درخت حوزه‌های تخصصی

آموزش عالی، رسالت سنگینی در تأمین نیازهای مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جامعه دارد. از رسالتهای مهم آن، ارتباط با جامعه و رفع نیازهای آنست. متأسفانه علیرغم اهمیَت تجربه و لزوم کاربردی کردن دروس، شاهد اجرای ضعیف واحدهای عملی در نظام دانشگاهی هستیم. نبود صلاحیت لازم در خروجیهای آموزش عالی برای رفع نیازهای جامعه و ناکارآمدی دانشگاهها از جمله عواملی هستند که باعث شده تا متولیان امر آموزش عالی در بسیاری از کشورها مانند ایران، بازنگری برنامه های درسی را آغاز نمایند و با سیاست تمرکززدائی، اختیارات لازم را برای اصلاح برنامه به دانشگاهها تفویض نمایند. یکی از رشته هائی که بازنگری آن در اولویت قراردارد، رشته تکنولوژی آموزشی است، زیرا این رشته سرویس دهنده بسیاری از رشته های دیگرست. تحقیق حاضر از نوع توصیفی کاربردی است و از دو بخش مکمَل یکدیگر تشکیل شده است. در بخش اول، سرفصل مصوب رشته تکنولوژی آموزشی با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرارگرفته و در بخش دوم از دانشجویان سال آخر در خصوص تئوری، نظری و یا تلفیقی بودن مباحث دروس تخصصی در یک تحقیق پیمایشی نظرخواهی شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد در بسیاری از دروس تخصصی بین اهداف دروس، عناوین و زیرعنوانهای نوشته شده در سرفصل دروس با واحدهای عملی همخوانی لازم وجود ندارد. براساس نظر دانشجویان، کاربردی بودن دروس بین دو حد متوسط و خوب در مقیاس لیکرت است. این درحالی است که حدود یک سوم از ساعات دروس تخصصی باید به آموزش واحدهای عملی اختصاص یابد.

این پژوهش میزان اثربخشی رسانه های شنیداری- دیداری متحرک مختلف بر مفهوم سازی مفاهیم درس فیزیک- مبحث نیرو در یادگیرندگان سال اول راهنمایی را مورد بررسی قرار داده است. هدف کلی مقایسه اثربخشی سه رسانه تلفیقی (ترکیب آموزش برنامه ای اسکینر، مراحل یادگیری گانیه، و طرح درس روزانه)، رسانه آموزشی دانش یار (موجود در مراکز فروش)، و رسانه انسانی (معلم) با یکدیگر بود. طرح این پژوهش آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون چندگروهی است. جامعه آماری شامل تمامی یادگیرندگان پسر و دختر سال اول راهنمایی شهر کرمان در سال تحصیلی87- 1386 بود. روش نمونه گیری شش کلاس در شش مدرسه راهنمایی مختلف به صورت تصادفی خوشه ای و ابزار گردآوری داده ها آزمون پیشرفت تحصیلی فیزیک چهارگزینه ای پژوهشگر ساخته بود که به صورت پیش آزمون و پس آزمون در گروه های آزمایشی (دانش یار و تلفیقی) و گروه های گواه (انسانی) اجرا شد. برای تعیین میزان اثربخشی هر رسانه بر مفهوم سازی این مراحل به ترتیب اجرا شد: اجرای پیش آزمون، اعمال متغیر مستقل (اجرای آموزش توسط رسانه)، و اجرای پس آزمون. برای تحلیل داده های بدست آمده از آمارهای توصیفی و استنباطی استفاده شد. نتایج داده های توصیفی نشان داد یادگیرندگان پسر و دختر در درس فیزیک ضعیف هستند و رسانه تلفیقی بر مفهوم سازی مفهوم های فیزیک اثربخش بوده است. نتایج کلی داده های تحلیلی نشان دادند مفهوم سازی گروه های یادگیرنده ای که از طریق رسانه تلفیقی آموزش دیده بودند بر مفهوم سازی یادگیرندگانی که از طریق دو رسانه انسانی و دانش یار آموزش دیده بودند برتری داشت و مفهوم سازی یادگیرندگانی که از طریق رسانه انسانی آموزش دیده بودند بر مفهوم سازی گروه های یادگیرنده ای که از طریق رسانه دانش یار آموزش دیده اند برتری دارد.

در آغاز قرن بیست و یکم، افراد و جوامع، با نیاز روزافزون خود به آموزش، مسئولیت فوق العاده سنگینی بر دوش مؤسسات آموزشی گذاشته اند. سرعت فزآینده علم و پیشرفت سریع فناوری، تلاش هر چه بیشتر دست اندکاران نظام آموزشی را برای آگاهی از فناوریهای جدید و قابلیتهای آنها ضروری میسازد. از این رو نظامهای آموزشی در مقابل موج عظیمی از تحولات قرار گرفته اند که در آن موقعیت سنتی مدرسه، روش آموزش، دانش آموزان، معلم و مدیر به چالش کشیده شده است. اگر چه ورود فاوا به مدارس میتواند باعث تحول نظام آموزشی شود ولی ترویج فناوریهای نوین با موانعی نیز همراه است. به منظور بررسی موانع کاربرد فاوا در مدارس، پژوهش توصیفی-پیمایشی حاضر انجام شده است نمونه آماری این پژوهش شامل 180 نفر از دبیران و 37 نفر از مدیران مدارس متوسطه است. که دارای کارگاه فاوا بوده اند و از طریق تصادفی ساده هماهنگ با تعداد دبیران و مدیران نواحی آموزشی در سطح شهر اصفهان انتخاب شده اند. ابزار بکار رفته در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که برای بررسی روایی آن، از روایی محتوا و برای پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شده است. تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها از طریق آماری توصیفی و استنباطی در محیط SPSS صورت گرفته است. از جمله مهمترین موانع کاربست فاوا که در پژوهش حاضر مشخص شده میتوان به: 1- عدم تسلط دبیران به زبان انگلیسی 2- ضعف در دانش رایانه ای دبیران 3-عدم تلفیق رایانه در محتوای برنامه درسی 4- کمبود وقت کار عملی نسبت به تئوری در دبیرستانها اشاره کرد.

گفتار، یکی از روش‎های آسان و کارآمد مبادله‎ی اطّلاعات توسّط انسان‎ها به حساب می‎آید. به همین دلیل ایجاد قابلیت‎های درک و تولید گفتار در ماشین نیز تحت عنوان" فن‌آوری پردازش گفتار" عمل انتقال اطّلاعات به آن را سریع‌تر و راحت‌تر می کند. تاریخ شروع طراحی سیستم های تولید گفتار به قرن هجدهم و قبل از سیستم های تشخیص گفتار در قرن بیستم باز می‎گردد. علت این امر، ساده‎تر بودن تولید گفتار رایانه‎ای نسبت به تشخیص است. در سیستم‎های تولید گفتار، از قواعد آواشناسی استاندارد هر زبان خاص برای تولید گفتار استفاده می‎شود و در سیستم‎های تشخیص گفتار از دو روش تشخیص بر مبنای کلمات هر زبان خاص و تشخیص بر مبنای واج‎های – عناصر صوتی تشکیل دهنده‎ی هرکلمه – هر زبان استفاده می‎شود. کاربردهای فن‌آوری پردازش گفتار در این مقاله در مقوله‎ی کاربردهای کلّی و کاربرد در کتابخانه با تأکید بیشتر، مورد بررسی قرار گرفته‎اند. در این مقاله در دو مقوله‎ی مجزّا، کاربردهای مورد استفاده‎ی کتابداران و کاربران بررسی شده است. محدودیت‎های فن‌آوری تشخیص گفتار قابل بررسی است و در نهایت عواملی مانند آموزش، انتظامات، انگیزه، آزمون‎پذیری، و انتخاب سیستم متناسب با وظیفه‎ی مورد انتظار از عوامل موفّقیت فن‌آوری تشخیص خصوصاً تشخیص گفتار به حساب می‎آیند.

" این پژوهش با هدف بررسی میزان تحقق کاربردهای آموزشی نظریه های یادگیری در فیلمهای آموزش ریاضی مقطع ابتدایی ـ تولید شده در دفتر فناوری آموزشی آموزش و پرورش ـ انجام شده است. بدین منظور پس از بررسی نظریه های یادگیری‏، اصول ارایه محتوای آموزشی از این نظریه ها استخراج و میزان رعایت این اصول در هر قسمت از فیلمهای یاد شده با روش «تحلیل محتوای مقوله ای» ـ بدون نمونه گیری ـ بررسی شده است. نتایج به دست آمده از بررسی 105 قسمت فیلم آموزش ریاضی در پنج پایه مقطع ابتدایی نشان داده است که برخی کاربردهای آموزشی نظریه های یادگیری مورد نظر این پژوهش‏ در تهیه و تولید این فیلمها‏، مورد توجه قرار نگرفته اند. مهمترین این کاربردها عبارتند از: وضوح اهداف، مرور مطالب پیش نیاز، ارایه پیش سازمان دهنده ها، جلب توجه، سازمان دهی مطالب، جمع بندی و پایان هر قسمت از فیلمها. یافته های پژوهش حاضر درباره مقوله های ذکر شده حاکی از آن است که: اهداف رفتاری در هیچ یک از قسمتهای این فیلمها به صورت واضح و روشن مشخص نشده اند. مرور مطالب پیش نیاز و ارایه پیش سازمان دهنده ها ـ به ویژه در فیلمهای پایه های اول، دوم و سوم ابتدایی ـ به ندرت دیده شده است (در یک قسمت از 62 قسمت این فیلمها‎‎؛ مرور مطالب پیش نیاز و در 6 قسمت؛ ارایه پیش سازمان دهنده ها انجام شده است). جلب توجه غیرکلامی، حداکثر در 12درصد قسمتهای فیلمهای هر پایه انجام شده و از تنوع قابلیتهای فیلم و دوربین در جلب توجه بهره گیری نشده است. سازمان دهی مطالب دربیشتر قسمتهای مورد بررسی (77درصد آنها) انجام نشده و جمع بندی و نحوه پایان یافتن بیشتر قسمتهای فیلمهای پایه های اول، دوم و سوم ابتدایی (جمع بندی در 89 درصد قسمتها و نحوه پایان یافتن در 81 درصد قسمتها) نامشخص است. "

این پژوهش به منظور تاثیر استفاده از کتاب فیلم در پیشرفت تحصیلی درس زیست شناسی صورت گرفته است. از بین جامعه آماری چهار گروه 27 نفره از دانش آموزان پایه اول دبیرستانهای برآن شمالی (آموزش و پرورش منطقه جی اصفهان)، به عنوان نمونه آماری به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای در نظر گرفته شد و به دو گروه آزمایش و دو گروه گواه تقسیم شدند. این پژوهش شبه تجربی است و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، از طریق آزمونهای معلم ساخته، پیش آزمون و پس آزمون و با استفاده از آزمونهای آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که دانش آموزانی را که دبیر متخصص همراه با کتاب فیلم آموزش داده بود، نسبت به گروهی که دبیر غیرمتخصص با استفاده از کتاب فیلم آموزش داده بود، از پیشرفت تحصیلی بالاتری برخوردار بودند (01/0 P≤). اما گروهی که در آموزش از دبیر غیر متخصص همراه با کتاب فیلم استفاده کرده بودند، با گروهی که فقط از دبیر متخصص بهره گرفته بودند، از لحاظ آماری تفاوت معناداری مشاهده نشد (05/0 P≤). میانگین نمرات دانش آموزانی که از طریق دبیر متخصص و کتاب فیلم، آموزش دیده بودند، نسبت به گروهی که فقط از دبیر متخصص استفاده کرده بودند، برتری داشت (01/0 P≤). و در نهایت گروهی که دبیر غیرمتخصص همراه با کتاب فیلم به آنها آموزش داده بود، نسبت به دانش آموزانی که فقط دبیر غیرمتخصص به آنها آموزش داده بود، پیشرفت تحصیلی بیشتری از خود نشان دادند (01/0 P≤).