درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۰٬۷۸۱ تا ۲۰٬۸۰۰ مورد از کل ۷۳٬۵۱۴ مورد.
۲۰۷۸۱.

بررسی دیدگاه استاد لاریجانی در معناشناسی و هستی شناسیِ الزام اخلاقی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: آیین حکمت سال هشتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۰

کلید واژه ها: مفاهیم اخلاقی فرااخلاق الزام اخلاقی هستی شناسی اخلاق معناشناسی اخلاق

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
تعداد بازدید : ۷۸۵ تعداد دانلود : ۳۳۳
فرااخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق میپردازد؛ فرااخلاق چهار مبحث ذیل را دربرمی گیرد: معناشناسی اخلاق، معرفت شناسی اخلاق، هستی شناسی اخلاق و مباحث منطقی. مهم ترین بخش در معناشناسی اخلاق و تحلیل مفاهیم اخلاقی مفاهیمی هستند که در محمول جمله های اخلاقی به کار می روند و مفاهیم ارزشی و الزامی را دربرمی گیرند. مفاهیم ارزشی مانند «خوب» و «بد» است و مفاهیم الزامی مانند «باید»، «نباید» و «وظیفه». هستی شناسی اخلاق از وجود و نحوه وجود مفاهیم و جمله های اخلاقی بحث می کند. درباره «الزام اخلاقی» مقاله های زیادی نگاشته شده است، ولی این تحقیق با تفکیک حیث معناشناسی از هستی شناسی مفهوم «الزام اخلاقی» دیدگاه استاد لاریجانی را بررسی می کند. ایشان با تفکیک مباحث معناشناسانه از هستی شناسانه «الزام اخلاقی» قدم مؤثری در تبیین مباحث فرااخلاقی برداشته است. نظریه ایشان در «الزام اخلاقی» شبیه نظریه جورج ادوارد مور در «خوب اخلاقی» است. بنابراین، ایشان در معناشناسی شهودگرا و در هستی شناسی واقع گرا به حساب می آید. اما مشکل این نظریه ادعایی بودن آن و ارائه نکردن دلیل معتبر است. تنها دلیل ایشان ارجاع به وجدان است ولی مخالف این نظریه نیز می تواند به وجدان تمسک جوید
۲۰۷۸۲.

کاوشی در پیدایش و پژواک شعر انقلاب یمن (ما بین سال های 1340 تا 1360 میلادی) (مطالعه موردی شعر محمد عبده غانم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۳ (پیاپی ۷۱) 199-242 صفحه

کلید واژه ها: یمن شعر انقلاب عوامل شکل گیری محمد عبده غانم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۳۷۷
چکیده انقلاب سال های 48 و 62 میلادی و حضور بیش از یک سده ای استعمار انگلیس در خلیج عدن، تحولات عمیقی در امور سیاسی و اجتماعی یمن ایجاد کرد که بازتاب آن را می توان در شعر و ادبیات این کشور جست. شعر پایداری یمن پس از این حوادث تا اعلام حکومت جمهوری و خروج استعمار و اتحاد یمن شمالی و جنوبی، از نظر مضمون و محتوی دگرگونی های زیادی را پشت سر گذاشت. این پژوهش در صدد است به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی شعر پایداری یمن و مطالعه ی عوامل شکل گیری این ادبیات و مولفه های آن بپردازد. آنچه ضرورت انجام این تحقیق را تبیین می سازد، دور ماندن این مقوله از نگاه پژوهشگران و عدم توجه شایسته ی محققان محترم به این موضوع می باشد و شاید شرایط کنونی حاکم بر کشور یمن ضرورت انجام جستار حاضر را نمایان تر سازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد: شعر پایداری یمن متأثر از افکار و اندیشه های اندیشمندانی همچون سید جمال الدین اسدآبادی، محمد عبده و ... و در نتیجه ی مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی شکل گرفته است و رهیافت آن را می توان انقلاب سال های 1948 و 1962 م.، تشکیل حکومت جمهوری یمن، خروج استعمار و اتحاد یمن شمالی و جنوبی دانست.
۲۰۷۸۳.

قطب طب تاریخِ علم اسلام و ایران نماد سعد پزشکى پژوهىِ شیراز ی نشان

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۷ مهر و آبان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۶۰) 17 - 32

کلید واژه ها: تاریخ علم ایران کتاب قانون ابوعلی‌ سینا شرح کتاب قانون پزشکی پژوهی تحفه سعدیه قطب الدین شیرازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۳۹۸
قطب الدین شیرازی از معدود دانشمندان ایرانی است که در جامعیت علوم عقلی و نیز تلفیق پزشکی پژوهی با فلسفه توانسته است به جایگاه بوعلی سینا نزدیک شود. کتاب عربی نگاشت تحفه سعدیه گزارشی از دریافت های او از خوانش شروح قانون، مباحثه با استادان و دانشمندان معاصرش و باریک اندیشی های فراوان خود اوست. او در تحفه سعدیه، نخست قطعه ای کوتاه از متن اصلی قانون را آورده و سپس دیدگاه های مختلف و به ویژه آنانکه در تفسیر آن لغزش داشته اند را یادآور شده است. سپس دیدگاه خود را ارائه می دهد. گاهی او با نظر یک یا چند شارح موافق است و گاهی همه را مردود شمرده و نظر نهایی را خود می دهد. نویسنده در نوشتار حاضر کوشیده است بر اساس متن تحفه سعدیه بویژه مقدمه آن، خواننده را از شیوه پژوهشگری های قطب الدین شیرازی و به ویژه پزشکی پژوهی اش آگاه سازد. وی در راستای این هدف، نخست چکیده ای سال شمارانه از زندگی قطب الدین شیرازی ارائه و شماری از ویژگی های رفتاری وی را بیان می دارد. در ادامه، چرایی گزینش کتاب قانون بوعلی سینا را توسط قطب الدین جهت شرح، مورد مداقه قرار می دهد. نگاهی به ویژگی های کتاب قانون بوعلی و شروح دیگر آن پس از تحفه سعدیه، از دیگر مباحث بحث شده است. در نهایت نویسنده، نوشتار را با ارائه دورنمایی از تحفه سعدیه به پایان می رساند
۲۰۷۸۴.

وضعیت عقل، دین و علم در عصر پست مدرن و ملاحظات آن در تربیت معنوی با رویکرد انسانشناسانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و چهارم دوره جدید زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۳

کلید واژه ها: عقل و دین و علم در پست مدرنیسم معنویت در پست مدرنیسم عصر پست مدرن و دین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
تعداد بازدید : ۱۳۰۷ تعداد دانلود : ۲۹۴۰
در این پژوهش که با راهبرد کیفی به صورت کتابخانه ای و با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده، نخست سیر تاریخی سه مفهوم عقل، دین و علم در چهار دوره قبل از قرون وسطی، دوره میانه، دوره مدرنیسم و پست مدرنیسم بررسی شده است؛ سپس تأثیرات، ملاحظات و مداخلات تربیتی این سه ابر مفهوم در حوزه گسترده معنویت مورد مداقه قرار گرفته و با تأکید بر انسانشناسی پست مدرنی به وضعیت تربیت معنوی در عصر حاضر پرداخته شده است. نتایج تحقیق حاکی است رویارویی انسان پست مدرن با مقوله معنویت فارغ از اتصال و اتکای معرفتی و وجودی به این مفاهیم است؛ زیرا انسانشناسی پست مدرنی ماهیتی را برای انسان درنظر می گیرد که طبق آن غایت و روش معنویت نیز همچون ذات انسانی ماهیت سیال دارد و تناقض پذیر است.
۲۰۷۸۵.

DİNİN MƏDƏNİYYƏT ÜZƏRİNDƏ TƏSİRİ (əxlaqi və mədəni)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۲, Issue ۴, Winter ۲۰۱۶ 79 - 96

کلید واژه ها: Islam sivilizasiya mədəniyyət bəşər hüquq

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۹۶ تعداد دانلود : ۷۱۴
Tarix boyu hər cəmiyyət öz zaman və məkan şərtlərinə görə həyat yaşamışdır. Yaşadıqları müddətdə həyatlarını maddi və mənəvi baxımdan inkişaf etdirməyə çalışmışlar. Hər cəmiyyət təbii olaraq, böyümək, inkişaf etmək və irəliyə getmək istəyər. Tarix boyunca bəzi cəmiyyətlərin digərlərinə nisbətən daha çox yol qət edib, iz qoyduqlarını görmək olar. Bir cəmiyyətin inkişaf edib mədəniyyət yaratması çox vacib bir mərhələdir. Heç şübhə yoxdur ki, din sivilizasiyanı zənginləşdirir və daha da gözəlləşdirir. Əlbəttə belə də deyil ki, hər bir din özü ilə bəşərin mədəniyyətinə zidd bir mədəniyyət gətirir. Əksinə hər bir din müəyyən dəyərlər yaradır və ya onları açıqlayır. İslam dininin dünya mədəniyyətindəki əvəzolunmz təsirləri vardır. Bu məqalədə elə onun bəzi təsirlərini araşdırırıq.
۲۰۷۸۶.

تحلیل فضاهای ذهنی گفتمان شیطان در قرآن

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۵)

کلید واژه ها: فضای ذهنی فضاساز مفهوم سازی علوم شناختی استعاره فوکونیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۱۵
انسان موجودی کمال طلب است و برای رشد خود نیاز به شناسایی موانع مسیرش دارد. از جمله موانع بزرگ بر سر راه انسان برای دوری او از خدا، شیطان است. لذا شناسایی و معرفت به شیطان به عنوان مانعی بزرگ برای رسیدن به هدف معیّن شده برای انسان، ضروری است. در قرآن کریم گفتگو های مختلفی بیان شده است. از جمله گفتگو هایی که در قرآن کریم به آن پرداخته شده، کلامی است که شیطان آن را مطرح می کند. پرداختن به کلام شیطان در قرآن، کاشف از اهمیت این کلام در نظر خدای متعال است. در این نگاشت با مطالعه آیات مربوط به کلام شیطان و تحلیل آن به واسطه مفهوم سازی های شناختی در پی تبیین و شناخت واقعیت کلام شیطان در قرآن و چگونگی مفهوم سازی های این دسته آیات هستیم. با بررسی کلام شیطان در پنج محور، فضا های ذهنی پیرامون برتری شیطان، درخواست مهلت، تسلّط، خیرخواهی و وعده شیطان، حاصل شده و در مقام تحلیل قرار گرفته است. می توان بیان داشت که فضای ذهنی شیطانی دقیقاً در مقابل فضای ذهنی الهی قرار داشته و پیروان هر دسته به فضای ذهنی مطابق با ظرفیت و افکار خود گرایش دارند.
۲۰۷۸۷.

اعراف از منظر مفسران فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴۶

کلید واژه ها: اعراف رجال اعراف مواقف قیامت منازل آخرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۴ تعداد دانلود : ۴۱۵
مسئله «اعراف و اعرافیان» از جمله مسائل مربوط به عالم آخرت است که فقط یک یا دو بار در قرآنکریم آیات 46 تا 49 سوره اعراف به طور مستقیم و آیه 13 سوره حدید، به طور غیرمستقیم با خصوصیاتی مبهم به کار رفته است که این نیز شناخت آن را مشکل تر می کند. از دیرباز مفسران فریقین شیعه و اهل سنت به بررسی چیستی «اعراف» و کیستی «اعرافیان» پرداخته اند. در این تحقیق سعی شده است، تا جایگاه و تفسیر اعراف در میراث تفسیری فریقین نمایان گردد. با بررسی تفاسیر مشخص می شود که اعرافیان در تفاسیر شیعه، اهل بیت پیامبر(ص) و در تفاسیر اهل سنت، افرادی هستند که خوب و بد اعمالشان مساوی است. اعراف مرتبه ای میان بهشت و جهنم و نام حجابی در قیامت است که مانع رسیدن و ورود هردو قسمت به یکدیگر می شود، و مانع مکالمه و مشاهده اهل بهشت و اهل دوزخ نمی باشد و به مکان خاصی اطلاق نمی شود. اعراف دارای دو مرتبه کنگره نشینان و دامنه نشینان می باشد. کنگره نشینان، مردانی الهی هستند که بر هردو سوی اعراف احاطه دارند و همه اهل بهشت و اهل دوزخ را با نشانه هایشان می شناسند. دامنه نشینان اعراف دو گروه می باشند: یک دسته از آنها بهشتیانی هستند که هنوز وارد بهشت نشده اند، ولی با امید به شفاعت و عفو الهی، وارد بهشت می شوند؛ زیرا خداوند از آنها با عنوان اهل بهشت یاد می کند، این گروه مستضعفان و کسانی هستند که حسنات و سیّئاتشان برابر است. دسته دیگر دوزخیانی هستند که به دوزخ خواهند رفت. کنگره نشینان اعراف با هریک از این دو گروه تعامل و گفتگو دارند.
۲۰۷۸۸.

نحوست ایّام از منظر قرآن، روایات و عقل؛ با تکیه بر دیدگاه علامه طباطبائی (ره)

نویسنده:
منبع: اندیشه علامه طباطبایی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵

کلید واژه ها: قرآن ایام نحس حوادث ناگوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۳ تعداد دانلود : ۴۱۳
در برخی از آیات قرآن و روایات معصومان(ع) به مسئله نحوست ایام اشاره شده است. در میان مفسران، درباره ذاتی و یا غیر ذاتی بودن نحوست ایام اختلاف وجود دارد. در پژوهش حاضر به بررسی این مسئله در قرآن و روایات معصومان به روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر آراء علامه طباطبائی (ره) در تفسیر المیزان پرداخته شده است. حاصل پژوهش آنکه نحوست مطرح شده در قرآن، مربوط به وقایع اتفاق افتاده برای قوم عاد است که بسیار شدید و سخت بوده است و امکان دارد که منظور از «یوم نحس» روز بسیار سرد باشد. از نظر عقلی نیز راهی برای اثبات نحوست ایام وجود ندارد . در روایات معصومان(ع) به نحوست ایام اشاره شده است و البته راه دفع این نحوست، همچون صدقه دادن، صیام، خواندن آیه الکرسی و پذیرش ولایت ائمه، بیان شده است و ملاک در نحوست ایام نحس، صرفاً تفال زدن خود مردم است. در نهایت، معنای برداشت شده در پژوهش از نحوست، با معنای رایج در بین مردم که منظور از نحوست ایام را حالتی که مانع از انجام فعل و یا اعمال را فاقد برکت می کند، مطابقت ندارد و منظور از نحوست، وقوع حوادث ناگوار در روز است که نسبی می باشد.
۲۰۷۸۹.

نقد فیلیپا فوت بر عقلانیت عملی کانت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۲) 1-24

کلید واژه ها: کانت هیوم فیلیپا فوت عقل عملی انگیزش اخلاقی تصمیم اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۱ تعداد دانلود : ۳۷۶
از زمان ارسطو عقل عملی یا فرونسیس ، یعنی فضیلت مندانه عمل کردن. چنین معنایی برای این واژه تازمان هیوم باقی بود، اما هیوم باتاکید بر نقشی که امیال، انگیزه ها وانفعالات ما، هنگام اتخاذ تصمیمات اخلاقی ایفامی کنند، بر نقش امیال ونگیزه ها وعوامل روان شناسانه در عقل عملی، تاکیدکرد.کانت بعدازهیوم، بواسطه ویژگی هایی که برای عقل عملی ذکر کرد، همچون خودبنیادیِ آن واهمیت بیشتر قائل شدن برای اراده، تعریف جدیدی از عقل عملی ارائه داد که آراء هیوم را دراین مساله با چالش های جدی مواجه ساخت؛ وی تلاش زیادی کردتا نقش امیال وانگیزه های روانشناسانه را ازحوزه تصمیم اخلاقی حذف کند؛ اماتلاشهای کانت وپیروانش برای بنا نهادن وجدان اخلاقی صرفاً بر مبنای عقل واراده، راه به جایی نبرد وهمچنان انتقادات مهمی به تفسیرصرفاً عقلانیِ کانت از عقل عملی وارد است. درعصرحاضر، عده ای از فیلسوفان اخلاق از جمله خانم فیلیپا فوت وفیلسوفان نوارسطویی دیگر، ضمن نقد وردّ تفسیر کانتی از عقل عملی با ارائه تعریفی جدید از عقلانیت عملی، تلاش دارند تا بین عقل وسایرمنابع انگیزشی ازجمله امیال وانگیزه ها، دراتخاذتصمیم صحیح اخلاقی سازش ایجاد کنند. دراین مقاله به بررسی انتقادات برخی فلاسفه برکانت درباب عقل عملی، پرداخته می شود.
۲۰۷۹۱.

نگاه نو به ماهیت یأجوج و مأجوج و سدّ ذوالقرنین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۸۱)

کلید واژه ها: گسل سد ذوالقرنین مواد مذاب یأجوج و مأجوج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱۵ تعداد دانلود : ۱۱۰۷
قرآن حکیم به طور اجمال سخن از یأجوج و مأجوج و ساختن سدّی توسط ذوالقرنین در برابر آنها به میان می آورد و این مسائل را در اذهان متفکّران ایجاد می کند که یأجوج و مأجوج چه بوده اند و آن سدّ شگفت انگیز چگونه و در کجا ساخته شده است؟ نظریه هایی از سوی محققان ارائه شده است که به دلیل ناسازگاری آنها با آیات و آموزه های قرآنی، عقلانی و کلامی، و همچنین عدم ارائه دلیل و مؤید، پذیرش آنها را مشکل می کند. نظریه ای که در این نوشتار ارائه شده است، با توجه به دو اصل مذکور، یعنی سازگاری با آیات و آموزه ها و ارائه مؤیدات و نشانه های قرآنی، روایی، لغوی و علمی، نسبت به دیگر نظریه ها ترجیح و برتری دارد. با توجه به این دو اصل، یأجوج و مأجوج از مواد مذابی بودند که از میان یک گسل فوران می کردند و ذوالقرنین با خود آنها و دیگر مواد سخت و انعطاف پذیر، آن شکاف را پر کرده و سدّی افقی بنا نهاد. موقعیت این سدّ ممکن است در اثر جابه جایی پوسته زمین، به لایه های زیرین و حتی به کف اقیانوس ها منتقل شده باشد.
۲۰۷۹۲.

بررسی تحلیلی کتاب های تطبیقی تخریج در اهل سنّت(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲

کلید واژه ها: اعتبارسنجی حدیث کتاب های فقهی تخریج کتاب های تفسیری تخریج منابع تخریج دانش تخریج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۳ تعداد دانلود : ۳۹۳
تخریج، قالب و ابزاری برای اعتبارسنجی حدیث است که با منبع، سند، متن، موضوع و محتوا مرتبط است. لزوم شناخت کتاب های تخریج برای پژوهش گران این عرصه و نبود تحقیقی جامع در این راستا، ضرورت این پژوهش است. هدف این تحقیق، شناسایی کتاب های تطبیقی تخریج در اهل سنت است. مواد پژوهش، مقدمه، فهرست، متن کتاب ها و همچنین دیدگاه های دانشمندان علوم حدیث درباره این منابع است. ضمنِ این پژوهش، انواع، طرق، فایده و اقسام تخریج، مشخص می شود. تاکنون پژوهشی مستقل در بررسی تحلیلی و مقایسه گونه های مختلف کتاب های تخریج به صورت جامع انجام نشده؛ بنا بر این تحقیق حاضر، هم از جنبه جامع بودن و هم از جهت ساختاری، کاری نو در این زمینه محسوب می شود. منابع دانش تخریج به دو دسته تقسیم می شوند: کتاب های تطبیقی و نظری. این مقاله به بررسی تحلیلی مهم ترین منابع تطبیقی تخریج در اهل سنت پرداخته که در سه بخشِ کتاب های جامع، فقهی و تفسیری تنظیم شده است.
۲۰۷۹۳.

اتانازی و تفاوت فقهی، اخلاقی دو نوع فعال و انفعالی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۴)

کلید واژه ها: اتانازی فعال اتانازی منفعل تفاوت فقهی تفاوت اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶۳ تعداد دانلود : ۳۱۹
اتانازی انواعی دارد که از حیث اخلاقی و فقهی از یکدیگر متفاوت اند. تمایز دو نوع عمده آن، یعنی اتانازی فعال و منفعل، این است که در نوع اول، بیمار لاعلاج و با رنج زیاد را بدون امید به بهبودی می کشیم، اما در دومی، درمان او را رها می کنیم تا بمیرد. تحلیل و ارزیابی این تقسیم و تمایز، می تواند پاسخگو به این پرسش مهم و کلیدی باشد که آیا وانهادن برای مرگ نیز از لحاظ فقهی-اخلاقی مانند کشتن است؟ بسیاری از فلاسفه اخلاق این دو نوع را از حیث اخلاقی مانند هم می دانند یا اینکه گاهی حتی اتانازی منفعل را غیراخلاقی تر از نوع فعال آن می دانند؛ لکن در این مقاله با بررسی و برجسته کردن تفاوت و تمایز این دو نوعِ عمده اتانازی، مشخص می شود که از حیث اخلاقی و فقهی هیچ گاه نمی توانند با هم یکسان باشند؛ بلکه همان طور که در قسم فعال، حرمت و غیراخلاقی بودن آن روشن است، در قسم منفعل نیز، عدم حرمت آن روشن می-شود؛ و در موارد لاعلاجی که هیچ امیدی به بهبودی فرد بیمار نیست و بیماری او روز به روز در حال پیشرفت است، دیگر هیچ ضرورت اخلاقی و تکلیف شرعی ای به عهده پزشک و یا حتی شخص بیمار نیست تا بخواهد روند پیشرفت بیماری را کاهش داد و یا شخص را بیشتر زنده نگه داشت.
۲۰۷۹۴.

نقش اذن در صحت یا بطلان نکاح در فقه و حقوق(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: جستارهای فقهی و اصولی سال دوم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳ 97 - 116

کلید واژه ها: اذن نکاح ولی دختر باکره ازدواج صغیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۱ تعداد دانلود : ۳۱۷
مسأله اذن و آثار حقوقی آن در حقوق مدنی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نظری اجمالی به قانون مدنی و ابواب مختلف فقه امامیه، این حقیقت را آشکار می سازد که اذن در روابط حقوقی و اجتماعی افراد نقش به سزایی دارد. در حقوق خانواده، نقش و اهمیت اذن، به وضوح در جای جای مواد قانون مدنی و ابواب فقه دیده می شود. اعتبار اذن ولی در نکاح دختر و پسر صغیر یا نکاح باکره، شرط بودن اذن زن در نکاح شوهر با برادرزاده یا خواهرزاده زن و نیز موقوف بودن ازدواج زن ایرانی با تبعه خارج بر اذن دولت، از جمله این موارد است.  در مذاهب اسلامی، نظرات زیادی مبنی بر امکان یا امکان نداشتن ازدواج دختر باکره رشیده بدون اجازه ولی قهری وجود دارد. درماده 1043 قانون مدنی لزوم اذن ولی برای نکاح دختر باکره به صورت صریح مطرح شده است.  برخی از فقها قایل به تفصیل بین نکاح موقت و دائم می باشند، عده زیادی احتیاط کرده و بسیاری از فقهای مشهور و برخی مراجع فعلی، اذن پدر در نکاح دختر باکره رشیده را لازم نمی دانند. با وجود اهمیت و نقش مؤثر و فراگیر این نهاد حقوقی، قدر آن ناشناخته مانده است و در علم حقوق نیز چندان مطمح نظر واقع نشده است. در این مقاله سعی بر این است تا بررسی جامعی نسبت به اثر اذن در صحت یا بطلان نکاح صورت گیرد.
۲۰۷۹۵.

الگوی پیش بینی تقلب تحصیلی بر اساس جهت گیری مذهبی، جهت گیری اهداف پیشرفت و منبع کنترل در دانشجویان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 49-66

کلید واژه ها: تقلب تحصیلی جهت گیری مذهبی جهت گیری اهداف پیشرفت منبع کنترل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۳۰۱
این پژوهش با هدف ارئه یک الگو برای پیش بینی تقلب تحصیلی بر اساس جهت گیری مذهبی، جهت گیری هدف و منبع کنترل انجام شد. طرح پژوهش در این مطالعه «توصیفی تحلیلی» از نوع همبستگی است. بدین منظور، 400 دانشجوی دانشگاه یزد به روش «نمونه گیری تصادفی خوشه ای» انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از مقیاس های «جهت گیری مذهبی، جهت گیری هدف، منبع کنترل و چک لیست تقلب تحصیلی» استفاده شد. داده ها با روش «تحلیل مسیر» تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که جهت گیری مذهبی درونی به صورت منفی و جهت گیری مذهبی بیرونی به صورت مثبت از طریق منبع کنترل بر تقلب تحصیلی اثر می گذارند. همچنین هدف تسلط مدار به صورت منفی و هدف عملکرد گرا به صورت مثبت از طریق منبع کنترل بر تقلب تحصیلی اثر می گذارند. در مجموع، یافته ها نقش جهت گیری مذهبی، اهداف پیشرفت و منبع کنترل بر تقلب تحصیلی را تأکید می کنند.
۲۰۷۹۶.

درنگى در تفسیر آیات بیانگر رابطه تصدیقى قرآنبا کتاب هاى آسمانى پیشین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و پنجم بهمن ۱۳۹۵ شماره ۲۳۰ «ویژه دین شناسی»

کلید واژه ها: قرآن و کتاب هاى آسمانى قرآن و ادیان دیگر رابطه تصدیقى قرآن با کتب آسمانى تصدیق تورات و انجیل در قرآن تحریف پذیرى تورات و انجیل

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۲۸۵
آموزه مصدق بودن قرآن براى کتاب هاى آسمانى پیشین در تعداد قابل توجهى از آیات قرآن مطرح شده است. آیا مقصود خداوند از مصدق بودن، ظاهر ابتدایى این آیات است که تمام محتواى کتاب هاى آسمانى در دست کتابیان عصر نزول را گواهى مى کند؟ یا آنکه این ظاهر ابتدایى مقصود نیست؟ اگر پاسخ منفى است، چه راه حلى براى کشف مقصود خداوند از این آیات وجود دارد؟ تفسیرهاى ارائه شده از این آیات گاه با آیات دیگر قرآن ناسازگار است و برخى دیگر نیز نیاز به تکمیل دارد. این مقاله به روش توصیف و تحلیل، دیدگاه هاى مختلف در شرح و تفسیر این آیات را بررسیده و با استناد به آیات مرتبط با این موضوع، مقصود از مصدق بودن قرآن را تأیید فى الجمله کتاب هاى آسمانى موجود در عصر نزول قرآن مى داند.
۲۰۷۹۷.

نظریه فطرت آیت الله شاه آبادی و کارکردهای کلامی اخلاقی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت کلامی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: توحید ولایت اخلاق فطرت عشق معاد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه کلیات فقها معاصرین
تعداد بازدید : ۱۹۹۸ تعداد دانلود : ۶۵۲
عارف کامل، حضرت علامه میرزامحمد علی شاه آبادی که از نوادر دوران و نوابغ زمان است و حقیقتاً ایشان را باید مفسر جدی فطرتِ قرآنی دانست، با نظریه فطرت خود، مبنای وثیقی در تبیین ارتباط میان کتاب تکوین (انسان) و کتاب تدوین (قرآن) بنا نهاد. اینکه تمام دین با همه اصول و فروعش و با فقه و اخلاق و اعتقادیاتش ریشه در فطرت بشری داشته باشد، می تواند از نظریه فطرت علامه شاه آبادی قابل اصطیاد باشد. لذا در این مقاله به تبیین نظریه فطرت ایشان پرداخته و کوشیده ایم که فطری بودن تمام ارکان و اجزای دین (توحید، معاد، نبوت و امامت، اخلاق و احکام) را مبتنی بر نظریه فطرت آیت الله شاه آبادی مورد بحث و بررسی قرار دهیم و به اثبات برسانیم. همچنین به برخی از نتایج حاصل از این نظریه در حوزه های گوناگون دین و اخلاق، از جمله استفاده ای که می توان از آن در اثبات «خالی نبودن زمین از حجت حق» کرد، اشاره شده است.
۲۰۷۹۸.

رویکرد نهج البلاغه به ظلم و نفاق سیاسی به عنوان دو ضدارزش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلید واژه ها: نهج البلاغه سیاست علی (ع) ظلم نفاق ضدارزش

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی حکومت وسیاست در روایات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر متون حدیث نهج البلاغه پژوهی
تعداد بازدید : ۹۳۵ تعداد دانلود : ۸۷۰
اسلام، آیینی ارزش آفرین است؛ با ارزش های ناهنجار و ناهمسوی با کرامت انسانی، مبارزه کرده و نظامی از ارزش های الهی و انسانی بنیان نهاده است. حضرت علی (ع) برترین مفسر دین و قرآن به شمار می آید که جانش آمیخته با معارف قرآن و زندگی اش همراه با آن است. پژوهش حاضر، با توجه به مطلب مذکور و تأکید بر اینکه معارف علوی گویاترین، استوارترین و عینی ترین آموزه های مرتبط با ابعاد دین و زندگی است و نهج البلاغه، مهم ترین سندی است که می تواند اندیشه علوی را گزارش کند، ضدارزش ها را در حوزه مسائل سیاسی از منظر نهج البلاغه به بحث نهاده است. در آغاز، سیاست را در نگاه حضرت دنبال می کند، پس از آن دو ضدارزش سیاسی ظلم و نفاق را برمی رسد که در نهج البلاغه نمود بیشتری داشته اند. البته ادعایی نیست که همه ضدارزش های سیاسی ذکر شده در نهج البلاغه آورده شده؛ بلکه در حد امکان، مهم ترین مطالب مربوط به موضوع مذکور که در بیانات امام علی (ع) گسترده شده، در قالب عناوینی اصلی آمده و سپس بقیه اشارات وی به صورت ریزموضوعی در بحث گنجانده شده است.
۲۰۷۹۹.

پژوهشی درباره منع ورود مشرکان به مکه در پرتو آخرمانَزَل بودن سوره مائده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلید واژه ها: مساجد مشرکان مسجد الحرام سوره توبه سوره مائده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۶ تعداد دانلود : ۳۵۹
آیه 28 سوره توبه مهمترین مستمسک حکم منع ورود مشرکان به مساجد و اماکن مقدس از سوی مفسران و فقیهان بوده است. برخی فقیهان دلایل دیگری در اقامه این حکم نیز ارائه کردند که از سوی گروه دیگری از ایشان مورد نقد و رد واقع شده است. آیه 28توبه نیز، علاوه بر آنکه دلالتی بر نجاست ذاتی غیرمسلمانان ندارد، با آیه 2مائده که آخرین سوره نازله قرآن است و جواز سفر مشرکان به مکه و لزوم حفظ امنیت آنان را صادر نموده، در تعارض است. واکاوی در سیاق آیات هر دو سوره نشانگر آن است که در سوره توبه تنها مشرکان حربی از ورود به مسجدالحرام منع شده و در سوره مائده جواز ورود مشرکان غیرحربی صادر شده است. از دیگرسو جریان شناسیِ شکل گیری حکمِ مشهور منعِ ورود مشرکان به مساجد در فقه فریقین، نشانگر آن است که این فتوی نخستین بار توسط خلیفه دوم صادر شده که با پیروی عمربن عبدالعزیز و برخی از خلفای عباسی از فرمان او، به شروط عمریه مشهور گردیده و به تدریج در میان فقهای شیعه و سنی شهرت یافته است.
۲۰۸۰۰.

آثار خانوادگی و اجتماعی رفق و مدارا از منظر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴۵

کلید واژه ها: مدارا فضایل اخلاقی روابط اجتماعی روابط خانوادگی تحکیم خانواده رفق

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق زیستی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
تعداد بازدید : ۱۸۹۶ تعداد دانلود : ۷۴۱
زندگی خانوادگی و اجتماعی، با ناملایمات و مشکلاتی آمیخته است که از تزاحم منافع افراد با یکدیگر ناشی می شود. در صورتی که این ناملایمات استمرار یابد، نه تنها افراد، بلکه نهاد خانواده و جامعه با انحطاط و نابودی مواجه می شوند. اسلام به منظور تحکیم روابط خانوادگی و اجتماعی، مراعات اصولی، همچون «رفق» و «مدارا» را پیشنهاد می کند. آگاهی از آثار خانوادگی و اجتماعی رفق و مدارا، خانواده ها را تشویق می کند، تا در ناملایمات واکنش منطقی نشان داده، از تندروی بپرهیزند. در این صورت، افراد و اعضای خانواده با انعطاف خردمندانه، زندگی خانوادگی را سرشار از آرامش، همدلی و همراهی می نمایند و از طرفی آرامش و کمال را برای دیگران نیز به ارمغان می آورند. اصول رفق و مدارا در مقام تعامل افراد با یکدیگر در احادیث فریقین و نیز آثار علمای امامیه و اهل سنت از همان سده های نخستین اسلام مورد اهتمام بوده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی، اصول رفق و مدارا را در منابع فریقین مورد بررسی قرار داده و برجسته ترین آثار آنها را در روابط خانوادگی و اجتماعی تبیین می نماید. دستاوردهای مقاله نشان می دهد که سلامت جسمی و روانی، آرامش، برکت، بهره مندی مشروع، رزق وافر و تربیت سالم فرزندان، از جمله آثار خانوادگی، و کینه زدایی، امنیت، محبوبیت، پایداری روابط اجتماعی و تألیف قلوب، از جمله آثار اجتماعی رفق و مدارا هستند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان