درخت حوزه‌های تخصصی

مطالعه تغییرات پدید آمده در اجرای مناسک دینی از آنجا اهمیت می یابد که هر مجموعه مناسکی، نظام معنایی خاصی را به همراه دارد و تغییر در عناصر مجموعه مناسکی، می تواند بیانگر تغییر در نظام معنایی مرتبط با آن و در نتیجه ایمان و اعتقادات مرتبط با این نظام معنایی باشد. از جمله مراسم دینی مهم در جامعه ما، مراسم عزاداری واقعه کربلا است که هرساله با شور و هیجان خاصی برگزار می گردد. وجود تفاوت بین نسلی در عناصر و شیوه برگزاری مناسک واقعه عاشورا، می تواند حاکی از وجود تفاوت در نظام معنایی و اعتقادی مرتبط با این مناسک در میان نسل های مختلف باشد. بر این اساس تفاوت بین نسلی در این مراسم، در دو بعد الگوهای عزاداری و سمت و سوی تغییرات با تأکید بر تقابل های سنتی/ جدید و محتوایی/نمایشی بررسی شد. در هر دو بعد، یافته ها وجود تفاوت های معنی دار بین نسلی را تأیید می کنند به گونه ای که در نسل های جوان تر شاهد شکل گیری الگوهای جدید عزاداری هستیم که در آنها عناصر و جنبه های نمایشی اهمیت بیشتری یافته است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی های شغلی و نگرشی کارکنان دانشگاه با رضایت شغلی آنان بود. پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. تعداد 120 نفر از بین 130 کارمند رسمی مرد و 46 کارمند رسمی زن به صورت تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته ویژگی های نگرشی و پرسشنامه استاندارد شده رضایت شغلی بریفیلد و روث را تکمیل نمودند. داده های مربوط به ویژگی های شغلی از پرونده پرسنلی کارکنان استخراج شد. یافته ها نشان داد بین ویژگی های شغلی کارکنان دانشگاه نظیر نوع دانشکده، تجربه کاری، مدرک تحصیلی، مسوولیت اجرایی با رضایت شغلی آنان رابطه معنی داری وجود دارد. این رابطه در خصوص ویژگی مربوط به نوع دانشکده به مراتب معنی دارتر از سه ویژگی دیگر بود. نتایج همچنین حاکی از آن بود که بین ویژگی های نگرشی کارکنان با رضایت شغلی آنان رابطه معنی داری وجود دارد. این رابطه در بعد ویژگی رفتاری به مراتب معنی دارتر از دو بعد عاطفی و شناختی بود. بین ویژگی های نگرشی کارکنان بر حسب جنسیت و تجربه کاری تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در حالی که بین ویژگی های نگرشی کارکنان بر حسب مدرک تحصیلی تفاوت معنی دار بود.

هدف این مقاله، شناسایی بود یا نبود رابطه بین الگوی خانواده بر حسب تقسیم جنسی وظایف خانگی میان زن و مرد و سبک زندگی اقشار مرفه غیر نوظهور و نوظهور در شهر تهران است. سؤال اصلی این است: در کدام الگوی خانواده هسته ای (سنّتی اقتدارگرا یا مشارکتی) بین جنسیت و سبک زندگی دو گروه رابطه ی معناداری وجود دارد؟ برای یافتن پاسخ سؤال، از روش جمع آوری اطلاعات پیمایش تحلیلی با ابزار پرسش نامه، در جامعه ی آماری شهر تهران استفاده شده است. روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای و روش تعیین حجم نمونه کوکران، با حجم نمونه 700 نفر می باشد. فرآیند پیمایش تجربی در سال 1384 انجام شد. یافته های حاصل از آزمون های آماری با نرم افزار SPSS، نشان داد که: با تغییر الگوی خانواده از هسته ای سنّتی اقتدارگرا به هسته ای مشارکتی در هر دو گروه مرفه غیر نوظهور و مرفه نوظهور، الگوی خانواده با سبک زندگی کلّی بر حسب جنس رابطه معنادار می یابد و سبک زندگی کلّی زنان از عامیانه به سمت عالمانه گرایش می یابد.

این تحقیق با هدف سنجش میزان فردگرایی خودخواهانه و عوامل مؤثّر بر آن در بین 300 نفر از دانشجویان و دانش آموزان شهر تهران انجام شده است.  فردگرایی خودخواهانه، عبارتست از حالتی که، افراد در قیود ناشی از نظم اجتماعی و اخلاقی تردید کننده و هیچ چیز دیگری   را جز منافع خودشان به حساب نیاورند. به عبارت دیگر تعقیب خودخواهانه منافع فردی و ترجیح آن بر منافع جمعی. از بین پاسخگویان، 48درصد مرد و 52 درصد زن هستند به علاوه 50درصد آن ها دانش آموز و 50 درصد دیگر دانشجو بوده و میانگین سن آن ها حدود 20 سال است. میانگین فردگرایی خودخواهانه (بر رو ی یک طیف پنج قسمتی که در آن عدد صفر بیانگر جمع گرایی و عدد چهار به معنی فردگرایی است) معادل 7/2 است که بین متوسط تا کمی فردگرا قرار دارد. حدود 55/0 از واریانس فردگرایی خودخواهانه توسط متغیرهای میزان رضایت ، تجمل گرایی ، احساس بی عدالتی نسبی ، سن و نحوه ی جامعه پذیری در خانواده تبین شده است.

"سیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان فراگیر ترین و پرمخاطب ترین رسانه کشور، نقش بسزایی در پروراندن شناخت و درک مردم از گروه های قومی و تعریف روابط میان گروهی در کشور برعهده دارد. شواهد پژوهشی نشان می دهد که اقوام ایرانی، تصاویر پخش شده از سیما درباره خود را چندان مطلوب نمی یابند. برای فهم عمیق تر درک خود اعضای گروه های قومی، یک رشته مصاحبه نیمه متمرکز در میان افرادی از این گروه ها، که در تهران به کار یا تحصیل اشتغال دارند، صورت گرفت. همان طور که انتظار می رفت، آنها از بازنمایی هایی که از ایشان در سریال ها و فیلم های تلویزیونی ارائه می شود، ناخرسندند. افراد مصاحبه شده از شبکه های سراسری انتقاد دارند و چنین می پندارند که در این شبکه ها به اندازه کافی نقش ندارند و اگر هم نشان داده می شوند، اغلب چهره های تحریف شده ای از آنان به نمایش درمی آید. آنها بر این باورند که در بسیاری از مواقع از آنان، برحسب ویژ گی های منسوب به قومشان در گفتمان عامیانه، تصویرهای قالبی نشان داده می شوند. بیشتر افراد مصاحبه شده بر این باورند که فیلم های نشان داده شده در تلویزیون، از اعضای گروه های قومی در چهر ه های اصلی استفاده نمی کنند و معمولاً نقش های حاشیه ای را به آنها محول می نمایند. به اعتقاد مصاحبه شوندگان، گستردگی بازنمایی های مذکور از یک سو ناشی از بی اطلاعی تهیه کنندگان برنامه های تلویزیونی و یا نگرش های پیشداورانه آنها نسبت به خرده فرهنگ های قومی است و از سوی دیگر، ریشه در برخی سیاست های گذشته دارد که به حضور و سهم گروه های قومی در فرهنگ ملی بهای لازم را نمی دهد. "

"جامعه ایران به دلیل اختلاط قومی و فرهنگی نیازمند زمینه های آموزشی و رسانه ای بسیاری است تا بتواند از ارتباطات فرهنگی خوب و سالم برخوردار باشد و نوعی تعامل اجتماعی همراه با آرامش و آسایش اجتماعی را فراهم آورد. عدم مدارا و تحمل فرهنگی نسبت به قومیت های مختلف می تواند زمینه های شکل گیری تضاد، تفرقه و تبعیض را فراهم آورد که در این صورت هم جامعه اکثریت و هم اقلیت های قومی و دینی تحت تاثیر آثار منفی آن قرار می گیرند. در این راستا آموزش، خصوصاً در دوره دبستان که دوره شکل گیری ذهنیت ها و انگاره های اخلاقی و فرهنگی است، اهمیت بسیار زیادی دارد. این نوع آموزه های بین فرهنگی می تواند افراد جامعه را نسبت به تفاوت های فرهنگی هوشیار و آگاه سازد و فرهنگ مدارا و مسامحه را برای آنها درونی کند. آموزشی که براساس عدالت و احترام متقابل شکل گرفته باشد، پویایی و انعطاف فرهنگی را نیز سبب خواهد شد. در واقع در پرتو شهروندی خوب که ناشی از عنصر نظام حقوقی مؤثر است، به رسمیت شناختن شهروندان (به حساب آوردن همه شهروندان) و انگیزه های تعلقی، به جایگاه اقلیت ها و روابط بین فرهنگی پرداخته می شود. در این مقاله تلاش خواهد شد به قانون اساسی به عنوان تکیه گاه حقوقی جایگاه اقلیت های فرهنگی (دینی و قومی) توجه شود، همچنین دو نهاد فرهنگی جهت دهنده به ارتباطات بین فرهنگی، یعنی آموزش و رسانه، مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرند. "

بررسی تحولات آموزش عالی و تحلیل رشد و توسعه کمی و کیفی موسسات دانشگاهی کشور در چند دهه اخیر مبین وجود چالش ها و نارسایی های متعددی است که ریشه در سیاست ها، خط مشی ها و رویکردهای حاکم بر نظام آموزش عالی کشور و واقع بینانه نبودن برنامه ها و عدم توجه به اصول بنیادین برنامه ریزی در برنامه ریزی دوره ها و رشته های دانشگاهی در مراکز آموزش عالی کشور دارد. آسیب شناسی تحصیلات دانشگاهی در حوزه علوم انسانی، نشان می دهد که چنین وضعیتی در این حوزه علمی به مراتب، نگران کننده تر است. این در حالی است که توسعه مواج و خیره کننده فناوری اطلاعات و ارتباطات و هم چنین پدیده هایی چون جهانی شدن و به هم ریختن و حذف پاره ای از مرزهای فکری و فلسفی و شکل گیری پارادایم های نوین، زمینه توجه به الگوهای نوینی از دانشگاه ها در هزاره سوم مطرح و بستر ظهور نسل های جدیدی از موسسات آموزش عالی را فراهم نموده است. از این رو، ما در کنار مسایل و تنگناهای جاری نظام آموزش عالی خود با مجموعه جدیدی از چالش ها و رسالت های جدیدی مواجه هستیم که جز با مهندسی مجدد نظام آموزش عالی نمی توان با موفقیت آن ها را مدیرت نمود. در این ارتباط، انجام تغییرات و اصلاحاتی در علوم انسانی و انطباق آن با شرایط مذکور از اهمیت بالایی برخوردار و مستلزم تلاش و جدیت بیشتری از جانب مدیران و متولیان مراکز دانشگاهی است. این مقاله در صدد است تا با بررس دیدگاه دانشجویان علوم انسانی درباره جایگاه این علوم در آموزش عالی کشور، مشکلات و نارسایی های اثر گذار بر کیفیت آموزشی و پژوهشی آن را تحلیل و راهکارهایی را نیز در جهت بهبود فعالیت های علمی و پژوهشی در این علوم، پیشنهاد نماید.

پیشینه شناسی موضوع «خانواده» و دستیابی به آداب و رسوم آن از ضروریات خانواده پژوهی و مسائل مربوط به خانواده است. پژوهش های تاریخی نشان می دهند که ایرانیان از دیرباز به مسئله ازدواج و تشکیل خانواده و تربیت فرزند توجه خاص داشته اند و در حفظ و سلامت بنیان خـانواده سخت می کوشیدند. بدیهی است مهم ترین و معتبرترین ماخذ برای دستیابی به دیدگاه ها، قراردادها و آداب و رسوم ایرانیان در خصوص مسائل خانواده، متون ادبی کهن است. قطعاً یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین این آثار، شاهنامه فردوسی است. شاهنامـه صرف نظر از برتری ها و مزایای شعری و جنبه های کلامی و بلاغی، گنجینه ای است گران بها از آگاهی های سیاسی، اجتماعی، تاریخی. هم چنین سندی است معتبر برای شناخت فرهنگ و تمدن ایران باستان و گزارشگری است موثق از آداب و رسوم و سنن ایرانیان، که شناخت و دستیابی به بعضی از آن ها جز از طریق مطالعه شاهنامه مقدور و ممکن نیست. آداب زناشویی و تشکیل خانواده نیز از جمله آدابی است که حکیم طوس به مناسبت های گوناگون در لابه لای داستان های شاهنامه به آن ها اشاراتی دارد. در این مقاله سعی شده تا با مراجعه به داستان های شاهنامه، پاره ای از رسوم و آیین های مربوط به ازدواج، تولد کودک، تربیت فرزند و روابط خانوادگی استخراج و به گونه ای علمی طبقه بندی و مدون گردد.