رویکرد موضوعی

جدایی یونگ، شاگرد و پسر خوانده علمی فروید، از استادش، از حوادث تأمل‏برانگیز در تاریخ علم است. گستردگی مطالعات هریک از این دو دانشمند سبب شده است که معرفت‏شناسان یا متألهان در این زمینه تأمل کنند. از این روی تبیینهای مختلفی از این حادثه ارائه شده است. در این نوشتار، سه تبیین عمده مورد بررسی قرار گرفته است: الف) دیدگاه فرویدی: فروید از منظر عقده ادیپ به مسئله می‏نگرد و یونگ را پسری می‏داند که قصد پدرکشی علمی دارد؛ ب) دیدگاه یونگی: حصر توجه فروید به نظریات خویش در روانکاوی، عدم تحمل آرای دیگران، تعمیمهای ناروا و در یک کلام حصرگرایی روش‏شناختی فروید سبب اصلی قطع این ارتباط است؛ ج) دیدگاه ژراردی: فروید و یونگ الگو و عاملی هستند که در یک آرزوی تقلیدی بر سر روانکاوی، به عنوان موضوع آرزو به دام افتادند. عامل در این نظریه می‏کوشد الگو را از صحنه رقابت حذف کند. هریک از این سه تبیین از دیدگاه خاصی به این مسئله چند تباری می‏پردازد. پس، صرف‏نظر از انتقادات احتمالی وارد بر هر نظریه، در مقام جست‏وجوی چرایی این جدایی، پذیرش هریک از این تبیینها به معنای رد سایر آرا نیست.

۳۱۰۳.

اخلاق نیکو ماخوس (سید ابراهیم اشک شیرین)

نویسنده: سید ابراهیم اشک شیرین

منبع: نامه فرهنگ ۱۳۸۴ شماره ۵۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۹۳ تعداد دانلود : ۸۸۵

۳۱۰۴.

بررسی تطبیقی اصل بنیادین در فلسفه ارسطو و ابن سینا ‏

نویسنده: حسین قاسمی

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۴ شماره ۴۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۹ تعداد دانلود : ۷۶۳

۳۱۰۵.

معرفی کتاب: گفت و گودر جهان واقعی (نوشته علی پایا)

منبع: نامه فرهنگ ۱۳۸۴ شماره ۵۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۵۱ تعداد دانلود : ۵۸۰

۳۱۰۶.

هویت شناسی دین در اسلام و غرب

نویسنده: ابوالفضل ساجدی

منبع: فلسفه دین ۱۳۸۴ شماره ۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۹۵ تعداد دانلود : ۱۲۴۲

شناخت چیستی و هویت دین در دین پژوهی معاصر اهمیتی شگرف دارد زیرا بسیاری از نزاع های پژوهشگران این عرصه با نوع تعریف آنها از دین پیوندی وثیق دارد و بدون ابهام زدایی از هویت دین ورود به بسیاری از چالش های دین شناسی نزاعی بی حاصل و عقیم است . این امر در جای جای عناوین دین پژوهی معاصر چون زبان دین ، عقل و دین ، کثرت گرایی دینی ، رابطه دین و آزادی ، دین و هنر ، دین و توسعه و سایر مباحث چالش زای موجود... اثرگذار و تعیین کننده است . مقاله ی حاضر کاوشی در شناخت هویت دین است. در این رابطه ابتدا از مباحثی چون هدف از هویت شناسی دین ، مشکلات پژوهش در این موضوع و معانی لغوی دین سخن به میان آمده است . پس از طی گفتار مقدماتی ، فصولی به دیدگاه متفکران غربی ، سپس اندیشوران اسلامی و سرانجام نظر برگزیده اختصاص یافته است . دین پژوهان و متکلمان غربی تعاریف فراوانی برای دین ارایه داده اند که به رغم کثرت و تنوع، آنها را درسه دسته جای داده ایم : تعاریفی با محوریت خدا،حقیقت یا ارزش غایی،تعاریف کارکردی،و تعاریف شهودگرایانه،تعاریف متکلمان اسلامی را نیز به دو نوع عام و خاص تقسیم کرده و در تعاریف عام ، نظرات علامه طباطبایی و آیات جلیل القدر سبحانی،جوادی آملی و مصباح بیان و ارزیابی شده است . سپس تعریف دین از منظر قرآن و روایات آمده است . در نهایت ، نتیجه گیری و بیان تعریفی عام،شامل ادیان الهی و غیرالهی ، و سپس خاص ادیان الهی عرضه شده است .

۳۱۰۷.

مسأله شر و راه حل های آن

نویسنده: محمد محمدرضایی

منبع: پژوهش های دینی ۱۳۸۴ شماره ۳

کلید واژه ها: خدا مسأله شر خداباوری شر طبیعی شر اخلاقی جهان مادی عالم تزاحم خیرخواهی خدا

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۶۱۹۱۵

این مقاله بر آن است تا یکی از مسائل مهم در حوزه دین پژوهی و فلسفه دین، یعنی مسأله شرّ را مورد بررسی قرار دهد. برخی از منتقدان، وجود شر در جهان را با خداباوری منافی میدانند. در مقابل متفکران و متکلمان دینی تلاش کرده‏اند برای این معضل، راه حل‏هایی بیابند. این مقاله می‏کوشد که مهم‏ترین این راه حل‏ها را به صورت مختصر مورد بررسی قرار دهد. ابتدا برای روشنی هرچه بیش‏تر به توصیف مفهومی و مصداقی شر اشاره شده و سپس برای حل مسأله شر، پنج راه حل مطرح گردیده است که عبارتند از: 1. شر، امر عدمی است 2. شر لازمه جهان مادی است 3. شر لازمه آزادی انسان است. 4. شر ناشی از جزئی نگری است 5. شر ناشی از جهل انسان است. به نظر می‏رسد که اگر انسان بخوبی به این راه حل‏ها توجه کند معضل شرور را دیگر منافی با خداباوری نخواهد داشت.

۳۱۰۸.

اندیشه سیاسی پس از پست مدرنیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جهانگیر معینی علمداری

منبع: نامه مفید ۱۳۸۴ شماره ۵۰

کلید واژه ها: پست مدرنیسم لیبرالیسم دموکراسی فلسفه سیاسی فرهنگ مدنی شالوده انگاری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۹۴ تعداد دانلود : ۱۲۰۸

نظریه پردازان پست مدرنیسم معمولا متهم می شوند، که فاقد هر گونه اصول سیاسی می باشند؛ و قادر به پیروزی از هیچ عقیده سیاسی خاصی نیستند. به همین دلیل، اجازه رشد افکار غیردموکراتیک را می دهند. از این رو، بسیاری از منتقدین آنها را هم دست تفکرات غیردموکراتیک قلمداد می کنند. اغلب علت بوجود آمدن این وضعیت را به بی اعتنایی پست مدرنیسم به شالوده ها و نسبی گرایی افراطی اش نسبت می دهند. در مقاله حاضر هر دو فرضیه فوق رد می شود.استدلال نویسنده مقاله این است که، اولا: ضدیت فلسفی پست مدرنیستی با شالوده انگاری به لاادری گری سیاسی نمی انجامد و پست مدرنیست ها در حیطه مسایل سیاسی افراد نسبی گرای مطلق نیستند. ثانیا: نه تنها جانبداری پست مدرنیسم از دموکراسی غیر قابل انکار است، بلکه این طرز تفکر به تدریج مبانی لازم استقرار یک فرهنگ مدنی جدید پدید می آورد. البته ریشه های این فرهنگ مدنی جدید را باید در مدرنیته جستجو کرد. از این لحاظ، پست مدرنیسم تداوم بخش سنت های دمو کراتیک در تاریخ اندیشه سیاسی می باشد.

۳۱۰۹.

دعا شکوفایی ایمان و باور به خدا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وینسنت برومر

منبع: اندیشه دینی ۱۳۸۴ شماره ۱۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۴۶ تعداد دانلود : ۹۶۳

۳۱۱۰.

دین و سیاست

نویسنده: هانا آرنت مترجم: محمد سعید حنایی کاشانی

منبع: اشراق بهار و تابستان ۱۳۸۴ شماره ۲ و ۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۳ تعداد دانلود : ۸۴۹

۳۱۱۱.

قدرت مطلق خدا و زمان

نویسنده: کنی آنتونی مترجم: هدایت علوی تبار

منبع: اشراق بهار و تابستان ۱۳۸۴ شماره ۲ و ۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۱۵۹۶ تعداد دانلود : ۷۲۲

۳۱۱۲.

گامی در رفع تعارض معرفت شناسی فلاسفه اسلامی و کانت « ادراکات فطری»

نویسنده: مسعود امید

منبع: معرفت فلسفی بهار ۱۳۸۴ شماره ۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۸۰ تعداد دانلود : ۶۲۴

۳۱۱۳.

کانت: آزادی و ساحت هنر

نویسنده: محمدجواد صافیان

منبع: سروش اندیشه زمستان ۱۳۸۳ و بهار ۱۳۸۴ شماره ۱۲ و ۱۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۸۲ تعداد دانلود : ۷۸۶

۳۱۱۴.

تحلیل رویکرد کامپیوتری به فلسفه علم

نویسنده: حمیدرضا آیت اللهی آرش موسوی

منبع: فصلنامه حکمت و فلسفه ۱۳۸۴ شماره ۲

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه علم

تعداد بازدید : ۳۰۰۷ تعداد دانلود : ۱۴۵۴

۳۱۱۵.

بسط تجربه نبوی در بوته نقد (1)

نویسنده: حبیب الله طاهری

منبع: پژوهش های دینی ۱۳۸۴ شماره ۱

کلید واژه ها: وحی رسالت نبوت بسط تجربه دینی تجریه نبوی افعال گفتاری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۰۲۹

تردیدی نیست که پیامبری پیامبر به وحی است؛ یعنی پیامبر کسی است که ارتباط ویژه‏ای با خدا دارد و از طریق این ارتباط حقایقی را درک و به دیگران القا می‏کند. بر همین مبنا وحی در بینش اسلامی از جایگاه خاصی برخوردار است و محور اصلی آموزه‏های دینی و معارف آسمانی تلقی می‏گردد. به تعبیر دیگر، اسلام دین وحی و قرآن محصول آن می‏باشد؛ لذا هر نوع تحلیل و تفسیر وحی در حقیقت تحلیل و تفسیر بنیاد اسلام است و هر خطایی در آن، سبب انحراف افکار و تحریف اسلام و برداشت نادرست از آن خواهد شد. اخیراً یکی از نظریه پردازان کشور ما در کتابی به نام »بسط تجربه نبوی« به تفسیر و تحلیل وحی پرداخته، آن را تجربه نبوی دانسته و از این نظر دفاع کرده است. از آن جا که دستاورد این نظریّه انکار وحی و رسالت به معنای واقعی آن، و تفسیر وحی به معنایی است که مورد انکار دانشمندان اسلامی، بلکه خلاف صریح آیات قرآنی است؛ در این نوشتار کوتاه در صدد بررسی و نقد این نظریه هستیم و ایرادهایی را بر آن وارد دانسته‏ایم.

۳۱۱۶.

دلائل تجرد روح(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسین واثقی راد

منبع: نامه مفید ۱۳۸۴ شماره ۴۷

کلید واژه ها: تجرد روح دلایل فلسفی رابطه روح و جسم اصالت روح

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۹۹

بحث از این که روح آدمی چیست و رابطه آن با جسم کدام است، از مباحث فلسفی و رایج هر دوره بوده است. در عصر افلاطون و ارسطو دلایلی بر تجرد روح اقامه شد. تا این که بوعلی دلایل متعددی برای اثبات تجرد روح آورد و مورد نقد قرار گرفت. فخر رازی دلایل او را که گویا پراکنده بود و ایرادهای آنها را جمع آوری نمود. پس از او ملاصدرا دلایل بوعلی و فخر رازی را با بیان دیگر و توضیحات بیشتر آورد. ملا هادی سبزواری نیز همان دلایل را آورد، تا این که آیه الله حسن زاده آملی تمام دلایل تجرد روح را جمع آوری و در کتابی مستقل ارائه نمود. اما تمام آن دلیل ها با اشکال و ایراد روبه رو بودند. شهید مطهری از زاویه دیگر بر تجرد روح نگریست و امروز باید برای مطالعه تجرد روح دلایل و بسترهای دیگری را جستجو کرد.

۳۱۱۷.

بررسی برهان معجزه نبودن در دفاع از رئالیسم علمی

نویسنده: علیرضا منصوری

منبع: حوزه و دانشگاه تابستان ۱۳۸۴ شماره ۴۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی

تعداد بازدید : ۱۲۱۸ تعداد دانلود : ۶۶۳

۳۱۱۸.

ون فراسن و براهین رئالیسم علمی

نویسنده: حسن حشمتی

منبع: حوزه و دانشگاه تابستان ۱۳۸۴ شماره ۴۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۸۰ تعداد دانلود : ۸۱۱

۳۱۱۹.

نظریه کثرت گرایانه جان هیک در بوته نقد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا اکبری

منبع: قبسات ۱۳۸۴ شماره ۳۷

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۱۳۵۰ تعداد دانلود : ۶۸۸

۳۱۲۰.

اومانیسم و حق‏گرایى(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مریم صانع پور

منبع: علوم سیاسى ۱۳۸۴ شماره ۲۹

کلید واژه ها: اومانیسم آزادى حق‏گرایى حق طبیعى اراده آزاد

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۷۱۳

اومانیسم شالوده فرهنگ و فلسفه بعد از رنسانس در غرب است که بر اساس آن، انسان میزان کلیه ارزش‏ها و فضایل از جمله حق و حق‏گرایى است. در طول چند قرن که اندیشه مزبور در شاهرگ‏هاى جوامع غربى جریان دارد تحولاتى اساسى در این نگرش رخ داده است. اومانیسم علاوه بر شمول بر اصولى چون اختیار و آزادى و فردگرایى انسان، به علت وجود اصل مداراى دینى با هر دین و آیینى از توحیدى گرفته تا الحادى قابل جمع است. در تلقى اومانیستى مفاهیم ارزشى تعاریف خاصى پیدا مى‏کنند؛ براى مثال حق و حق‏گرایى با محوریت انسان تعریف مى‏شود که در مقاله حاضر به نحوى اجمالى به آن پرداخته شده است.

درخت حوزه‌های تخصصی