درخت حوزه‌های تخصصی

معماری کاربردی

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
تاریخ هنر جنبش ها/سبک ها/مکاتب گروه های ویژه منابع و کلیات نقد و بررسی کتاب هنرهای زیبا هنرهای کاربردی
طراحی داخلی طراحی صنعتی معماری کاربردی معماری منظر هنرهای صناعی
ایران و اسلام تئوری جهان مطالعات شهرسازی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۱۸۱ تا ۵٬۲۰۰ مورد از کل ۶٬۸۹۳ مورد.
۵۱۸۱.

بررسی تطبیقی تأثیر ایده های معنوی در شکل باغ مطالعه موردی باغ پاسارگاد از دوره هخامنشی و باغ فین از دوره اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال هشتم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۹

کلید واژه ها: اسلام بهشت زرتشت آرمان باغ ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۳۲۲
براساس اندیشه رایج، باغ ایرانی در سراسر تاریخ یک هویت ثابت و تداومیافته دارد، ولی بررسیهای دقیق تر تمایزات کالبدی بارزی را بین نخستین باغ های ایرانی (باغ پاسارگاد) و باغ های دوران اسلامی نشان می دهد. به نظر می رسد این تفاوت ها ریشه در اندیشه ها و آرمان های پشتوانه آنها داشته باشد. این تحقیق درصدد بررسی این تفاوت ها در کالبد و اندیشه و نیز تحقیق در مبانی متفاوت نظری عامل این تمایزات کالبدی است. هدف این تحقیق آن است که نشان دهد باغ ها پیش از آنکه تجلی اقلیم و ادوار تاریخی باشند، جلوه اندیشه ها و باورهای آدمیان بوده و ساختار کالبدی باغ ها با تغییر اندیشه دینی (آرمان ها و باورها) دچار تحولات شگرف شده است. برای دستیابی به هدف فوق، با بهره گیری از روش پدیدارشناسانه (مصداق به مفهوم) تمایزات باغ پاسارگاد با باغ های دوران اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد و تلاش می شود تا با استناد به اندیشه های فکری دو مکتب پیش و پس از اسلام، ریشه این تفاوت ها تبیین شود. براساس یافته های این تحقیق مهم ترین تمایزات کالبدی : 1) سازمان دهی تقسیمات در پلان باغ، 2) نمادپردازی حرکت آب و 3) شیب بندی زمین و مکانیابی کوشک قابل معرفی است. درطراحی باغ اگرچه شرایط زمین بسیار تعیین کننده است، ولی طراحی مسیرهای آب، جایگاه کوشک و چشم اندازها می تواند کاملاً آگاهانه، نمادین و معناگرا باشد. در سه مقوله فوق عامل معناگرا نقش بارزتری نسبت به عامل زمینه ای دارد. به نظر می رسد این تمایزات کاملاً جنبه نمادپردازانه داشته و ریشه در الگوهای بهشت آرمانی در هر مکتب دارند. در این تحقیق تلاش شد تا بخش قابل ملاحظه ای از این تفاوت ها با بهره گیری از «توصیف رابطه آرمانی انسان با طبیعت» در باورهای دو مکتب، مورد شناسایی قرار گیرند.
۵۱۸۲.

تاثیر کیفیت معماری منظر پردیس دانشگاهی بر کاربرد آموزشی آن (تحلیل کارکردی نظریه بازسازی تمرکز ذهنی و مطالعه دانشجویان در فضای باز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال هشتم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱۸

کلید واژه ها: معماری منظر پردیس های دانشگاهی تئوری بازسازی تمرکز ذهنی ماتریس طراحی و مطلوبیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۲ تعداد دانلود : ۷۹۱
به دنبال گسترش موسسات آموزش عالی در کشور برای پاسخ گویی به نیاز جوانان در سال های اخیر، موسسات آموزش عالی فراوانی در ساختمان های بسته و فاقد فضاهای باز به وجود آمده، که هدف اصلی از این ایجاد، گسترش کمی مکان های بسته آموزشی بوده است. در حال حاضر نیاز فوق متعادل شده و زمان مناسبی است تا به اهمیت بررسی و تحقیق پیرامون تاثیر فضاهای باز سایت های دانشگاهی بر ارتقای کیفیت آموزش پرداخته شود. هدف این پژوهش، بازخوانی نظریه های طراحی منظر، به خصوص نظریه بازسازی تمرکز ذهنی و مقایسه تطبیقی مولفه های آن در برخی از پردیس های دانشگاهی موجود شهر تهران است؛ که در این مقاله پژوهش فوق بر محیط و منظر دانشگاه شهیدرجایی تهران متمرکز است. در این تحقیق از عکس های تهیه شده صحنه های منظر دانشگاه شهیدرجائی، در تشریح مولفه های نظریه بازسازی تمرکز ذهنی استفاده و در ماتریسی به نام «طراحی و مطلوبیت» ارایه شده است که خود مبین کیفیت منظر مشاهده شده است. عکس های منتخب به همراه درجه بندی آنها در ماتریس طراحی و مطلوبیت در نقشه سایت بیانگر شدت و ضعف طراحی منظر در تهیه آنها است و راهنمای کاربردی مناسبی برای بهبود وضع موجود و یا طرح های آینده است. نهایتا اینکه، یافتن مولفه هایی برای ارتقای دانش طراحی و مدیریت منظر در سایت های دانشگاهی، به گونه ای که موجب بهبود کیفیت آموزش محوری محیط های باز پردیس های دانشگاهی شود؛ هدف نهایی این پژوهش است.
۵۱۸۳.

اثرات کالبدی ساختمان های صنعتی بر گسترش شهری در ایران «نمونه موردی : پالایشگاه تهران و منطقه مسکونی باقرشهر»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر بهار ۱۳۹۰ شماره ۱۶

کلید واژه ها: صنایع توسعه شهری ساختمان های صنعتی اثرات کالبدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۸ تعداد دانلود : ۶۰۹
توسعه صنایع خصوصا پس از انقلاب صنعتی موجب پدید آمدن ساختمان های صنعتی (کارخانجات صنعتی) متعددی در حاشیه شهرها شده است. کارخانجات صنعتی با اینکه عمدتا به منظور تامین نیازهای نسل بشر ساخته می شوند، اما عوارضی را نیز به همراه دارند و علی رغم اینکه ضرورتا در خارج از شهرها ساخته می شوند، با این حال، گسترش شهری را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند. این مقاله به بررسی اثرات کالبدی ساختمان های صنعتی بر گسترش شهری در ایران می پردازد. به دلیل ماهیت موضوع، تحقیق حاضر یک پژوهش میان رشته ای بوده و جهت رسیدن به هدف از راهبردهای ترکیبی استفاده شده است؛ ابتدا با روشی کتابخانه ای، تاریخچه مختصری از تحولات شهری در ارتباط با توسعه صنایع و پدیدار شدن ساختمان های صنعتی ارایه می شود. سپس از طریق مطالعه اسناد و نقشه ها و با روشی مقایسه ای، گسترش شهری تهران با توجه به موقعیت ساختمان های صنعتی اطراف آن بررسی می گردد. در ادامه از طریق انتخاب یک جامعه آماری نمونه (پالایشگاه تهران و منطقه مسکونی باقرشهر) و انجام مطالعات میدانی به روش پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده در این نمونه موردی، میزان تاثیرگذاری ساختمان های صنعتی در توسعه شهری منطقه مورد نظر سنجش می گردد. سرانجام با یک روش تحلیلی این نتیجه به دست می آید که ساختمان های صنعتی و کارخانجات که عمدتا در خارج از شهرها ساخته می شوند، در عین اینکه شاخصه های جدید شهری به حساب می آیند، اثرات اجتناب ناپذیری بر توسعه شهری و زندگی مردم نیز می گذارند. در خاتمه نیز پیشنهادهایی برای معماران و شهرسازان در جهت کاهش اثرات مخرب احداث ساختمان های صنعتی بر توسعه شهری ارایه خواهد شد.
۵۱۸۴.

درخت مقدس، درخت سخنگو و روند شکل گیری نقش واق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال هشتم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۹

کلید واژه ها: درخت مقدس درخت زندگی درخت سخنگو واق واق نقش واق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱۲
در برخی جوامع، درخت مورد احترام و پرستش واقع می شده است. درخت در کهن ترین تصویرش، درخت کیهانی غول پیکری است که رمز کیهان و آفرینش است. با توجه به ارتباط تنگاتنگ درخت با زندگی بشر، بسیاری از جوامع حالتی از قداست را برای درخت قایل بودند. رابطه انسان و درخت و قدسیت آن به گونه ای در آمد که زایش انسان را از درخت تصور کردند و این اعتقاد بخشی از مراسم آیینی، جادویی و هنری برخی از اقوام را تحت تأثیر قرار داد. از سوی دیگر، در برخی از تصاویر این درخت است که از بدن انسان روییده است. درخت سخنگو و درخت واق واق از نمونه درختان افسانه ای هستند که در فرهنگ و هنر اسلامی وارد شده اند. اشکال واق واق که توسط نگارگران ایرانی ارائه شده اند، اختلاط و امتزاج ترکیب های تزیینی و تخیلی را به نحو زیبایی به نمایش گذاشته اند. در این مقاله سعی خواهد شد پاسخ هایی برای این سؤالات یافته شود : 1. نقطه مشترک درخت و انسان، در اعتقادات و افسانه های ملل چیست؟ 2. چه ارتباطی بین درخت مقدس، درخت زندگی ، درخت سخنگو و نقوش واق وجود دارد؟ فرضیات مطرح : از قابلیت های مشترک بین درخت و انسان می توان باروری، نمو و زایش را عنوان کرد. درخت به مثابه نماد باروری و زایش در کنار انسان مطرح بوده، بنابراین یک ارتباط تنگاتنگی بین این دو موجود وجود دارد که منجر به خلق افسانه های خارق العاده ای شده است. درخت مقدس، درخت زندگی، درخت سخنگو و درخت واق واق با میوه های انسانی و حیوانی نیز با توجه به این موضوع به وجود آمده و در فرایندی منجر به شکل گیری نقش واق شده اند. از اهداف این تحقیق شناخت ارتباط درخت و انسان در تفکرات و باورهای عامه منعکس در ادبیات داستانی و آثار هنری است. در این رابطه تحقیقات نادری در ایران صورت پذیرفته و بیشتر به مبحث نقش واق پرداخته شده است.
۵۱۸۵.

امکان سنجی استفاده از سیستم لوله های زیرزمینی جهت تامین درصدی از انرژی بنا (نمونه موردی: کارآیی سیستم در یک بنای آموزشی در تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۳ تابستان۱۳۹۰ شماره ۴۶ 51 - 62

کلید واژه ها: بنای آموزشی دمای یکنواخت خاک سیستم لوله های زیرزمینی صرفه جویی انرژی مدل سازی حرارتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۸۹
با شروع فصل گرم و سرد و خارج شدن شرایط دمایی از محدوده آسایش، برای دستیابی به دمای مطلوب درون ساختمان نیاز به یک منبع انرژی داریم. زمین به طور طبیعی منبع حرارتی بسیار عظیمی است که در زیر ساختمان ها، حیاط ها و میادین شهری وجود داشته و به سهولت قابل دسترسی است. با استفاده از دمای یکنواخت اعماق خاک در طول سال می توان با عبور دادن هوای محیط از میان بستر خاک زیربنا، با استفاده از اصل انتقال حرارت و با توجه به اختلاف دمای خاک و هوای محیط، هوای عبوری را در فصل گرم، سرد و در فصل سرد، پیش گرم نمود. در این پژوهش، دمای خاک در تهران با استفاده از یک مدل حرارتی محاسبه گردیده و سپس با استفاده از یک مدل ساده از سیستم لوله های زیرزمینی، ظرفیت سرمایشی و گرمایشی این سیستم برای یک ساختمان آموزشی در تهران برآورد و میزان درصد صرفه جویی در مصرف انرژی تخمین زده شده است. نکته قابل توجه این است که با استفاده از اصل رسانش گذرا در مدل مذکور، بیشترین زمانی که این سیستم در تهران حداکثر کارایی را دارد، 115 روز در فصل گرم و 150 روز در فصل سرد از زمان شروع فعالیت سیستم می باشد.
۵۱۸۶.

حس رضایت از فضای باز مسکونی؛ نمونه مورد مطالعه: مجتمع های مسکونی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۳ بهار ۱۳۹۰ شماره ۴۵ 15 - 24

کلید واژه ها: ابعاد رضایت الگوسازی معادلات ساختاری رضایت فضای باز مسکونی مجتمع مسکونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۹۹
به منظور خلق فضاهای کارآمدتر و ارتقای سطح کیفی فضای باز مسکونی، این پژوهش درصدد کشف عوامل موثر در رضایت ساکنان از فضای باز مسکونی است. رضایت از مکان امری چند بعدی و توجه به عوامل متعدد سازنده مکان در تدوین الگوی ارزیابی افراد ضروری است. بر اساس ادبیات موجود، الگوی چهار بعدی فضایی، اجتماعی، مدیریتی و عملکردی به عنوان یکی از موثرترین معیارها، جهت برآورد رضایت افراد استخراج گردید. جهت ارزیابی الگوی نظری، سه مجتمع آپادانا، بهجت آباد و سروستان از میان مجتمع های بلندمرتبه و میان مقیاس شهر تهران انتخاب گردیدند و پرسشنامه های مناسب در آنها توزیع شد. شیوه ی پژوهش پایه ی این مقاله، همبستگی است که با تبیین الگوی معادله ی ساختاری، ویژگی های فضای باز مجتمع مسکونی به عنوان متغیرهای مستقل و حس رضایت به عنوان متغیر وابسته مورد ارزیابی قرار می گیرد. سپس، بار عاملی هر سنجه و جایگاه هریک از متغیرهای ساخته شده در الگوی نظری تعیین می شود. نتایج پژوهش بر اهمیت نقش معمار به عنوان سازنده ی فضا در رضایت ساکنان از مکان دلالت می کند؛ چنانچه ویژگی های فضایی بیشترین تاثیر را در رضایت ساکنان دارد. پس از آن ابعاد مدیریتی و اجتماعی مکان بر برآورد ساکنان از محیط دخیل است. کمترین معیار موثر بر رضایت کاربران، ویژگی های عملکردی مجتمع مسکونی است.
۵۱۸۷.

بازآفرینی شهری فرهنگ مبنا: تأملی بر بُن مایه های فرهنگی و کُنش بازآفرینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۳ بهار ۱۳۹۰ شماره ۴۵ 49 - 62

کلید واژه ها: بازآفرینی شهری بازآفرینی فرهنگ - مبنا رویدادمداری فرهنگ مکان محوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۲۵
«بازآفرینی فرهنگ- مبنا» را می توان اصلی ترین رویکرد بازآفرینی شهری در دو دهه اخیر دانست. کاربست فرهنگ در جایگاهی راهبردی، و با هدف دستیابی به سازوکاری اقتصادی و پررونق که می تواند متضمّن اهداف توسعه ای باشد و چهره ای فرهنگ گرا برای شهرها ترسیم کند، روّیه ای است که در چارچوب بازآفرینی شهرها به آن اهمیت فراوانی داده شده است. بازآفرینی فرهنگ مبنا، با طرح مفاهیم پایه ای مانند استفاده از حوزه های نوآوران? اقتصادی و آنچه صنایع خلاّق نامیده می شود، به این نکته اساسی می رسد که می توان در بافت های درونی و هسته های مرکزی شهرها، با اطمینان به نتایج فرآیند بازآفرینی، از رهیافت فرهنگی و ویژگی های مثبت آن بهره جست. این رهیافت، به کالبد دیروز احترام می گذارد و ساختارهای نو را در همخوانی با ساختارهای دیروز، به این ترکیب می افزاید و محتوا و کارکردی را ارائه می دهد که روساخت آن جریان فرهنگی و اجتماعی، و زیرساخت آن، سازوکاری کاملاً اقتصادی و پربازده است. چنین نگاهی موجب رسیدن به نوعی همگرایی در هدف و وسیله بازآفرینی شهری می شود. در این مقاله که بدایتی بر مبحث اساسی بازآفرینی فرهنگ مبناست، از نگاهی نظری و نظریه ای به بازشناسی ابعاد رهیافت فرهنگ- مبنا در بازآفرینی شهری پرداخته شده است.
۵۱۸۸.

مسکن خرمشهر: از الگوی بومی تا ضوابط طراحی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۳ بهار ۱۳۹۰ شماره ۴۵ 63 - 76

کلید واژه ها: الگوی مسکن سنت سکونت ضوابط طراحی مسکن خرمشهر مسکن بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۷۴
شیوه زندگی، که بر اساس فرهنگ و آداب و رسوم مردم ساکن یک شهر شکل گرفته، و الگوی سکونت بدست آمده از آن یکی از مبانی شکل گیری معماری مسکن بومی می باشد. مطالعه و تحلیل دقیق آن می تواند به تدوین اصول طراحی مسکن جدید متناسب با تغییر شیوه ی سکونت کمک نماید. شهر خرمشهر با توجه به تخریب های ناشی از جنگ و نوع بازسازی ناهماهنگ با فرهنگ و حتی اقلیم منطقه، نیاز به تدوین اصول و ضوابط طراحی جدید مسکن دارد. این تحقیق مبتنی است بر مطالعاتی که توسط نگارنده قبل و بعد از جنگ انجام شده و می توان ادعا کردکه تنها اطلاعات تحلیلی است که از مسکن بومی خرمشهر بیادگار مانده است. لذا هدف اصلی مقاله پرداختن به نظام سکونت قبل از جنگ، بدست آوردن الگوی مناسب زندگی امروز با توجه به تغییر شیوه سکونت و تدوین اصول و معیارهای طراحی مسکن جدید در خرمشهر است. نتیجه تحلیل های ارائه شده نشان می دهد اقلیم و فرهنگ از مهمترین عوامل تأثیرگذار در شکل گیری کالبد مسکن بومی خرمشهر می باشند. لذا عوامل نشأت گرفته از اقلیم و فرهنگ نظیر جهت گیری ساختمان ها، استفاده از حیاط مرکزی، مضیف، پاشویه و ... هویت بخش مسکن بومی خرمشهر می باشند. استفاده از اصول و معیارهای حاصل از این دو عامل در تکمیل مراحل بازسازی باعث بازگرداندن روحیه و هویت به مسکن خرمشهر خواهد شد.
۵۱۸۹.

شناخت و تحلیل کالبدی خانه های شهر نجف اشرف در جهت باززنده سازی بافت قدیم شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۳ تابستان۱۳۹۰ شماره ۴۶ 75 - 86

کلید واژه ها: الگوهای زندگی طلاب ایوان سرداب محدودیت های اقلیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۹۳
معماری نجف که برای بیش از 1000سال مرکز جهان تشیع بشمار می??رفت، متأثر از دو محور، محدودیت?های اقلیمی (اقلیم گرم و نیمه?مرطوب و دمای بالا که در ماه?های گرم به بیش از 60 درجه می?رسد) و شکل خاص زندگی طلاب بود. با آزادی دوباره?ی شیعه در عراق، رونقی با شتاب در تحرک حوزه علمیه?ی این شهر -که در حوزه?ی نفوذی به اندازه?ی کل سطح شهر قدیم نجف است- به چشم می?خورد که امید زنده شدن مجدد خانه?های تاریخی متروک را بیدار می?کند. در این مقاله مطالعه?ای کالبدی بر روی چند خانه?ی باارزشِ بافت انجام گرفته که حاصل آن ارائه ی الگوهای معماری مسکونی نجف (در جهت شناختی بهتر برای احیائی هماهنگ تر با بنای موجود) است: 1. سرداب?ها 2. مشربیه 3. ایوان?های رفیع 4. سطح اشغال کم خانه ها 5. تزئینات آجرکاری. تشابه و تقارب این الگوها با نمونه های مشابه در مرزهای سیاسی ایران امروز، نشانگر این است که معماری نجف جواب هوشمندانه ی معماری ایرانی به شرایط خاص این شهر است. طلاب از سراسر جهان تشیع به نجف رو خواهند کرد؛ با احیای خانه?های تاریخی به عنوان مسکن طلاب، می?توان علاوه بر حفظ این میراث ارزشمند، طلاب را نیز در فضایی بسیار غنی تر از آنچه امروز به عنوان مدرسه ساخته می?شود، ساکن کرد.
۵۱۹۰.

جایگاه خیال در آفرینش اثر هنری (از منظر اسلامی)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی ایران دوره ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۳

کلید واژه ها: خیال تخیل ادراک هنر قدسی فرآیند خلق اثرهنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۹ تعداد دانلود : ۳۹۸
خیال از کلیدی ترین مفاهیم در حوزه علوم اسلامی و معرفت شناسی است، چنانکه در مطالعات ادیان و الهیات، در مسئله تجربه دینی و امر قدسی و در هنر به عنوان اصلی ترین عنصر در آفرینش اثر هنری، بدان پرداخته اند. در غرب، بر خلاف دیدگاه اسلامی، خیال در بیشتر موارد در مقابل عقل قرار گرفته است. در حکمت اسلامی خیال یکی از مراتب پنجگانه وجودی عالم هستی و یکی از مراتب وجودی و معرفتی نفس انسان است و به نوعی بین دو عالم محسوس و معقول قرار می گیرد. از نظر متفکران اسلامی، خیال یکی از پنج حس باطنی است که مدرک صور جزئیه و خزانه حس مشترک می باشد. از طرف دیگر خیال خود دارای مراتبی است: خیال متصل (مقید) که ادراک خیالی آدمی از عالم ملک و خیال منفصل (مطلق) که ادراک خیالی از عالم ملکوت و مجرد می باشد. در این دیدگاه، خیال می تواند اسباب وصول به صورت های روحانی و متعالی را ممکن سازد و به هنرمند در سلوک و ارتباطش با ملکوت و انقطاع از نفس اماره و جهان حس، یاری می رساند. در این مقاله به تشریح معنای خیال در غرب و تأثیر آن بر هنر غربی و سپس مقایسه آن با مفهوم خیال در اندیشه اسلامی و ارتباط آن با هنر قدسی پرداخته و در نهایت اهمیت و جایگاه خیال در فرآیند آفرینش و خلق اثر هنری از منظر اسلامی تبیین و ارائه می گردد.
۵۱۹۱.

کنکاشی در ویژگی های خیابان صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۷

کلید واژه ها: عصر صفوی سفرنامه خیابان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۰ تعداد دانلود : ۹۷۰
با کنکاشی در تاریخ شهرسازی ایران و مکاتب آن در ادوار گوناگون، آنگاه که معماری و شهرسازی صفوی را مرور می کنیم با مفهومی به نام خیابان مواجه می شویم که به لحاظ تعریف تشابه زیادی با سبز راه در معنای امروزی دارد، به طوری که می توان سبز راه را مصداقی مدرن برای خیابان های صفوی دانست. این در حالی است که در دستور زبان طراحان منظر و شهرسازان ایرانی، این مفهوم ساختاری کمتر راه می یابد.طی مقاله حاضر کوشش شده است از طریق نگاه تحلیلی به اسناد مکتوب و مصور بجا مانده، تصویری روشن از این عنصر ارزشمند ترسیم شده و اصول مشترک حاکم بر این گونه محورهای مستقیم شهری در عصر صفوی مورد بازشناسی قرار گیرد. در این میان برای دست یافتن به الفبای خیابان های صفوی و بازشناسی اصول حاکم بر آنها جستجو در میان یادداشت های سفرنامه نویسان اروپایی که در عصر طلایی صفوی در ایران گام نهاده اند و تحت تاثیر جاذبه قوی این خیابان ها توصیفاتی دقیق از آنها برجای گذاشته اند راهگشا خواهد بود. چرا که امروزه عمده این خیابان ها یا به کلی از میان رفته اند یا چنان دستخوش تغییر شده اند که به آسانی قابل شناسایی نیستند. در ادامه پس از بیان کلیاتی در باب خیابان صفوی و سیر تحول آن، بر اساس برخی از این توصیفات مشتمل بر پنج خیابان که حاصل کنکاش نویسنده در میان اسناد مکتوب و مصور از ایران عهد صفوی می باشد، اصول کلی حاکم بر این یادگار ارزشمند از معماری و شهرسازی صفوی در دو بخش کالبدی و عملکردی استخراج و تدوین شده است: ویژگی های عملکردی: 1. برقراری اتصال میان عناصر همجوار به ویژه باغات شاهی و تداعی باغی در مقیاس شهر. 2. گردش و تفرج شهروندان و فراهم آوردن بستری که می توان آن را گردشگاه عمومی شهر نامید. 3. ایجاد سلسله مراتب قوی و تاکید بر جایگاه عنصر قطبی کننده (باغ شاهی یا عنصر مذهبی) که در انتهای مسیر استقرار می یافته است. اجزا و عناصر کالبدی: همانگونه که عناصر اصلی باغ ایرانی در سه گروه آب، گیاه و بنا قابل شناسایی هستند، این طبقه بندی را می توان به عناصر کالبدی خیابان صفوی نیز تعمیم داد. جایگاه در ساختار شهر: این خیابان ها عمدتا در حاشیه شهرها و در میان مجموعه ای از باغات احداث می شده اند. به طوری که در دوره های بعدی زمینه توسعه شهرها به خارج از باروهای شهر کهن را فراهم ساخته اند.
۵۱۹۲.

رابطه ساختار محله بندی بافت قدیم شهر یزد و مشارکت اهالی برای تأمین خدمات شهری، مورد نمونه: محله دولت آباد

نویسنده:
منبع: معماری اقلیم گرم و خشک سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱ 19 - 38

کلید واژه ها: ساختار محله بندی مشارکت شهروند محله بافت قدیم خدمات شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۵۹
تهیه و تدارک خدمات شهری ، مستلزم صرف منابع بسیار از جمله زمان، هزینه، نیروی انسانی از سوی سازمان های ذیربط است در مقابل استفاده از نیروی مشارکت مردمی با وجود روحی ه مشارکت پذیری در میان ساکنان بافت قدیم شهر یزد، منبع ارزنده ای برای امر فوق در محلات آن بشمار می رود. بهره گیری دیگر بار از   مشارکت مردم در محله دولت آباد به منظور فراهم آوردن بخشی از خدمات شهری بیش از هر چیز مستلزم شناخت   متغیرهای مؤثر بر آن است.   در این پ ژوهش، از روش توصیفی، جهت تدوین مبانی نظری و از روش همبستگی و توصیفی - تحلیلی ، برای   تعیین روابط میان متغیرها و توصیف و تحلیل یافته ها بهره گرفته شد و مطالعات کتابخ انه ای و میدانی ، به صورت   تکمیل پرسشنامه، ابزار جمع آوری داده ها بودند.   مهمترین یافته ها عبارتند از: ساختار محله بندی بافت قدیم شهریزد، احساس رقابت محله ای و عرق و تعلّق خاطر   به محله که احساس درون گرایی محله ای اهالی بافت قدیم را به همراه می آورد. این متغیرها تأثیر مثبت و مستقیم بر   میزان مشارکت آنها در تأمین خدمات شهری دارد. اهالی محله دولت آباد، زمانی در ارائه خدمات شهری مشارکت   می کنند که منفعت حاصل از آن را بیشتر از هزینه های آن ارزیابی کنند. تفاوت معناداری میان گرایش مردان و زنان   برای مشارکت در زمینه مورد بررسی وجود ندارد و سرانجام نمی توان گفت: شهروندانی که پیش تر در امور مرتبط با   محله خود به نوعی مشارکت کرده اند، در حال حاضر نیز تمایل بیشتری برای تأمین خدمات شهری مورد نیاز محله   خود دارند.      
۵۱۹۳.

آزمون کاربرد روش چیدمان فضا در طراحی فضاهای سنتی شهری؛ نمونه موردی: طراحی محور پیاده امامزاده قاسم (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۳ زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴۸ 5 - 18

کلید واژه ها: ترکیب تهران چیدمان فضا طراحی شهری محله امامزاده قاسم (ع) محور پیاده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۸۴
پیچیدگی موضوع طراحی شهری امروز به حدی است که کمتر طراحی می تواند همه مسایل و تأثیر متقابل آنها را به طور همزمان درنظر گرفته و تصمیم گیری نماید. در این میان استفاده از روش های کامپیوتری، با فراهم آوردن امکان تجزیه و تحلیل موضوعات پیچیده، به کمک طراحان آمد. یکی از روش هایی که بر پایه استفاده از کامپیوتر و روش های علمی در طراحی شهری به کار رفته، روش چیدمان فضاست. این روش تا حدودی توانایی تحلیل شرایط موجود و مدل سازی نتایج تغییرات پیشنهادی را دارد. در پژوهش حاضر طی بررسی روش چیدمان فضا، نقاط قوت و ضعف آن شناسایی و در راستای برطرف کردن کاستی ها، دو سیاست اتخاذ شد. سیاست اول طی کردن فرایند طراحی در سه مقیاس جهانی، ملی و محلی و سیاست دوم رجوع به برخی روش ها، به عنوان روش های مکمل، برای برطرف کردن نواقص است. نتیجه آنکه می توان از توانایی های روش چیدمان فضا در شناخت و تحلیل فضاهای شهری بهره گرفت اما لازم است در تطبیق با شرایط بومی اقدم به برطرف کردن نواقص کرد. نواقص یاد شده به ویژه در بخش طراحی بیشتر مشاهده می شود که به نظر می رسد بتواند به کمک سایر روش ها، تا حدودی تعدیل گردد. در نهایت این روش در طراحی محور پیاده امامزاده قاسم(ع)، آزموده شد.
۵۱۹۵.

تبیین ویژگی های اصالت بخشی و امکان سنجی تحقق آن در بافت تاریخی شهر اردکان

نویسنده:
منبع: معماری اقلیم گرم و خشک سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱ 83 - 100

کلید واژه ها: توسعه شهری احیاء شهری اصالت بخشی بافت تاریخی شهر اردکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۸۰
بافت قدیم شهرها اغلب دربرگیرنده آثار و مجموعههای تاریخی میباشند که امروزه اغلب در زمره بافت های فرسوده قرار گرفتهاند. یکی از این بافتها، بافت تاریخی شهر اردکان است که علیرغم مداخلاتی که تا ب ه حال در آن صورت گرفته، سیمای عمومی مرکز شهر و به ویژه محلات مسکونی آن بیانگر دوگانگی، همزیستی کهنه و نو و گستره فرسودگی است. مقاله حاضر در جستجوی این نکته است که با وجود مداخلات انجام گرفته در این بافت، ادامه روند حاکم بر رکود و عقبماندگی محلات مسکونی مرکز شهر که نمود عینی آن گسترش فرسودگی، ترک و مهاجرت ساکنان اولیه است، تحت تأثیر چه عواملی است و آیا احیا ء این محلات و بافت تاریخی با رویکرد اصالتبخشی قابل تبیین است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و بررسیهای اسنادی - کتابخانه ای، رویکرد اصالت بخشی معرفی، ویژگیهای آن تبیین و نحوه تحقق آن برای احیاء بافت تاریخی شهر اردکان بر اساس ویژگیهای مقبولیت یابی بافت در » خاص آن مورد بحث قرار گرفته است. از این منظر، در این صفحات اصالتبخشی برابر با می باشد . بر مبنای یافته های « ارتقاء کیفیت محیط سکونت ساکنین و شهروندان » و مترداف با « اذهان عمومی تحقیق رفع مشکلات گریبانگیر احیاء بافت تاریخی شهر با رویکرد اصالت بخشی نیازمند دو دسته از اقدامات میباشد: اقدامات خرد مقیاس که شامل ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، خدمات شهری، مدیریت شهری، بهداشتی و زیستمحیطی شهر و بافت تاریخی میباشد؛ و اقدامات کلان مقیاس که مستلزم حضور پررنگ دولت، مشارکت مردمی و بخش خصوصی است.
۵۱۹۶.

بررسی تطبیقی کیفیت محیط در محله های شهری، با رویکرد توسعه پایدار؛ موردپژوهی: محله های خیابان و ایلگلی تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۶ 25 - 50

کلید واژه ها: محیط شهری کیفیت محیط محله توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۹۲
هدف کلی از پژوهش حاضر، تببین کیفیت محیط شهری پایدار و بررسی تفاوت آن در محله های ارگانیک و برنامه ریزی شده و با مطالعه موردی در محله های خیابان تبریز به عنوان محله ارگانیک و محله ایلگلی (کوی پرواز) با بافت برنامه ریزی شده است. مبانی نظری تحقیق و عوامل و مؤلفه های مؤثر بر کیفیت محیط، برگرفته از آرای اندیشمندانی چون لینچ، اپل یارد، نسر و دیگران درباره مقوله کیفیت محیط شهری و عناصر سازنده آن است؛ و مدل ارزیابی کیفیت محیط در قالب پنج مؤلفه اصلی کالبدی فضایی، اجتماعی فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و حکمروایی مدیریتی به صورت سلسله مراتبی و ایجاد درخت ارزش با رویکرد از بالا به پایین ایجاد گردیده است. روش تحقیق، تحلیلی تطبیقی است و به منظور ارزیابی نهایی و تحلیل داده ها از روش AHP بهره گرفته شده است. شیوه جمع آوری اطلاعات میدانی بر پایه بررسی های عینی محقق و تکمیل پرسشنامه از ساکنان و مسئولان بوده است. ارزیابی ها و نتایج تحلیل نشان از آن دارند که محله ایلگلی (کوی پرواز) تبریز با کسب امتیاز 656/0 دارای کیفیت مطلوب تری از محله خیابان با 344/0 امتیاز بوده است. کیفیت مؤلفه های کالبدی فضایی و زیست محیطی با تفاوت آشکار در محله ایلگلی برتری ویژه ای دارد. مؤلفه های اجتماعی فرهنگی و اقتصادی نیز با تفاوت های نسبی در محله خیابان بیشترین امتیازها را به خود اختصاص داده است. دیگر اینکه امتیازهای حاصل از عوامل حکمروایی مدیریتی، چنین نیست که تفاوت محسوسی را در کیفیت این مؤلفه در محله ها آشکار سازد.    
۵۱۹۷.

برنامه ریزی مقابله با زلزله در مجموعه های مسکونی شهری؛ نمونه مطالعاتی: فاز یک شهرک اکباتان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۶ 103 - 122

کلید واژه ها: کاهش خطر سوانح مجموعه های مسکونی شهرک اکباتان زلزله (زمین لرزه)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۷۶
مقاله حاضر رویکردها و پروژه های مرتبط با کاهش آسیب پذیری و افزایش توان مقابله با زمین لرزه در مجموعه های مسکونی را مورد بررسی قرار می دهد و به برنامه ریزی مقابله با خطر زلزله در فاز یک شهرک اکباتان می پردازد. با توجه به قرارگیری کلان شهر تهران بر روی گسل های لرزه خیز و آسیب پذیری شهر در برابر این خطر، برنامه ریزی پیش از سانحه برای سطوح خردتر جامعه مانند مجموعه های مسکونی، امری ضروری و گامی به منظور دستیابی به آمادگی و کاهش خسارت ها و تلفات احتمالی تلقی می شود. برای دستیابی به الگوی مناسب برنامه ریزی مقابله با خطر زلزله در شهرک اکباتان، به بررسی مفاهیم نظری و تجربیات کشورهای مختلف در این زمینه پرداخته شده است، تا با انتخاب الگوی بهینه و شناسایی موضوعات اصلی تحقیق، مطالعات میدانی با به کارگیری روش های توصیفی و تحلیلی آغاز گردد. فرایند پیشنهادی برای برنامه ریزی مقابله با خطر زلزله در فاز یک شهرک اکباتان در این مقاله شامل مراحل چهارگانه سازماندهی منابع و تشکیل تیم برنامه ریزی، ارزیابی ریسک، برنامه ریزی و اجرای برنامه است. نتایج حاصل از ارزیابی ریسک در محدوده مورد مطالعه نشان می دهد که تدوین برنامه های اجتماعی فرهنگی به همراه تمهیدات مدیریتی، از موارد اصلی و عمده در برنامه ریزی است و برنامه های کالبدی می توانند دربرگیرنده وجوه غیرسازه ای و زیرساختی در این مجموعه مسکونی باشند.    
۵۱۹۸.

معماری بومی در سکونتگاه های دره طالقان؛ نگاهی به مسکن روستایی طالقان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه معماری و شهرسازی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۷ 5 - 24

کلید واژه ها: مسکن روستایی معماری بومی معماری اقلیم سرد و کوهستانی طالقان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۹۳
معماری روستایی ایران با توجه به قدمت چندهزار ساله آن مجموعه ای همگن و متناسب را تشکیل می دهد که در آن ارتباطات و کارکردها و نقش چندعملکردی فضاها در مسکن همواره به نحوی بوده است که به وضوح، نظام اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی روستا را به همراه مقتضیات جغرافیایی دربرگرفته است. گونه های موجود مسکن روستایی، از جمله ناحیه انتخاب شده در این پژوهش، از مصادیق بارز این ویژگی محسوب می شوند. در این مقاله، معماری روستایی در یکی از مناطق نسبتاً دست نخورده روستایی –حوزه طالقان- در 9 روستای منتخب این حوزه بررسی گردیده است. در این پژوهش روستاهایی انتخاب شده اند که بافت نسبتاً ارزشمندی دارند و از نظر معماری بومی درخور مطالعه و پژوهش - و در نتیجه یادگیری - هستند. در این بررسی، روستاهای منتخب در مقیاس های کلی و خرد از نظر نظام استقرار، جغرافیای تأثیرگذار، و همچنین سیما و بافت و مسکن مورد مطالعه قرار گرفته اند. گونه شناسی مسکن روستایی این حوزه از دو دیدگاه تحلیل گردیده است: الف) ارزیابی الگوی فضایی- عملکردی؛ و ب) ارزیابی الگوی اقلیمی. مهم ترین ویژگی معماری بومی این منطقه را می توان بدین شرح خلاصه کرد: هماهنگی بافت و شکل گیری آن بر اساس زمین، ساماندهی فضاهای گوناگون مسکن روستایی با توجه به معیشت خانواده، عوامل اقلیمی و وضعیت اجتماعی، فرهنگی مردم.
۵۱۹۹.

کاربرد الگوی مقداری در همسازی معماری و سازه

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی ایران دوره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلید واژه ها: طراحی معماری طراحی سازه همسازی معماری و سازه روش های مقداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۱۸۷
از دیرباز تا گذشته نه چندان دور، دانش ساختمان و فنون مربوط، این امکان را در اختیار قرار می داد که ساخت بنا به گونه ای یکپارچه آغاز شده، و به پیش رود. اما امروز این مهم با دشواری های بسیاری رو به رو است. پیچیدگی و گستردگی داده های طراحی موجب می شود که برخلاف گذشته کنترل تمامی بخش های طراحی از دستان طراح خارج شده، و روند طراحی به بخش هایی تقسیم شود که هر کدام جداگانه پیش برده می شوند. چند بخشی شدن طراحی اگرچه سرعت و دقت را افزایش داده، اما یکپارچگی نتیجه حاصل را نیز تحت الشعاع قرار داده است. در این میان، یکی از زمینه های مهمی که آسیب دیده، هماهنگی معماری و سازه است. پژوهشگران به ارائه راهکارهای متعددی در این زمینه پرداخته اند. در دهه اخیر روش های مقداری به عنوان ابزاری رو به رشد در اختیار طراحان قرار گرفته، امکاناتی را فراهم آورده است که می تواند یاری رسان توسعه دانش و مهارت طراحی معماری باشد. ماهیت روش های مقداری برقراری رابطه یکپارچه میان داده های مسئله است. به این ترتیب این روش به عنوان ابزاری در دستان معمار قرار می گیرد تا از این طریق به دغدغه خلق اثری یکپارچه، چنانکه پیش از پیشرفت های دنیای مدرن فراهم بود، پاسخ گوید. الگوی پیشنهادی مقاله مبتنی بر تهیه مدل مقداری از طریق چارچوب FBS (پیشنهادی جان جیرو)، و وارد کردن داده های سازه ای از آغاز فرآیند طراحی معماری است. در مقاله ضمن تعریف همسازی، بیان اهمیت همسازی معماری و سازه، و مفاهیم و قابلیت های آن در این زمینه، یک الگوی مقداری به صورت نمونه، جهت ایجاد همسازی تبیین شده است.
۵۲۰۰.

Unsustainability of Urban Community, An Analysis to Urban Heterogeneous Area in Urban Fabric (Case Study: North Parts of Tehran)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Architecture and Urban Development, Volume ۱, Issue ۱ , Summer ۲۰۱۱ 47 - 54

کلید واژه ها: Heterogeneous spots urban fabric indefensible space Urban Community

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۱۳۳
What is called the problems of Tehran metropolis now a days, is deep- rooted in the policies ofurban planning in our country. Since not far past up to now, immigration from all over the country to Tehran, irregular growth of urban population, inconsistency with urban infrastructure development, environmental pollution and low quality of living areas, erosion of self -growing fabric in most areas which get erosion very quickly due to not being benefited from minimum constructional standards, service and urban infected organ are all those problems that a city such as Tehran is confronted with. These cases caused that the greatest growth center of the country loses its capability of attracting the possibilities and parameters needed for efficient development and due to heavy pressure imposed by other towns and villages, this city is now suffering from serious problems which only by allocating extra budgets and additional funds, may be temporarily decreased. The topics which will be discussed in this article are those problems arisen from immediate neighborhood of two heterogeneous fabrics which have not been properly paid attentions to. So it has been tried in this article to address the heterogeneity in Tehran, caused by economic and social problems. In this article different aspects of the issue from urbanization viewpoint with analytical approaches and the existed challenges have been addressed.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان