فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۴۲۱ تا ۳٬۴۴۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۳۴۲۱.

جایگاه امارت های مغولی در نهادینگی ساختار حکومتی ایلخانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مغول ایلخانان قراختائیان اویغورها اویرات ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۳۸۱
هجوم مغول و نابسامانی های پس ازآن، ساختار سیاسی و حیات اقتصادی- اجتماعی بخش مهمی از ایران را دچار گسست کرد و تا مدتی زمینه های لازم برای از میان رفتن نابسامانی های مذکور هموار نگردید. نوشتار حاضر با طرح این سؤال که: پیشینه قومی- قبیله ای حاکمان مغولی پیش از تشکیل حکومت ایلخانان در احیای سنن حکومتی ایرانی و امنیت بخشی به اوضاع چه تأثیری داشته و در نظام مندی ساختار سیاسی عهد ایلخانی از چه جایگاهی برخوردار بوده است؟ بر این باور است که تلاش برای کاستن از شدت نابسامانی های حاکم بر ایران، نابسامانی هایی که مبهم بودن جایگاه سیاسی ایران در تقسیم اولوس های چنگیزی و نگرش مقطعی و موقتی مغول ها به این سرزمین آن را تشدید می کرد، از سوی نمایندگان اعزامی مغول که پایگاه قومی- قبیله ای متمدن تری داشتند آغاز شد. این کارگزاران مغولی با بهره گیری از پیشینه تمدنی خویش و سهمی که نمایندگان قبیله ای آن ها در نظام مندی قدرت نوظهور مغولی داشتند، موجبات احیای سنن سیاسی ایران را فراهم کردند و انتقال تجربیات ایشان در نهادینگی حکومت ایلخانی و روالمندی سنن سیاسی این عهد، سهم به سزایی داشت.
۳۴۲۲.

عشق متصوفانه در آثار داراشکوه: الگویی کهن برای دنیای نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: صوفیان عارفان عشق متصوفانه داراشکوه ایران هند الگوی کهن دنیای نوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۴۸۴
عشق گمشده دنیای پُرتخاصم امروز است. اکنون، اصنافی از بشر گرفتار عصبیت در معنای منفی آن قوم مدارانه و نفس سرکش خود شده اند. اینان با سلطه گری و زیاده خواهی زمینه نابودی محیط زیست و زوال روح انسانی و به هدر دادنِ زحماتِ دانشمندان در کاستن از آلامِ بشری را فراهم می آورند. البته این پدیده تازه ای نیست. در گذشته تاریخی نیز کسانی دست به چنین اقدامات مخرّبی می زدند. در برابر اینان کسانی هم هستند و در گذشته تاریخی نیز بوده اند که به سلامت و سعادت بشر می اندیشند. تعصب و خودمداری نیروی محرکه گروه نخست و عشق و ایثار، انگیزه گروه دیگر در حیات اجتماعی شان است. به نظر می رسد راه حل این مسئله را باید در غلبه تفکر انسان گرایانه و طبیعت دوستانه جستجو کرد. متصوفان و عارفان از دیرباز برای پرورش روح انسانی در خود و مریدانشان، به پاک نفسی روی آورده و با سرکوب نفس امّاره به مبارزه با جهل، خشم، بُغض، قهر، کبر، کینه، حسد، بخل، کفر و نفاق می پرداخته اند. آنان عشق به انسان و طبیعت را جایگزین آن ذمائم می کردند و خود و پیروانشان را آماده پذیرش عشق الهی می نمودند. انسان امروزی برای شکستن مرزهای عصبیت و نفس پرستی و اشاعه انسان دوستی، نیازمند چنین نقش هایی است؛ الگوهایی که بعضاً جان بر سر اهداف انسانی خود نهاده اند. داراشکوه شاهزاده تیموری هند از جمله کوشندگان این راه بود.
۳۴۲۳.

مقایسه ی تاریخ نگاری اقبال و پیرنیا(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلید واژه ها: تاریخ نگاری اقبال پیرنیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۳۱۷
تاریخ نویسی در ایران تقریباً تا یک قرن و نیم پیش و تا قبل از آشنایی ایرانیان با فرهنگ و تمدن جدید غرب تقریباً بر یک روال قرار داشت. هر چند هر از گاهی مورخی مانند بیهقی و دیگران از نظر واقعه یابی و واقع بینی روش نقد علمی درست تری به کار بردند اما بیشتر مورخان براساس سنت قبلی به واقعه نویسی به روایت مورخان قبلی پرداختن به هر حال شاید بتوان این گونه تصور نمود که یا سنت تاریخ نویسی بر همان روال بوده و یا از راه مصلحت اندیشی و ترسو ناایمنی های اجتماعی و یا از جهت عدم درک معنی وقایع و رویدادها از ذکر برخی رخدادها و درک آنها چشم می پوشیدند. از قرن سیزدهم هجری به تدریج جریان تازه ای در فن تاریخ نگاری نمایان شد که تا زمان حاضر ادامه یافت. از ابتدای قاجار جریان تازه ای در تاریخ نگاری به وجود آمد که یکی از مظاهر برخورد ایران با تمدن غرب بود. در این پژوهش تلاش می گردد که شیوه تاریخ نگاری دو نفر از مورخان دوره معاصر حسن پیرنیا و عباس اقبال مورد مقایسه قرار گیرد علت این مقایسه آن است که برخی حسن پیرنیا را که ناسیونالیستی محافظه کار بود بعنوان یکی از متقدمین شیوه های نوین تاریخنگاری محسوب دارند در حالیکه واقعاً اینچنین نیست با اینکه پیرنیا با تدوین تاریخ ایران باستان قدم بزرگی را برداشت اما به جهت گسترش بینش تاریخی و نظریه پردازی در زمینه تاریخ گامی برنداشته است و به نظر می-رسد مرحوم عباس اقبال از این نظر گامهای موثرتری برداشته است.
۳۴۲۴.

سفر اروپایی مظفرالدین شاه و رهآورد هنری آن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: نمایش قاجار مظفرالدین شاه وین تئاتر پاره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۳۳
بی شک یکی از اتفاقاتی که باعث به روز رسانی نمایش ایرانی و ورود تئاتر به معنی غربی به ایران میشود با سفر شاهان و درباریان دوره قاجار شروع شده و اتفاق می افتد. آنچه مسلم است ,میتوان شاه ناصرالدین شاه را به عنوان اولین شاهی که قدم به سرزمین های مسیحی گذاشته و سهم اعظمی را در انتقال فرهنگ جدید نمایشی تئاتری را به کشوردارد نام برد.شاه جوان به شدت تحت تئاثیر هنر ایرانی بوده به نحوی که نشست و بر خواست با هنرمندان داخلی و خارجی از او یک شاه با شخصیت خاص سیاسی و هنری ساخته بود. به وضوح علاقه وافر شاه به دیدن نمایش را در رفتار او با مقلدان ونوع نگاه و کمکش به ساختن بناهای نمایشی را میتوان فهمید. این اتفاقات به اینجا ختم نشد و با مرگ او و به تخت نشستن مظفرالدین شاه دوباره راه پدرش را با سفرهایی که تدارک آنها توسط وزیرش اتفاق می افتد از سرمیگیرد. اتابک اعظم با بیشتر کردن مالیات و گرفتن وامهای بیشمار از دول روس و انگلستان ,مقدمات سفر شاه را به فرنگ به عمل آورد و شاه را در سه نوبت به کشورهای مختلف اروپا فرستاد. اولین سفر مظفرالدین شاه به روسیه اتریش سوئیس آلمان بلژیک فرانسه در سال 1900 صورت گرفت.بالطبع شاه هم به مانند پدر خود علاقه وافر به موسیقی و انواع فرمهای نمایشی داشت. در این بخش به بررسی نمایشی یکی از سفرهای مظفرالدین شاه که در قلمرو امپراطوری اتریش در دو شهر وین و بوداپست اتفاق افتاد می پردازیم.
۳۴۲۵.

تبیین جایگاه خلافت در اندیشه سیاسی داعش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظریه اهل سنت خلافت اندیشه و داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۲ تعداد دانلود : ۳۶۶
پدیده ای که به نام «داعش» بزرگترین چالش را در دنیای اسلام ایجاد کرده اند به نوع خودش از پدیده های نادر بوده است که در جهان اسلام ادعای خلافت دارد. این در حالی است که برخی کشورهای متحجر عرب، ترکیه، غرب و حتی اسرائیل در تغذیه این جنبش متوحش نقش اساسی دارند. آن وقت «خلافت در اندیشه داعش» با این سوال اصلی مواجه گردید که طرح اندیشه داعش در مورد «خلافت» چگونه قابل تحلیل می باشد، در حالی که در رفتار آنان کمتر شباهت هایی به سلف دیده می شود؟ فرضیه قابل طرح این است که نظرات اهل سنت در مورد خلافت دارای شدت و ضعف بوده و در مشروعیت خلافت از یک طرح جامع برخوردار نیستند. بدین جهت نظریه «استیلاء» مبنای این اندیشه قرارگرفته تا پدیده ای مثل داعش به عنوان یکی ازآخرین نسخه های سلفیت نوین و مدعی احیاء خلافت اسلامی با انگیزه های متفاوت از آن بیرون بیایند.
۳۴۲۶.

جایگاه منجمان در دوره صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صفویه نجوم منجمان جامعه حکومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۸ تعداد دانلود : ۴۷۸
علم نجوم و ستاره شناسی به دلیل کاربردهای مختلفی که در زندگی انسان ها داشته، یکی از مهم ترین علوم بشری می باشد که در ادوار تاریخی گذشته مورد توجه مردم و صاحبان حکومت قرار گرفته است. و به تبع آن، باعث توجه و اهمیت دادن به منجمان و تربیت آن ها شده است. در دوره صفویه نیز پادشاهان به ستاره شناسی و اطلاع از اوضاع و احوال و سرنوشت افلاک که توسط منجمان و اخترشناسان صورت می گرفت، بیش از آنچه که مهم بود و صحت داشت اهمیت می دادند. پژوهش پیش رو در چارچوب وظایف و جایگاه منجمان در جامعه و حکومت عصر صفوی و با روش توصیفی – تحلیلی و بر مبنای منابع دست اول تاریخی به ویژه سفرنامه های سیاحان اروپایی و به روش کتابخانه ای به بررسی و تحلیل موضوع مورد نظر می پردازد. و با استفاده از منابع دست اول تاریخی و تحقیقاتی به دنبال پاسخ این پرسش است که، منجمان در جامعه و حکومت عصر صفوی در چه جایگاهی بوده اند و به چه میزان در حکومت مورد نظر نفوذ و تأثیر داشته اند؟ بر اساس گزارش صریح منابع این دوره به ویژه سفرنامه نویسان اروپایی، منجم باشی یکی از مهم ترین مناصب درباری در تشکیلات حکومتی صفویه بوده است که، همیشه در کنار شاه حضور داشت و شاه هرگز بدون مشورت و اجازه ی او دست به کاری نمی زد و در ضمن تمام منجمان زیر نظر او کار می کردند. این امر نشان دهنده اعتبار و اهمیت این مقام نزد پادشاهان است.
۳۴۲۷.

گردشگری قاعدهء مثلث امنیت، همدلی و توسعه استان سیستان و بلوچستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری همدلی امنیت توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۹۶
احساس ناامنی، ضربه پذیر بودن همدلی و توسعه نیافتگی از مهمترین مشکلات استان سیستان و بلوچستان می باشند. مهمترین ویژگی این مشکلات که در زمانهای مختلف به طرز متفاوتی بروز می کنند، ارتباط تنگاتنگ میان آنها می باشد. در واقع همین ویژگی چنان آنها را در هم آمیخته است که با ارائه یک راهکار مناسب می توان بر همه این مشکلات فائق آمد. نزدیکی این استان با کشورهایی همچون افغانستان و پاکستان که همواره مورد توجه گروههای خرابکار و قاچاقچی بوده است، شرایط نامناسب آب و هوایی در این منطقه و وجود قومیتها و مذاهب تشیع و تسنن زمینه های بروز این مشکلات می باشند. تلاشهای بسیاری برای از بین بردن هر یک از این مشکلات صورت پذیرفته است اما چون این اقدامات منفرد بوده و تمامی این مشکلات در آن دیده نشده است، این تلاشها نیز بی ثمر بوده اند. در این مقاله سعی خواهد شد تا با ارائه راهکارهایی مناسب زمینه ایجاد احساس امنیت، همدلی و توسعه با تکیه بر صنعت گردشگری مهیا گردد. در واقع این صنعت مهم که در کشور ایران جدید نیز می باشد، نه تنها زمینه ساز توسعه خواهد بود بلکه همدلی میان اقوام مختلف، تشیع و تسنن و در نهایت احساس امنیت را به ارمغان آورد.
۳۴۲۹.

بازشناسی و تحلیل معماری مسجد جامع همدان

کلید واژه ها: همدان مسجد جامع معماری اقلیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۸ تعداد دانلود : ۱۰۰۴
در فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی، مسجد به عنوان مهم ترین بنای ماندگار اسلام در شهرها و اقلیم های مختلف ساخته شده است، و هویت شهرهای اسلامی با مساجد جامع درهم آمیخته است. مسجد جامع همدان، کهن ترین مسجد در بافت قدیمی شهری، در میان بازار این شهر و میدان مرکزی واقع شده است. این مسجد شاخص، متعلق به قرون اولیه اسلامی است، که در طی دوران های مختلف خصوصاً دوران صفوی و قاجار مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است، اما از ساختار کهن مسجد آثاری باقی نمانده، و ساختار فعلی متعلق به دوره قاجار است. باوجود ویژگی های کلی این اثر، شکل ساختمان مسجد جامع تأثیر زیادی در هماهنگ ساختن ساختمان با شرایط اقلیمی دارد. حال این پرسش مطرح می گردد که اقلیم منطقه تا چه میزان توانسته بر فرآیند شکل گیری مسجد تأثیرگذار باشد؟ و الگو پذیری از شرایط اقلیمی تا چه میزان دوام ساختار مسجد را تضمین نموده است؟ بر مبنای پرسش های فوق هدف پژوهش حاضر این است که با بهره مندی از روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع مطالعاتی و بررسی های میدانی به معرفی و تجزیه تحلیل ساختار معماری مسجد جامع پرداخته شود، تا زمینه پاسخگویی به پرسش ها ی مطرح شده فراهم گردد. برآیند چنین بررسی را می توان در تأثیرپذیری ویژگی های معماری مسجد جامع، از اقلیم منطقه مشاهده نمود؛ این اثر، علاوه بر عملکرد مذهبی، موقعیت مکانی این مسجد و قرارگیری در امتداد بازار اصلی شهر، منجر به آن شده که مسجد جامع نقش مهمی را در شکل گیری نظام های طراحی و سیمای عمومی شهر ایفا نماید. با توجه به ساختار معماری مسجد جامع عمده تحولات صورت گرفته در بنا مربوط به دوره های قاجار و معاصر است؛ ساختار مسجد تابع الگوی شبستان ستوندار بوده، دارای گنبد، گلدسته و سنگاب می باشد، و تنها نمونه مسجد گنبددار با ارزش تاریخی در بافت شهری همدان است.
۳۴۳۰.

نشاط اجتماعی اقتصادی در سیره نبوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نشاط اجتماعی - اقتصادی سیره ی نبوی یاریگری اقتصادی عقلانیت ارزشی تکافل اقتصادی پراکنش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۹ تعداد دانلود : ۷۴۹
نشاط اجتماعی- اقتصادی در عصر نبوی موجب پیشرفت جامعه شد و پتانسیل حل مسائل اجتماعی- اقتصادی را ایجاد کرد. هدف اصلی مقاله حاضر، شناسایی عوامل تقویت کننده نشاط اجتماعی- اقتصادی (فرضیه یابی) در دوره نبوی است. پارادایم یا مدل این پژوهش، برگرفته از رویکرد روشی استراوس و کوربین تحت عنوان نظریه بازکاوی است. بدین ترتیب، این مقاله بر مبنای تعریف پدیده نشاط اجتماعی، به بررسی عوامل بلاواسطه (شرایط علی)، عوامل باواسطه (شرایط زمینه ای و میانجی) و راهبردها و پیامدهای آن در عصر نبوی می پردازد. هم چنین، با استفاده از قرآن، روایات و منابع معتبر تاریخی، از طریق نمونه گیری نظری و تعیین حجم براساس اشباع نظری، تحلیل مقایسه ای شده است. فرضیه اصلی این است که نگرش و انگیزش مردمی مبتنی بر تکافل اقتصادی تجربه شده تحت مدیریت عقلانی- ارزشی پیامبر (ص) در حوزه های اقتصادی، از طریق پراکنش نهادهای مردمی (مساجد و یاریگری اقتصادی) بر کنش اجتماعی مبتنی بر نشاط اجتماعی- اقتصادی تأثیر داشته است.
۳۴۳۲.

نقش موقوفات در گسترش مراکز علمی و درمانی عهد بویهیان و فرجام آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آل بویه وقف بیمارستان دارالعلم کتاب خانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۵۳۳
در سده چهارم هجری و با استقرار حکومت آل بویه در نیمه غربی ایران، از نهادهای اجتماعی و شهری حمایت شد. این نهادهای اجتماعی عمدتاً در قالب مراکز علمی (دارالعلم ها و کتاب خانه ها) و بیمارستان ها در جهت ارائه خدمات درمانی و آموزشی و بر پایه وقف در شهرها شکل می گرفتند. این پژوهش با روش مطالعه تاریخی سعی دارد تا ضمن بازکاوی نقش وقف در شکل گیری و پایداری نهادهای مزبور، عوامل مؤثر بر فراز و فرود وقفیات دوره بویهیان را در بستر تحولات تاریخی بررسی و کاوش کند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که موقوفات نهادهای عصر آل بویه منبع مالی پایداری برای آن ها ایجاد کرد و زمینه های پیشرفت را در این دوره فراهم آورد. اما پس از پایان سیطره سیاسی آل بویه، به بهانه جهتگیری شیعی دارالعلم ها و کتاب خانه ها، موقوفات وابسته به آن ها در جریان رخدادهای تاریخی با آسیب مواجه شدند و درنتیجه، فعالیت آن ها با افول مواجه شد. اگرچه وقفیات مرتبط با بیمارستان ها بعضاً حتی تا اواخر دوره ایلخانان همچنان پایدار ماندند. وجود حکومت های نیمه مستقل و محلی، همچون اتابکان فارس، در برخی شهرها به دوام موقوفات درمانی بویهیان یاری رسانید.
۳۴۳۳.

رویکرد دینی ابوریحان بیرونی و روش های پژوهش در علوم

نویسنده:

کلید واژه ها: ابوریحان بیرونی روش شناسی علوم اسلامی جهان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۴۴۳
برداشت انسان از هستی به تناسب برخورداری او از قوای متعدد، متفاوت است. در این میان برخی حواس پنچ گانه و برخی عقل را برای دست یابی و رسیدن به حقیقت معتبر دانسته اند. در دوره قرون وسطی، مباحث علمی میان حکمای اروپایی مقیّد به نظرات کلیسا بود. ورود اروپائیان به دوره تجدید دانش از نیمه دوم قرن شانزدهم میلادی و توسط بیکن و دکارت با اتکاء به روش تجربی و ریاضی بود. در بین متفکران مسلمان نیز مسأله چگونگی ادراکات و کسب علم مورد توجه بود. از جمله این اندیشمندان مسلمان، ابوریحان بیرونی است که با روش های متعدد تجربی و عقلی به پژوهش می پرداخت. به باور نگارنده، بیرونی در به کارگیری روش های مختلف پژوهش متأثر از آموزه های دینی بوده است. نتیجه مبیّن آن است که بیرونی دانشمندی بود متشرّع که هدف اصلی او از پرداختن به پژوهش و تحقیق در هر رشته ای از علوم، آشکار ساختن حقایق دینی و انطباق بین دین و علم بود.
۳۴۳۴.

مقایسه و ارزیابی نقش دانشمندان ایرانی و عرب در بیتُ الحِکمه و تأثیر آنان بر تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بیت الحکمه ایرانی عرب خلافت عباسی نهضت ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۵ تعداد دانلود : ۶۲۰
بیت الحکمه (خانه دانش)، نخستین بنیاد علمی تمدن اسلامی، در زمان هارون الرشید (حک: 170 193ﻫ.ق)، به منظور حفظ و نگهداری کتب پیشنیان ایجاد شد؛ زیرا عنایت و توجه خلفای عباسی و بزرگان دربار به دانشمندان و مترجمان، موجب شد که کار ترجمه و تدوین کتب فزونی یابد. از سویی، با ایجاد کارگاه کاغذسازی در بغداد به همت خاندان برمکی، کار تصنیف و رونویسی از کتاب ها از سوی وَرّاقان و نُسّاخان افزایش یافت. این مرکز علمی، به واسطه شرایط زمینه ساز عصر عباسی و وجود حامیان، به اوج شکوفایی رسید. حال، سؤال اصلی آن است که نخبگان و دانشمندان ایرانی و عرب در بیت الحکمه، در چه سِمَتی و به چه فعالیت های علمی اشتغال داشته اند؟ و این فعالیت ها تا چه حد در پیشبرد و اعتلای تمدن اسلامی مؤثر بوده؟ و کدام یک در این زمینه نقش و تأثیر بیشتری داشته اند؟ فرضیه پژوهش، این است که ایرانیان مرتبط با بیت الحکمه، چه در قالب خدمات اجرایی و چه در مقام تحقیق و ترجمه کتب، در رشد و تعالی تمدن اسلامی مؤثر بوده اند و در مقایسه با اعراب نقش فعال تری داشته اند. بنابراین، در این پژوهش سعی شده ضمن معرفی فعالیت های کارکنان بیت الحکمه، نقش دانشمندان ایرانی و عرب مرتبط با این مرکز علمی در پیشبرد و اعتلای تمدن اسلامی، مورد بحث و بررسی و مقایسه قرار گیرد.
۳۴۳۵.

سیاست اقتصادی و ناکامی مذهبی فاطمیان در مغرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مغرب اسلامی سیاست اقتصادی دولت فاطمی مذهب اسماعیلی فاطمیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۳۱۶
ناکامی در اشاعه مذهب اسماعیلی در مغرب، از موضوعات مهم تاریخی دوره فاطمیان است و در بررسی و تبیین آن، مسائل اقتصادی را به عنوان عامل و شاخص مهمی باید در نظر گرفت: حاکمان فاطمی نتوانستند دعاوی روزگار انقلابی گری خود را در ایجاد عدالت اقتصادی در جامعه مغرب عملی کنند. آنها با بی توجهی به شرایط لازم اقتصادی، در تحقق آرمانهای سیاسی مذهبی خود و تأسیس خلافت فراگیر فاطمی، کوشش هایی به کار بردند که حاصل آن، تحمیل هزینه های مالی گزاف بر اقشار مختلف جامعه مغرب بود. علاوه بر این، سیاست خارجی مبتنی بر تخاصم و توسعه طلبی، امکان برقراری مناسبات پایدار اقتصادی مغرب با سایر سرزمینهای اسلامی را از میان برد و مردم را به ویژه از نظر اقتصادی در تنگنا قرار داد. از این رو، ساکنان مغرب در ایام شورش ابویزید خارجی، به طور گسترده با آن همدلی و همراهی نشان دادند تا آنجا که دولت فاطمی در آستانه سقوط قرار گرفت. اگرچه فاطمیان با درک نارضایتی مردم، کوشیدند با تغییر سیاست های مالی و جلوگیری از سودجویی های والیان خود، از فشارهای گزاف مالی بر مردم بکاهند، اما این تغییرات دیرهنگام بود و با انتقال مرکز دولت فاطمی به مصر، تحول و تغییر چندانی در اقبال مردم مغرب به مذهب اسماعیلی پدید نیامد.
۳۴۳۶.

دستورالعمل های دیپلماتیک در ایران دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وزارت امور خارجه دوره قاجار سندشناسی دستورالعمل ها اس‍ن‍اد ت‍اری‍خ‍ی دستورالعمل دیپلماتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۶۶۸
هدف: بررسی ساختارشناسی دستورالعمل های دیپلماتیک و نیز سیر تحول صدور این اسناد در دوره قاجار. روش: در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی اسناد دستورالعمل های دیپلماتیک مربوط به وزارت امورخارجه قاجار، بررسی  شده است. یافته ها و نتیجه گیری: ساختار اسناد دستورالعمل همگام با تکوین و تحول وزارت امور خارجه تغییر کرده است. دستورالعمل های وزارت امور خارجه به لحاظ ساختاری موضوع محورند و به لحاظ شکلی در دستورالعمل های مفصل به صورت توضیحی و در دستورالعمل های مختصر به صورت دفعه مشخص می شوند. محتوای این نوع دستورالعمل ها عمدتاً کاربردی و برای مأمور دریافت کننده آن لازم الاجرا بود. دستورالعمل های دیپلماتیک در دوره قاجار، چارچوب رفتاری ماموران را مشخص می کند و نیز حاوی قواعد و ضوابط و شامل چهار نوع است: 1. دستورالعمل اجرای تشریفات؛ 2. دستورالعمل سفرا و دیگر مأمورین دیپلماتیک برای انجام امور سیاسی و بین الدولی؛ 3. دستورالعمل های خفیه؛ 4. دستورالعمل های راهنما برای نهادها و ارگان های سیاسی.
۳۴۳۷.

نقد و بررسی اخبار مربوط به مطلاق بودن امام حسن مجتبی(ع)

کلید واژه ها: امام حسن (ع) همسران فرزندان مطلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۲ تعداد دانلود : ۵۷۰
یکی از ابعاد قابل توجه در زندگی شخصیت های بزرگ اسلام به شمار می روند، بررسی حیات خانوادگی آنهاست. حسن بن علی (ع) امام دوم شیعیان یکی از قهرمانان بزرگ تاریخ اسلام هستندکه در دوران امامت ده ساله خود، نقش مهمی در دگرگونی های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی داشتند. درباره شرایط پیمان با معاویه و مبارزه با تحریفات و انحرافات فرهنگی و زندگی خانوادگی و همسران آن حضرت، روایات و دیدگاه های گوناگونی مطرح شده است، از جمله نسبت به تعداد همسران ، فرزندان و نسبت ناروای مطلاق از سوی مورخان و محدثان به آن حضرت داده شده است. ولی باید دید آیا براستی امام حسن مجتبی (ع) دارای همسران متعدد بوده اند یا این موضوع مثل بسیاری از موضوعات تاریخی به مرور ایام به وسیله دوستان ناآگاه ودشمنان مغرض شاخ و برگ پیدا کرده است و به صورت مبالغه آمیزی در آمده است؟ در این پژوهش با مطالعه تاریخی با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخ اسلام و کتب رجالی سعی شده است به این سؤال پاسخ داده شود که: چگونه امام حسن مجتبی (ع) دارای همسران بسیاری بوده و اخبار مربوط به دهها یا صدها همسر به چه صورت است؟ چگونه می توان نسبت مطلاق بودن به آن حضرت را پذیرفت؟ چه کسی یا کسانی برای نخستین بار این نسبت را به امام حسن(ع) داده-اند؟
۳۴۳۸.

نقد و بررسی کتاب خاندان حاج سیدعلی تاجر بیرمی در ایالت فارس بر پایه اسناد سیاسی، تجاری و اجتماعی

کلید واژه ها: قاجار خاندان بیرمی ایالت فارس تاریخ محلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۴۲۱
در کتاب «خاندان حاج سیدعلی تاجر بیرمی در ایالت فارس» به معرفی بخشی از اسناد سیاسی، تجاری و اجتماعی ایالت فارس در عصر قاجار پرداخته شده است. بخش قابل توجهی از این اسناد در هیچ یک از مراکز اسنادی کشور موجود نیست و اسناد خانوادگی خاندان بیرمی به شمار می آید. خاندان بیرمی طی سالیان متوالی از زمان ناصری تا پس از مشروطه علاوه بر کار تجارت، حکم وکیل الرعایایی در ایالت فارس داشته اند و با مقام های ایاتی و ولایتی مناسبات چند جانبه ای برقرار کرده اند.این کتاب اطلاعات مفیدی در شناخت اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جنوب کشور و به ویژه ایالت فارس در اختیار پژوهشگران قرار می دهد. نگارنده در این نوشتار با رویکردی تحلیلی به معرفی و نقد کتاب مذکور پرداخته است و این کتاب را از جنبه های شکلی و محتوایی مورد بررسی قرار داده است.
۳۴۳۹.

واکاوی تحولات مرزی بلوچستان در دوره ناصری با تکیه بر اقدامات انگلیسی ها و خان کلات

کلید واژه ها: ایران انگلیس بلوچستان خان کلات مرز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۴ تعداد دانلود : ۴۳۴
بلوچستان که در جنوب شرقی ایران واقع شده، تاریخ و فرهنگ مشترکی با ایران داشته است. اما به دلیل شرایط جغرافیایی خشک منطقه بلوچستان در ادوار مختلف تاریخی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در دوره قاجاریه، به ویژه در دوره ناصرالدین شاه، قدرت های اروپایی برای دستیابی به هندوستان مستعمره انگلیس که هم مرز با بلوچستان بود، رقابت گسترده ای را آغاز کرده بودند. نقطه ای از بلوچستان که کنترل آن برای دولت انگلیس اهمیت استراتژیکی و ژئوپلتیکی داشت، منطقه کلات بود. با بی توجهی حکومت ایران به قسمت بلوچستان، انگلیسی ها با سیاست اسعمار ی خود توانستند خان کلات را تحت الحمایه خویش نمایند. از طرفی با ضعف دولت ایران، خان کلات که از نظر سیاسی در حاشیه قرار داشت تمایلات گریز از مرکز خود را تقویت کرد و به دنبال آن دخالت دولت انگلیس در این منطقه، گرایش جدایی طلبی خان کلات را تشدید نمود و از طرف انگلیسی ها مورد حمایت قرار گرفت. در حقیقت انگلیسی ها با راهبردهای مختلف سعی در ایجاد حریم حفاظتی برای هندوستان بودند. یکی از این راه ها بهره گیری از خان های بلوچستان و کلات بود. دیگر اینکه نباید ویژگی های مذهبی و ساختار اجتماعی ایلی و عشیره ای که بر بلوچستان حاکم بود، در جدایی قسمتی از بلوچستان ایران را نادیده گرفت. همچنین وابستگی و جدایی طلبی خان کلات نسبت به دولت ایران و انگلیسی ها را بر اساس منافعی که در این دوره عاید آن می شود ارزیابی کرد. از این منظر تقسیم بلوچستان در این دوره قابل توجیه می باشد.
۳۴۴۰.

مطالعه نقوش اسلیمی و ختایی در طراحی تمبرهای سیاسی دوره پهلوی دوم

کلید واژه ها: پهلوی دوم تمبر نقوش اسلیمی نقوش ختایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۰ تعداد دانلود : ۱۰۶۵
زبان تصویر به عنوان یکی از مؤثرترین وسایل ارتباطی قادر به نشر دانش و فرهنگ بوده است، تمبر نیز به عنوان وسیله ایی که تصویر را منتقل می کند. نمود وسیعی از انتقال دانش و فرهنگ های متفاوت به شمار می رود. هدف این مقاله مطالعه نقوش اسلیمی و ختایی در طراحی تمبرهای سیاسی دوره پهلوی دوم می باشد. برای دستیابی به این امر، ابتدا تمبرهایی با مضمون سیاسی شامل نقوش اسلیمی و ختایی، مورد مطالعه قرار گرفت. روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی است و در پی یافتن وجود نقوش اسلیمی و ختایی و کاربرد این نقوش در تمبرهای این دوره هستیم. در بررسی به این مورد دست یافتیم که نقوش اسلیمی و ختایی علاوه بر بار نمادین، بخشی از عناصر تزیینی محسوب می شود تا افراد با فرهنگ و هویت ایرانی آشنا شوند و با کمک گرفتن کیفیت زیباشناختی، استعداد و قابلیت عناصر نقوش اسلیمی و ختایی به طراحی تمبر بپردازند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان