درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۵٬۶۴۱ تا ۱۵٬۶۶۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۵۶۴۱.

ارزش سنجی سند و متن دعای هفت هیکل

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲

کلید واژه ها: مصباح کفعمی گنج های معنوی نقد الحدیث الهیاکل دانش دعا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۳۸ تعداد دانلود : ۱۹۸۷
دعای هفت هیکل یکی از متونی است که در سالیان اخیر میان مردم معروف شده است. این دعا متشکّل از فقرات هفتگانه بوده که به هر فقره، عنوان «هیکل» اطلاق می شود. این متن با عنوان «هفت هیکل» در کتاب «گنج های معنوی» آمده است. مرحوم کفعمی نیز در کتاب «جُنَّةُ الاَمانِ الواقیَة» معروف به «المصباح»، هفت دعا را با عنوان «الهیاکل» ذکر می کند که با متن مذکور در کتاب «گنج های معنوی» تفاوت زیادی دارد. وجود پرسش هایی درباره اعتبار و انتساب این دعاها و ذکر خواصّ متعدّد برای آن در کنار روی آوری مردم به آن، ارزشگذاری این متون را ضروری می سازد. نگاشته حاضر به اعتبارسنجی این دعا پرداخته و برای نخستین بار با منبع شناسی، بررسی متون مشابه و تخریج آن از منابع شیعه، آن را ارزیابی کرده است.
۱۵۶۴۲.

شعور موجودات در قرآن و روایات2

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲

کلید واژه ها: شعور مندی موجودات حقیقت شعور نور وجود کلام نقلی معارف قرآن و حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۶۷۵۲
شعورمندی انسان مورد اتفاق همه اندیشمندان است. شعور موجودات دیگر شامل حیوانات، نباتات و جمادات، مسأله ای اختلافی است. غالب فیلسوفان بر جانمندی و شعور موجودات مادون انسان تأکید دارند، اما اکثر متکلّمان وجود نوعی آگاهی و شعور به ویژه در نباتات و جمادات را رد می کنند. علمای طبیعت نیز با مطالعه رفتار موجودات، به وجود مرتبه ای از آگاهی در آنها معتقدند. بررسی دیدگاه اندیشمندان و کاوش در حقیقت و مراتب شعور موجودات مادون انسان و تطبیق آن با قرآن و روایات به عنوان مهم ترین منابع آشنای با مخلوقات، بر عهده این پژوهش است.
۱۵۶۴۳.

کارکردهای نماز از منظر اسلام و روان شناسی دین

نویسنده:
منبع: معارف فقه علوی سال چهارم اردیبهشت ۱۳۹۷ «ویژه نامه همایش ملی نماز، تعالی فردی و اجتماعی»

کلید واژه ها: اسلام نماز روانشناسی دین تعالی فردی تعالی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶۱ تعداد دانلود : ۱۰۹۴
برخی روانشناسان دینی غیر مسلمان بر مبنای فلسفی «پراگماتیسم»، کارکردها و آثار عملی برای نماز بیان کرده اند. به عنوان نمونه «جیمز» نماز و نیایش با خداوند را گوهری ترین و روحانی ترین ابعاد دین می شمارد و معتقد است به وسیله نماز و ارتباط با روح عالم؛ قدرتی معنوی به همراه آثار روان شناختی یا جسمانی در ما جریان می یابد. این دیدگاه در ضمن دربرداشتن نکات مثبت؛ اشکالاتی را نیز در پی دارد. از جمله اشکالات این است که بیشتر نگاه انسانها را به آثار تجربی و جسمانی معطوف می نماید. و اینجاست که برخی انسان ها تصور می کنند تنها آثار جسمانی نماز مورد توجه است و در صورت نیافتن این آثار از انجام فریضه پر ارج نماز منصرف می شوند. این در حالی است که از دیدگاه آموزه های اسلامی مهمترین اثر نماز، تعالی روحی، تعالی فرد و در نتیجه تعالی اجتماعی است و آثار و عوارض ثانویه نماز، آثار جسمانی است. بنابراین از دیدگاه اسلام آثار معنوی و روحی نماز برجسته سازی شده است هرچند و بالطبع اگر روح و قلب آدمی، اصلاح شود؛ عمل او که ارتباط مستقیم با قلب او دارد نیز اصلاح می گردد. در این پژوهش ضمن بررسی دیدگاه روانشناسان دین به بررسی دیدگاه اسلام پیرامون آثار نماز می پردازیم.
۱۵۶۴۴.

بررسی نقش نماز در پیشگیری از وقوع جرم و جنایت

نویسنده:
منبع: معارف فقه علوی سال چهارم اردیبهشت ۱۳۹۷ «ویژه نامه همایش ملی نماز، تعالی فردی و اجتماعی»

کلید واژه ها: نماز تعالی جرم و جنایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۴ تعداد دانلود : ۳۶۵۳
یکی از مهم ترین نیازهای درونی انسان، نیایش دربرابر معبود یگانه است که با توجه به شاکله وجودی انسان می توان گفت، نماز بهترین پاسخ به این نیاز می باشد. نماز ریشه در آیات و روایات فراوان دارد به عنوان نمونه، امام سجاد (ع) در رساله حقوق خود از اهمیت آن سخن می گوید. آن امام بزرگوار از نمازگزاران می خواهد که آن را بطور حقیقی ادا کنند، با آرامش و وقار و با دلی خاشع و زبانی نیکو آن را برپا دارند و جان و دل خود را متوجه خدا سازند. انسانها در جامعه عمدتا جنبه عدالت خواهی، حقیقت طلبی، کمال گرایی، زیبایی دوستی ومحبت طلبی را در اذهان خود می پرورانند از این روی جرم و جنایت را منفی می پندارند و در پی آنند که با ابزارهایی از وقوع جرم و جنایت جلوگیری نمایند. اکنون این پرسش مطرح می گردد که نماز چگونه و با چه مکانیزمی از وقوع جرم و جنایت پیشگیری می نماید؟ فرضیه پژوهش آن است که نماز، شخصیت انسان را تعالی می بخشد و او را به ابزار کنترل درونی مجهز کرده و جهت گیری مناسبی در رفتار آنها ایجاد می نماید، در نتیجه وقوع جرم و جنایت در جامعه نیز کاهش می یابد. برای بررسی فرضیه از روش اسنادی با مراجعه به منابع کتابخانه ای بهره می بریم.
۱۵۶۴۵.

جایگاه نماز در پیشرفت اقتصادی؛ نماز و فعالیت های اقتصادی سالم

نویسنده:
منبع: معارف فقه علوی سال چهارم اردیبهشت ۱۳۹۷ «ویژه نامه همایش ملی نماز، تعالی فردی و اجتماعی»

کلید واژه ها: نماز اقتصاد سالم اسلام نظم اقتصادی اعتدال در مصرف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۵ تعداد دانلود : ۱۲۵۹
مقاله حاضر به بررسی آثار روانی نماز بر سبک زندگی و اقتصاد سالم و اثرات نماز در بعد اقتصادی اشاره دارد .در این نوشتاربه ذکر آثار و نشانه های اقتصادی نماز پرداخته شده است. اسلام علاوه بر اهمیت و آداب و شرایط و از همه مهم تر آثار آن، ضمن تأیید نماز به صورت یک امر تعبدی، آن را عاملی بسیار مهم در جهت اصلاح نفس و شکوفایی استعداد و عامل سوق انسان به صراط مستقیم و در نهایت قرب الهی معرفی نموده و در کنار آثار فردی فراوانش آن را موجب اصلاح جامعه، اقتصاد سالم و کنترل نظم می شود واثرات نماز را در عرصه اقتصادی می توان در سایه توجه به افزایش تعاون اجتماعی ،زمینه ساز تقلیل دامنه کنترل رسمی دولت ودر نتیجه کاهش هزینه های مالی ،افزایش پس انداز ،افزایش سرمایه گذاری مشروع ،محو زمینه های مفاسد اقتصادی ،افزایش تعهد شغلی و انضباط و بهره وری اقتصادی دانست. در اسلام به همان اندازه که به مسائل معنوی و دینی اهمیت داده شده به مسائل اقتصادی نیز بهاء داده شده است. بخش مصرف در حوزه اقتصادی، یکی از بخش های مهم است هر گونه دست یابی به انسان کامل و جامعه سالم، نیازمند توجه کامل به حوزه اقتصادی است. از نظر اسلام، در حوزه مصرف آن چه مهم است کم مصرف کردن نیست بلکه درست و به جا مصرف کردن است. به هر حال میانه روی در مصرف و اعتدال در معاش یکی از وظایف مهمی است که پیامبر(ص) وظیفه خود می دانست. و باید با بهره گیری از نکات ارزنده نماز همچون حی الی خیر العمل، حی الی الفلاح و. .. زمینه ای را برای رشد و شکوفایی اقتصادی فراهم آوریم.
۱۵۶۴۶.

Social Media Skills for Interfaith Dialogue(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۵, Issue ۱۳, Spring ۲۰۱۸ 21 - 48

کلید واژه ها: Interfaith Dialogue Potter’s Skills evaluation Synthesis

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۳۱۹
Aided by technology lots of people nowadays use online media many hours per day; regardless a mere access, online media is mainly used to surf net, get directions, do e-shopping, chat with friends and share messages among its many other applications while the present research tries to answer how social media as a part of online life could be used in religion field to be familiar with different religions, exchange religious ideas and in general for interfaith dialogue for peacemaking purposes such as decreasing the extent of violence, massacres, genocides and wars human beings witness these days due to faith differences. Even scholars work in religion sciences encourage people from all over the world to read about and get familiar with other religions. So far many papers have been written on the issue and it is believed that this is the duty of the elites to discuss about the problem and lead the people to the right way. The present paper however suggests that social media users can apply it to discuss about faiths and exchange their relevant religious ideas if of course they know how to analyze, evaluate and synthesize contents without bias. The authors of the present paper believe that so far the skills for dealing with media products have not been publicized in many countries. Thus, following Potter’s media skills pattern, they refer to three skills of analysis, evaluation, and synthesis of media messages.
۱۵۶۴۷.

درآمدی بر مبانی فقهی استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: جستارهای فقهی و اصولی سال چهارم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۳ 121 - 146

کلید واژه ها: شبکه اجتماعی فضای مجازی حلیت حرمت فقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۰ تعداد دانلود : ۵۵۳
شبکه های اجتماعی مجازی ازجمله امور نوپدیدی است که بر ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی افراد در سطح بین الملل تأثیرگذار بوده و در آینده نقش به مراتب مهم تری خواهد داشت. از یکسو با استناد به ادله حرمت استفاده از کتب ضالّه، حرمت اشاعه فحشا و کذب، حرمت افساد فی الارض، قاعده نفی سبیل و قاعده وجوب دفع ضرر محتمل می توان به حرمت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی حکم کرد؛ اما در مقابل با رد ادله حرمت و استناد به ادله دال بر ضرورت اهتمام به امور مسلمین، ضرورت امربه معروف و نهی ازمنکر و قاعده نفی عسروحرج، به حلیت و جواز استفاده از شبکه های اجتماعی می شود حکم کرد. در این پژوهش با تحلیل دقیق ادله و سیر در منابع فقهی دانسته شد که فضای مجازی در واقع ابزار و بستری است با قابلیت استفاده سودمند و زیانبار که امکان استفاده زیانبار از آن موجب ممنوعیت استفاده از آن به طورکلی نیست. همچنین استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی فی نفسه مجاز است، خصوصاً بر کسانی که توانایی استفاده صحیح از این ابزار کارآمد را دارند، واجب است که از این بستر برای تحکیم، تبلیغ و ترویج معارف دینی و ارزش های انقلاب اسلامی استفاده نمایند؛ ولیکن اگر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی موجب اضلال، اشاعه فحشا و کذب، القای در مفسده یا تقویت دشمنان اسلام گردد، استفاده از آن جایز نبوده و حکومت اسلامی موظف به رصد و فیلتر کردن هدفمند آنهاست.
۱۵۶۴۸.

ویژگیهای زندگی مطلوب در روانشناسی مثبت و مقایسه آن با زندگی مطلوب در منابع اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلید واژه ها: زندگی مطلوب روانشناسی مثبت شادکامی حیات طیبه سعادت عصر ظهور منابع اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۶ تعداد دانلود : ۶۴۰
هدف از انجام این پژوهش، بررسی ویژگیهای زندگی مطلوب از دیدگاه روانشناسی و اسلام و مقایسه بین آنهاست که با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. زندگی مطلوب از دیدگاه روانشناسان مثبت، از دو دیدگاه کلی لذتگرا و سعادتگرا مورد بررسی قرار گرفته است. امروزه روانشناسی مثبت، رویکردی سعادت گرا به زندگی مطلوب داشته و بر منش و فضیلت های فردی تاکید کردهاند و مراحلی را برای تحقق زندگی مطلوب برشمردهاند. افرادی که به تمام مراحل زندگی مطلوب، نائل شوند به خود شکوفایی رسیدهاند. آنچه برای طی کردن مراحل مختلف زندگی مطلوب لازم است، استفاده از کارکرد بهینه و بهره گیری از تمام استعدادها در جهت شکوفایی و دستیابی به تواناییهای بالقوه افراد میباشد. زندگی مطلوب از دیدگاه اسلام، در گسترهای وسیعتر از آنچه در روانشناسی مثبت وجود دارد، طرح شده است؛ در دیدگاه اسلام، زندگی انسان دارای دو سطح دنیوی و اخروی است که ارتباط تنگاتنگی هم با یکدیگر دارند. زندگی مطلوب در منابع اسلامی، بر محور سعادت شکل میگیرد و افراد به هر اندازه که از اسباب سعادت بهرمند باشند، به همان میزان از زندگی مطلوب دنیوی و اخروی برخوردار خواهند بود. البته تحقق کامل اسباب سعادت دنیوی و عوامل زمینه ساز زندگی مطلوب اخروی، در دوره ای خاص از زندگی بشر- به خاطر تحولات عمیقی که در این دوره اتفاق میافتد- امکان دارد که از آن به دوره ظهور امام زمان (عج) یاد میشود.
۱۵۶۴۹.

الگوی مشارکت دانشجویان در ورزش های همگانی بر اساس نظریه رفتار تمرینی به منظور ترویج اخلاق ورزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلید واژه ها: ورزش همگانی تئوری برنامه ریزی شده رفتار تمرینی دانشجویان کنترل رفتار ادراک شده نگرش هنجار ذهنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۹ تعداد دانلود : ۴۸۷
هدف پژوهش حاضر بررسی ارئه الگوی مشارکت دانشجویان دانشگاه پیام نور در ورزش های همگانی بر اساس نظریه رفتار تمرینی برنامه ریزی شده بود. تحقیق از نوع توصیفی بود که به روش پیمایشی انجام شد. جامعة آماری شامل دانشجویان دانشگاه پیام نور در سال تحصیلی 94-95 بودند. نمونه آماری طبق جدول مورگان 384 نفر بود که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری شامل مقیاس اصلاح شده رفتار برنامه ریزیشده بود. روایی صوری و محتویی آن مورد تایید و ضریب پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ پایایی 95/0 به دست آمد. به منظور تحلیل استنباطی داده های جمع آوری شده از نرم افزار Amos و spss نسخه 18 استفاده شده است. نتایج مدل رگرسیون گام به گام نشان داد که، 46 درصد از کل تغییرات سطح مشارکت در ورزش همگانی به سه متغیر نگرش، کنترل رفتار و ورزش همگانی مربوط می شود. شاخص های نیکویی برازش مدل پژوهش نشان داد که، مدل ارائه شده برازش خوبی دارد به این معنی که تئوری الگوی رفتار برنامه ریزی شده قابلیت تببین مشارکت دانشجویان در ورز همگانی را دارد.. بنابراین پیشنهاد می شود که دستگاه های متولی امر ورزش نسبت به لحاظ کردن تمهیداتی در راستای تقویت نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتار ادراک شده در کنار دیگر عوامل تاثیرگذار مشارکت در فعالیت های ورزشی همگانی از جمله فرآهم سازی زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری، دسترسی، مسائل مالی و... اهتمام ورزیده تا ورزش همگانی در دانشجویان نهادینه و مستدام گردد.
۱۵۶۵۰.

بررسی تطبیقی اخلاق کاربردی در صحیفه سجادیه و بوستان سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۴)

کلید واژه ها: اخلاق کاربردی مؤلفه آموزه صحیفه سجادیه بوستان سعدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۹ تعداد دانلود : ۴۹۲
اخلاق کاربردی شاخه ای از اخلاق هنجاری است که به واسطه تمرکز بر جزئیات، از دو شاخه فرا اخلاق و نظریه های هنجاری متمایز می گردد. درباره ماهیت، محتوا و شیوه های استدلال آن، اتفاق نظر وجود ندارد. یکی از مسائل مهمّ و کلیدی در ادبیّات و بیانات ائمه اطهار (ع) که مورد توجه قرار گرفته؛ اخلاق کاربردی است. اخلاق کاربردی در جهان بینی توحیدی اسلامی و تبیین رابطه آدمی با خداوند در تعالیم اسلامی، از جایگاه ممتازی برخوردار است. در آموزه های ادبی واسلامی منابع اصلی واصیل دینی، یعنی: قرآن سنّت پایبندی به مؤلّفه ها وشاخص های اخلاق کاربردی لازمه نیکبختی بشروسعادت وی دردو جهان فانی وباقی شمرده شده است. اخلاق کاربردی با آسیب شناسی نفس آدمی و شناخت کمینگاه های شیطانی در نفس، درصدد اصلاح بیماری های درونی است .در ای ن مقاله به بررسی تطبیقی اخلاق کاربردی در صحیفه سجّادیّه وبوستان سعدی می پردازیم.
۱۵۶۵۱.

ضابطه مندسازی قاعده اباء از تخصیص(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: جستارهای فقهی و اصولی سال چهارم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 13 - 40

کلید واژه ها: اباء از تخصیص عام مخصص مناسبت حکم و موضوع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۸ تعداد دانلود : ۵۱۸
نوشتار حاضر، به بررسی قاعده اباء از تخصیص و بیان ضوابطی جهت شناسایی دلیل عام آبی از تخصیص پرداخت است. این قاعده هر چند در موارد مختلف مورد کاربرد فقها و اصولیان قرار گرفته است، اما موارد جریان آن به خوبی منقح و مستدل نشده و گاه بدون کوچک ترین دلیل و توضیحی، دلیلی آبی از تخصیص معرفی شده است. هدف از نوشتار پیش رو بررسی قواعد و ضوابطی است که بتوان بر اساس دلیل عام آبی از تخصیص را شناسایی کرده و بر اساس معیار مشخصی حکم به اباء از تخصیص یک دلیل کرد. بر این اساس نگارنده در این نوشتار ابتدا با روش توصیفی و تحلیلی و با ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی، به مفهوم شناسی قاعده پرداخته و با تحلیل و بررسی کلمات فقها و اصولیان به ضوابطی جهت شناسایی عام آبی از تخصیص دست یافته و مجموع آنچه به عنوان معیار و ضابطه به دست آمده را در پنج ضابطه و قاعده کلی تجمیع و معرفی کرده است. برخی از این ضوابط به صورت مستقل منجر به تشخیص عام آبی از تخصیص شده و برخی نیازمند به ضمیمه شدن قرائنی هستند. البته برخی مبانی مطرح در سایر مسائل اصولی نیز در کاربرد یک ضابطه مؤثر خواهند بود.
۱۵۶۵۲.

پرسش از معنای تفسیر در «اخلاق تفسیر» و سنجش کارآمدی تعریف تفسیرپژوهان مسلمان از «پدیده تفسیر»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال دوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیایی ۶) 69-89

کلید واژه ها: تفسیر اخلاق تفسیر تفسیرپژوهان مسلمان تحلیل نقد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۲ تعداد دانلود : ۲۳۰
میراث تفسیری مسلمانان ساحت متکثر، متنوع و سیالی است. شناخت و تبیین روشمند، عینی و آکادمیک از این ساحت متکثر و گونهگون بر عهده تفسیرپژوهی است. یکی از است. مفسران و « پدیده تفسیر » اضلاع و جنبههای تفسیرپژوهی، تبیین درست داشتهاند، « تفسیر » تفسیرپژوهان مسلمان در طول تاریخ تلقیهای متنوع و متکثری از پدیده با کاستی هایی « تفسیر » اما آنچه بهنظر میرسد این است که تلقیهای تفسیرپژوهان از نشان میدهد که آنان در بحث از « تفسیر » مواجه است. مطالعه در غالب این تلقیها از روی آوردهاند و « تفسیر » چیستی تفسیر، بهجای تبیین پدیده تفسیر، به تحلیل واژگانی پاسخگوی پرسشها و نیازهای « غیرتفسیر » و « تفسیر » کوشش آنها در تمایزبخشی میان کامیاب و کارآمد نبودهاست. « تفسیر » امروز نیست و این تعاریف در تبیین واقعیت در ساحت تفسیرپژوهی مسلمانان، واژه تفسیر بهواسطه چندوجهیبودنش در معانی مختلف بهکار رفتهاست. این در حالیست که غالباً این معانی در هم می آمیزد؛ یعنی در گفتمان تفسیرپژوهی مسلمانان این تفکیکها چنانکه باید لحاظ نشده و کاربست واژه تفسیر در معانی گفتهشده بهدرستی تمایز نمییابد. اخلاق » از آنجا که پیش از پرداختن به پژوهشهای میانرشتهای مرتبط با تفسیر مانند داشت، در این پژوهش با تلقی ها و « تفسیر » باید تصور و درک درستی از پدیده « تفسیر تصوراتی که تفسیرپژوهان و مفسران مسلمان از مقوله تفسیر دارند آشنا میشویم و آنها را میسنجیم.پرسشهای اصلی این پژوهش این است که تعاریف مفسران و تفسیرپژوهان تا چه کامیاب و کارآمد بوده است؟ تفسیرپژوهان در فهم، « تفسیر » میزان در تبیین واقعیت دارند؟ در این « پدیده تفسیر » چه راهی رفتهاند و چه درکی از « تفسیر » بازشناسی و تبیین راه چه ساز و کار و قواعدی را بهکار بستهند؟ ترمینولوژی و مجموعه مفاهیمی که بهمثابه ابزارهای معرفتی برای تحلیل و تبیین تفاسیر تدارک دیدهاند، چه میزان روشن و کارآمد کدام است؟ « اخلاق تفسیر » در « تفسیر » است؟ تلقی اهمیت پژوهش حاضر در آشکارساختن کاستیهای راهبردی و رخنهها و آسیبهای روششناختی و معرفتشناختیِ ناظر به یکی از اضلاع و جنبههای تفسیرپژوهی؛ یعنی است.
۱۵۶۵۳.

امکان سنجی فقهیِ وقف حقوق معنوی با نگاهی به ماده 55 قانون مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فقه مدنی بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۷

کلید واژه ها: وقف مالکیت معنوی مالکیت فکری ماده 55 قانون مدنی ماده 58 قانون مدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۳ تعداد دانلود : ۴۹۲
فقیهان امامیه وقف را به «تحبیس اصل و تسبیل منفعت» تعریف کرده و اغلب یکی از شرایط موقوفه را عین بودن آن دانسته اند. به گمان برخی این پیش فرض، تعلق وقف به غیر اعیان را ناممکن ساخته، دایره موقوفات را محدود می نماید. در این نوشتار در پی پاسخ به این پرسش هستیم که آیا وقفِ ملک فکری و معنوی، مشروع است یا خیر؟ آنچه تصدیق گزاره مورد بحث را کمی دشوار می سازد، اولاً پیش فرض فقیهان مبنی بر لزوم عینی بودن متعلق وقف، و ثانیاً مشکوک بودن مالیت امور معنوی و به طور خاص محصولات فکری و در پی آن پیچیدگی اثبات مشروعیت در مالکیت فکری به عنوان یک حکم وضعی است. پس از ردّ یا توجیه مبدأ نخست و اثبات مبدأ دوم، پیوند میان وقف به عنوان یک عمل حقوقی و مملوک معنوی به عنوان موضوع آن، دشوار نخواهد بود. در مقاله پیش رو ابتدا تلاشی در جهت توسعه متعلق وقف به غیر اعیان داشته، آنگاه به اثبات مالیت محصولات فکری و مشروعیت مالکیت معنوی خواهیم پرداخت و در نهایت به این نتیجه نائل می شویم که وقف در مملوکات معنوی همچون اموال عینی امکان پذیر است.
۱۵۶۵۴.

بررسی حدود پوشش زنان در آیه اخفاء زینت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 81-96

کلید واژه ها: آیه 31 نور آیات حجاب پوشش زنان زینت در مسجد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۸ تعداد دانلود : ۳۴۲
پرداختن قرآن کریم به موضوع حجاب مانند اغلب مباحث اجتماعی، به شیوه تدریجی و براساس مبنای جامعه شناسانه است. خدای متعال بعد از بیان مباحث فطری و زیربنایی حجاب و فرهنگ سازی مناسب، با اشاره به نوع ارتباط زن و مرد و دستور به حفظ فرج و چشم، به بیان چگونگی پوشش و محدوده آن می پردازد. یکی از مهمترین آیات حجاب، آیه 31 نور است که به مباحث جزئی پوشش زنان در برابر نامحرم اشاره دارد. این آیه با وجود تفاسیر متعدد، به خاطر اطلاق برخی کلمات آن و عدم بیان مصادیق جزئی و روایات متفاوت، مورد مناقشه فراوان قرار گرفته است، به ویژه در قرون اخیر به دلیل رواج فرهنگ غربی و نوع نگاه متفاوت به زنان، گروهی تفاسیر رایج پیرامون آیه و نوع پوشش زنان مسلمان را زیر سوال برده و با بیان شبهات، برداشت های متفاوتی را از آیه ارائه کرده اند. این پژوهش با توجه به بیان های متفاوت تفسیری و با در نظر گرفتن شبهات موجود، همراه با استفاده از روایات، آیه فوق را مورد بررسی قرار داده است.
۱۵۶۵۵.

کتا بشناسی انتقادی اوراد سیدعلی همدانی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال بیست و نهم خرداد و تیر ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۷۰) 99 - 109

کلید واژه ها: کتاب شناسی انتقادی اوراد سید علی همدانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۲۶۲
نسخ متعددی از اوراد فتحیه سید علی همدانی و شروح و گزیده های آن در ایران وجود دارد که محققان فقط یک نسخه اوراد فتحیه ، دو نسخه رساله الاوراد و یک نسخه اسناد اوراد فتحیه اشاره کرده اند، در حالی که تا کنون، سه نسخه از اوراد فتحیه ، پنج نسخه از رساله الاوراد ، پنج نسخه از شرح جعفری، چهار نسخه از شروح دیگر اوراد فتحیه ، چهار نسخه از گزیده اوراد فتحیه و هفت نسخه ناشناس دیگر از اوراد سید شناسایی شده که مجموعاً 28 نسخه است. نویسنده پس از مطالعه منابع مرتبط با آثار سید و بررسی فهرس تهای نسخ خطی تا جایی که در توان او بود، نسخ شناسایی شده را مطالعه و محتوای آنها را سنجید و پس از طبق هبندی و معرفی تمامی نسخ ب هدس تآمده، به نقد و تحلیل انتقادی فهرس تها و سخنان فهرست نویسان درباره آن نسخ پرداخت. برخی از فهرس تنویسان دو نسخه رساله الاوراد ، سه نسخه شروح اوراد فتحیه و یک نسخه گزیده اوراد فتحیه را اوراد فتحیه سید علی و دو نسخه ناشناس را شرح جعفری قلمداد کرده اند. معرفی 28 نسخه نویافته از اوراد سید علی و شروح و گزید ههای آن، گامی است برای دیگر محققان تا با همتی والا تصحیح و چاپ انتقادی اوراد سید علی و شروح و گزید ههای آن را سرلوحه کار خود قرار دهند. دستاورد این مقاله سعی دارد تا ضرورت تدوین کتا بشناسی انتقادی و ب هروز تمام آثار سید علی را به محققان گوشزد کند تا به واسطه آن، مخاطبان آ گاهی تازه و بیشتری درباره این عالم و عارف نامدار و آثار او به دست آورند.
۱۵۶۵۶.

تأملی در برداشتهای متفاوت از حدیث نبوی: «بُعِثْتُ إلَی الأحمَرِ و الأسوَد »

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال بیست و نهم خرداد و تیر ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۷۰) 145 - 149

کلید واژه ها: حدیث نبوی مفهوم حدیث جنّ انس بعثت پیامبر حدیث بعثت الی الاحمر و الاسود معنای حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۹ تعداد دانلود : ۳۰۲
یکی از احادیثی که در کتاب فرهنگ مأثورات متون عرفانی ) 1380 : انتشارات سروش( آمده، حدیث «بعثت الی الاحمر و الاسود » است که به نقل از کتاب مرصاد العباد آمده و به «برای سرخ [پوست] و سیاه [پوست] برانگیخته شد هام » ترجمه شده است. در این میان این پرسش مطرح م یشود که در زمان پیامبر )ص(، سرخ پوست چه مصداقی م یتوانسته داشته باشد؟ آیا احمر تنها به معنای سرخ است؟ آیا تنها معناهای احمر/ ابیض در این حدیث، سرخ پوست و سپیدپوست است؟ نویسنده نوشتار حاضر معتقد است که با جستجو و بررسی این حدیث در دیگر متون بتوان مفهوم مناسب تری نسبت به آنچه در فرهنگ مأثورات متون عرفانی آمده، به دست داد. وی در نوشتار پیش رو، تأملی در برداشت های متفاوت از این حدیث نبوی داشته و معنای درست حدیث را «به سوی جن و انس مبعوث شده ام » می داند.
۱۵۶۵۷.

انسان شناسی حافظ و دلالت های آن در تربیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۸ 5 - 27

کلید واژه ها: حافظ فلسفه تربیت عرفانی هدف محتوی روش معلّم و شاگرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۴ تعداد دانلود : ۶۵۹
هدف این پژوهش استنتاج هدفهای تربیت عرفانی حافظ، شاعر و عارف ایرانی قرن نهم هجری، متناسب با عقاید انسان شناسی اوست. بر این اساس اشعار عرفانی حافظ با روش تحلیلی و استنتاجی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که ویژگیهای انسان و اهداف تربیتی حافظ با آموزه های اسلامی انطباق دارد و حافظ با توجّه به آن، اهداف عرفانی خود را تبیین کرده است. محورهای اساسی اندیشه حافظ خدا، عشق و انسان با واسطه گری شریعت الهی و عقل است. انسان با نوشیدن شراب الهی به مستی اَزلی می رسد و هوای نفس، انسان را از جایگاه خود دور می-سازد؛ بنابراین انسان با خودشناسی، تهذیب نفس و شهود باطن، خداوند را نزدیکتر از همیشه احساس خواهد کرد؛ با پشتوانه اسلامی دیندار خواهد شد و با وحدتگرایی در همه ذرّات هستی خدا را می بیند و به همین دلیل به همه چیز عشق می ورزد. در نهایت انسان به عالیترین مدارج کمال خواهد رسید که دستیابی به جام جم است. در این حالت مظهر صفات الهی و خداگونه خواهد شد.
۱۵۶۵۸.

مطالعه تاریخی مراحل شکل گیری انگاره تواتر قرائات سبع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 175 - 195

کلید واژه ها: تواتر کتاب علی (ع) سرقت حدیث طبقه العامه قرائات سبع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۲۹۸
فهم چگونگی شکل گیری انگاره تواتر قرائات سبع، یکی از چالش های مهم دانش قرائات است. با وجود اینکه تاریخ و اسناد قرائات سبع نشان می دهد که این قرائات، دارای شرط تواتر نیستند، ولی این انگاره در بین اهل سنت، به صورت یک باور شایع در آمده است، تا آنجا که برخی، منکر آن را کافر دانسته اند. در این پژوهش، از روش مطالعه ساختاری تاریخی و با استفاده از ابزار توالی در مطالعه تاریخ، برای کشف زمینه های پیدایش این انگاره، بهره برده شده است. نیز تلاش شده تا به ارتباط بین تاریخ قرآن، با تاریخ اسلام و تاریخ حدیث، توجه شود. پیدایش انگاره تواتر قرائات سبع، اگر چه از موضوعات تاریخ قرآن به شمار می آید ولی با موضوعات مختلفی از تاریخ اسلام و تاریخ حدیث ارتباط دارد. توجه به این دو حیطه مرتبط، در بازگشایی ابهامات پیدایش این انگاره، راه گشا هستند. برخی ازاین موضوعات عبارتند از: کتاب علی(ع)، مشکل مدارالإسناد روایات فقهی اهل سنت، سرقت حدیث، نظام طبقه بندی جامعه در حکومت عباسیان،....
۱۵۶۵۹.

بررسی و تحلیل مقایسه ای مفهوم فرزانگی در نگاه مولوی و لائودزه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات عرفانی بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷ 137-174

کلید واژه ها: فرزانه مولوی فرزانگی تیپ شناسی لائودزه ادبیات عرفانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۷ تعداد دانلود : ۵۳۸
تیپ فرزانه (پیر خردمند/ حکیم/ قدیس/ فیلسوف شاه) با توجه به جایگاه آن در نظام اندیشگانی کارل گوستاو یونگ، کارل پیرسون و هیو- مار، مایرز- بریگز، جرجیوف و...، یکی از تیپ های شخصیتی است که از ادوار پیشین نیز محل توجه بوده است. فرزانگی نیز در مقام نظر و عمل به عنوان یک تیپ متمایز همواره مورد توجه ادیان و مذاهب از یک سو و نگره های عرفانی از سوی دیگر بوده است. با توجه به تحدید و تعریف فرزانه در متون عرفانی، باید گفت «فرزانه» درکنار پیامبران و اولیای الهی در مقام طبیبان دردهای معنوی انسان ها آمده و البته دارای کارکرد و اهمیت ویژه ای است. فرزانه که در قاموس دینی با عنوان انسان کامل، حکیم و پیر برنامیده شده، در متون گذشته دارای اهمیت و جایگاه خاصی بوده است؛ به گونه ای که یکی از دلایل و عوامل اصلی بحران های انسان معاصر را عدم حضور تأثیرگذار این تیپ شخصیتی برشمرده اند. در این مقاله، با توجه به احصای ویژگی های این دسته از تیپ های شخصیتی، دیدگاه دو شخصیت فرزانه و تأثیرگذار ایران و چین به صورت تطبیقی بررسی شده است؛ دو شخصیتی که با وجود مبانی، جهان بینی و نظام اندیشگانی متفاوت، نقش و کارکردهای مشترکی دارند و هریک نیز با توجه به دو اثر بزرگ و تأثیرگذار خویش، یعنی دائو دِ جینگ و مثنوی جهانی شده اند و هر دو بر نقش و اهمیت فرزانگی در قالب واژه/ مفهوم «شنگ ژن/ انسان مقدس» و «حکیم/ فرزانه» تأکید کرده اند. توجه به ساحت های پنج گانه مدنظر مولوی و لائودزه در تببین مقام فرزانگی نشان می دهد که این دو ضمن تشریح اوصاف و احوال این تیپ، با توجه به مبانی و جهان بینی متفاوت به ضرورت حضور و نمود آن در تبیین و تشریح درد و رنج انسان ها توجه کرده اند. مقاله در صدد است ضمن تأکید بر وجود تفاوت در نگره لائودزه و مولوی، نقش و کارکرد فرزانگان را در مهم ترین آثار این دو بررسی و تحلیل کند.
۱۵۶۶۰.

بانوی زهد و فضیلت؛ لیلا، مادر حضرت علی اکبر (ع)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۹

کلید واژه ها: کربلا لیلا (ع) مادر حضرت علی اکبر (ع) همسر امام حسین (ع)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ کربلا
تعداد بازدید : ۳۵۴۰۶ تعداد دانلود : ۲۴۱۰
لیلا دختر ابومرّة بن عروة بن مسعود ثقفی و میمونه دختر ابوسفیان، مادر حضرت علی اکبر (ع) و همسر امام حسین (ع) بود. وی یکی از مادران شایسته و برجسته تاریخ اسلام است که در تربیت فرزند برومند امام حسین (ع) حضرت علی اکبر، نقشی بسزا داشت. حضرت علی اکبر (ع) جوانی است که وجود مبارکش در حماسه شکوهمند کربلا با رشادت های قابل تحسینش، لرزه بر قلب سپاه ظلم و ستم می انداخت. لیلا از خاندانی بزرگ و با شرافت بود. جدّش عروه یکی از دو مرد بزرگ و صاحب مقام در نزد قریش به شمار می رفت و جایگاهش چنان بود که اذعان می داشتند چرا قرآن بر کسی مثل او نازل نشده است؟! در این نوشتار، شخصیّت والای لیلا، با اصل و نسبش معرفی شده و جایگاه شخصیّتی ایشان در منظر بزرگان و اهل بیت بیان گردیده است. همچنین مسئله حضور ایشان در کربلا مورد کاوش و بررسی قرار می گیرد. شیوه مورد استفاده برای انجام این پژوهش، روش تحقیق تاریخی توصیفی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای بوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان