نیر پیراهری

امروزه در بسیاری از نابسامانی های خانوادگی در روابط زوجین، شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل نقش آفرینی می کند؛ چراکه شبکه های اجتماعی مجازی که می تواند نقش مؤثری در توسعه فرهنگی و روابط انسانی ایفا کند، به دلیل استفاده نادرست کاربران، به تهدیدی جدی برای خانواده ها تبدیل شده است. در این راستا، هدف اصلی پژوهش، تجربه زیسته زوجین در شبکه های مجازی و شکل گیری عشق سیال و پیامدهای آن مطابق با نظریه ها شامل نظریه رابطه، نظریه کنترل، نظریه ارضای نیاز و نظریه بحران ارزش ها بود. پژوهش حاضر از نوع مطالعات کیفی است که به روش گراندد تئوری (زمینه بنیاد) با رویکرد اشتراوس و کوربین (2000) در این زمینه انجام گرفت. روش تحلیل داده ها به صورت کدگذاری چندگانه انجام شد. سیزده تم (طبقه) برحسب 21 نفر از مراجعان به مرکز مشاوره و متخصصین مراکز به صورت نمونه گیری هدفمند و نظری انتخاب شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Atlas.Ti7 انجام شد. در نهایت برای ترسیم الگوی شکل گیری عشق سیال در زوجین در شبکه های اجتماعی، یافته های تحقیق نشان داد که این مقوله موجب تضعیف بنیان خانواده، طلاق عاطفی، رفتارهای فرازناشویی و کاهش سرمایه اجتماعی می شود. همچنین عوامل علّی (شامل خودمختار زندگی، خویشتن عاشق، خودکامی از خود، فردیت بخشی و اثبات هویت و نافرمانی غیریتی) و عوامل زمینه ای (شامل مردسالاری در جامعه، نابودی مودّت و مشکلات معیشتی و آسیب های اجتماعی و اقتصادی در خانواده)، سبب شکل گیری عشق سیال در شبکه های مجازی می شوند. همچنین نتایج در رابطه با پیامدهای عشق سیال نشان داد که هرچه میزان حضور زوجین در شبکه های مجازی بیشتر باشد، به همان اندازه بر اختلافات زناشویی، خشونت خانگی، طلاق عاطفی، تنوع طلبی عاطفی و جنسی و کاهش اعتماد، افزایش سوءتفاهم ها و رفتارهای فرازناشویی مؤثر است؛ چراکه همجواری مجازی هویت و اتحاد جنسی برحسب پیامدهای باز کردن فضای خصوصی، رفتارهای فرازناشویی، کاهش سرمایه اجتماعی، طلاق عاطفی و آزادی در ارتباط عشقی تعیین می شود.

طی چند دهه اخیر، نهاد خانواده متأثر از فرایند مدرنیته، تغییر و تحولاتی ژرف را در دو سطح عینی-ساختاری و ذهنی-تجربه کرده است. از این رو، هدف این پژوهش مطالعه مکانیسم و دینامیسم ارزش های خانواده در شهر ایلام می باشد. روش مورد استفاده، روش تحقیق ترکیبی متوالی است. جامعه مورد مطالعه این پژوهش زوجین دو دهه (1365-1375 و 1385-1395) ساکن شهر ایلام که براساس روش نمونه گیری هدفمند (بخش کیفی) و تصادفی(بخش کمی) اطلاعات مورد نیاز از آن جمع آوری گردید. در بخش اکتشافی(کیفی) تحقیق تعداد 110 مفهوم، 23 مقوله جزء و 27 مقوله عمده استخراج گردید و مقوله هسته ای که به مثابه کشف تئوری است با عنوان خانواده مدرن و شکننده معرفی گردید. نتایج بررسی نشان می دهند که تحول ارزش های خانواده میان دو نسل درحوزه شیوه همسرگزینی، سبک زندگی، سنت های خانوادگی، فرزند محوری مشهود می باشد. در نتیجه خانواده؛ به سمت خانواده مدرن و شکننده در حرکت است. یافته های بخش کمی ضمن تأیید نتایج بخش کیفی، بیان گر آن است که ارزش های خانواده در چند دهه اخیر در ایلام تحت تأثیر فرایند مدرنیته و پیامدهای آن قرار گرفته و طی فرایند دگردیسی ارزش ها با محوریت کمرنگ شدن سنت ها اتفاق افتاده است.

در مقاله حاضر به مطالعه و تحلیل نقش زندان های کرج در تغییرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این کلانشهر بین سال های 1385 تا 1398 پرداخته خواهد شد. بر این اساس پرسش اصلی تحقیق حاضر عبارت است از: زندانهای کرج چه نقش و تأثیری در تغییرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این کلانشهر بین سال های 1385 تا 1398 داشته است؟ پاسخ موقت به پرسش اصلی این است که: زندانهای کرج موجب کند شدن روند توسعه سیاسی، بروز چالش های اجتماعی از جمله افزایش جرم و جنایت و سکونتگاه های غیررسمی و چالش-های فرهنگی ضدارزشی بین سال های 1385 تا 1398 در کلانشهر کرج شده است. استان البرز از استان های مهم و پرجمعیت کشور محسوب می شود. اختلاف قابل توجه در بین مناطق مختلف استان البرز، به لحاظ توسعه یافتگی وجود دارد. مهم ترین قدم در برنامه ریزی توسعه تعیین اهداف توسعه و کاهش عدم تعادل ها است. برای شناسایی نابرابری های ناحیه ای و فراهم کردن بستر توسعه ای منطقه ای نیاز به بررسی وضع موجود و شاخص های توسعه در بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در شهر کرج است. تحقیق حاضر از منظر هدف، یک تحقیق کاربردی است که از طریق پیمایشی و توصیفی تحلیلی به موضوع پرداخته است.

مدیریت بحران قبل و بعد از رخداد در ایران در شرایط مطلوبی قرار ندارد و پس از زلزله و سیل و بیماری و ...، آسیب های زیادی به مردم و بویژه زنان وارد می شود. معمولاً افراد سانحه دیده قادر نیستند به آسانی به شرایط متعادل و سازگار بازگردند. در چنین شرایطی بررسی میزان تاب آوری و عوامل مؤثر بر آن به منظور کاهش آسیب پذیری و افزایش تاب آوری در وقوع بحران ها ضروری می نماید. این پژوهش به منظور تبیین جامعه شناختی تاب آوری زنان در مواجهه با بیماری کرونا در مناطق 3 و 12 شهر تهران صورت گرفته است. تحقیق با استفاده از روش پیمایشی انجام شده. ابزارهایی که برای سنجش تاب آوری استفاده شده است: پرسشنامه در محمدی (1384)، سبک زندگی (پرسشنامه سبک زندگی)، دیدگاه اعتقادی (پرسشنامه جهت گیری مذهبی آلپورت)، آموزش دوران کودکی (پرسشنامه کیفیت زندگی)، رضایتمندی از زندگی (پرسشنامه رضایت از زندگی) است. 402 نفر از زنان 15 تا 69 ساله ساکن در دو منطقه 3 و 12 تهران به عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه گیری با استفاده از روش سهمیه ای صورت گرفت. بر اساس  یافته های پژوهش، بین تاب آوری و متغیرهای دیدگاه اعتقادی، آموزش دوران کودکی، و توانمندی جسمانی زنان، در منطقه 12 رابطه وجود دارد. همچنین بین تاب آوری و متغیرهای سبک زندگی، آموزش دوران کودکی، و رضایتمندی از زندگی زنان، در منطقه 3 رابطه وجود دارد. در هر دو منطقه دیدگاه اعتقادی زنان بیشترین تأثیر را بر متغیر تاب آوری دارد.

زمینه و هدف: اگر در جامعه ای از قوانین اطاعت نشود، منجر به ایجاد بی نظمی و هرج و مرج در ارکان مختلف آن جامعه شده و امنیت اجتماعی نیز به خطر می افتد. در همین راستا پژوهش حاضر به بررسی رابطه عوامل فرهنگی و اجتماعی با قانون گریزی پرداخته است. روش شناسی: تحقیق حاضر از لحاظ روش یک تحقیق پیمایشی است که از تکنیک پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه ساکنین شهر سمنان هستند که با استفاده از نمونه گیری تصادفی تعداد 248 نفر انتخاب شده اند. میزان آلفای کرونباخ برای متغیر قانون گریزی 9/0 به دست آمد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد میزان قانون گریزی در بین 5/36 درصد پاسخگویان کم، 8/52 درصد تا حدودی و 7/10 درصد زیاد است. میانگین میزان قانون گریزی در بین پاسخگویان 3/1 (دامنه میانگین بین 1 تا 3) است که میزان کمی را نشان می دهد. نتایج: نتایج نشان می دهد بین میزان اعتماد اجتماعی، میزان رضایت از زندگی با میزان قانون گریزی رابطه معنادار معکوس وجود دارد. همچنین بین میزان احساس آنومی با قانون گریزی پاسخگویان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد. بین احساس تبعیض و جمع گرایی با میزان قانون گریزی پاسخگویان رابطه معنادار ملاحظه نگردید

این پژوهش با هدف بررسی مناسب سازی فضای شهری برای افراد با آسیب بینایی شهر تهران انجام شده است. روش در انجام این تحقیق، پیمایش از طریق پرسشنامه محقق ساخته می باشد که با روش نمونه گیری تصادفی از جامعه آماری 12600 نفر به وسیله فرمول کوکران حجم 671 نفر از افراد آسیب دیده بینایی از بین نابینای مطلق تا نیمه بینا صورت پذیرفت. بنا بریافته های حاصل از تحقیق، مدیریت و برنامه ریزی شهری در شهر تهران فراگیر نبوده و در طراحی معابر، مکانها و ارائه خدمات و تسهیلات شهری، امکان حضور و دسترسی ایمن و مستقل نابینایان لحاظ نشده است. عدم برخورداری از امنیت و وابستگی به دیگران در تردد و نیز در بهره مندی از امکانات و تسهیلات شهری از مهم ترین مسائل نابینایان در این زمینه است. اقدامات مدیریت شهری در این خصوص نیز به دلیل فقدان نیازسنجی، اولویت سنجی، مشاوره با ذی نفعان و کاربست نظر آن ها در اجرا، عدم نظارت دقیق و اطلاع رسانی به نابینایان و سایر شهروندان از اقدامات صورت گرفته و نیز ضعف فرهنگی، فاقد کارایی لازم بوده و تأثیر چندانی بر افزایش دسترسی نابینایان نداشته است. نتایج حاصل شامل دسترسی ناکامل معابر شهری و فضای عمومی و همچنین وجود موانع بسیار ریسک و آسیب پذیری این قشر در جریان حرکت در معابر و فضاهای شهری شده است. فضای سایبری به سبب میزان بالای استفاده افراد نابینا از ابزارهای هوشمند مثل رایانه تلفن همراه هوشمند ظرفیت بسیار بالایی برای مناسبسازی دارا می باشد لذا جای اقدام بسیار دارد تا این افراد از فضای سایبری به امکانات بیشتری دسترسی پیدا کنند.

ناهمگونی قومی، دینی و اقتصادی، ویژگی ساختی عموم کشورهای جهان سوم، بخصوص خاورمیانه می باشد. جنگ قومیت ها و استفاده از خرده فرهنگ ها در جهان سوم بویژه خاورمیانه فصل مهمی از تاریخ درگیری ها این ملت ها را نشان می دهد. واقعیت موجود با فرایند نوین غلبه گفتمان خودگردانی و با استقلال جویی همه اقوام به جای استیلا جویی یک قوم، عملاً به مسئله ای هویتی و امنیتی تبدیل گردیده و در بسیاری از موارد تمامیت اراضی واحدهای مختلف سیاسی را تهدید می نماید. کشور ما نیز که متشکل از اقوام مختلف است سبب تحولات قومی در ایران قبل از جنگ تحمیلی و بعد از جنگ تحمیلی شده است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی دارای چه ابعادی بوده است؟ در واقع نتایج این پژوهش نشان می دهد که یکی از مقاطعی که همراه با تحولات قومی در ایران بوده است مقطع جنگ تحمیلی است. در حالی که با پیروزی انقلاب اسلامی در بعضی مناطق غرب و شمال غرب و نیز شرق کشور شاهد تحرکات قومی و هویت خواهی، خودمختاری و نیز استقلال خواهی قومی هستیم اما از مقطع جنگ تحمیلی به بعد درجه همبستگی و انسجام قومی افزایش می یابد و به نوعی شاهد کم رنگ شدن این مسئله هستیم. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی و نیز مقالت علمی و پژوهشی به تبیین و تحلیل تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی پرداخته شود.

عوامل اجتماعی موثر بر گرایش زنان به جراحی زیبایی هدف پژوهش بود. در این پژوهش، از دیدگاههای صاحبنظران گوناگون از جمله دیدگاه گافمن، ترنر، وبلن ، بوردیو و هومنز استفاده شد. جامعه آماری پژوهش زنان 18 سال به بالای ساکن مناطق 2 و 9 شهر تهران بودند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 183 نفر انتخاب شده اند. این پژوهش از لحاظ روش یک پژوهش پیمایشی است که در آن از روش پرسش نامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. نتایج نشان داد بیش ترین درصد پاسخگویان به مقدار کم تا زیاد به جراحی زیبایی تمایل نشان دادند. بین مقدار گرایش زنان به جراحی زیبایی و فشار اجتماعی، گرایش به جنس مخالف، منزلت اجتماعی و درآمد زنان رابطه معنادار مستقیم وجود داشت. زنان خانه دار بیش از زنان شاغل و دانشجو به جراحی زیبایی گرایش داشتند. بین مقدار گرایش زنان به جراحی زیبایی و سن و تحصیلات رابطه معنادار ملاحظه نشد.

 تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان مشارکت اجتماعی شهروندان تهرانی در فعالیت های شهری انجام شده است. چارچوب نظری تحقیق براساس نظریه های جامعه شناسی دورکیم، گیدنز، هومنز، رابرت دال انتخاب گردید. جامعه آماری تحقیق شهروندان بالای هجده سال منطقه یک و بیست شهر تهران هستند که به روش نمونه گیری تصادفی تعداد 286 نفر انتخاب شده اند. تحقیق حاضر از لحاظ روش یک تحقیق پیمایشی بوده که در آن از تکنیک پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. نتایج نشان داد 12.7 درصد پاسخگویان به میزان کم، 65.6 درصد تا حدودی و 21.7 درصد به میزان زیاد در امور شهری مشارکت دارند. همچنین بین میزان مشارکت پاسخگویان در امور شهری با منطقه سکونت، سابقه سکونت، میزان احساس مالکیت برمحیط شهری، اعتماد اجتماعی و رضایت از خدمات شهری رابطه معنادار مستقیم ملاحظه گردید

مشارکت اجتماعی دارای دو بعد است: مشارکت رسمی و غیر رسمی. با توجه به تقسیم بندی مشارکت، پرسش اصلی این پژوهش این است که مشارکت های رسمی و غیر رسمی زنان شهر تهران چه مقدار است؟ مناطق بیست و دو گانه شهر تهران در مقایسه باهم از چه وضعیتی برخوردارهستند؟ و چه عواملی بر این مشارکت ها تاثیرگذار است؟ این پژوهش با روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسش نامه انجام گرفت. جامعه آماری، زنان ازدواج کرده (متاهل، مطلقه و همسر فوت شده) ساکن شهر تهران هستند. در این پژوهش 406 نفر از زنان از بین مناطق 22 گانه شهر تهران به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. نتایج نشان دادند مقدار مشارکت اجتماعی زنان (رسمی، غیر رسمی و مشارکت اجتماعی کلی) پایین و مقدار مشارکت اجتماعی غیر رسمی زنان بیش تر از مشارکت رسمی است. زنان مناطق گوناگون تهران از نظر مشارکت اجتماعی باهم متفاوت هستند. بین دو مشارکت رسمی و غیر رسمی رابطه معنادار مستقیم مشاهده شد. هم چنین، بین زنان دارای درآمد و فاقد درآمد از نظر مشارکت اجتماعی تفاوت معنادار وجود دارد. بین سن، تحصیلات زنان با مقدار مشارکت آنان رابطه ای معنادار مشاهده نشد.

در سال اخیر شاهد ورود واژه سرمایه اجتماعی در گفتمان های جامعه شناسی، علوم اجتماعی، اقتصاد و علوم سیاسی بوده ایم. تمرکز بر مقوله سرمایه اجتماعی به دلیل نقشی است که سرمایه اجتماعی در تولید و افزایش سرمایه های انسانی واقتصادی ایفا می کند. به همین دلیل امروزه در بررسی و تدوین شاخص های اجتماعی توسعه توسط سازمان های معتبر جهانی، سرمایه اجتماعی پایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. نظر به چنین اهمیتی در این مقاله سعی می شود به بررسی نظریات جدید در مورد سرمایه اجتماعی پرداخته شود.

در این مقاله سرمایه ی اجتماعی درون گروهی و بین گروهی شهروندان تهرانی مورد سنجش قرار گرفته است. برای سنجش از دیدگاه پاتنام، ترنر و استون استفاده شده است. تحقیق حاضر با روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام گرفت. جامعه ی آماری شامل زنان و مردان ازدواج کرده ساکن مناطق 22گانه شهر تهران هستند که با روش نمونه گیری چند مرحله ای تعداد 741 نفر انتخاب شده اند. نتایج پژوهش نشان داد هر دو سرمایه ی اجتماعی درون گروهی و بین گروهی شهروندان تهرانی در سطح پایین است و بین سرمایه ی اجتماعی درون گروهی و بین گروهی رابطه معنادار مستقیم وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد بین جنس، سن، تحصیلات، درآمد ماهیانه پاسخگو و سرمایه اجتماعی درون گروهی رابطه وجود ندارد. بین جنس، درآمد ماهیانه پاسخگو و سرمایه ی اجتماعی بین گروهی نیز رابطه معنادار مشاهده نگردید، اما بین سن و سرمایه اجتماعی بین گروهی رابطه معنادار مستقیم و بین تحصیلات و سرمایه اجتماعی بین گروهی رابطه ی معنادار معکوس ملاحظه گردید.