درخت حوزه‌های تخصصی

این پژوهش به منظور مقایسه میزان تعارض زناشویی در ساختار سه گانه توزیع قدرت در خانواده در زنان متأهل شهر همدان انجام شد. روش این پژوهش، علی مقایسه ای بود و جامعه آماری آن شامل تمام زنان متأهلی می شد که در شش ماه اول سال 1392 برای بررسی سلامت کامل خود به مرکز بهداشت شهرستان همدان مراجعه کرده بودند. نمونه مورد بررسی 200 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. شرکت کنندگان، پرسشنامه های 21 سؤالی ساختار توزیع قدرت در خانواده و 42 سؤالی تعارضات زناشویی را تکمیل کردند که داده های آن با استفاده از تحلیل رگرسیون لجستیک ترتیبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که تعارضات زناشویی در خانواده های زن سالار به طور معناداری بیشتر از خانواده های مردسالار است و تعارض زناشویی در خانواده های مردسالار و مشارکتی تفاوت معناداری ندارد (01/0p<). این یافته در رابطه با زیرمقیاسهای تعارض زناشویی مثل کاهش همکاری، افزایش واکنشهای هیجانی، افزایش جلب حمایت فرزند و افزایش رابطه فردی با خویشاوندان خودنیز صادق بود(05/0p<). در نتیجه می توان گفت در جامعه در حال گذاری همچون ایران، که از سویی در معرض ارزشهای سنتی خویش قرار دارد و از سویی تحت تأثیر روند جهانی شدن و حرکت به سمت جامعه توسعه یافته است، باید منتظر بروز تعارضاتی در خانواده بود.

"انتخابات‌ و مشارکت سیاسی، از نمادهای‌ مشترک‌ بین نظام‌ سیاسی‌ جمهوری‌ اسلامی ایران و سایر کشورهای برخوردار از نظام دموکراتیک است‌. در تبیین‌ چگونگی‌ مشارکت‌ شهروندان‌‌، ترجیحات‌ رأی‌دهی‌ و کیفیت‌ تصمیم‌گیری‌ در گزینش‌ و رأی‌ دادن‌ به‌ نامزدهای‌ انتخاباتی،‌ سه الگو و رویکرد نظری؛ جامعه‌شناسی سیاسی، اقتصاد سیاسی و روان‌شناسی سیاسی وجود دارد. مقاله حاضر، ضمن تحلیل و ارزیابی این سه دسته نظریه‌، در پاسخ به این پرسش که در جمهوری اسلامی، رفتار انتخاباتی شهروندان، با کدام‌یک از الگوها و بنیان‌های نظری جامعه‌شناسی، اقتصاد سیاسی و روان‌شناسی سیاسی قابل تبیین است، بر این فرضیه تأکید دارد که رفتار انتخاباتی و رأی‌دهی، پدیده‌ای زمان‌پرورده، زمینه‌پرورده و مکان‌پرورده است و از این‌رو نمی‌توان به فرا‌نظریه‌ای جهان‌شمول دست یافت که چرایی و چگونگی و محتوای رأی‌دهی شهروندان را در همه کشورهای جهان و حتی در همه حوزه‌های انتخابیه درون یک واحد جغرافیایی، بر اساس آن مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد. به ‌عبارت دیگر، مبانی تأثیر‌گذار بر رفتار شهروندان در جمهوری اسلامی ایران را باید در فرهنگ سیاسی مردم‌، خلقیات و تجربیات قبلی شهروندان، تعاملات گذشته مردم با نامزدها و گفتمان‌ها و شبکه‌های اجتماعی که رأی‌دهندگان به آن تعلق دارند، جستجو کرد‌. " انتخابات‌، ترجیحات رأی‌دهی، رفتار انتخاباتی، رقابت انتخاباتی، شبکه‌های اجتماعی، فرهنگ سیاسی، مشارکت سیاسی

در این مقاله به منظور ارائة الگویی برای تبیین سیاسی (قدرت محور) از انقلاب ها ضمن تعیین حدود این گونه تبیین ها و تشریح مفهوم کانونی آن یعنی «وضعیت انقلابی»، کوشیده ایم تا در یک حصر منطقی و با تلفیق سه دیدگاه نظری اصلی و دو گونة تبیینی عمده، شش رویکرد تبیینی مهم را در توضیحات قدرت محور از انقلاب ها به نحو انضمامی معرفی کنیم. سپس با شناساندن سطوح تحلیل سه گانه در این گونه تبیین ها، متغیرهای تبیینی اصلی هر یک از آن ها را به تفکیک تشریح، و نمودارهای اجمالی و تفصیلی سازه ها و شاخصه های اصلی شناسایی شده را ترسیم کرده ایم. در پایان، جمع بندی خویش را از الگوی تبیین سیاسی (قدرت محور) انقلاب بازگفته ایم.

در این مقاله معیارهای دین داری از نظر روحانیان و دانشگاهیان مورد بررسی قرار گرفته و مقایسه می شود. منظور از معیارهای دین داری، مبنایی است که بر اساس آن درباره دین داری خود یا دیگران داوری می شود. با استفاده از نظر وبر در مورد رابطه شرایط اجتماعی با تفاسیر و تعابیر دینی و نیز نظریه های عرفی شدن و با توجه به ویژگی های اجتماعی دو گروه مورد مطالعه، از جمله ارتباط بیشتر دانشگاهیان با نهادهای علمی و ارزش های مدرن، این فرضیه مطرح شد که روحانیان و دانشگاهیان معیارهای متفاوتی برای داوری درباره دین داری دارند و دانشگاهیان تأکید بیشتری بر جنبه های عام اخلاقی و تأکید کمتری بر جنبه های مناسکی، جمعی و اخلاق شرعی یا فقهی دارند. با استفاده از پرسشنامه ای که بر اساس یک مدل دین داری چندبعدی طراحی شد، نظر پاسخگویان دربارة میزان اهمیت معرِّف های مختلف ابعاد دین داری برای داوری درباره دین داری افراد پرسیده شد. یافته های پژوهش نشان داد که دانشگاهیان و روحانیان در معیارهای دین داری مورد نظر خود، تأکید متفاوتی بر ابعاد مختلف دین داری دارند. در حالی که از نظر روحانیان، تمامی ابعاد دین داری دارای اهمیت زیاد و تقریباً یکسانی بودند، دانشگاهیان تأکید ویژه ای بر جنبه های عام اخلاقی داشتند.

امروزه دانش به یکی از مهم ترین ابزاری تسلط بر جوامع مختلف تبدیل شده است. اقتصاد دانش بنیان در همه جهات توسعه پیدا کرده و بر بازارهای جهانی حاکم شده است. به درستی می توان علم را به عنوان یک منبع بسیار مهم در اقتدار ملی به حساب آورد. این تحقیق در نظر دارد با بررسی نظریات و بیانات مقام معظم رهبری(مدظله) به عنوان عالی ترین و استراتژیک ترین مقام رسمی کشور یک الگوی راهبردی از توسعه علم و دانش در کشور را ارائه دهد. به این منظور تمامی سخنرانی های ایشان در مقام ولی فقیه یعنی از سال 1368 تا 1398 که مرتبط با موضوع دانش بوده مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق کیفی و ترکیبی از تحلیل محتوای جهت دار و تحلیل مضمون بوده است. مؤلفه های اساسی این الگوها عبارتند از ارزش ها، دکترین، اهداف و سیاست ها می باشند. از مهم ترین یافته های تحقیق می توان به دکترین اصلی این الگوی راهبردی اشاره نمود که همان دکترین اقتدار آفرینی علم از نگاه مقام معظم رهبری است.

تاریخ پوشاک بخشی از تاریخ تمدن است که از تحولات، شکل و فرم لباس از زمان های دور تاکنون گفتگو می کند. این پژوهش که با هدف بررسی و تحلیل مردم شناختی پوشاک بانوان ایلامی در دوران معاصر انجام شده است، چارچوب مفهومی آن مبتنی بر مفاهیم نظریات اندیشمندان دو مکتب کارکردگرایی و اشاعه می باشد. روش پژوهش در این مقاله کیفی بوده و اطلاعات آن با استفاده از دو روش کتابخانه ای و مشاهده میدانی و با استفاده از تکنیک مصاحبه و فیش برداری گردآوری شده است. یافته های پژوهش نشان داد که  مؤلفه های تأثیرگذار بر پوشاک بانوان ایلامی، عبارتند از: فعالیت اجتماعی، گذشت زمان و تغییرات سیاسی، شرایط اقلیمی و جغرافیایی، اعتقادات و باورهای فرهنگی و مذهبی جامعه، منزلت اجتماعی، قومیت و نحوه معیشت که در این میان، مهمترین مؤلفه تأثیرگذار بر روی پوشاک این قشر از جامعه، اعتقادات و باورهایی است که ریشه در سنن پیشینیان دارد. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که با تغییر زمان و تکنولوژی، پوشاک و زیورآلات دستخوش تغییر شده و کارکردها و نمادهای سنتی آن هم تحت تأثیر فرهنگ غالب دچار تحول گردیده است. پیشنهاد می شود به منظور آشنایی نسل جدید با این گنجینه باارزش (پوشاک) پژوهش هایی نیز در زمینه پوشاک سنتی مردان و کودکان اقوام مختلف ایرانی انجام پذیرد.

در سال های اخیر، مهاجرت از کشور به عنوان رفتاری رایج در میان طیفی از متخصصان و دانشجویان جوان دیده می شود. طبق آمار موجود، ایران در زمره کشورهایی است که دارای نرخ بالا و روند رو به افزایشی از مهاجرت نیروهای آموزش دیده و متخصص در دهه های اخیر است. نظر به اهمیت نیروی انسانی متخصص و جوان برای توسعه ملی، به ویژه در فرصت تاریخی اجتماعی موسوم به « پنجره جمعیتی»، علل و عوامل خروج آنان مسئله ای مهم و درخور تأمل خواهد بود. پژوهش حاضر با رویکرد ساختار عاملیت و با هدف کندوکاو پیرامون دلایل ژرف تر موضوع، تغییر نظام های معنایی، تحولات هویتی و بازاندیشی هویت در بستر تحولات ملی جهانی را به عنوان یکی از عوامل اصلی تأثیر گذار بر گرایش به مهاجرت در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی بررسی کرده است. پژوهش به روش پیمایش انجام شده و داده ها به وسیله پرسش نامه، از 272 نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی در چهار دانشگاه دولتی واقع در شهر تهران که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند، جمع آوری شده است. نتایج نشان داد که 5/41 درصد دانشجویان مورد مطالعه، تمایل زیادی نسبت به مهاجرت داشته اند که با افزایش میزان بازاندیشی در هویت بر میزان گرایش مذکور افزوده شده و بالعکس، با افزایش امکان تحقق عملیِ بازاندیشیِ ذهنی، از آن کاسته شده است. همچنین احساس امنیت هستی شناختی (متغیر واسط) با گرایش به مهاجرت از کشور (متغیر وابسته) رابطه منفی داشت. در مجموع، متغیرهای تحقق عملی هویت بازاندیشانه، احساس امنیت هستی شناختی و نیز متغیرهای زمینه ایِ وضعیت تأهل و اشتغال، بیشترین تأثیر را بر گرایش به مهاجرت داشته و به عنوان متغیرهای پیش بینی کننده متغیر وابسته در رگرسیون چندمتغیره ظاهر شده اند. همچنین موازی با رویکرد نظری مبنا، تحقق عملی بازاندیشی ذهنی در هویت نهایتاً احساس امنیت وجودی و استقرار ایمن در محیط زندگی را به دنبال داشت.

به منظور مقایسه گرایش ارزشی اولیاء و جوانان خانوارهای شهرستان سنندج در سال1381 با عنایت به جنسیت، نسبت فامیلی، سن و پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی از میان کلیه خانوارهای دارای جوانان 15 تا 24 سال شهرستان سنندج به شیوه نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی 1600 نفر (800 نفر اولیاء و 800 نفر جوان) از 40 خوشه شهری انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و سنجه دوازده ارزشی اینگلهارت اطلاعات لازم گردآوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بیانگر آن است که گرایش ارزشی اولیاء مادی و گرایش ارزشی جوانان فرامادی است و بین گرایش ارزشی اولیاء و جوانان تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین یافته ها بیانگر آن است که جنسیت بر روی گرایش ارزشی اثر اصلی و در ارتباط با گروه اثر متقابل معنی داری ندارد. اما نتایج مبین آن است که بین گرایش ارزشی افراد گروه نمونه با توجه به نسبت فامیلی آن ها تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین گرایش ارزشی افراد گروه نمونه با توجه به سن آن ها تفاوت معنی داری وجود دارد. در ضمن نتایج حاکی از آن است که پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی بر روی گرایش ارزشی اثر اصلی معنی داری دارد. یعنی گرایش ارزشی طبقات پائین و بالای اجتماعی ـ اقتصادی مادی است در حالی که گرایش ارزشی طبقه متوسط فرامادی می باشد.