أعراس» در فقه امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نثار اعراس اعراض عمل حقوقی اباحه تصرف تملیک هبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۳۸
یکی از مسائل مهم فقهی و حقوقی، «اعراض» است. اعراض از ایقاعات و به معنای روی گردانی از ملک است. در متون فقهی قدیم، فقیهان در مسائل وابسته به بحث اعراض، مسئله «نثار اعراس» را مطرح نموده اند و به عنوان نمونه ای از عمل حقوقی اعراض محسوب شده است. نثار اعراس، شیرینی ها و چیزهایی است که در مراس شادی ریخته می شود، ولی متاخران بیشتر، نثار اعراس را نوعی تملیک جایز قلمداد نموده اند. در این جستار پس از بررسی دیدگاه های مختلف درباره ماهیت اعراض و معرض عنه، به مسئله نثار اعراس پرداخته شده و به این پرسش پاسخ داده شده است که ماهیت حقیقی نثار اعراس چیست. یافته های پژوهش، بیانگر این مطلب است که نثار اعراس که ممکن است پول یا سکه طلا نیز در میان آنها باشد، نوعی هبه یا بخشش است که تملیک لازم را در پی دارد و تملیک جایز نیست و تا جایی که ممکن است، مالک حق رجوع را از دست خواهد داد تا در حق کسی که آن را برداشته، اجحاف نشود؛ همچنین این نزاع دارای ثمره و فایده ای است که بر دیدگاه برگزیده مترتب خواهد شد و برای اثبات این دیدگاه به ادله ای استناد جسته شده است که این مقاله را سامان می دهد.
۱۵۸۱۱.

واکاوی مبانی مرجعیت قرآن در نقد حدیث بر پایه سیره معصومان (ع)

کلید واژه ها: مرجعیت قرآن نقد قرآن محور حدیث عرضه حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۸۷
مهمترین معیار مورد توصیه معصومان (ع) جهت احراز اطمینان صدوریِ احادیث، نقد قرآنمحور حدیث یا عرضه حدیث بر قرآن است. این تحقیق، با روش توصیفی تحلیلی، پس از وضعیت سنجی جایگاه نقد قرآن محور حدیث، مهمترین ریشه های عدم محوریت یا کاربست اندک قرآن در نقد حدیث و استقبال اندک از آن را، «بهانه جویی و توجیهتراشی برای عدم پذیرش اصالت این سنجه»، «اعتقاد به عدالت صحابه از سوی عده ای از مسلمانان و به تبع آن صحیح انگاری روایات موجود در برخی منابع حدیثی»، «تلقی ناصحیح از جایگاه استقلالی حدیث در کنار قرآن»، «برداشت اشتباه از جایگاه حدیث منسوب و سنت قطعی» و «هراس از تزلزل اعتبار برخی روایات موجود در منابع حدیثی» برمی شمارد. همچنین در خصوص مبانی مرجعیت قرآن در نقد حدیث، برپایه نمونه های عرضه احادیث بر قرآن توسط ائمه (ع) به این یافته ها منتج شده که غالب مطالعات و پژوهش های صورت گرفته پیرامون نقد قرآن محور حدیث، فارغ از نگاه حدیثی و بر مبنای دیدگاه شخصی و محوریت مبانی سایر علوم انجام شده است. همچنین بر پایه شواهد و مستندات حدیثی، شمولیت معیار عرضه، تخصیص می خورد و مدلول قرآن در فرایند عرضه، مدلی مرکب از حداقل یکی از نص، ظاهر، اصول و گفتمان قرآن است و نقد سندی و محتواییِ حدیث، ظرفیتی برای وثوق به صدور است و ضرورتی در انکار یا پذیرش یا تقدم و تأخر این دو نسبت به هم نیست.
۱۵۸۱۲.

بررسی عملکرد نماز در ممانعت از بیماریهای جسم و روح با توجه به بیانات امام رضا(ع)

کلید واژه ها: نماز فواید روحی - معنوی امام رضا (ع) جسم درمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۴ تعداد دانلود : ۷۵۷
این پژوهش نیز با توجه به اهمیت نقش نماز در زندگی انسان، به بررسی آثار و فواید روحی، جسمانی و پزشکی نماز از منظر امام رضا(ع) در راستای حفظ کرامت انسانی پرداخته است و با استفاده از اطلاعات کسب شده از منابع کتابخانه ای و روشی تحلیلی-توصیفی به بررسی آن اقدام نموده است. نتایج حاکی از آن بود که یکی از عوامل اصلی ایجاد این بیماری نداشتن روحیه سالم ناشی از بی اعتقادی و سرگردانی و نداشتن پایگاه و ملجأ مطمئن جهت تخلیه روحی و افول کرامت انسانی می باشد. نماز خود به عنوان عنصر اساسی در راستای آرامش روحی و تخلیه شخص با نیروی ماورایی و کرامت خویش می باشد. البته شایان ذکر است که این ارتباط باعث فعل و انفعالات شیمیایی در بدن انسان گشته و با ترشح هورمونهایی خاص مانع بروز بیماری ها می گردد و از طرفی رعایت آداب و رسومات فیزیکی و ظاهری نماز و همچنین ادای اوقات خاص آن به خصوص در ادای نماز صبح خود تاثیر بسزایی در افزایش کرامت انسانی و کاهش ابتلا به بیماریها و درمان آن خواهد داشت که در جای خود به تفصیل بیان شده است. امام رضا(ع) در بیان فوائد جسمی و پزشکی ابتدا به نقش عوامل معنوی در بهبود جسمی و روحی و اثرات مترتب آن برای افراد ویژه و به طور مخصوص به فواید جسمی آن برای افراد عام برای حفظ و توسعه کرامت انسانی پرداخته اند.
۱۵۸۱۳.

ابعاد فردی اجتماعی نماز در سبک زندگی اسلامی

کلید واژه ها: نماز سبک زندگی اسلامی اخلاق محوری ایمن سازی بخشندگی وحدت بخشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۰ تعداد دانلود : ۳۶۷۹
مدرنیسم، جریان اصلی تحولات دنیای امروز، کهبه جوامع اسلامی نیز راه یافته، به دنبال اینست که تحت عنوان دلفریب تجدد،مبانی سبک زندگی غربی را جایگزین اعتقادات بنیادی مسلمانانکرده و سبب فراموشی سرچشمه های باوری که اساس حیات متعالی مسلمانان بر آنها نهاده شده،گردد.برای مقابله با این جریان، رهبر فرزانه انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای مدظله العالیبا مطرح نمودن بحث تئوریک، انتقادی و دقیق«سبک زندگی اسلامی»به تقویت این سبک در جامعه اسلامی، از راه تحکیم «ایمان» تأکید ویژه دارند.ایمان در آموزه های اسلامی با«عمل صالح» پیوندی ناگسستنی دارند و بارزترین مصداق آن «برپایی نماز» می باشد. این اظهار بندگی و عبودیت نسبت به خداوند، شاخص و معیارسبک زندگی اسلامی استکه تنها یک تکلیف عبادی محضنبوده، وآن گاه که با سامان زندگی اجتماعی در هم بیامیزد، معجزه اسلام را در آرایش منظومه احکام عبادی آشکار می سازد. معجزه ای که پژوهش حاضر- بنا به رسالت خود در تبیین سخنان رهبر معظم انقلاب و تبدیل آن به گفتمان عمومی جامعه- سعی دارد به روش توصیفی - تحلیلی، به بررسی برجسته ترین ابعاد فردی اجتماعی آن در سبک زندگی اسلامیبپردازد. مطالعات و تحقیقات به عمل آمده گویای این مطلب است که نماز با سه مبنای«خدامحوری، جهان بینی الهی و جمع گرایی» متمایز کننده سبک زندگی اسلامی از سبک غربی استوبازتاب فردی اجتماعی وسیعی در سبک زندگی نمازگزار دارد، از جمله مهمترین این ابعاد عبارتند از: «اخلاق محوری، ایمن سازی، حرمت گذاری، بخشندگی و وحدت بخشی» که پژوهش پیش رو، هر یک را مورد تحلیل و واکاوی قرار داده است.
۱۵۸۱۴.

بستان 5 تازه های نشر عربی

کلید واژه ها: نشر عربی تازه های نشر اهل تسنن اهل سنت اجتهاد اصول فقه وهابیان حنبلیان معرفی کتاب فقهای سنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۲۶۹
نویسنده در نوشتار حاضر در پی معرفی چندین کتاب است که در زمینه اجتهاد و اصول فقه و تفاوت وهابیان و حنبلیان به قلم شیوخ اهل تسنن در مصر، شام، فلسطین و اردن نوشته یا چاپ شده است.
۱۵۸۱۵.

بررسی گرایش فلسفی ابن سینا در تفسیر سوره اخلاص (توحید)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابن سینا هو الله اله احد واجب الوجود سوره اخلاص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۹ تعداد دانلود : ۵۳۶
ابن سینا سوره مبارکه اخلاص را که به توحید هم شهرت دارد، با استفاده از مفاهیم و اصطلاحات رایج در فلسفه و با تکیه بر قواعد فلسفی و به روش دقیق برهانی تفسیر کرده است. او به این سوره که محور بحث آن خداشناسی و توحید است نگاهی فیلسوفانه دارد. او نه تنها بین آیات این سوره که بالاتر از آن حتی در بین کلمات به کاررفته در آن نظم و ترتّب عقلی می بیند و دلیل هر مطلبی را در ماقبل آن جستجو می کند. او در متن تفسیری خود همه تلاش خود را صرف می کند تا با استمداد از اصولی که در نظام هستی شناسی خود به آن دست یافته است، این نظام دقیق عقلی بین کلمات و آیات را آشکار سازد. ما در این مقاله به تحلیل روش تفسیر ابن سینا از سوره اخلاص و قواعد عقلی که او در معرفی ذات حق و شناخت او بهره گرفته است، می پردازیم و ضمن آن، کارآمدی گرایش فلسفی در تبیین مقاصد این سوره را مورد ارزیابی قرار داده، به محوری بودن آیه اول سوره اخلاص در معرفی خدای تعالی توجه داده و به همسویی که بین عقل و شرع در آیات این سوره وجود دارد، پی می بریم.
۱۵۸۱۶.

مفهوم شناسی تطبیقی-تحلیلی «رسول» و «نبیّ» در لغت و روایات اهل بیت (علیهم السلام)

کلید واژه ها: رسول نبی مفردات عترت تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۸ تعداد دانلود : ۳۹۱۲
«رسول» و «نبیّ» از واژگان کلیدی و پربسامد قرآن اند که در آیات کریمه گاه در کنار هم و گاه جداگانه به کار رفته اند. اینکه این دو واژه مترادف اند یا معنایی متفاوت دارند؟ دیدگاه های گوناگونی در میان مفسّران مطرح شده است. از جمله آنها نظریّه تفسیری اهل بیت علیهم السلام است که با برخورداری از پشتوانه زبان شناختی و نگاه واقع گرایانه، معنای بدیع و متمایزی را درباره این دو واژه قرآنی ارائه نموده است. در تفسیر روایی اهل بیت علیهم السلام مفهوم «نبیّ» و «رسول» اخصّ از معنای لغوی و رابطه آن دو واژه، «عامّ» و «خاصّ» مطلق است. در نظریه تفسیری عترت، نبوّت تقدّم رتبی بر رسالت و از جهت شرافت، بعد از جایگاه رسالت قرار دارد. ثمره تفسیری این نظریه آن است که واژه «نبیّ» در آیاتی که قرینه ای بر مأموریت پیام رسانی وی ذکر نشده، متفاوت با «رسول» معنا می شود. پژوهش لغوی و نسبت سنجی «رسول» و «نبیّ» پیش نیاز فهم دیدگاه تفسیری اهل بیت علیهم السلام درباره این دو واژه است که این نوشتار به واکاوی آن می پردازد.
۱۵۸۱۷.

ترجیح اراده درونی بر اراده ظاهری در تفسیر قراردادهای تجاری مبتنی بر توجیه اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر اراده درونی اراده ظاهری اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۵ تعداد دانلود : ۳۴۱
تفسیر قرارداد یکی از حوزه های مشکل در قراردادها است. اصول زیادی برای تفسیر قرارداد ارائه شده است. در نظام های مختلف حقوقی تقریباً اصول تفسیر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از اصول ارائه شده برای تفسیر قرارداد، کشف حقیقت بر اساس اراده طرفین است. مرسوم است بین اراده اشخاص (دورنی و بیرونی) در حوزه قراردادها، تعارض بوجود می آید. تعارض بوجود آمده از اراده واقعی و اعلام شده اشخاص نشأت می گیرد. در غالب سیستم های حقوقی تفسیر قرارداد و حل تعارض با ترجیح اراده درونی و واقعی می باشد به نوعی که اگر ثابت شود قصد واقعی طرفین غیر از آن چیزی بوده است که بیان نموده اند، اراده واقعی مرجح خواهد بود، چیزی که اخلاق نیز آن را می پذیرد. و این موضوع در فقه، حقوق ایران و حقوق اتحادیه اروپا مورد پذیرش قرار گرفته است. از طرفی حقوق انگلستان رویکردی متفاوت از سیستم های فوق دارد هر چند این احتمال وجود دارد که در بعضی موارد اخلاق این تفسیر را نپذیرد. در پژوهش حاضر صرف نظر از نظرات محققین در این حوزه، اراده واقعی و درونی با توجیه اخلاقی، بر اراده ابراز شده ترجیح داده شده است.
۱۵۸۱۸.

غیر مسلمان؛ از کفر تا استضعاف(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۴۱۲
تقسیم و تنویع انسان ها به دو دسته مسلمان و کاف ر، به معن ای تص ویر نیافتن دسته ای دیگر از آدمیان است. این تقسیم بندی، پیشینه ای تاریخی و دراز مدت دارد و گویا در نزد عق ل، بدیه ی و در نگاه ش رع، غیر قابل انک ار شمرده شده است. بررسی ها روش ن می کند ادل ه ای وجود دارد که به قدر کاف ی، در اقن اع اذه ان برای پذیرش گروه سومی از انس ان ها، دلالت دارند. تحق ق عنوان اس لام، نیازمند مولفه ها و عناصری است که بدون آن ها این عنوان، محق ق نمی شود. برای پیدایش عنوان کفر نیز مولفه ها و شرایطی از قبیل انکار و تکذیب از سر اراده، عل م و اختی ار، لازم است. با نبود مولفه ها، نه کف ر، محق ق می شود نه اس لام در دل و رفت ار، رسوخ می کند. افزون برآن، تقابل مفهوم ی اسلام و کفر به گونه ای است که پذیرش گروه سوم، ثب وتا با مح ذور و تنگن ای عقلی، روبرو نشده و اثباتا با منع از ناحیه شریعت، مواجه نمی شود. بنابراین نادرستی و ناروایی گزاره «هر غی ر مسلمانی، کاف ر است» به گونه ایجاب کلی (موجبه کلیه)، حاصل بررسی ادله است. مستند به منابع دینی، می توان این گروه را مستضعف نامید که احک ام فقهی ویژه خود را می طلبند و به نظر می رسد از یک سو اینان از امتیازات ویژه مسلمانان نابرخوردارند و از سوی دیگر ذیل احکام تضییقی و محدود کننده کافران نیز قرار نمی گیرند.
۱۵۸۱۹.

استخراج و تدوین ضوابط «إبای عام از تخصیص»(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۶۹۶
با توجه به فراوانی کاربرد اصطلاح «ابای عام از تخصیص» در فقه و اصول، در این مقاله با بررسی پیشینه و مفهوم شناسی این اصطلاح و اصطلاحات مشابه آن، به استقصای عللی که برای امتناع از تخصیص ذکر شده پرداخته می شود و پس از بررسی آن ها، ضوابط هشت گانه: دربرداشتن علت عقلی، عموم مستفاد از تعلیل، مقام تحدید و اعطای ضابطه، حصر، مقام امتنان، قضیه طبیعیه، تخصیص اکثر، مقام تحاشی و انکار؛ همراه با مثال های کاربردی برای هر ضابطه؛ معرفی می گردد. در نهایت با تعیین ضابطه ای کلی که شامل تمامی موارد است و تعیین دامنه امتناع از تخصیص عام، سخن به فرجام می رسد.
۱۵۸۲۰.

بررسی مرجع در تکفیر معین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تکفیر حاکم شرع عرف خاص عرف عام فقیه کفر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۴۹۰
پس از بیان معیارهای کلی در اسباب کفر و شناخت کافر توسط فقیه، نوبت به تعیین مصادیق آن در خارج برای اجرای احکام آن می رسد. تعیین مرجع در تکفیر معین و تشخیص کفر به نوبه خود از مباحث مهم در رابطه با موضوع تکفیر محسوب می شود. در خصوص این مسئله بحث چندانی در منابع فقهی دیده نمی شود، با این حال می توان فرضیات مذکور برای تعیین یک مرجع معین را به طور کلی در چهار فرضیه عرف عام، عرف خاص، فقیه و حاکم شرع محتمل دانست. این مقاله به تشریح و نقد نظریات و فرضیات ممکن در این زمینه اختصاص دارد. دستاورد این پژوهش پس از بررسی جوانب مختلف مسئله، آن است که تعیین کردن تنها یک مرجع برای تکفیر معین با ابعاد مختلف و شکل های گوناگون موضوع کفر سازگاری ندارد. از این رو باید در اینجا با توجه به نوع مورد، قائل به تلفیقی از ارجاع به دادگاه اسلامی، عرف خاص و عرف عام شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان