درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۵۸۱ تا ۲٬۶۰۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۲۵۸۱.

واکاوی اندیشه های عرفانی عطار نیشابوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۸ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۷۲ 225 - 242

کلید واژه ها: عطار اندیشه عرفانی وحدت وجود توبه تشبیه و تنزیه و تناقض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۴۰
شیخ فریدالدین عطار نیشابوری (618-540 ه.ق) آفریننده ی مثنوی های بزرگ عرفانی است. منطق الطیر، مصیبت نامه، الهی نامه و اسرار نامه عالی ترین آثار عطار نیشابوری هستند که اندیشه های عرفانی را با زبان رمز در خود جای داده اند. این مقاله با عنوان «بررسی اندیشه های عرفانی عطار نیشابوری» جهت وصول به اهداف به تبیین اقوال و آرای عطار نیشابوری در باب مسائل گوناگون عرفانی پرداخته است. وجود تناقض ها و پارادوکس های گوناگون، اندیشه ی عرفانی «موتوا قبل ان تموتوا»، داستان عرفانی شیخ صنعان، بحث توبه، تشبیه و تنزیه ذات اقدس الهی، وحدت وجود همه مباحث عرفانی نابی هستند که در آثار عطار مخصوصاً در چهار اثر ذکر شده به خوبی دیده می شوند. کوشش شده است با ذکر نمونه ها و شواهد شعری و ذکر ابیات و توضیح آن ها بحثی جامع به شیوه ی توصیفی و تحلیلی از این اندیشه ها و مباحث عرفانی ارائه شود.
۲۵۸۲.

چاپ نوشت ۲ : قرآن بهرامی و نگاهی به کتابت های اعلای چاپ نویسی پرکار ا ما مهجور (احمد بن محمد تبریزی)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ مرداد و شهریور ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۹۵) 41 - 67

کلید واژه ها: قرآن قرآنهای چاپی چاپ سنگی کتابت خوشنویسی احمد بن محمد تبریزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۶۵
در این مقاله ضمن اشاره ای اجمالی به اولین تلاش ها در اروپا و جهان اسلام برای چاپ قرآن اطلاعاتی هرچند اندک در خصوص چاپ و انتشار اولین قرآنهای چاپی ایران ارائه شده است و در بخش اصلی مقاله به معرفی یکی از اولین قرآنهای چاپ سنگی در شهر تبریز به قلم یکی از خوشنویسان پرکار و هنرمند آن دوران پرداخت ه و در انتها فهرستی از آثار کتابت شده توسط او به ترتیب تاریخی انتشار ارائه شده است.
۲۵۸۳.

مقایسه تطبیقی وجوه شباهت فی مابین «طلب» در ساحت معنوی (دعا) با «تقاضا» در ساحت مادی (دیزاین)

نویسنده:
منبع: دعاپژوهی سال ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳ 17 - 38

کلید واژه ها: دعا دیزاین حاجت نیاز تقاضا طلب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۵۳
نیازهای انسانی به عنوان بن مایه و بستر اندیشه برای برنامه ریزی و حیات، همواره از اهمیتی گریزناپذیر برخوردار بوده اند. از این رو نیاز را می توان، به مثابه نیروی محرکه یک سیستم تشبیه کرد که نقطه شروع فرایند مطالبه و درخواست بشر، رکن اصلی و وجه مشترک در دعا و دیزاین می باشد. در ایدئولوژی اسلامی، سبک زندگی مومنانه، دارای یکپارچگی در ساحت مادی و معنوی است و از این رو دارای شباهت هایی قابل تطبیق با فرایندهای تفکر طراحی می باشد. نیاز و تقاضا به عنوان ارکان اصلی دعا و دیزاین، عدم قطعیت و تحمل ابهام، طی دوره نهفتگی و صبر فعال، فرایندی بودن و بداعت در طراحی، از مهم ترین وجوه اشتراک در قیاس تطبیقی دعا و دیزاین است. فرایند طراحی، فرایندی خلاقه و در راستای پاسخ به نیاز و تقاضای کاربر است. خلاقیت از صفات ربوبی بوده و خلق کردن امری قدسی تلقی می گردد. استجابت دعا و یافتن راه حل خلاقانه در مسائل طراحی، بر پایه نیاز دعا کننده و کاربر، نیازمند برنامه ریزی و طراحی در ساحت معنویت است که طی فرایندی در ساحت مادی نمود می یابد و موید تاثیر عوامل غیرمعرفتی بر معرفتی است.
۲۵۸۴.

بررسی نقش اسماء خداوند بر حوزه های وجودی، معرفتی و عملکردی انسان از دیدگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت صدرایی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 189 - 202

کلید واژه ها: اسمای خداوند انسان نقش معرفتی و عملی قوس نزول و صعود ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۶۵
در حکمت متعالیه ملاصدرا، نظام آفرینش تجلی اسمای الهی است. اصول و حقایق صوری که در عوالم موجودند، در ذات حضرت الوهیت وجود دارند و این حقایق از مرتبه ذات به عالم اسماء و صفات و از آنجا به عوالم دیگر تنزل کرده اند. در میان موجودات، انسان چون مظهر اسم جامع »الله» است، اهمیت ویژه تری دارد. تأثیرات اسمایی در قوس نزول، جنبه آفرینشی دارد و در قوس صعود، اثرات معرفت شناسانه و عملکردی بر انسان دارد. از جمله تأثیرات معرفتی اسماء در قوس صعود: درک فقر ذاتی انسان، ارتقای درجات و کمالات وجودی و از جمله آثار رفتاری اسماء عبارت است از: اجابت نیازهای انسانی در حوزه هدایت فردی، خود را در محضر حق دیدن و اعتدال در رفتار، تصرف انسان در هستی و پاسخ به نیازهای انسانی در حوزه هدایت اجتماعی و سیاسی. روش توصیفی- تحلیلی به عنوان روش مختار نوشتار استفاده شده است.
۲۵۸۵.

کارکردهای وجودشناسانه بعد جسمانی انسان از منظر ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۶ بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۷) 51 - 64

کلید واژه ها: انسان شناسی کارکردهای وجودی بعد جسمانی انسان نفس و بدن اعمال بدنی ملاصدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۲۸
در انسان شناسی صدرایی بُعد جسمانی انسان از زوایای مختلفی دارای اهمیت است اما در این نوشتار به یکی از ابعاد مهم آن، یعنی «کارکردهای وجودی» پرداخته شده است. ملاصدرا در آثارش بخشی مجزا را به کارکردهای بعد جسمانی انسان اختصاص نداده و حتی به آن تصریح نیز نکرده ولی میتوان از آراء او این کارکردها را استخراج نمود. پس از فحص و جستجو در آثار صدرالمتألهین این نتیجه بدست می آید که بعد جسمانی انسان نزد او کارکردهای مهمی از منظر وجودشناختی دارد، ازجمله: تحصیل ایمان، ارتقا و تحول انسان، اختیار، انجام افعال متضاد، تحقق افعال نفسانی و عقلانی، عمارت و آبادانی دنیا، تحقق نظام احسن، هویت بخشی به نفس، تشکیل هویت انسان کامل و برخی از نقشهای متناقض نما همچون مبدأ شرور و مبدأ رهایی از شرور و موارد دیگر. این مقاله که بر اساس روش کتابخانه یی و تحلیل محتوا نگارش یافته، علاوه بر اثبات اهمیت و ضرورت بعد جسمانی انسان در جهان خلقت، نشان میدهد که نقش و کارکرد بعد جسمانی انسان از منظر وجودی، دارای ابعادی گسترده است و ساحتهایی مهم از عالم هستی را در بر میگیرد.
۲۵۸۶.

دراسه السّیاق العاطفی لنهج البلاغه بناءً على نظریّه تحلیل الخطاب من وجهه نظر جون أوستن (رساله 62 أنموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و پنجم یهار و تابستان ۱۴۰۱ (۱۴۴۳ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 113-137

کلید واژه ها: تحلیل الخطاب السیاق النسیج العاطفی نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۴۰
ومن الثابت أنّه لا یمکن تحدید حقیقه العدید من الجمل الإخباریه أو زیفها ولکن ما یمکن أن تفعله مثل هذه الجمل کما اعتقد أوستن أنّ إصدار البیان یتطلب متحدثاً ینتج أجزاء من الکلام یُدعى الفعل التعبیری حیث یؤثر على المخاطب؛ هذا التأثیر هو نفس الفعل غیر التعبیری، أو تحلیل الخطاب الّذی یعود إلى نفس هذا التأثیر ألا وهو الفعل غیر التعبیری وردّ فعل المخاطب على الفعل غیر التعبیری هو فعل ما بعد التعبیری. بلغه أخری، یعنی استعمال الکلام لدی المخاطب سوف یجعله یتوسّع أو یضیّق ومن ثمّ یخضع لعاطفته وانفعاله خاصّه إذا کان الکلام حول الإنسانیه والحرّیّه والدیمقراطیه وأمثالها. الهدف من هذه الدراسه هو التحقیق فی خطاب السیاق العاطفی فی نهج البلاغه لمعرفه ما إذا کانت نظریه تحلیل الخطاب استخدمت لفهم رساله 62 لأمیر المؤمنین (ع) فهماً أفضل؟ وما هو مکان السّیاق العاطفی فی أقوال سماحته؟ تشیر النتائج إلى أنّ الإمام (ع) یحاول نقل المفاهیم إلى المخاطب من خلال تحلیل الخطاب الّذی یشبه الفعل غیر التّعبیری فی نهج البلاغه. کما أنّ السیاق العاطفی یهدف إلی إقناع المستمع ویجعله یبادر إلی التفکیر فی المضمون الدّاخلی للخطاب. فی هذا المقال، جرت محاوله للتّعبیر عن الخطاب تحدیداً باستخدام المنهج الوصفی _ التحلیلی والاعتماد على الدّلالات، ثم التّعبیر عن السّیاق العاطفی للرّساله وفحص الجمل المستخدمه فی نهج البلاغه فی إطار النظریه المذکوره من وجهه نظر أوستن.
۲۵۸۷.

رابطه «انسان» و «جهان» در تطبیق نظرگاه ملاصدرا و رورتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت صدرایی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 33 - 50

کلید واژه ها: ملاصدرا رورتی فیزیکالیسم غیرتقلیل گرا تشأن انسان جهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۱۶۶
بر طبق نظر رورتی، مشکل اصلی سنت فلسفی ما این تصور افلاطونی است که انسان دارای ذات شیشه ای است که به وسیله آن جهان اطرافمان را منعکس می سازیم و این نگاه به انسان، منجر به دوگانگی ذهن و عین و در نهایت جدایی انسان از جهان می شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیل محتوا به این مسئله می پردازد که ماهیت انسان و جهان در اندیشه رورتی چگونه توصیف می شود که منجر به یگانه انگاری می شود و نقد ملاصدرا بر این نگاه براساس چه مبانی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در فیزیکالیسم غیرتقلیل گرای رورتی، تمام خطوط فیمابین انسان و جهان حذف و فقط رابطه عّلی بین آنها برقرار می شود، اما ملاصدرا دوآلیسم جسم و نفس را نمی پذیرد و قائل به نوعی رابطه وجودی انسان با عالم است که نفس چیزی جز بدن به کمال رسیده نیست و بدن مرتبه نازل نفس می باشد.
۲۵۸۸.

احتکار در فقه اسلامی و سیره علوی و بررسی قول مشهور در سعه و ضیق موارد آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره ۱۸ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 807 - 838

کلید واژه ها: احتکار سیره علوی فقه اسلامی قاعده لاضرر موارد احتکار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۰۳
با توجه به روایات و کتاب های فرهنگ لغت، خرید یا ذخیره کردن آذوقه مورد نیاز مردم و جلوگیری از عرضه آن به منظور گران شدن قیمت، احتکار به شمار می آید؛ فقها با اینکه همگی در مرجوح بودن احتکار، اتفاق نظر دارند، در حکم تکلیفی آن هم رأی نیستند، نظر مشهور حرمت است؛ ولی برخی بزرگان فقه آن را مکروه می دانند؛ البته نظر درست همان قول مشهور است، چراکه روایات لعن و مجازات محتکران از طرفی، و در ردیف قرار دادن آنان با شاربان خمر و سارقان از طرف دیگر، به هیچ وجه با کراهت سازگاری ندارد؛ اگرچه مشهور بین فقها، احتکار بنابر مفاد روایت سکونی، منحصر در شش مورد گندم، جو، خرما، مویز، روغن نباتی و روغن زیتون است، به نظر می رسد نباید جمود بر الفاظ کرد و باید گستره احتکار را بیش از آن دانست؛ چراکه به موجب عهدنامه امام علی(ع) به مالک اشتر که در آن ملاک احتکار ضرر به دیگران ذکر شده است و نیز با توجه به قاعده لاضرر، احتکار نمی تواند به موارد مزبور منحصر باشد، بلکه موارد ضروری غیرخوراکی را نیز شامل می شود.
۲۵۸۹.

بررسی چکامه های نزار قبانی در پرتو مفهوم بحران هویت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره ۱۲ بهار و تالستان ۱۴۰۱ شماره ۲۴(پیاپی ۸۲) 267 - 296

کلید واژه ها: بحران هویت جهان معاصر عرب تعارض خودباختگی نزار قبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۸۳
هویت، انگار ه ای شخصیتی و ذهنی است که فرد در واکنش به پرسش «کیستی و چیستی» زیست خود ارائه می دهد. این مفهوم در بستر جامعه، شخص را به تفکر درباره شناخت شخصیت خویش وادار می کند و سبب می شود تصویری از کیفیت و کمیت شعور، کردار و رفتار خود به نمایش بگذارد. این مقوله باعث می شود که انسان با تأثیر پذیری از مسائل روحی و روانی خود و جامعه، درک بهتری نسبت به شرایط مختلف داشته باشد. هویت در بادی امر از جمله ریشه ای ترین مضامین فرهنگی- شخصیتی به شمار می رود که با توجه به انواع گوناگون آن می تواند در معرض آسیب قرار گیرد و بحران هایی را برای شخص و اجتماع به بار آورد. در جهان معاصر عرب، وقوع تحولات و حوادث مهم در جامعه، هویت فرد عربی را با تعارضاتی روبرو کرده و آسیب هایی را برای او به همراه آورده است که بحران هویت یکی از پیامدهای ناگوار آن است. نزار قبانی از جمله بزرگ ترین شاعران عرب است که این پدیده در گستره شعری او آشکار گشته است. آنچه در این تحقیق اهمیت دارد، درک این مسئله است که چه عواملی در اندیشه قبانی زمینه ساز ایجاد بحران هویت و سرگشتگی در انسان و پیکره جهان عرب و زبونی آنان در میان جهانیان شده است. در این راستا هدف نویسندگان از نگارش پژوهش پیش رو این است که با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ابعاد مختلف این بحران (فردی، ملی- قومی) در اشعار این شاعر و همچنین نحوه نگرش وی به این موضوع بپردازند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که عوامل زیر در ایجاد بحران هویت قومی و ملی در سروده های این شاعر نقش اساسی دارد: 1- فضای نابسامان و پر تشتت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، 2- ناسازگاری میان منافع نظام سلطه و فرد، 3- مبتلا شدن اعراب به بحران هویت فردی (نزار شعر خود را شناسنامه و هویت خویش معرفی می کند که به کمک آن در پی احیای هویت اصیل عرب هاست)، 4-  بی کفایتی، انفعال و ناکارآمدی سران عرب و شکست آنان از اسرائیل و رخنه بیگانگان به خاک این کشور ها، 5- مشکلات اقتصادی، 6- تشتت، سر گردانی و از بین رفتن عظمت گذشته اعراب و نماد های قومی آنان.
۲۵۹۰.

امانت بودن قدرت در حکومت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۱ مهر ۱۴۰۱ شماره ۲۹۸ 21-32

کلید واژه ها: امانت ودیعه قدرت نظارت حکومت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۹۵
وقوع انقلاب اسلامی و مرجعیت فقه در عرصه های سیاسی و اجتماعی، به پدیداری مسائل و چالش های جدید فقهی انجامید که یکی از آنها نحوه تنظیم روابط افراد با دولت است. در دانش غربی، این مسئله در قالب های گوناگونی ازجمله قرارداد اجتماعی مطرح گردیده بود. ازآنجاکه قدرت سیاسی به نحوه تنظیم روابط افراد با دولت مربوط می شود؛ پرسش اصلی آن است که از دیدگاه فقهی، قدرت در حکومت اسلامی چه ماهیتی دارد؟ درواقع پرسش آن است که رابطه دولتمردان با شهروندان تحت چه عنوان فقهی قرار می گیرد، تا درنتیجه ضوابط و هنجارهای آن نیز معلوم گردد. این مقاله با روش توصیف و تحلیل تلاش می کند تا به این پرسش پاسخ دهد و بدین منظور به تحلیل محتوای کلام فقیهان و ریشه یابی ادله آشکار و پنهان به کاررفته در آن و توسعه دادن آن می پردازد. نتیجه تحقیق نشانگر آن است که از دیدگاه فقهی، رابطه افراد با دولت در قالب عقد شرعی امانت (ودیعه) قرار می گیرد. اندک فقهای معاصر به صورتی گذرا به امانی بودن قدرت در حکومت اسلامی اشاره کرده اند؛ اما در این مقاله ادله و پیامدهای این مدعا بررسی می گردد. ازجمله پیامدهای امانی بودن قدرت، لزوم احراز امانت داری کارگزاران، نظارت بر آنان و لزوم ضمان در صورت ارتکاب تخلف از سوی آنان است.
۲۵۹۱.

بایسته های نقش آفرینی حکومت دینی در دینداری مردم از نگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۰ ۱۳۹-۱۱۷

کلید واژه ها: حکومت دینی دینداری خانواده عدالت بسترسازی دشمن شناسی عدم سیطره نااهلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۱۶۹
از دیدگاه آموزه های وحیانی، «تربیت» یکی از شئون و وظایف انبیا بیان شده است. حکومت به عنوان یکی از ضرورت های اجتماع انسانی نقش مهمی در تحقق این امر دارد. حکومت دینی برای نقش آفرینی در این زمینه، نقش بستری، مانع زدایی، هدایت گری تبلیغ و ترویج و اموراجرایی برای تحقق دینداری در میان مردم ایفا می کند. از این رو، این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ایی در پی تبیین مولفه هایی است که حکومت دینی می بایست در ارتقاء دینداری مردم بکار گیرد. بر مبنای اثبات فرضیه های تحقیق، بررسی ها نشان می دهد که حکومت دینی با فراهم نمودن شرایط و توجه به بایسته های ایجابی مانند اجرای عدالت، تحکیم بنیان خانواده، تبیین درست باورهای دینی، شناساندن الگوها، و بسترسازی از طریق مانع زدایی و توجه به امور سلبی مانند چیره نشدن نااهلان و شناساندن دشمنان آشکار و نهان. موجب تقویت و بالارفتن سطح دینداری شود. هرچند بایسته های ایجابی و سلبی دیگری نیز می توان برشمرد اماتلاش شده برخی از مهمترین موارد ذکر و تبیین گردد.
۲۵۹۲.

کارکردهای معرفتی بُعد جسمانی انسان از دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات عرفانی بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۵ ۱۴۸-۱۲۵

کلید واژه ها: بُعد جسمانی خداوند عالم معرفت ابن عربی ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۰۸
نقش و کارکرد بُعد جسمانی انسان در ابعاد مختلف پس از اثبات ضرورت بعد جسمانی انسان، از مسائل مهم و قابل توجهی است که هرچند در فلسفه ملاصدرا و عرفان ابن عربی به آن اشاره مستقیمی نشده و باب مستقلی به آن اختصاص نیافته، از آراء و مبانی این دو دانشمند قابل استخراج است. از جمله این کارکردها می توان به کارکردهای معرفتی و نقش بعد جسمانی انسان در فرایند شناخت و معرفت اشاره کرد. این مقاله که بر اساس روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا نگاشته شده، بر آن است که موارد متعدد کارکردهای معرفتی بعد جسمانی انسان را از منظر ابن عربی و ملاصدرا استخراج نموده و میان آن ها از منظر این دو شخصیت، ارزیابی مقایسه ای بنماید. در نهایت این نتیجه به دست آمده است که بعد جسمانی انسان نزد این دو دانشمند از جهت معرفتی نقش مهمی در تحقق مقوله علم و معرفت و توابع آن، شکل گیری تخیل در انسان به عنوان یکی از مواد کسب معرفت، شناخت خداوند به عنوان عالی ترین موضوع معرفت و شناخت عالم و حقایق باطنی آن به عنوان موضوعی فراروی انسان دارد. این مقاله نشان می دهد که از منظر ابن عربی و ملاصدرا گذشته از اشتراکات زیادی که درباره کارکردهای بعد جسمانی انسان در تحصیل علم، شناخت خداوند و عالم وجود دارد که حاکی از تأثیر ملاصدرا از ابن عربی نیز هست، اختلافاتی هرچند اندک نیز در نحوه تبیین بر اساس مبانی و آراء آن دو دیده می شود.
۲۵۹۳.

اشتراکات دستگاه کلامی امامیّه واشعریّه در مبانی و روش استنباط از قرآن وحدیث(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۳ 281 - 206

کلید واژه ها: دستگاه کلامی امامیه اشعریه روش مبانی استنباط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۱۱
دستگاه های کلامی براساس میزان توجهشان به عقل و نقل در کشف باورهای اعتقادی ، به سه مکتب مهم عقل گرا ، نقل گرا ومکتب جامع تقسیم می شوند که در این میان دو دستگاه کلامی امامیه و اشعریه از طرفداران مکتب جامع به شمار می آیند و به هر دو منبع عقل و نقل توجه داشته اند. در نتیجه این دو دستگاه برای استنباط ازمنبع نقل، مبانی و روش هایی دارند.در نوشتارپیش رو در ضمن دو گفتار به تبیین روش ها ومبانی مشترک آنها دراستنباط از نقل(قرآن وحدیث) پرداخته ایم . مصونیت قرآن کریم از تحریف ،تمسک به خبر واحد دراعتقادات ،بهره گیری از نقل متواتر وتمسک به نقل در جایی که عقل راهی ندارد از مبانی مشترک دو دستگاه به حساب می آید وهمچنین ظهورگیری ،دلالت التزامی ،حل تعارض مفهومی میان دو متن واستدلال پذیر کردن متن از اشتراکات روشی این دو دستگاه به شمار می رود
۲۵۹۴.

مبانی اثبات حجیت اجماع حدسی با تأکید بر دیدگاه های حضرت آیت اللّه خامنه ای مدظله العالی

نویسنده:
منبع: پژوه نامه فقه و علوم اسلامی دوره ۱ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۲ 23 - 46

کلید واژه ها: اجماع حدسی حساب احتمالات ملازم عادیه اطمینان قاعده لطف آیت الله خامنه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۸۱
اجماع حدسی به عنوان یکی از اقسام اجماع در استنباطات فقهی مورد استناد فقها قرار گرفته است. در لسان فقهای امامیه چهار مبنای اساسی برای اثبات حجیت این نوع از اجماع بیان شده که صرفاً دو مورد آن یعنی مبنای حساب احتمالات و ملازم عادیه مورد پذیرش واقع شده است. همچنین آیت اللّه خامنه ای نیز اصل اجماع حدسی را به عنوان کاشف پذیرفته اند؛ هرچند متعرض مبنای پذیرش آن نمی شوند.
۲۵۹۵.

عوامل ظهور و شیوع معنویت های نوپدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 123-140

کلید واژه ها: معنویت های نوظهور دوره مدرن و پسامدرن هویت فردی و جمعی مرگ سوژه فردگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۱۷۸
یکی از ویژگی هایی که عصر حاضر را متمایز و برجسته کرده، ظهور و شیوع جنبش ها و گرایش های معنوی بسیار متنوع و جدید است که با تفاسیری نو از هستی، انسان و حیات او، هویتی جدید برای خود ساخته و پرداخته اند. فراگیری و گسترش روزافزون این گرایش های معنوی نوین، ما را بر آن می دارد که به علل ظهور و شیوع آنها بپرد ازیم. عموم جامعه شناسان این گرایش های معنوی را ادیان جدید معرفی کرده اند. به همین دلیل، ابتدا سعی کرده ایم تعریفی از این نوع ادیان به دست دهیم؛ سپس برحسب تعاریف ارائه شده، اسباب و عوامل ظهور و شیوع این معنویت ها را با توسل به مشاهدات و تحلیل و تبیین یافته های موجود، چه در درون این جنبش های نوظهور و چه با توجه به شرایط متفاوت جامعه امروزی بررسی کنیم؛ آنگاه به ارزیابی مدرنیسم و پسامدرنیسم، نفی سنت و بسط فردگرایی پرداخته ایم و اینکه چگونه پسا مدرنیته در برخی از خصوصیات خود، نسخه رادیکال شده مدرنیته است و با نفی موجودیت سوژه مستقل و آگاه و نفی هر فراروایتی، بستر انواع تبیین های معنوی را مهیا کرده است. در ادامه به اسباب و عواملی چون فقدان معنا در زندگی و عدم رضایت از سبک زندگی مدرن، بحران هویت، وجود فناوری های جدید مثل اینترنت و... پرداخته شده؛ سپس از جنبش هایی که در بستر و راستای سیر مدرنیته و همسو با آن و کمک به آن پدید آمده اند نیز سخن به میان آمده است.
۲۵۹۶.

Islamic Model of Peaceful Coexistence amongst Human Beings(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۹, Issue ۳۱, Summer ۲۰۲۲ 93 - 144

کلید واژه ها: Peace Studies peaceful coexistence Islamic Peace Model

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۱۰
SUBJECT AND OBJECTIVES : One of the main contemporary issues worldwide is to achieve sustainable peace wherein people of different cultures are at peace with one another. In such a situation, it is expected that Islam, as the last and perfect divine religion, will provide solutions for various issues and problems that are in the way of human life, and this article was written with this purpose. METHOD AND FINDING : In this qualitative research, which is a type of exploratory study, the religion of Islam strives not only to correct the apparent behavior of human beings towards each other; but also looks at the problem at its core and provides a solution for them. In other words, the model lays the foundation for Islamic culture that manifests peaceful coexistence in human action and is in line with the ultimate human goal. The Islamic model of peaceful coexistence among human beings uses the traditional categorization of Islamic teachings of theology (worldview), jurisprudential (the dos and don'ts), and ethics (the paramount of human potentials), that these elements are interconnected. In such a way that the model firstly refines the self and then the society. CONCLUSION : The results show that the Islamic model has the ability to lay the foundations of peaceful coexistence among human beings.
۲۵۹۷.

Studying the Exclusions (Mustathniyāt) of Surat al-ʿAnkabūt(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۲, Issue ۲ - Serial Number ۴, February ۲۰۲۲ 41 - 51

کلید واژه ها: Surat al-Ankabūt cause of revelation discrete revelation continuous revelation Exclusions (Mustathniyāt) of Surah

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۳۴
The existence of several causes of revelation for the first verses of Surat al-ʿAnkabūt and verse 60 of this surah, and talking about hypocrisy and migration (Hijrat) in this surah have caused some commentators to believe in the discrete revelation of it. While the multiplicity of causes of revelations about a verse leads to them becoming distrustful and invalid. Proposed reasons for rejecting these causes of revelations are: their multiplicity on a fixed subject, the existence of conflicting narrations, the anxiety in the mentioned narrations, having additional sections in some narrations compared to others, lack of coordination of cause of revelations in assigning the cause of the revelations to a specific verse or specific person, the existence of some causes of revelations of the excluded verses that shows they are Makki in opposition to the Quran and syntactic reasons based on the connection and coherence of the excluded verses with previous and subsequent verses. In this research, through descriptive-analytical method the causes of the excluded verses of Surat al-ʿAnkabūt have been criticized and the reasons of those who believe in exceptions have been rejected.
۲۵۹۸.

رویکردهای اخلاقی در تعین دیه و ارش با تکیه بر اولویت های پزشکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 59 - 74

کلید واژه ها: ارش اصول اخلاقی پزشکی قانونی جراحات خسارت معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۱۸۸
تعیین دیه و ارش درزمینه نوع و میزان جنایات و عوارض ناشی از آن از وظایف مشترک پزشکی قانونی و سیستم قضایی است, لذا اظهارنظر پزشکان قانونی با رعایت اصول علم پزشکی و پایبندی به رویکردهای اخلاقی مربوط به حوزه پزشکی و حقوق می تواند در جهت اجرای هرچه بهتر عدالت و احقاق حقوق مادی, معنوی و اخلاقی مجنی علیه راهگشا باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و باهدف بررسی موارد متناقض تعیین دیات بر اساس علم پزشکی و رعایت موازین اخلاقی، ابتدا به بیان ارتباط اخلاق با فقه، حقوق و پزشکی قانونی پرداخته و سپس مصادیقی از این موارد متناقض را مورد تجزیه وتحلیل قرار داده است، درنتیجه بازنگری قوانین مربوط به دیات با عبور از کانال مقتضیات زمان و با در نظر گرفتن رویکردهای علم روز و رعایت اصول معنوی و اخلاقی در راستای جبران ضررهای مادی و معنوی حاصل از آسیب های جسمی و روحی ضرورت می یابد.
۲۵۹۹.

برابری در آراء و نظرات شورای نگهبان با تاکید بر کرامت انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 207 - 236

کلید واژه ها: کرامت انسانی شورای نگهبان برابری نابرابری تبعیض مثبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۱۲۳
امروزه برابری حقوقی کرامت محور، نقش بی بدیلی در حقوق بشر نوین یافته است. از این رو، از یک طرف، در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اصول متعددی از جمله بند نهم اصل سوم و اصول نوزدهم و بیستم به اصل برابری پرداخته و از طرف دیگر شورای نگهبان به عنوان نهاد صیانت از قانون اساسی به هنگام تطبیق قوانین و مقررات با شرع و قانون اساسی باید این اصول را مدنظر قرار داده و به آنها استناد نمایید. در این پژوهش با رویکردی توصیفی-تحلیلی، سعی بر آن است تا جایگاه برابری از منظر کرامت انسانی در نظرات شورای نگهبان مورد بررسی قرار گرفته تا مشخص گردد شورای نگهبان در آرا و نظرات خود تا چه حد به این اصل مبنایی استناد داشته و حقوق مصرح در فصل دوم قانون اساسی را تضمین نموده است؛ چراکه کرامت انسانی، بنیاد برابری حقوقی بوده و انسانها از حیثیت برابری برخوردار و در نتیجه در حق ها نیز برابرند. مطالعه نظرات شورای نگهبان از ابتدای انقلاب تاکنون نشان می دهد که این شورا در نظرات خود در موارد متعددی به اصل برابری و منع تبعیض استناد داشته است؛ اما نکته قابل تأمل این است که نوع نگرش شورا به اصل برابری، گاهی صرفاً شکلی است و برابری ماهوی و تبعیض مثبت در مواردی نادیده گرفته شده است.
۲۶۰۰.

تحلیل و انتقاد پنج دلیل از ادله بطلان تسلسل بینهایت علل فاعلی در أسفار أربعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۶ بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۷) 39 - 50

کلید واژه ها: علیت تسلسل بینهایت علل فاعلی برهان طرف و وسط برهان تطبیق برهان اسد اخصر برهان تضایف اسفار اربعه ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۷۲
در این نوشتار پنج دلیل از دلایل اصلی و مهم ملاصدرا برای بطلان تسلسل بینهایت علل فاعلی مورد بررسی و نقد قرار میگیرد. نظر به اینکه بسیاری از فلاسفه از این اصل بمنظور اثبات واجب الوجود بهره برده اند، بررسی اشکالات وارد بر دلایل آن، بلحاظ ارتباط با اثبات وجود خدا، از اهمیت بسزایی برخوردار است. به این منظور، چهار دلیل بطور مستقل تقریر و نقد شده و دلیل پنجم، از نظر محتوا و شیوه» نقد، بدلیل چهارم بازگردانده شده است. این دلایل عبارتند از: «برهان طرف و وسط»، «ب ره ان تط بیق»، «ب رهان اس د و اخص ر»، «ب ره ان تضایف»، «برهان تضایف». اشکالات وارد بر ادله بطلان تسلسل و اهمیتی که بطلان تسلسل علل فاعلی در برخی از دلایل اثبات ذات الهی داشته ، فلاسفه اعم از اسلامی و غربی را واداشته تا بدنبال ادله یی دیگر برای اثبات وجود خدا باشند که بر ابطال تسلسل علل متکی نباشد، و در این راه موفقیتهایی بدست آورده اند. در پایان این مقاله، بدون ورود به بحث درباره» آن دلایل، ضمن جمعبندی و نتیجه گیری، به دو دلیل مشهور اشاره شده که عبارتند از: «برهان صدیقین ملاصدرا در فلسفه اسلامی» و «برهان وجودی آنسلم در فلسفه غرب»؛ این دو دلیل، شبه لمی و تحلیلی میباشند و ویژگی ادعا شده درباره دلایل مزبور اینست که متکی بر هیچ مقدمه یی که نیازمند اثبات باشد، نیستند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان