درخت حوزه‌های تخصصی

نوروز از آئین های کهن ایرانیان و نماد فرهنگ ایرانی از دورة باستان تا امروز پایدار مانده است. با ظهور فرایند جهانی شدن، شرایط جدیدی برای فرهنگ ها رقم خورده است. وضعیتی که می تواند به از بین رفتن فرهنگ های بومی و آئین های کهن منجر شود. پرسش این است که نوروز در مواجهه با فرایند جهانی شدن چه وضعیتی پیدا خواهد کرد؟ برای پاسخ به این پرسش با استخراج ویژگی های نوروز و ویژگی های جهانی شدن، قابلیت انطباق پذیری فرهنگ ایرانی و نوروز با جهانی شدن تبیین می شود. نوروز دارای ویژگی های عام انسانی و جهانی است. تأکید بر ارزش های اخلاقی و انسانی، ترویج و تحکیم روابط انسانی و نوع دوستی، اهمیت دادن به محیط زیست و تأکید بر بهداشت و پاکیزگی از ویژگی های انسانی و جهانی فرهنگ نوروز است. با توجه به این ویژگی ها، این فرهنگ قابلیت انطباق با جهانی شدن را دارد و می توان، از فرصت های موجود در عرصة جهانی برای حفظ و گسترش این فرهنگ سود جست.

هدف از این پژوهش شناسایی انواع رسانه های اجتماعی و کاربرد آن ها در کتابخانه های دانشگاهی است، که پژوهشگران در پژوهش های خود به آن پرداخته اند، بدین معنی که پژوهشگران در پژوهش های خود بیشترین کاربرد رسانه های اجتماعی را در کتابخانه ها کدام رسانه معرفی کرده و این رسانه ها چه کاربردهایی در کتابخانه های دانشگاهی داشته اند. روش این پژوهش ازنظر هدف ازجمله پژوهش های کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری داده ها در زمره پژوهش های توصیفی (غیرآزمایشی) با رویکرد اسنادی است که با تحلیل پژوهش های پیشین به بررسی کاربرد انواع رسانه ها در کتابخانه پرداخته می شود. جامعه آماری این پژوهش شامل پژوهش هایی است که به کاربرد رسانه های اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی پرداخته است. بررسی پژوهش ها نشان داد کاربردهای گوناگونی رسانه های اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی بسیار متنوع است و بیشتر کاربردهایی که می توان از رسانه های اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی انتظار داشت، در مقالات بررسی شده به آن ها اشاره شده است. رسانه های اجتماعی گوناگون در فعالیت های روزمره کتابخانه های دانشگاهی نقش داشته اند. مروری جامع بر کاربرد رسانه های اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی وضعیت کنونی این پدیده را در کتابخانه های دانشگاهی به تصویر می کشد.

کم و کیف ارزش های اجتماعی گروه های مختلف یک جامعه به ویژه گروه های نسلی، معیار بسیار خوبی برای سنجش تغییر و تحولات اجتماعی است. مطالعه تجربی در این خصوص از یک سو می تواند به افزایش معرفت و دانش جامعه کمک کند و از سوی دیگر داده های پایه لازم را جهت سیاست گذاری و برنامه ریزی های اجرایی در حوزه فرهنگی و اجتماعی فراهم آورد. بر این اساس، این پژوهش سامان یافته است. برخلاف بیشتر تحقیقات انجام شده که جمعیت مورد مطالعه آنان را ساکنان کلان شهر تهران یا شهرهای مرکز استان ها تشکیل می دهند، این تحقیق به مطالعه جامعه شناختی ارزش های اجتماعی دو نسل در باب معیارهای انتخاب همسر در شهر هشتگرد در استان تهران در سال 1384 پرداخته است. نمونه مورد مطالعه را یکصد و بیست جفت برگرفته از والدین و فرزندان تشکیل داده است. ابزار جمع آوری اطلاعات مورد نیاز پرسش نامه برگرفته از پژوهش های قبلی بوده که پس از آزمون مقدماتی و نهایی شدن آن، با استفاده از مصاحبه حضوری تکمیل شده است. یافته ها نشان می دهد که تفاوت معناداری بین ارزش های اجتماعی دو نسل در زمینه انتخاب همسر از قبیل سن مناسب برای ازدواج پسر و دختر، ارجحیت زیبایی یا نجابت همسر، ارجحیت تحصیلات بالا یا اصالت خانوادگی همسر، معاشرت قبل از ازدواج دختر و پسر و ازدواج فامیلی وجود دارد.

به علت اهمیت شادی و نقش آن در زندگی جوانان، هدف تحقیق حاضر بررسی میزان احساس شادی جوانان شهر بابلسر و تأثیر سه نوع سرمایه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بر آن است. نوع روش تحقیق پیمایشی است. تعیین میزان تأثیر هر یک از این سه نوع سرمایه بر میزان احساس شادی، از مهمترین فرضیه های این تحقیق هستند. برای انجام این پژوهش، از یک نمونه 380 نفری از ساکنان 29- 15 سال بابلسر، استفاده شده است. یافته های تحقیق گویای آن است که میزان شادی پاسخگویان به طور کلی در حد متوسط است. از بین متغیرهای زمینه ای و جمعیت شناختی مورد مطالعه، هیچ کدام با شادی رابطه معناداری نداشتند. متغیرهای سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی به ترتیب اهمیت، تبیین­کننده­های شادی در این تحقیق بوده­اند. مدل به دست آمده از متغیرهای مؤثر بر اساس رگرسیون چند متغیره نیز، 5/22 درصد از واریانس احساس شادی در جامعه آماری را تبیین می کند. به طور کلی، تمام انواع ذکر شده سرمایه با همدیگر وابستگی متقابل دارند و در طول زمان با داشتن درجات معینی به یکدیگر تبدیل می­گردند و هر شکلی از آن به گونه ای می­تواند آفریننده شادی باشد.

بحث از هویت، اصالت و ترکیب جامعه، از مباحث درخور تأملی است که در شمار مبادی فلسفة نظری تاریخ قلمداد می شود و رهیافت های مختلفی دربارة آن وجود دارد. نظریه های بنیادین اندیشوران نیز در این بحث، متأثر از نوع تفسیر و رهیافتی است که از وجود جامعه پدیدار می شود و از طریق برهان فلسفی محور استدلال قرار می گیرد. در این میان، ادراک دیالکتیکی این دو و پیوند میان این دو سطح از انتزاع و ترابط عمیق سطوح خرد و کلان در اندیشة عالمان پیشین و معاصر همواره از دغدغه های فلسفی بوده که بسیاری از تأملات علمی را با خود به همراه داشته است. دربارة رابطة متقابل این دو جنبة ساختی و کنشی، گرچه بسیاری از عالمان اجتماعی به هم کنشی جامعه و فرد معتقدند، سرانجام به ترجیح یک سویه از دو سطح تمایل یافته اند. آنچه در این مبحث از اهمیت جدی برخوردار است، نوع نگاه قرآن و استخراج شیوة برخورد آن در این تعامل دوسویه و نیز تأثیرات متقابل آنهاست، که در حدّ بضاعت در این مقاله بدان پرداخته می شود.

شیوه تأمین منابع کتابخانه ها، با توجه به حجم رو به افزایش انتشارات و بالا رفتن قیمتها (به ویژه هزینه های منابع الکترونیکی)، در پنجاه سال گذشته تحولاتی ـ از خرید منفرد یک کتابخانه گرفته تا خریدهای جمعی میان کتابخانهه ای چند کشور از طریق کنسرسیومها ـ را پشت سر گذاشته است. کتابخانه های ایران با اندکی فاصله زمانی با این تحولات درگیر شده اند و برای رسدن به سازوکاری جمعی تا تأسیس کنسرسیوم، تجرب ههایی را پشتسر گذاشته اند که مقاله حاضر مروری بر این تجربه ها از سال 1368 تا 1385 و از دو مجرای خریدهای جمعی و تأمین مدرک است. این سیر، از حرکتی درون دانشگاهی آغاز و با تجمیع مذاکرات خرید بین دانشگاهی برای مجلات چاپی کار خود را ادامه داده است. علاوه بر آن، حرکتهایی در حوزه تأمین مدرک از جمله: طرح استفاده همزمان از منابع، طرح تکثیر، طرح تأمین و بنیاد ملی اطلاعات مورد بررسی قرار گرفته است، که در این میان از طرح تأمین به واسطه همزمان شدن با آغاز خرید منابع «برخط» به منزله مقدمهای بر تشکیل کنسرسیوم یاد شده است. مقاله تلاش دارد با شناخت مشکلات قبلی، پیشنهاداتی برای انسجام بیشتر کنسرسیوم و حرکتهای آینده ارائه نماید.

موضوع این مطالعه بررسی تغییرات ارزشها، نگرشها و روشهای دینی از طریق سنجش میزان خوداتکایی و مرجعیت گرایی در امور دینی نسل حاضر و نسلهای اوّلیه بعد از انقلاب اسلامی سال 1357 است. فرضیه های تحقیق که از دیدگاههای نظری مرتبط با خوداتکایی و مرجعیت گرایی استخراج شده اند، با استفاده از داده هایی که به روش پیمایشی گردآوری شده آزمون شده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 392 نفر از دو گروه سنّی 50 تا 65 سال و 15 تا 30 سال شهروندان شهرهای قم و تهران هستند که در سال 1396 با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده و مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته اند. نتایج نشان دهنده این هستند که بین طیف خوداتکایی و مرجعیت گرایی دینی در دو گروه مطالعاتی که به نوعی نسل اوّل و سوم انقلاب محسوب می شوند، تفاوت معنی داری وجود دارد و در شاخصهای مرجعیت گرایی و خوداتکایی در مناسک دینی، گرفتن فرمانهای دینی، انعطاف دینی، اخلاق، پذیرش ادیان،  مرجعیت سنّت یا عقلانیت و اخذ اطلاعات نیز در میان دو گروه مورد مطالعه تفاوت معنی دار هست؛ به این معنا که نسل اوّلیه بعد از انقلاب، مرجعیت گرایی بیشتری در امور دینی داشته و نسل کنونی مرجعیت گرایی کمتر و خوداتکایی بیشتری در امور دینی دارد.

اهمیت یادگیری زبان انگلیسی می تواند یکی از شاخص های مهم در ارزیابی پیشرفت افراد در جامعه جدید جهانی به حساب آید. در محیط های آموزشی علیرغم تلاش بسیار زیاد که از طرف اولیاء، مربیان آموزشی و مسئولین ذیربط انجام گرفته است، ارتقاء کیفیت یادگیری زبان انگلیسی همچنان بی نتیجه مانده است. شایدبتوان گفت بخشی از این عدم موفقیت، مربوط به زبان آموز و بخش دیگر به محیط پیرامون او مربوط است. بر این اساس پژوهش حاضر در پی بررسی این این دو حوزه است . یافته های حاصل از این تحقیق نشان می دهد که نمرات تحصیلی افراد مورد مطالعه کاملا تحت تأثیر نگرش آنان قرار گرفته و این امر به حد لازم در اعتبارسنجی نیز مورد قبول واقع شده است. به عنوان اهداف ویژه می توان به نکات زیر اشاره کرد: سنجش میزان گرایش دانشجویان در رشته های مختلف علوم انسانی نسبت به درس زبان انگلیسی، سنجش میزان انتظار فایده دانشجویان از یادگیری زبان انگلیسی، سنجش ارزیابی فایده دانشجویان از یادگیری زبان انگلیسی، بررسی علل و عوامل مؤثر در نگرش دانشجویان نسبت به زبان انگلیسی، سنجش میزان تأثیر انتظارات دیگران بر نگرش دانشجویان در یادگیری زبان انگلیسی، بررسی میزان همبستگی نمره نگرش دانشجویان نسبت به درس زبان انگلیسی با میزان پیشرفت تحصیلی آنان در همان درس و بررسی میزان نگرش دانشجویان در واحدهای مختلف آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی منطقه غرب مازندران. یافته ها نشان می دهد که متغیرهای زمینه ای، خانوادگی، اجتماعی، شناختی و عاطفی در ایجاد، گسترش وتقویت نگرش مثبت و قوی نسبت به زبان انگلیسی کمال تأثیر را خواهند داشت. لذا لازم است برنامه ریزان و دست اندرکاران از طریق ایجاد بستر مناسب در روند تقویتی نگرش افراد، تصمیم سازی و تصمیم گیری نمایند.

مقاله مزبور به ارتباط فلسفه با رویکردها، مدل ها، و نظریه های مددکاری اجتماعی می پردازد. هدف مطالعه مزبور شناخت ارتباط فلسفه با رویکردها، مدل ها و نظریه های مددکاری اجتماعی است که با روش ""روایتی"" صورت گرفته است. مواد و منابع مورد مطالعه، افزون بر جستارهای فلسفه علم، مقاله های خارجی ""فلسفه شما از مددکاری اجتماعی"" و همچنین ""مقدمه ای بر حرفه مددکاری اجتماعی و پایه های فلسفی آن"" بوده است. فلسفه به عنوان راهنمای اصلی در حرفه مددکاری اجتماعی است که مقدم بر رویکرد، مدل و نظریه هاست، زیرا مجموعه مفاهیمی را در بر می گیرد که ذهن مددکار اجتماعی را درباره انسان و محیط پیرامونش به خود مشغول داشته و مشکلات ناشی از ارتباط بین آدمی و محیط بیرون، دغدغه اوست. همچنین مفاهیم است که شیوه های مداخله او را در سازگاری مردمان با طبیعت بیرونی هدایت می کند. نتیجه این که مفاهیم فلسفی، نگاه مددکاری اجتماعی به آدمی و جهان پیرامونش را شکل بخشیده، از نظریه ها بهره برده و با در نظر گرفتن تفکر نقدی به مداخله های گوناگون می پردازد. واژه های کلیدی : فلسفه، دیدگاه، نظریه، مدل، مددکاری اجتماعی

به موازات مسائل عمیق و متعددی که نهاد خانوادهرا در ایران با چالش مواجه کرده است، نفوذ اینترنت و تکنولوژی های نوین ارتباطی در این نهاد این مسائل و چالش ها را پیچیده تر و مبهم تر کرده است؛ چالش هایی که تا حدی ریشه در دگرگونی روابط خانوادگی در ایران دارد. این تحقیق پیمایشی با هدف مطالعه رابطه استفاده از تکنولوژی های نوین ارتباطی بر روابط خانوادگی انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه، دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز از تمامی مناطق ده گانه بوده اند که با تکنیک نمونه گیری طبقه ای متناسب، تعداد 400 نفر از آنان به عنوان افراد نمونه انتخاب و به پرسشنامه پاسخ داده اند. چارچوب نظری این مطالعه ترکیبی ازنظریه های "خانواده شبکه ای" و "مرزهای خانواده" بوده است. یکی از نوآوری های این تحقیق استفاده از دو متغیر میانجی به نام های زمان خانواده و خانواده شبکه ای می باشد که از چارچوب نظریِ تحقیق گرفته شده است. در نهایت نتایج این تحقیق حاکی از این است که هیچ گونه ارتباط مستقیم و معناداری بین نوع و میزان استفاده از تکنولوژی های نوین ارتباطی با روابط خانوادگی وجود ندارد، بلکه این ارتباط از مسیر متغیرهای میانجی یعنی زمان خانواده و خانواده شبکه ای محقق می شود. متغیرهای زمان خانوادگی و خانواده شبکه ای به ترتیب با بتای 473/0 و 273/0 تأثیری مثبت بر روابط خانوادگی داشته اند و به طورکلی قادر به تبیین 30 درصد از واریانس متغیر روابط خانوادگی بوده اند.

"در چند دهه اخیر بویژه از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شورو ی، دموکراسی جایگاهی برجسته در میان دیگر شیوه های حکومت در جهان یافته و از همین رو مطالعه فرایند گذار از رژیم های اقتدار گرا به نظام های سیاسی مردم سالار، به یکی از مباحث مهم جامعه شناسی سیاسی معاصر تبدیل شده است . جهانی شدن ارزش های دموکراتیک از یک طرف و تجارب ناشی از تحولات سیاسی اجتماعی بسیاری از کشورها برای استقرار یا تحکیم دموکراسی از طرف دیگر ادبیات علمی گسترده و مناسبی برای تبیین علمی گذار جوامع به دموکراسی تولید کرده است. همچنین در سال های اخیر نقش جنبش های اجتماعی در سپهر سیاسی اجتماعی جوامع افز ایش و دامنه فعالیت این جنبش ها از سطوح ملی به بین المللی گسترش یافته است. با عنایت به این دو موضوع، این مقاله به دنبال ارائه الگویی نظری در تبیین نقش جنبش های اجتماعی بویژه جنبش جوانان در گذار به دموکراسی در جوامع مختلف بویژه جوامع در حال توسعه می باشد . این الگو با تکیه بر فاز جدید ادبیات علمی گذار و با بهره گیری از نظریات اندیشمندانی چون کلاوس اوفه، هابرس، لاکلائو و موفه به طور همزمان بر عوامل داخلی و بین المللی و عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تاکید کرده، از این رهگذر نقش جنبش های اجتماعی را در این فرایند برجسته می نماید. "

پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی پرسشنامه ارتباط با طبیعت ( NR- scale ) نیسبت و همکاران (2009) با استفاده از رویکرد تحلیل عاملی تاییدی به اجرا درآمد. روش این پژوهش از نوع توصیفی – مقطعی است. نمونه تحقیق شامل300 نفر از دانشجویان کارشناسی دختر و پسر مشغول به تحصیل در دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 1390-1389بودند که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر اساس تعداد دانشجویان رشته های مختلف کشاورزی انتخاب شدند. برای ارزیابی کفایت مدل از شاخص ریشه دوم برآورد واریانس خطای تقریب، شاخص برازش تطبیقی، ریشه دوم میانگین مجذورات پس مانده های استاندارد شده، شاخص تاکر- لویز، شاخص خوبی برازندگی و شاخص تعدیل یافته خوبی برازندگی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان دهنده این است که الگوی سه عاملی برازش قابل قبولی با داده ها دارد. ضرایب آلفای کرونباخ نیز نشان داد که NR- scale از پایایی قابل قبولی بر خوردار است. در مجموع نتایج پژوهش حاضر منجر به تقویت این ایده گردید که مقیاس ارتباط با طبیعت نیسبت و همکاران به عنوان یک ابزار روا و پایا در پیش بینی رفتار های مراقبت از محیط زیست می باشد.

این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی ضمن برشمردن برخی از ویژگی های عمده هنر عامه به بررسی نقش و جایگاه سبک در آن می پردازد. هنر عامه به مثابه آیینه ای رو به فرهنگ عمومی، پیشینه تاریخی، آرمان ها و آرزوهای یک جامعه است. ویژگی هایی مانند جمعی بودن، ساختار ساده، احساسات گرایی، روایت گری، و توانایی برقراری ارتباط با لایه های مختلف اجتماعی، باعث می شود تا هنر عامه ضمن برقراری یک زمینه ارتباطی قوی، پیوند تاریخی، اجتماعی و فرهنگی محکمی بین اقشار گوناگون یک جامعه به وجود آورد. از این رو سبک که در برگیرنده جهان بینی فردی هنرمند است، بنا به ماهیت اجتماعی و فرهنگی هنرهای عامه، بیش از اینکه امری فردی و شخصی باشد مقوله ای عام است که تابع مؤلفه های عمیق اجتماعی و فرهنگی جامعه قرار می گیرد. البته این به این معنی نیست که در هنرهای عامه هنرمند استقلال سبک ندارد، هنرمند می تواند تا آن جا که مبانی اصلی فرهنگی و زیبایی شناختی جامعه به او اجازه می دهد، سبک شخصی و هویت هنری فردی خود را در اثر هنری به جا بگذارد.