مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)

نمایش ۲۰۱ تا ۲۲۰ مورد از کل ۳۹۷ مورد.

۲۰۱.

تبیین نسبت شکاف های اجتماعی و وحدت ملی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اصغر قاسمی

منبع: پژوهش سیاست نظری پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۶

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)

تعداد بازدید : ۲۰۲۷ تعداد دانلود : ۶۱۱

حفظ و تقویت وحدت و همبستگی ملی، یکی از مهم ترین اولویت های تمام نظام های سیاسی است؛ زیرا افزایش ضریب همبستگی ملی باعث کاهش تهدیدهای داخلی و خارجی و مآلاً فراهم شدن زمینه های مناسب برای توسعه و پیشرفت کشور می شود. ایران از جمله کشورهایی است که با اتکا به پیشینه تاریخی و تمدنی خود در طول قرن های متمادی توانسته است بر چالش های معطوف به واگرایی غلبه کند، به نحوی که علی رغم اشغال این کشور و نیز انتزاع بخش هایی از سرزمین پهناور آن، همواره در طول تاریخ به عنوان یک واحد سیاسی قدرتمند، مستقل و دارای حاکمیت فراگیر به حیات خود ادامه داده است. در چند دهه اخیر نیز وحدت و همبستگی ملی بیش از پیش در معرض چالش های داخلی و تهدیدهای خارجی قرار گرفته که از جمله مهم ترین چالش های داخلی فعال شدن برخی شکاف های اجتماعی در مقاطعی از زمان بوده است. این مقاله بدون انکار، نقش تهدیدهای خارجی در تضعیف وحدت ملی بر عوامل داخلی تمرکز کرده و می کوشد نسبت چهار شکاف اجتماعی عمده در ایران (شکاف نسلی، جنسیتی، قومی و مذهبی) را با ابعاد مختلف وحدت و همبستگی ملی (ابعاد دینی، سرزمینی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی) بررسی کند. روش مورد استفاده در این مقاله، روش تحلیل ثانویه یافته های پژوهشی و مقطع مورد بررسی دهه 1390- 1380 است. نتایج به دست آمده نشان می دهد بین دو سر طیف های معطوف به شکاف های اجتماعی درباره ابعاد مختلف وحدت و همبستگی ملی اختلاف نظر جدی وجود ندارد و هم گرایی ملی در ایران از سطح مناسبی برخوردار است.

۲۰۲.

رابطه سرمایه فرهنگی و گرایش جوانان به مد (تفاوت بین دختران و پسران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: طاهره قادری سپیده رضایی

منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۳ شماره ۶۶

کلید واژه ها: سرمایه فرهنگی گرایش به مد نیاز به کسب منزلت تفاوت گرایش دختران و پسران به مد

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۳۱ تعداد دانلود : ۱۷۶۷

هدف این تحقیق شناخت رابطه بین سرمایه فرهنگی و ابعاد آن و گرایش به مد است و این که دختران و پسران از این لحاظ چه تفاوتی با هم دارند؟ برای پاسخ به این سوال جوانان شهر شیراز به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. در ابتدا با انجام مصاحبه اکتشافی اطلاعاتی به دست آمد، سپس با نمونه گیری سهمیه ای و با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز از 435 نفر از جوانان گرفته شد. متغیرهای مستقل این تحقیق از نظریه های فمینیسم رادیکال، بوردیو و وبلن گرفته شد. بنابر نظریه فمینیسم رادیکال، بین زنان و مردان از لحاظ گرایش به مد تفاوت وجود دارد؛ یعنی زنان بیش از مردان به مد گرایش دارند. در نمونه این تحقیق دختران و پسران در میزان گرایش به مد با هم تفاوت معناداری نداشتند و این فرضیه اثبات نشد. بنابر نظریه وبلن، میزان نیاز به کسب منزلت و میزان گرایش به مد با هم رابطه مثبتی دارند. در نمونه این تحقیق نیاز به کسب منزلت و گرایش به مد رابطه ای با هم نداشتند. مطابق با نظریه بوردیو، بین میزان سرمایه فرهنگی و میزان گرایش به مد رابطه معکوسی وجود دارد؛ در این تحقیق، دو بعد از سرمایه فرهنگی یعنی سرمایه فرهنگی تجسم یافته و نهادینه شده با گرایش جوانان به مد رابطه مستقیمی را نشان داد.

۲۰۳.

بررسی میزان چگونگی جمع گرایی در مسئولیت پذیری اجتماعی (مطالعه موردی شهروندان شهر کاشان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوتراب طالبی امیرحسین بحری پور

منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۳ شماره ۶۶

کلید واژه ها: سرمایه اقتصادی دینداری سرمایه اجتماعی جمع گرایی سرمایه فرهنگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۹۹ تعداد دانلود : ۱۶۳۴

هدف این مقاله بررسی میزان جمع گرایی در مسئولیت پذیری اجتماعی شهروندان شهر کاشان در پنج بعد جامعه ای، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی می باشد. تأثیر متغیر های سرمایه اقتصادی، سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و دینداری بر میزان جمع گرایی در مسئولیت پذیری اجتماعی شهروندان مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، پیمایش بوده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان بالای 18 سال شهر کاشان در سال 1392 می باشند. در این تحقیق از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده و حجم نمونه مورد مطالعه 383 نفر بوده است. یافته-های تحقیق نشان می دهد که جمع گرایی غالب شهروندان کاشان در مسئولیت پذیری اجتماعی در مجموع ضعیف می باشد. چگونگی جمع گرایی شهروندان در ابعاد جامعه ای، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی متفاوت می باشد. قوی ترین جمع گرایی در میان ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی مربوط به بعد زیست محیطی است. نتایج حاصل از آزمون فرضیات، معناداری رابطه بین متغیر های سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی و دینداری با میزان جمع گرایی در مسئولیت پذیری اجتماعی شهروندان را، تأیید و رابطه بین متغیر سرمایه اقتصادی با میزان جمع گرایی در مسئولیت-پذیری اجتماعی را رد می کند. در این بین متغیر دینداری، بیشترین قدرت تبیین و اثرگذاری بر مسئولیت پذیری اجتماعی را داشته است.

۲۰۴.

بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای هویت ملی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشجویان مدیریت امور فرهنگی دانشگاه جامع علمی کاربردی رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید رضا صالحی امیری محمدباقر نوبخت حقیقی طاهره ذره پرست ملک زاده

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال سوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱

کلید واژه ها: هویت ملی سرمایه اجتماعی احساس تبعیض اعتماد به رسانه و سبک زندگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۶۰ تعداد دانلود : ۷۱۱

هدف این مقاله بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای هویت ملی دانشجویان است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا توصیفی پژوهشی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان رشته مدیریت امور فرهنگی دانشگاه جامع علمی کاربردی شهر رشت است که با توجه به تعداد دانشجویان از روش نمونه گیری سرشماری (کل شماری غیرتصادفی) و جهت بررسی ارتباط فرضیه ها از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. نتایج نشان داد: هیچ یک از متغیرهای مستقل سرمایه اجتماعی، سبک زندگی و احساس تبعیض با هویت ملی در ارتباط نیستند و تنها متغیر میزان اعتماد به رسانه با هر سه بعد هویت ملی- که در این پژوهش مورد سنجش قرار گرفته اند- در ارتباط است. میزان اعتماد به رسانه بر بعد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تأثیر دارد. می توان گفت: میزان اعتماد به رسانه بر ارتقای هویت ملی دانشجویان تأثیرگذار است.

۲۰۵.

تبیین رابطة انگیزش و خلاقیت با توجه به تفاوت های فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محبوبه البرزی

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال هفتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)

کلید واژه ها: خلاقیت تفاوت های فرهنگی انگیزه بیرونی انگیزه درونی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۴۱ تعداد دانلود : ۱۰۸۸

در تعاریف و رویکردهای مختلف به خلاقیت، انگیزش، جایگاه و اهمیت به سزایی دارد. این مقاله بر مبنای دیدگاه روان شناسان اجتماعی خلاقیت، نقش تفاوت های فرهنگی را در تفکر خلاق بر اساس انگیزش بررسی کرده است. بدین منظور پژوهش به بررسی نقش انگیزش بر خلاقیت و نقش فرهنگ بر خلاقیت با توجه به تفاوت های فرهنگی می پردازد. پژوهش حاضر در پارادایم کیفی با رویکرد توصیفی– تفسیری و توصیفی- استتناجی انجام شده است. تأکید نظری پژوهش حاضر بر نظریة آمابلی است که معتقد است خلاقیت از سه بعد مهارت های اطلاعاتی، مهارت های خلاقانه و انگیزش تشکیل شده است که در بین این سه بعد، انگیزش اهمیت به سزایی دارد. تحلیل ها و بررسی ها نشان داده است که مطابق اصل افزایشی انگیزش درونی و بیرونی سطح انگیزش اولیه، نوع انگیزش بیرونی و زمان ارائه انگیزش بیرونی، بر آغاز، ادامه و پایان چرخة خلاقیت نقش دارند. با توجه به آنکه انگیزش بیرونی در جوامع جمع گرا از جمله ایران اهمیت به سزایی دارد و نمی توان نقش آن را در فعالیت های تحصیلی و خلاقانه افراد نادیده گرفت، شناخت شرایطی که استفاده از برانگیزاننده های بیرونی در آن منجر به پرورش خلاقیت گردد، ضروری است. تحلیل های انجام شده حاکی از آن است که اگر انگیزش بیرونی به جای کنترل و بازدارندگی، جنبه اطلاع دهی داشته باشد، اگر سطح انگیزش درونی اولیه فرد برای شروع چرخة خلاقیت بالا باشد و اگر این مشوق ها و برانگیزاننده ها در انتهای فعالیت خلاقانه ارائه شوند نه تنها جنبة بازدارنده ندارند بلکه موجب تسهیل فرآیند خلاقیت می گردند. در آخر آنکه می توان گفت خلاقیت گرچه نمی تواند فرمولی جهانی و همگانی داشته باشد اما برای رشد و پرورش آن برای همگان در هر فرهنگی که باشند امکان پذیر است.

۲۰۶.

تمایل به خودکشی در میان دانشجویان: آزمون تجربی نظریه فشار عمومی اگنیو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اکبر علیوردی نیا ندا یوسفی

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۵۴)

کلید واژه ها: احساسات منفی تمایل به خودکشی فشار رابطه ای فشار منزلتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۸۲ تعداد دانلود : ۸۹۰

نظریه فشار عمومی اگنیو، یکی از معروفترین نظریههای جرمشناختی است. معروفیت این نظریه ناشی از قلمرو و گستره آن است که به محققان اجازه میدهد درباره آثار طیفی از محرکهای تنشزای ساختاری و روان شناختی بر روی گسترهای از پیامدهای آسیب زا تحقیق کنند. گرچه این نظریه، افزون بر تبیین جرم توسعه یافته و مورد آزمون قرار گرفته، همچنین میتواند برای رفتارهای مشابه مثل سوءمصرف مواد، رفتارهای انحرافی و خودکشی نیز استفاده شود. از آنجا که بررسیهای انجام شده نشان میدهند که در داخل کشور پژوهشی در زمینه بررسی خودکشی دانشجویان از دیدگاه نظریه فشار اگنیو انجام نشده است ، لذا در پژوهش حاضر، کاربردپذیری این نظریه در تبیین تمایل به خودکشی در میان دانشجویان مورد آزمون قرار گرفت. هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین تمایل به خودکشی در میان دانشجویان دانشگاه مازندران بوده است. برای نیل به این منظور از روش تحقیق پیمایشی و ابزار پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات بهره گرفته شد. جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 1391-1390 تشکیل دادهاند، که در مجموع 438 نفر از این دانشجویان به روش نمونه گیری تصادفی طبقهای متناسب انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان میدهد که فشار منرلتی، فشار رابطهای و حذف محرک مثبت با متغیر وابسته (تمایل به خودکشی) رابطه مستقیم و معناداری داشتهاند. همچنین رابطه مستقیم و معناداری بین فشار و حالات عاطفی منفی دانشجویان مشاهده شده است. قویترین پیشبینیکننده تمایل به خودکشی، حذف محرک مثبت است و پس از آن فشار منزلتی و رابطهای در رتبههای بعدی قرار داشته اند.

۲۰۷.

سرمایه اجتماعی در عید نوروز و پیش از آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اکبر امین بیدختی نوید شریفی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: مشارکت اعتماد هنجار نوروز سرمایه اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۷۳ تعداد دانلود : ۴۰۱

امروزه سرمایه اجتماعی، نقش بسیار مهمتری نسبت به سایر سرمایه ها ایفا می کند. با فقدان سرمایه اجتماعی، سایر سرمایه ها اثربخشی خود را از دست می دهند؛ درنتیجه بدون سرمایه اجتماعی پیمودن راه های توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی دشوار می شود. منشأ سرمایه اجتماعی ممکن است عمدتاً مبتنی بر عوامل فرهنگی و اجتماعی مانند اعیاد باشد. شناسایی این گونه سرمایه در سطح مدیریت کلان توسعة کشورها و بررسی آن شناخت جدید از روش های اجتماعی و هدایت مناسب آن از سوی مدیران را منجر خواهد شد. بنابراین هدف این پژوهش، بررسی نقش عید نوروز بر سرمایه اجتماعی افراد است. این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی و جامعه آماری آن ساکنان شهر سمنان است که 386 نفر برای نمونه با استفاده از روش خوشه ای انتخاب شدند. برای گرد آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه محقق استفاده شد. یافته ها گویای تفاوت معنادار بین برخی ابعاد فرعی عنصر اعتماد از جمله اعتماد غیر رسمی، اعتماد به محیط و احساس امنیت در نوروز و پیش از آن است. اما در سایر ابعاد این عنصر تفاوت معناداری مشاهده نشد. همچنین درخصوص ابعاد فرعی عنصر هنجار تفاوت معناداری درباره همیاری افراد، ظرفیت پذیرش تفاوت ها، وساطت اجتماع و حمایت اجتماعی دیده شد. درباره ابعاد فرعی عنصر شبکه نیز تفاوت معناداری در شبکه افقی و کیفیت شبکه در روزهای نوروز و پیش از آن دیده شد. بر این اساس نتیجه می گیریم نوروز تأثیر مثبت بر سرمایه اجتماعی افراد دارد.

۲۰۸.

بازخوانی سنجه های سرمایه فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد رضایی فاطمه تشویق

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلید واژه ها: موفقیت تحصیلی سنجش سرمایه فرهنگی تحرک فرهنگی نظریه سرمایه فرهنگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۳۴ تعداد دانلود : ۸۱۹

موضوع این مقاله بررسی چگونگی کاربرد مفهوم سرمایه فرهنگی در تحقیقات است. از این رو، پرسش این است که چگونه مفهوم سرمایه فرهنگی در پژوهشهای داخلی و خارجی سنجید ه شده است؟ و چه نسبتی از متغیرهای مختلف با سرمایه فرهنگی گزارش شده است؟ در این مقاله با تکیه بر تحقیقات خارجی و داخلی، ابتدا مفهوم سرمایه فرهنگی و ابعاد آن در آثار بوردیو بررسی و سپس ابعاد عملیاتی مفهوم سرمایه فرهنگی در پژوهشهای متأخر بررسی و در نهایت کاربرد مفهوم سرمایه فرهنگی در جامعه ایرانی بررسی شده است. مرور پژوهشهای خارجی نشان داده است که این مفهوم در هر دورهای، با توجه به مقتضای زمانی و مکانی هر جامعه، توسط محققان مورد بازنگری واقع شده است. در حالی که در پژوهش های داخلی، مفهوم سرمایه فرهنگی در قالبی مشابه با تقسیمبندی بوردیویی به طور یکسان و بدون بازنگری مورد استفاده قرار گرفته است. در واقع، مرور تحقیقات نشان میدهد که در پژوهشهای خارجی به زمینههای فرهنگی در سنجش سرمایه فرهنگی توجه شده است. این در حالی است که در پژوهشهای تجربی داخلی، معرفت فرهنگی و بومی مورد غفلت و بیتوجهی واقع شده است. معرفت فرهنگی آن دسته از اطلاعاتی هستند که از هر فردی انتظار میرود از آنها برخوردار باشد و معمولاً از کشوری به کشور دیگر فرق میکند. افزون براین، پیشنهاد شده تا با توجه به اینکه ما در عصر ارتباطات و تکنولوژی قرار داریم بهتر است برخی فناوریهای دیجیتالی از قبیل شبکههای اجتماعی در سنجش سرمایه فرهنگی مورد توجه قرار گیرد.

۲۰۹.

بازنمایی هویت طبقة متوسط مدرن شهری در آثار مصطفی مستور (تحلیل گفتمان رمان های استخوان خوک و دست های جذامی و من گنجشک نیستم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نجمه حسینی سروری حامد طالبیان

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق) سال چهاردهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۲۱

کلید واژه ها: هویت بازنمایی لاکلا و موفه مصطفی مستور طبقه متوسط نظریة گفتمان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۳۶ تعداد دانلود : ۸۴۹

هدف از این مقاله شناسایی گفتمان های طبقة متوسط در آثار مصطفی مستور است. شناسایی این گفتمان ها در نهایت یکی از مهم ترین گونه های بازنمایی زندگی شهری در ادبیات داستانی دهة 80 را تحلیل کرده است. در بخش تحلیلی این مقاله، با استناد به دو رمان مشهور این نویسنده، شیوه های بازنمایی زندگی طبقة متوسط شهری بررسی شده و با استفاده از نظریة گفتمان لاکلا و موفه، دال های محوری و شبکه های معنایی برسازندة روایت های این دو رمان شناسایی شده است. این بررسی نشان می دهد که گفتمان برسازنده روایت در این دو رمان، هویت طبقة متوسطی را بازنمایی کرده که متعلق به گفتمان های کلان تر سنت و تجدد در ایران است. پاسخ به این پرسش که این بازنمایی تا چه حد مخدوش یا انحرافی آشکار از واقعیت زندگی طبقة متوسط مدرن در ایران است، نیازمند انجام پژوهش های گسترده تر و عمیق تر جامعه شناختی و ادبی است.

۲۱۰.

ارزیابی نقش فرهنگ سازی ترافیکی در راستای کاهش آثار تصادفات و ارتقای نظم و امنیت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناصر پورمعلم سید احسان جعفری نسب

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۵

کلید واژه ها: آموزش ایمنی حمل و نقل فرهنگ و رفتار ترافیکی قوانین و مقررات ترافیکی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۵۵۰ تعداد دانلود : ۱۷۸۴

تصادفات رانندگی و ایمنی ترافیک در کشور ما به مسألهای بسیار حساس تبدیل شده است، به طوری که ذهن اکثر مردم و مسؤولان را به خود مشغول کرده است. از سوی دیگر، تحقیقات نشان دادهاند که عامل انسانی بیشترین سهم را در بروز تصادفات رانندگی به خود اختصاص داده است. در این مقاله راهکارهای ارتقای سطح ایمنی ترافیک و حمل و نقل از طریق فرهنگ سازی و آموزش رفتارهای ترافیکی به کاربران راه ها در قالب سه سناریو بررسی شده است. در سناریوی شماره 1 اهمیت و نقش فرهنگ و رفتار ترافیکی در بهبود ایمنی و روان سازی حمل و نقل ارزیابی و فرآیند AHP در تصمیم سازی برای بهسازی رفتار و فرهنگ ترافیکی بررسی شده است. آنالیز و تحلیل مسأله نیز به کمک نرم افزار (Expert Choice) صورت پذیرفته است. سناریوی شماره 2 عوامل مؤثر بر فرهنگ ترافیک از دیدگاه مدیران و مسؤولان پلیس و شهرداری را بررسی کرده و در سناریوی شماره 3 نحوه تعیین نیازهای آموزشی شهروندان در زمینه ترافیک در شهر اصفهان بحث شده است. نتایج حاصل از تحلیل و ارزیابی نشان می دهد که در میان تدابیر و سیاست های مختلف برای بهسازی رفتار و فرهنگ ترافیکی در راستای بهبود ایمنی و روان سازی حمل و نقل ، عنصر «آموزش و فرهنگ سازی در میان اقشار مختلف جامعه» بیشترین سهم را در میان مؤلفه های دیگر داراست.

۲۱۱.

تبیین تفاوت های جنسیتی در رفتارهای انحرافی بر اساس نظریه فشار عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اکبر علیوردی نیا زینب خاکزاد

منبع: جامعه شناسی ایران سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴

کلید واژه ها: فشار اهداف ارزشمند مثبت محرک مثبت محرک منفی تفاوت های جنسیتی در رفتار انحرافی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۶ تعداد دانلود : ۸۷۹

نظریه فشار عمومی رابرت اگنیو طی دو دهه گذشته به دلیل توجه به جنسیت از اعتبار قابل توجهی برخوردار شده است. بر اساس این نظریه علت تفاوت های جنسیتی در رفتارهای انحرافی را باید به فشارهایی مربوط دانست که زنان و مردان در زندگی با آن مواجه هستند. همچنین علت تفاوت نرخ رفتارهای انحرافی زنان و مردان به احساسات منفی مانند افسردگی و خشم نیز بر می گردد. در تحقیق حاضر، هدف این است که توانایی نظریه فشار اگنیو در تبیین رفتارهای انحرافی دانشجویان دانشگاه مازندران به بوته آزمون گذارده شود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 426 نفر به عنوان جمعیت نمونه انتخاب شدند. روش تحقیق به صورت پیمایشی بوده و داده ها با استفاده از پرسش نامه گرد آوری شدند. نتایج حاصل از کاربست آزمون های آماری نشان می دهد که بین دختران و پسران از لحاظ میزان رفتار انحرافی (وندالیسم، سرقت، مصرف مواد، پرخاشگری و تقلب) تفاوت معنادار وجود دارد. اما در تجربه احساسات منفی تفاوت معناداری بین آن ها وجود ندارد. نتایج تحقیق شواهد اندکی را در تأیید فرضیات نظریه اگنیو نشان می دهد، اما فرضیات مبتنی بر اثر فشار بر احساسات منفی را تا حدودی تأیید نموده است. در رابطه با کم اثر بودن نظریه فشار در تبیین رفتارهای انحرافی باید به مجموعه ای از عوامل از جمله ویژگی فشار، ویژگی جامعه آماری، زمینه اجتماعی متفاوت اشاره داشت.

۲۱۲.

بازخوانی نظری مفهوم «هویت»

نویسنده: محسن لطف آبادی

منبع: خردنامه سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۰

کلید واژه ها: هویت هویت ملی هویت جمعی هویت فردی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۶۲۹ تعداد دانلود : ۱۰۰۷۲

پرسش از هویت یکی از مهم ترین و در عین حال چالش بر انگیزترین پرسش ها در حوزه علوم انسانی است. این منازعه در عرصه های مختلف مباحث هویت مطرح است: اینکه هویت چیست؟ چگونه شکل می گیرد؟ از چه عناصر و مولفه هایی تشکیل شده است؟ ذاتی (طبیعی) است یا عرضی (مصنوعی)؟ ثابت است یا متغیر؟ چه سطوحی دارد؟ نسبت این سطوح با یکدیگر چیست؟ و غیره. در جهان امروز مسأله هویت جدی تر از گذشته مطرح گشته و یکی از مهم ترین مسائل جوامع امروزی را در بر می گیرد. امروزه تکاپوی جوامع در شناسایی عناصر و مولفه های هویتی خود بیشتر شده است، به طوری که برخی از جوامع قدرتمند با در اختیار گرفتن رسانه های جمعی و ارتباطی در صدد اشاعه این عناصر بر جوامع ضعیف تر هستند. طبیعتا جامعه ای که نسبت به هویت خویش و مولفه های آن آگاه نبوده در برابر این جوامع قدرتمند رنگ می بازد و بحران های هویتی گریبانگیر آن خواهد شد. این جستار فرصتی برای نگارنده است تا به بررسی مسأله هویت و مبادی و مبانی آن بپردازد که کمتر مورد توجه تاریخ نگاران قرار گرفته است.

۲۱۳.

بررسی عوامل مؤثر بر امنیت اجتماعی زنان مورد مطالعه: زنان 15-40 سال شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جهانگیر جهانگیری سید ابراهیم مساوات

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۶

کلید واژه ها: زنان احساس امنیت اجتماعی مکتب کوپنهاگن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۷۶ تعداد دانلود : ۱۱۷۹

امنیت یکی از اساسی ترین نیازهای هر جامعه است. زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه گروه آسیب پذیری هستند که امنیت آنها از راه های گوناگون در معرض تهدید قرار دارد. احساس امنیت مقوله ای فراتر از صرف وجود امنیت در جامعه است که در این تحقیق سعی داریم عوامل مؤثر بر آن را از دیدگاه مکتب کوپنهاگن در میان زنان 15 تا 40 ساله شهر شیراز بررسی کنیم. تکنیک مورد استفاده پیمایش است و داده ها از طریق پرسشنامه خودگزارشی جمع آوری شده است. نتایج تحقیق گویای این است که عواملی چون: وضعیت تأهل، رضایت از وضعیت ظاهری، حمایت خانواده، چگونگی برخورد دیگران، تعهد مذهبی و... از عوامل مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی در میان زنان هستند که در این میان حمایت خانواده بیشترین تأثیر را دارد.

۲۱۴.

هویت شهروندی در بافت قدیم و جدید شهر کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد گنجی محسن نیازی فاطمه برزگر

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال سوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۶

کلید واژه ها: هویت هویت جمعی شهروندی بافت شهری هویت شهروندی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۷۰ تعداد دانلود : ۷۹۷

زندگی اجتماعی افراد و هویت آنان به عنوان شهروند، به دلیل بقا و دوام جامعه بوده و ضرورتاً هویت اجتماعی بر هویت افراد برتری دارد. در این تفکر، شهروندی به معنای عضویت کامل در جامعه و عمل به تعهدات و وظایف است که در قالب مشارکت اجتماعی و سیاسی در جامعه و حکومت تبلور مییابد؛ به گونهای که افراد بدون اجبار و محدودیت با عمل به مسؤولیت اخلاقی و وظایف اجتماعی، منافع خود و جامعه را دنبال میکنند. پژوهش حاضر وضعیت هویت شهروندی را در بافت قدیم و جدید شهر کاشان و عوامل مؤثر بر آن مورد بررسی قرار میدهد. به منظور اجرای این پژوهش از روش پیمایش استفاده شده و با تکیه بر مطالعات اکتشافی، ابعاد مسألة تحقیق مشخص و بر مبنای آن پرسشنامة محقق ساخته تنظیم گردیده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد ۲۶۰ نفر تعیین شده و انتخاب نمونهها بر اساس تکنیک نمونهگیری، سهمیهای بوده است. نتایج توصیفی تحقیق حاکی از آن است که میانگین هویت شهروندی و همچنین پیوند اجتماعی در بین مردم بافت قدیم بیشتر از بافت جدید است و اعتماد اجتماعی در هر دو بافت در حد متوسط بوده است. بین هویت شهروندی و پیوند اجتماعی و همچنین اعتماد اجتماعی در هر دو بافت رابطة مستقیم وجود دارد. بین هویت شهروندی و میزان تحصیلات در بافت جدید و قدیم رابطة منفی وجود دارد؛ هرچند این رابطه در بافت جدید دارای شدت بیشتری است. در نهایت و از طریق رگرسیون در بافت قدیم، پیوند اجتماعی و دربافت جدید پیوند اجتماعی و تحصیلات، بیشترین اثر را بر هویت شهروندی داشته است.

۲۱۵.

تأثیر استفاده از فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی بر هویت اجتماعی جوانان؛ مطالعه موردی شهر شیراز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: حبیب احمدی مریم سادات دل آور لیلا بهمنی

منبع: علوم اجتماعی (آزاد شوشتر) سال هفتم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲۱

کلید واژه ها: فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی هویت اجتماعی (تدین، رابطه ناب، شبکه خویشاوندی، مردسالاری)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۴۳ تعداد دانلود : ۸۳۶

پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیراستفادهازفناوری هایارتباطیواطلاعاتیبرهویت اجتماعی زنانانجام گرفته است. این تحقیق به روشپیمایش انجام شدهواطلاعات آن از طریق پرسشنامهجمع آوری گردیده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه جوانان 30-18 سال ساکن شهر شیراز است که با استفاده از جدول لین و خطای 5 درصد 395 نفر برآورد گردیده و در نهایت نمونه مورد نظر،باروشمطبقخوشه ای انتخاب شده است.نتایجبهدستآمدهازاینپژوهشحاکیازآناستکه استفاده از فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی با تدین و مرد سالاری رابطه معنی دار دارد و با شبکه خویشاوندی و رابطه ناب رابطه معنا داری ندارد.

۲۱۶.

بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی و نگرش به ازدواج؛ مطالعه موردی دانشجویان دختر 25-18 ساله دانشگاه اصفهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: نصرالله پور افکاری مهدخت عنبری روزبهانی بهزاد حکیمی نیا

منبع: علوم اجتماعی (آزاد شوشتر) سال هفتم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲۱

کلید واژه ها: ازدواج شخصیت درونگرایی برون‏گرایی سلطه گری سلطه پذیری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۰۰ تعداد دانلود : ۱۵۶۱

شناخت ویژگی های شخصیتی افراد در بسیاری از موقعیت ها و فرصت های زندگی کارکرد ویژه ای دارد. خصوصیات شخصیتی بعضی از مردم، آن ها را در مقابل اتفاقات استرس آمیز زندگی و آسیب های اجتماعی و نسبت به ابتلای بیماری های روانی مستعدتر می سازد. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط میان ویژگی های شخصیتی (درونگرایی، برونگرایی، سلطه گری، سلطه پذیری) و نگرش نسبت به ازدواج در بین دانشجویان دختر 25-18 ساله دانشگاه اصفهان است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان دختر 25-18 ساله دانشگاه اصفهان بوده و از روش نمونه گیری طبقه ای استفاده شده است. حجم نمونه مورد نظر 382 نفر و روش تحقیق از نوع همبستگی است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد بین میزان درونگرایی، برونگرایی، سلطه پذیری، سن، پایگاه و عقاید مذهبی و نگرش به ازدواج رابطه وجود دارد، ولی بین سلطه گری و نگرش به ازدواج تفاوت معناداری مشاهده نشده است.

۲۱۷.

بررسی نظام واره مسائل معرفتی جامعه شناسی ایران با تأکید بر آراء پوپر و هابرماس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جواد افشار کهن پیمان پاک منش

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۲)

کلید واژه ها: پوپر هابرماس جامعه شناسی ایران مسائل معرفتی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)

تعداد بازدید : ۱۰۱۱ تعداد دانلود : ۶۶۹

این مقاله بااستفاده از جهارچوب نظری آراء پوپر و هابرماس به تحلیل مسائل معرفتی جامعه شناسی ایران میپردازد و میکوشد قابلیت های آراء آنها را در کمک به حل مسائل معرفتی جامعه شناسی ایران بررسی نماید. این مقاله با تفکیک دو دسته مسائل علم به درون علمی و برون علمی و تفکیک مسائل درون علمی به دو دسته مسائل معرفتی و غیرمعرفتی، میکوشد قابلیت های آراء پوپر و هابرماس را در ارائه راه حل برای مسائل درون علمی معرفتی جامعه شناسی ایران بررسی نماید.

۲۱۸.

نقد و بررسی کتاب: یورگن هابرماس نقد در حوزة عمومی/ هولاب، رابرت/ حسین بشیریه/ نشر نی/

نویسنده: شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی

منبع: نقدنامه علوم اجتماعی شماره ۲ (نظریه های جامعه شناسی)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۶۸۹ تعداد دانلود : ۲۱۲۹

۲۱۹.

فرسایش سرمایه اجتماعی و قانونگریزی در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اصغر فیروزجائیان یحیی علی بابائی

منبع: جامعه شناسی ایران سال چهاردهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱

کلید واژه ها: فردگرایی افراطی فرسایش سرمایه اجتماعی قانون گریزی ذهنی قانون گریزی عینی عدم اعتماد

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۰۲ تعداد دانلود : ۱۱۶۴

وجود نظم در روابط اجتماعی اساس زندگی جمعی است اخلال در روابط اجتماعی میتواند موجب بی نظمی اجتماعی گردد. رویکرد نظری تحقیق حاضر این است که فرسایش سرمایه اجتماعی که به نوعی ضعف پیوندهای عینی و ذهنی برون گروهی در جامعه است میتواند موجب بی هنجاری یا قانونگریزی در جامعه گردد. در این تحقیق از نظریه پاتنام و فوکویاما برای تحلیل فرسایش سرمایه اجتماعی استفاده گردید. روش تحقیق پیمایش بوده و جامعه آماری تحقیق افراد بالای 24 سال شهر تهران میباشند.که از میان آنها 400 نفر بهعنوان نمونه تحقیق به روش نمونهگیری چند سطحی انتخاب شدهاند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته میباشد. برای بررسی قانونگریزی،آن را به دو بعد ذهنی(جهتگیری) و عینی(رفتار) تقسیم کرده و به بررسی رابطه بین متغیرهای مستقل در هر دو بعد پرداختیم. در بررسی متغیرهای زمینهای بین جنسیت، وضعیت تاهل، نوع شغل، سن، تحصیلات و وضعیت اقتصادی با هر دو بعد قانونگریزی رابطه معنی داری دیده شده است. متغیرهای اصلی تحقیق به همراه تاثیر کلشان بر متغیر وابسته عبارتند از: پنداشت از فردگرایی در جامعه(17/0)، فردگرایی افراطی(32/0)، عدم اعتماد عام(09/0)، عدم اعتماد مدنی(15/0)، روابط رسمی ضعیف (03/0) و روابط غیر رسمی(24/0). این متغیرهای به همراه قانونگریزی ذهنی(24/0) 25 درصد از تغییرات متغیر وابسته اصلی تحقیق (قانونگریزی عینی) را تبیین کردهاند. این درحالی است که تاثیر این متغیرها (بهجز روابط غیر رسمی) بر قانونگریزی ذهنی 40/0 میباشد. این نتایج نشان می دهد که فرسایش سرمایه اجتماعی بر جهتگیری قانونگریزانه تاثیر بیشتری نسبت به رفتار قانونگریزانه دارد.

۲۲۰.

«عطش منزلت» در جامعه ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وحید شالچی

منبع: جامعه شناسی ایران سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: زندگی روزمره فرهنگ ایران عطش منزلت جامعه شناسی تاریخی - فرهنگی ایران مطالعات فرهنگی ایرانی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۸۸ تعداد دانلود : ۶۸۱

در دوران تحولات پرشتاب، خودتاملی و واکاوی خود، برای تداوم فرهنگی یک ضرورت است. بدون چنین بازاندیش هایی یک فرهنگ و سنت امکان مواجه فعال با وضعیت های جدید اجتماعی را از دست می دهد. فرهنگ ایرانی نیز دارای امکانها و موانع خاص خویش است که بازشناسی آنان البته از منظرگاهی به لحاظ وجود شناسانه درونی، می تواند به توان این سنت در مواجه با امر نو و تعامل با دیگر سنت ها بیفزاید. از جمله مسائل فرهنگ امروز ایران آن چیزی است که در این مقاله «عطش منزلت» مطرح شده است. در هر جامعهای کسب منزلت و شان از جمله مهمترین امتیازهای اجتماعی است که برانگیزاننده کنش فردی و جمعی است اما این وضعیت در ایران امروز و از رهگذر چندین تحول تاریخی، وضعیتی بیمارگونه یافته است که جلوههای آن را در ساحتهای مختلف زندگی اجتماعی میتوان بازشناخت. این مقاله تاملی است انتقادی بر این ویژگی فرهنگی که البته در نسبت با شرایط ساختاری است. از این رو این مقاله ضمن تشریح و نشان دادن چیستی «عطش منزلت» و تمایز آن با فرایند عادی منزلت جویی، پنج مورد ویژگی عطش منزلتی را برشمرده و برخی قلمروهای کلیدی فرهنگ معاصر ایران را که درگیر این امر است نشان می دهد. سپس به اختصار به تشریح شش فرایند تاریخی شکلگیری این مسئله فرهنگی و پیامدهای آن میپردازد.

درخت حوزه‌های تخصصی