درخت حوزه‌های تخصصی

"تغییر و تحولات دنیای امروز با آهنگی بسیار سریع و شتابان همة عناصر جامعه را دستخوش خود قرار داده است. پیامد این تحولات، تغییر یافتن معیارها است. معیار فقر و ثروت ملت‎ها جای خود را به میزان دسترسی آنها به دانش و اطلاعات ‎داده است و عصر صنعت، به عصر اطلاعات و دانش تبدیل شده است. در چنین فضایی تلویزیون آموزشی به عنوان یکی از مهم‎ترین پدیده‎های عصر اطلاعات ظهور می‎کند. از آنجا که فرهنگ و مقولة فرهنگ‎سازی یکی از مهم‎ترین ضرورت‎های هر جامعه است، تلویزیون آموزشی می‎تواند بالاترین نقش را در عرصة تقویت فرهنگ جوامع ایفا کند. با توجه به اهمیت روزافزون نقش تلویزیون آموزشی در جامعه و پیشرفت‌های قابل ملاحظه‎ای که در این زمینه هم در سطح جهانی و هم در سطح ملی و بومی صورت گرفته است، بر آن شدیم تا در گفتگویی با آقای دکتر داریوش نوروزی، مدیر گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی برخی از مهم‎ترین سؤالات، ملاحظات و نکات را در این زمینه مورد بررسی قرار دهیم. "

"روانشناسی تربیتی ثابت کرده است که اگر به کودکان اعتماد کنیم ، آنان افرادی متکی به نفس بار می آیند و اگر به آنها اجازه دهیم که در مسایل مربوط به خود تصمیم گیری کنند، مسوولیت پذیر خواهند شد. بر همین اساس ماده 12 کنوانسیون بین المللی حقوق کودک توصیه می کند که برای کودکان باید فرصتهایی فراهم آورده شود تا بتوانند در هر یک از مراحل دادرسی، اجرایی و قضایی مربوط به خود به طور مستقیم یا از طریق یک نماینده ابراز عقیده نماید. دولت جمهوری اسلامی ایران در اسفند 1372 به کنوانسیون یاد شده محلق شد و تعهد کرد که مقررات آن را به شرط عدم مغایرت با موازین اسلامی یا قوانین داخلی، اجرا کند. مقاله حاضر به بررسی شیوه اجرای ماده 12 کنوانسیون در قوانین ایران می پردازد "

"در جامعه ما اکثر پژوهشهای مربوط به خانواده، درباره طلاق و عوارض آن بوده است، لیکن در خصوص خانواده های پدر معتاد و رنج استخوان سوز فرزندان آنان اطلاعات چندانی در دست نیست. فرزندان خانواده های پدر معتاد از دید پژوهشگران و نهادهای تامین اجتماعی مخفی مانده است، زیرا برخلاف کودکان خیابانی، به ظاهر در خانواده به سر می برند . اینک که تمرکز پژوهشگران بر کودکان بی سرپرست یا خانواده های تک والدی معطوف گردیده است این پژوهش بر فرزندان فراموش شده خانواده های پدر معتاد تمرکز دارد تا نشان دهد که وضعیت کودکان پدر معتاد به مراتب بحرانی تر است. این کودکان حضور فیزیکی پدر را در کنار خود احساس می کنند، اما پدری که دارای نقش مخرب و آزار دهنده است. نکته اساسی در این خانواده ها که مانع از توجه پژوهشگران و سیاستگذاران شده این است که کودکان پدر معتاد بر خلاف کودکان خیابانی، به ظاهر با خانواده زندگی می کنند، مانند سایر کودکان به مدرسه می روند و دارای پدر و مادرند، اما روند جامعه پذیری آنان به حدی پیچیده است که تا موضوع اعتیاد پدر فاش نشود و خانواده از هم گسیخته نگردد قابل ارزیابی نیست . ضرورت پرداختن به کودکان پدر معتاد از این جا ناشی می شود که هنوز آنان بزهکار و مجرم نشده اند، اما برخلاف تصور، فرزندان، پس از جدایی والدین دچار کج رفتاری نمی شوند؛ بلکه فرایند یادگیری در درون نظام خانواده وشیوه کنشهای عناصر اصلی است که مسیرهای انحرافی را مهیا می سازد، زیرا معمولا الگوهای رفتاری پدر و مادر معتاد به فرزندان منتقل می شود. در این پژوهش تلاش شده است تا بر خلاف رسم رایج که بر فرزندان طلاق یا کودکان خیابانی تاکید می شود، درباره کودکان پدر معتاد اندیشه شود تا شرایط حاکم برای خانواده ها روشن و آینده کودکان به نوعی ترسیم گردد"

مقاله حاضر به تحلیل سطوح عرفی شدن جامعه ایران در سه سطح کلان، میانه و خرد می پردازد. ایده اصلی مقاله این است که در سطح کلان شاهد عرفی شدن در قلمرو سیستم هستیم. اما در قلمرو زیست- جهان و حوزه خصوصی و عمومی،دین حضور فعال دارد. در سطح میانی نیز باید بین دین سازمانی و دین در حوزه عمومی مردم تفاوت قائل شد. در سطح کنشهای فردی، باورها و انگیزشهای مذهبی، همچنان نقش قابل ملاحظه ای در جهت دهی به کنشهای مردم ایفا می کند. در عین حال مردم تمایل دارند میان کنشهای دینی که آزادانه در زیست - جهان شکل می گیرد با کنشهایی که از بالا و در قلمرو سطحی تجلی می یابد تفاوت گذارند. به طور خلاصه فرآیند عرفی شدن در سطح کلان جدی تر و چشم گیرتر است. نتیجه آنکه برای دینی شدن مجدد قلمرو زندگی، ضمن پرهیز از سازمانی کردن عناصر دینی، باید به خروج آنها از قلمرو سیستم و ارتباطی کردن مجدد آنها همت گماشت.

مقاله حاضر پیش از هر چیز در پی توصیفی از زمینه تاریخی و سیاسی سازمان یافتن نظام بهداشتی ایران در طول قرن بیستم و به ویژه در طول سلطنت های قاجار و پهلوی است. به نظر می رسد اساسی ترین اقدامات انجام شده در جهت سازمان یابی عرصه پزشکی در ایران در پی استحکام بخشیدن به نهادهای سیاسی ملی برای کاهش نفوذ خارجی در این زمینه بوده اند. در این میان برنامه های واکسیناسیون با دقت بیشتری مورد مطالعه قرار گرفته اند زیرا اقدام موضوع رقابت های عملی، اقتصادی و سیاسی محلی بوده و رویکری جامعه - انسان شناختی نمی تواند نسیت به آن بی توجه باشد. این روش پیش گیرانه جدید و وابسته به انستیتو پاستور، که از سال 1921 در تهران اسقرار یافت، و در کنار آن خود مختاری تدریجی ایران در تولید محلی واکسن ها، نمادی است از ورود یک الگوی غالب پزشکی زیستی در این کشور، سرانجام به این نکته پرداخته شده است که رواج واکسیناسیون ظاهرا در چارچوب برنامه های یک دولت مقتدر انجام گرفته است و این امر در میزان پذیرش و بازنمودهای اجتماعی این فن، همان گونه که در مقاله حاضر و حاصل از یک رساله دکترا بر پایه پژوهشی میدانی مشخص می شود، تاثیر قابل ملاحظه ای داشته است.

طایفه زند که از گمنام ترین طوایف ایلات لرستان تا اواخر قرن دوازدهم بود؛ نقش مهمی در تاریخ ایران بعد از سلسله صفوی ایفا کرده است. کریم خان سردار زند زمانی به قدرت رسید که جامعه ایران حدود سه دهه و اندی سخت ترین مصایب و حقارت آمیزترین شکست ها و بار گران جنگ ها و مالیات ها را تحمل کرده بود و نیاز مبرمی به آرامش و صلح داشت. اما مشروعیت حکومت بعد از انقراض صفویان به صورت نوعی بحران سیاسی درآمده بود. از این رو تدبیر و درایت کریم خان برای حل این معضل و مشروعیت حکومت اش ابتکار جدیدی در معنا و مفهوم حکومت محسوب می شود. گرچه در ابتدای قدرتش عنوان وکل الدوله را انتخاب کرد؛ اما اندکی بعد وکیل الرعایا را برگزید و بدین ترتیب علی الظاهر قدرت اش را ناشی از اراده رعیت تلقی کرد. این مقاله مساله حاکمیت و مشروعیت آن را در دوران کریم خان مورد بررسی قرار می دهد.

سینمای مستند به عنوان یکی از ابزارهای بصری و نمایشی قدرتمند عامل مهمی در ارائه موضوع های انسان شناسی و فرهنگی، محسوب جهان و ایران و به طور اختصاصی با توجه به این موضوع ها ساخته شده اند، عرصه ای جداگانه جهات بررسی و تحقیق را می طلبد. در بررسی فیلم از دیدگاه انسان شناسی، توجه به دو موضوع ضروری است: جهت گیری فیلم به دیدگاه و نظریات و مکاتب انسان شناسی و برخورداری فیلم از فنون هنری و سینمایی.