فلسفه غرب

در مقاله ی حاضر ، نویسنده تلاش دارد تا پس از تعریف « سیاست » به عنوان متغیر مستقل ، چگونگی رابطه ی آن را با حوزه ی « هنر » به مثابه ی متغیر وابسته مورد بررسی قرار دهد . از آن جا که سیاست به عنوان « قبضه کردن ، سازمان دادن و بهره برداری از قدرت در یک جامعه » تعریف می شود . می تواند در شکل دولت و نهادهای سیاسی رسمی و غیررسمی نمود یابد . در مقابل هنر نیز به عنوان رسانه ای که انتقال معنا از طریق آن صورت می گیرد با اشکال مختلف خود چون سینما ، رمان ، نقاشی ، مجسمه سازی با سیاست برخورد پیدا می کند ...

۴۸۴۶.

ماهیت اعتقاد از نظر هیوم

نویسنده: حسین سلیمانی آملی

منبع: نامه فرهنگ ۱۳۸۲ شماره ۴۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۱ تعداد دانلود : ۸۴۰

۴۸۴۷.

دین و نگرش نوین

نویسنده: غلامرضا گلی زواره قمشه ای

منبع: کتاب ماه دین مهر ۱۳۸۲ شماره ۷۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۶۰ تعداد دانلود : ۴۶۲

۴۸۴۸.

بر ترازوی نقد 2 (سنجش یک نقد)

نویسنده: سید محمد حکاک

منبع: سروش اندیشه ۱۳۸۲ شماره ۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۶ تعداد دانلود : ۵۹۱

۴۸۴۹.

تکلمه ای بر علم حضوری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مهدی حائری یزدی سید محسن میری

منبع: ذهن ۱۳۸۲ شماره ۱۵ و ۱۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۵۷۱

در این فصل، مؤلف به بیان یکی از مصادیق عینی علم حضوری می‌پردازد و با استفاده از برهان سهروردی در این خصوص، در صدد اثبات آن بر می‌آید. این مصداق عبارت از علم انسان به نفس خود است که مقدم بر هر معرفتی است. اساس این استدلال مبتنی بر این نکته است که تمامی معرفت‌های مفهومی و حصولی، کلی است و از سویی امکان ندارد که علم به خود قوای آن کلی باشد بنابراین علم به خود، از سنخ علم حضوری است و نه حصولی و مفهومی.

۴۸۵۰.

علم‏شناسى کوهن و نگرش گشتالتى

نویسنده: سعید زیباکلام

منبع: حوزه و دانشگاه ۱۳۸۲ شماره ۳۴

کلید واژه ها: علم‏شناسى فلسفى پارادایم‏هاى علمى نگرش گشتالتى تاریخ علم کل‏گرایى قیاس‏ناپذیرى پارادایم‏ها

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه علم

تعداد بازدید : ۳۸۲۷

تامس کوهن نظریه‏اى موسوم به نظریه پارادایم‏هاى علمى ارائه مى‏کند که، برخلاف اسلاف پوزیتیویست و نگتیویست خود، به‏نحو جدّى و تعیین‏کننده‏اى برخاسته و مأخوذ از عمل عالمان در تاریخ علم است. در این مقاله کوشیده‏ام سه کار انجام دهم. اوّل اینکه نشان داده‏ام چگونه کوهن در مطالعه تاریخ علم دچار نوعى تغییر گشتالتى مى‏شود. دوّم اینکه نگرش گشتالتى را تشریح کرده نشان داده‏ام چگونه این نگرش نقش مهمى در نظریه کوهن ایفا مى‏کند. و بالاخره، سعى کرده‏ام نشان بدهم که چگونه تغییرات گشتالتى، پارادایم‏هاى قبل و بعد از یک انقلاب علمى را قیاس‏ناپذیر مى‏کند.

۴۸۵۱.

فلسفه تحلیلی و دین پژوهی تحلیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد سعیدی مهر

منبع: قبسات ۱۳۸۲ شماره ۲۷

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۴۳۸۴

در این‌ مقاله، پس‌ از در نظر گرفتن‌ دو معنای‌ عام‌ و خاص‌ برای‌ «دین‌پژوهی‌ تحلیلی» پیشینة‌ تاریخی‌ دین‌پژوهی‌ تحلیلی‌ (به‌ معنای‌ عام) در حوزة‌ اسلام‌ مرور می‌شود؛ سپس‌ دین‌پژوهی‌ تحلیلی‌ (به‌ معنای‌ خاص‌ آن) مورد توجه‌ قرار می‌گیرد. برای‌ فهم‌ بهتر این‌ معنا، در ادامه، به‌ چیستی‌ فلسفة‌ تحلیلی‌ و روش‌های‌ گوناگون‌ تعریف‌ آن‌ پرداخته؛ سپس‌ جایگاه‌ دین‌پژوهی‌ تحلیلی‌ (به‌ معنای‌ خاص) و نسبت‌ آن‌ با باورهای‌ دینی‌ با دو نگاه‌ تاریخی‌ و تحلیلی‌ را بررسی‌ کرده‌ایم. این‌ مقاله‌ به‌ بررسی‌ برخی‌ از ابعاد رویکرد تحلیلی‌ در حوزة‌ دین‌پژوهی‌ معاصر (با تأکید بر آن‌چه‌ در جهان‌ مسیحیت‌ در جریان‌ است)، می‌پردازد. پیش‌ از پرداختن‌ به‌ مسألة‌ اصلی،شایسته‌ است‌ اندکی‌ بر مفاهیم‌ کلیدی‌ این‌ مکتوب‌ متمرکز شوم‌ و در حد‌ امکان، به تعریف‌ و تبیین‌ آن‌ها بپردازم.

۴۸۵۲.

شبکه معرفت دینی، بحثی در ساختار معرفت دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا قائمی نیا

منبع: قبسات ۱۳۸۲ شماره ۲۸

کلید واژه ها: مبناگرایی مبناگرایی‌ نصی مبناگرایی‌ تجربی کلگرایی‌ نصی کلگرایی‌ تجربی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۶۶

این‌ مقاله‌ درصدد پاسخ‌ دادن‌ به‌ این‌ پرسش‌ معرفت‌شناختی‌ است‌ که‌ «معرفت‌ دینی‌ چه‌ ساختاری‌ دارد؟» به‌ عبارت‌ دیگر «آیا معرفت‌ دینی‌ بر پایه‌هایی‌ مبتنی‌ شده‌ است؟ یا ساختار آن، شبکه‌ ماننداست؟» نگارنده‌ در ابتدا دو دیدگاه‌ را بررسی‌ می‌کند که‌ عبارتند از: مبناگرایی‌ نصی‌ و مبناگرایی‌ تجربی، در ادامه، نگارنده‌ زمینه‌ها و علل‌ پیدایش‌ این‌ دو دیدگاه‌ و دلایل‌ ناکامی‌ آن‌ها را به‌ تفصیل‌ بیان‌ کرده‌ و سپس‌ دو دیدگاه‌ دیگر؛ یعنی‌ کلگرایی‌ نصی‌ و کلگرایی‌ تجربی‌ را تشریح‌ کرده‌ است. در نهایت، مقاله‌ از این‌ نظریه‌ دفاع‌ می‌کند که‌ کلگرایی‌ نصی‌ بهترین‌ دیدگاه‌ معرفت‌شناختی‌ است‌ که‌ ساختار معرفت‌ دینی‌ را نشان‌ می‌دهد.

۴۸۵۳.

دیباچه ای بر فلسفه عدالت

نویسنده: حسین بشیریه

منبع: فصلنامه ناقد ۱۳۸۲ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۵۳۳ تعداد دانلود : ۲۰۷۱

۴۸۵۴.

بودریار و واقعیت مجازی

نویسنده: محمد ضیمران

منبع: کتاب ماه ادبیات و فلسفه مرداد ۱۳۸۲ شماره ۷۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۴۵

۴۸۵۵.

درآمدی بر رویکرد جامعه شناختی دین در حوزه دین پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرحیم عیوضی

منبع: قبسات ۱۳۸۲ شماره ۲۷

کلید واژه ها: دین رویکرد روانشناسی جامعه‌شناسی‌ دین کارکردهای اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۵۵۲۹

در حوزة‌ مطالعات‌ دین‌پژوهشی، رویکرد اجتماعی‌ به‌ دین، از این‌ جهت‌ اهمیت‌ دارد که‌ همواره‌ جامعه‌ به‌صورت‌ نظام‌ اجتماعی‌ با دین‌ به‌ مثابه‌ نهاد اجتماعی، همسویی‌ داشته‌ است‌ و دین‌ را مجموعة‌ عقاید، اخلاق‌ و مقرراتی‌ برشمرده‌اند که‌ برای‌ ادارة‌ امور اجتماعی‌ و پرورش‌ انسان‌ها ثمره‌بخش‌ باشد. این‌ واقعیت‌ همانا نگرش‌ کارکرد گرایی‌ دین‌ به‌ اجتماع‌ را که‌ به‌ شناخت‌ رابطة‌ دین‌ و انسان‌ها و کارکردهای‌ آن‌ به‌صورت‌ پدیدة‌ اجتماعی‌ می‌انجامد تعیین‌ می‌کند. بر این‌ اساس، چارچوب‌ نظری‌ مقاله‌ حاضر چنین‌ است: بررسی‌ تعاریف‌ مفهومی‌ دین‌ و دستیابی‌ به‌ وجوه‌ مشترک‌ مفهومی‌ مابه‌ الاشتراک‌ دین‌پژوهان، تحلیلی‌ بر رویکردهای‌ روان‌شناختی، کارکردگرایی‌ اجتماعی‌ از دین‌ به‌ منظور تأیید این‌ فرضیه‌ که‌ در هدایت‌ مردم‌ به‌ وسیلة‌ آموزه‌های‌ دینی‌ و اصول‌ راهبردی‌ آن‌ فراتر از انگیزه‌های‌ ماد‌ی‌ در روابط‌ اجتماعی‌ است‌ و بر نوعی‌ جهان‌بینی‌ اتکا دارد که‌ تکامل‌ جوامع‌ بشری‌ را در رسیدن‌ به‌ علت‌ حاکم‌ بر جهان‌ هستی‌ و باور به‌ خدا تقویت‌ می‌کند.

۴۸۵۶.

اندیشه های اخلاقی افلاطون در اخلاق ناصری

نویسنده: علیرضا میرزامحمد

منبع: فرهنگ زمستان ۱۳۸۱ و بهار ۱۳۸۲ شماره ۴۴ و ۴۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۷۹ تعداد دانلود : ۷۱۱

۴۸۵۷.

معنای زندگی از دیدگاه استیس وهاپ واکر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اعظم پویازاده (پویا)

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۲ شماره ۷۳

کلید واژه ها: معنا زندگی هدف خود تدبیری ارزش مطلق

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۵۹۳ تعداد دانلود : ۱۵۴۵

معنای زندگی فوری ترین مساله است ( آلبرد کامو) آدمی برای زیستن در جهان نیاز به یک برای دارد اگر این برای نباشد او نمی داند نیروهای خود را به کدامین سمت و سو معطوف دارد و عمر خود را مصروف چه چیزی بکند اما همه سخن بر سر این است که این برای را از کجا میتوان آورد؟ آیا این برای در دل نظام خلقت حک شده است و باید به جستجویش رفت؟ و یا اصلا این برای عینیتی ندارد و امری کاملا وابسته به شخص(subjective ) است و هر کس خود باید یک (( برای )) برای زندگی خود تعریف کند؟

۴۸۵۸.

فهم کلام خدا در مکتب ملاصدرا ‏

نویسنده: سیدمحمد حسینی خامنه ای

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۲ شماره ۳۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۴۰ تعداد دانلود : ۷۶۸

۴۸۵۹.

بررسی تحلیل اراده و آزادی اراده از دیدگاه توماس آکوئیناس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: گیتا مقیمی

منبع: نامه مفید ۱۳۸۲ شماره ۳۶

کلید واژه ها: انتخاب اراده توماس آکویناس قوه شوقیه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی قرون وسطی قرون وسطی میانه (قرون 12 و 13)

تعداد بازدید : ۴۸۶۰

در این نوشتار، تبیین توماس آکوئیناس از معناى اراده و توانایى این تبیین در توجیه برخى مسائل مربوط به اراده بررسى مى‏شود. آکوئیناس نفس را جوهرى واحد مى‏داند که قواى بسیارى متمایز از آن و عارض برآنند. او نظر ارسطو را مبنى بر وجود قوه شوقیه به عنوان قوه‏اى جدا از سایر قوا در نفس مى‏پذیرد و در تقسیم بندى شوق، قائل به دو نوع شوق است: شوق حسى و شوق عقلى، که اوّلى وابسته به احساس و دومى وابسته به فهم عقلانى است. شوق عقلى، اراده نامیده مى‏شود. آکوئیناس همچنین قائل به آزادى اراده است که علامت مشخصه این امر، انتخاب است. در این صورت باید پذیرفت که اراده همان گونه که از عقل تأثیر مى‏پذیرد، از شوق حسى هم اثرپذیر است و خود آکوئیناس نیز اذعان به این امر دارد. اما با توجه به عقلانى بودن اراده، پذیرفتن این مطلب دشوار است و از این رو آزادى اراده به خوبى قابل تبیین نیست.

۴۸۶۰.

اعتبار تئوریهاى علمى

نویسنده: سید محمود نبویان

منبع: رواق اندیشه ۱۳۸۲شماره ۲۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه علم

تعداد بازدید : ۳۸۶۶

دستاوردهاى سریع علوم تجربى در قرون اخیر، و توانا ساختن انسان در تسلط بر طبیعت، موجب شد که انسان با یک گذر روانشناختى، علم تجربى را معیار همه علوم و معرفتها قرار داده و آن را بر صدر علوم بنشاند . اما چندى نگذشت که تدقیقات مطرح شده در فلسفه علم، بطلان تلقى فوق را اثبات نموده و روشن ساخته است که علم تجربى - در مقام نظر - هیچ برترى بر سایر علوم نداشته و از اساس معتبرى برخوردار نیست و در مقام تعارض میان علوم تجربى و معرفتهاى متعلق به حوزه‏هاى دیگر، هیچ دلیل منطقى بر ترجیح معرفتهاى تجربى، وجود ندارد .

درخت حوزه‌های تخصصی