درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
آثار و آرای تاریخ پژوهان و باستان شناسان ایرانی آثار و آرای تاریخ پژوهان و باستان شناسان جهان ایلات و عشایر باستان شناسی برنامه ریزی و فنون آموزش تاریخ تاریخ ادیان تاریخ پزشکی تاریخ زنان تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران تاریخ مذاهب تاریخ مطبوعات تاریخ نگاری تاریخ نگری جغرافیای تاریخی جنبش ها و قیام های یکصد سال اخیر خلیج فارس و دریای خزر سفرنامه و سفرنامه نویسان سکه شناسی سند شناسی و سندپژوهی شخصیت ها فعالیت های مذهبی (فعالیت های ادیان، فرق و مذاهب) مجلس شورای ملی منابع و کلیات
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۵۲۱ مورد.
۱.

منصب دبیری در دوره ساسانیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۵ (پیاپی ۱۱۵)

کلید واژه ها: ساسانیان منصب دبیری ایران دبیربد طبقات دبیران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان ساسانی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : 861 تعداد دانلود : 274
اردشیر بابکان در سال 224م با غلبه بر اردوان پنجم اشکانی توانست شاهنشاهی جدیدی را در تاریخ ایران پایه گذاری کند. سلسله ساسانیان به تدریج توانست پادشاهی عظیمی را تشکیل دهد که لازمه اداره چنین پادشاهی بزرگی داشتن نظام اداری توانمندومنسجم بود که در رأس آن صاحب منصبان مختلفی حضور داشتند. یکی از آن مناصب عنوان دبیری بودکه از جایگاه ممتازی در این دوره برخوردار بوده است. در رأس، این دبیران، ایران دبیربد حضور داشت که در ارتباط مستقیمی با شاهنشاه بود و در وقایع سیاسی روزگار نقش عمده ای ایفا می کرد و دیگر دبیران را تحت نظارت خود داشت. هرچند تاکنون در رابطه با مناصب مختلف دوره ساسانی بحث هایی انجام شده است اما تاکنون پژوهشی مستقل و جامع در رابطه با دبیران دوره ساسانی انجام نشده است، لذا در این پژوهش سعی شده ضمن ریشه شناسی واژه دبیر به منصب دبیری در دوره ساسانی با استفاده از روش تاریخی توصیفی تحلیلی پرداخته شود و جایگاه وظایف و هم چنین نحوه انتخاب دبیران و طبقات گوناگون آن مورد بررسی قرار گیرد.
۴.

فرهنگ ایرانی و تأثیر آن در فرهنگ جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۱ شماره ۱۶۴

کلید واژه ها: حکمت فرهنگ تمدن ثقافت کولتور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 576 تعداد دانلود : 955
فرهنگ ایرانی فرهنگی است که قرنها تجربه دانش و خرد وسنّت وآداب را پشت سرگذاشته است. مردم ایران در طول تاریخ میهن خویش که از قدیم ترین سابقه و دیرینه برخوردار است سازنده و حراست کننده فرهنگ خویش بوده اند و فرهنگ ایرانی نیز ازقومیت و دوام ایران و ایرانی حفاظت کرده است چون ارزش و وجه تمایز هر قومی نسبت به دیگر اقوام به فرهنگ اووابسته است و فرهنگ والای ایرانی ‘ او را درمیان اقوام و ملل متمایز ساخته است . بسیاری از اقوام جهان با حمله و هجوم به سرزمین های دیگر ‘ فرهنگ خود را به ساکنان آن نقاط ارائه و یا تحمیل کردند‘ اما تاریخ نشان می دهد که مهاجمانی که کشور ما را محل تاخت وتاز خود قرار دادند همچون یونانیان و مغولها ‘ تحت تأثیر فرهنگ ایرانی قرار گرفتند.
۵.

نقش دبیران ایرانی در تحوّل نظام اداری عباسیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال ششم بهار ۱۳۹۳ شماره ۲۰

کلید واژه ها: دبیران سازمان اداری کاتبان وزراء حکومت عباسیان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان عباسی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : 407 تعداد دانلود : 821
سقوط امپراتوری ساسانی و ورود مسلمانان عرب به ایران، سبب اختلاط طبقات مختلف جامعة ایرانی با جامعة اسلامی گردید. یکی از این طبقات مهم، دبیران اند که حامل رسوم و سنت های سرزمین خود خاصّه در زمینة امور اداری و نهادهای سازمانی و حکومتی بودند. با نفوذ ایرانیان در دستگاه خلافت عباسی، خلفای آن سلسله، از آداب و سنن ایرانی الگو گرفته و آن را در ادارة حکومت خود به کار بستند. از این رو موالی و ایرانیان نو مسلمان در رأس تشکیلات اداری و سازمان دولت عباسی قرار گرفتند. آنان که در دورة اموی فعالیت خود را در تشکیلات حکومتی آغاز کرده بودند، در دوران عباسی، جایگاه ویژه ای در ادارة حکومت به دست آوردند. در حقیقت، حرکتی که موالی ایرانی با عنوان کتّاب در دورة اموی آغاز کرده بودند، با روی کار آمدن خاندان های دیوانی در عهد عباسی ادامه یافت. شکل گیری منصب وزارت، تأکید بر همسانی دین و دولت و در نهایت انتقال وظایف و اختیارات وزراء به کتّاب، از تحولات و دگرگونی های منصب کتابت در دورة عباسی بود. این پژوهش بر آن است تا بر اساس روش توصیفی - تحلیلی و به استناد منابع و مآخذ تاریخی فرایند حضور کاتبان را در تشکیلات اداری عباسیان بررسی کرده و نقش آنان را در تحوّل و تطوّر نظام اداری آن دولت بیان نماید.
۶.

مراحل سه گانه تحول دولت در ایران دوره ناصرالدین شاه قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۵ (پیاپی ۱۲۵)

کلید واژه ها: ناصرالدین شاه قاجار سبک جدید عصر گذار کارکرد دولت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : 975 تعداد دانلود : 710
دوره ناصرالدین شاه از منظر اندیشه و کنش سیاسی دربردارندة وضعیت گذار از سلطنت مطلقه به سبک جدید است. این دگرگونی در قالب ظهور سوژه های جدید و طرح گزارة دولت مدرن و جدایی دولت از دربار هویدا شد. مسئله نوشتار حاضر در قالب پرسش های زیر صورت بندی و طراحی می شود که گفتمان دولت مدرن در دوره ناصری چه بود؟ گزاره های این گفتمان به کدام امر ارجاع می دهد و چه سوژه هایی به بیان گزاره های آن پرداختند؟ استراتژی های گفتمان چگونه شکل گرفت و چه کردارهایی زمینه تداوم گفتمان را شکل داد؟ مسلّم است که ناصرالدین شاه در 1276ه.ق در حکمی شش وزیر را به ریاست وزارتخانه ها منصوب کرد که در برابر شاه مسئول بودند. بیست و دو سال این وزارتخانه ها در حال ادغام و تغییر بودند و قوانین جدیدی نوشته می شد تا اینکه شاه قاجار متأثر از سفرهای فرنگ در فرمانی به وزراء اعلام کرد در هر قسم از امور دولت از جزئی و کلّی مختار و مجازند و هرچه را وزراء صلاح بدانند شاه قاجار فرامین آنان را مردود نخواهد کرد. این تغییر سخن در باب حاکمیت و الگوی اداره امور به دربار محدود نماند بلکه از وظایف پادشاه در برابر مردم هم سخن گفته شد. هم زمان نیروهای اجتماعی از جمله متفکران جدید از قانون و ملت سخن گفتند و نقد را به دربار کشاندند. این رخداد به معنای نوعی گسست از وضع پیشین قابل تفسیر است، گسستی که در پی شکل گیری گروهی از متفکران جدید و البته با تغییر شیوه سخن گفتن آنان دربارة دربار رخ داد و نشانه های آن به دربار هم کشیده شد.
۷.

عوامل تضعیف دیوانسالاری آل بویه و نقش آن در انحطاط حکومت

نویسنده:
منبع: خردنامه سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۰

کلید واژه ها: آل بویه وزارت دیوان سالاری عوامل تضعیف دیوان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی آل بویه اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : 864 تعداد دانلود : 742
حاکمان آل بویه پس از تسلط بر ایران مرکزی و بغداد، برای حفظ و استقرار حکومت، خود را مجبور به داشتن یک دستگاه دیوانسالاری گسترده و قدرتمند یافتند. از این رو، برای تحکیم ساختارهای حکومتی خویش به اقتباس تشکیلات دیوانسالاری از خلفای عباسی و برخی حکومتهای ایرانی که متأثر از ایران پیش از اسلام بودند، روی آوردند ولی بر اساس نیازها و شرایط حاکم به تغییرات و ابداعاتی در فروعات آن پرداختند که این تغییرات از سویی اقتدار و استمرار حکومت آنان را در پی داشت و از سوی دیگر باعث انحطاط و سقوط آن ها گردید. این پژوهش با استفاده از داده های کتابخانه ای و با بهره گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی به تبیین عملکرد مهمترین دیوان های آل بویه پرداخته تا با بررسی تغییرات و تحولات صورت گرفته در هر یک، نقش آنان در اقتدار و تضعیف حکومت آل بویه مورد بررسی قرار گیرد. یافته های پژوهش حاکی از این است که انحطاط دیوانسالاری آل بویه بیشتر به تعارضات ساختاری دیوان ها باز می گردد تا عوامل بیرونی و صوری و تعارضات ساختاری بود که تشکیلات درونی آل بویه را متلاشی ساخت.
۸.

نقش نظامیه ها در انحطاط علوم اسلامی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال اول پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱

کلید واژه ها: سلجوقیان نظامیه خواجه نظام الملک رکود علمی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : 104 تعداد دانلود : 514
در قرن پنجم با رشد و گسترش مدارس به همت پادشاهان و وزرای سلجوقی، پویایی علم و دانش را شاهد هستیم. مدرسه های علمی مشهور به نظامیه بر اساس اندیشه ی سیاسی و مذهبی خاص خواجه نظام الملک با رویکرد تعلیم و تربیت افراد و برای مناظره با دیگر رقبای صاحب نفوذ در بغداد همچون حنفیان، حنبلیان و اسماعیلیه شکل گرفت. اگرچه رونق نظامیه بغداد برای اندک زمانی پیشرفت علوم مذهبی را در پی داشت ولی در دراز مدت به دلیل ناسازگاری با جو سیاسی و مذهبی بغداد و نیشابور، اختناق فکری، تشدید اختلافات و تعصبات مذهبی ناکارآمدی خود را نشان داد و در نهایت به رکود علمی منتج شد. در این پژوهش سعی بر این است با استناد به منابع تاریخی اهداف شکل گیری نظامیه ی بغداد، نقش آن در پیشرفت علوم و به تبع آن عوامل انحلال و اضمحلال نظامیه را مورد تبیین و تحلیل قرار دهد.
۱۰.

فرهنگ تدفین در لرستان (نیمه اول هزاره اول ق . م )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بهار ۱۳۸۴ ضمیمه سال ۱۳۸۴

کلید واژه ها: قبر لرستان باستان شناسی سفال فرهنگ تدفین اسکلت هزاره اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 614 تعداد دانلود : 59
کاوشهای باستان شناسی که از سال 1965 به این طرف در پشت کوه لرستان انجام یافته است ، موجودیت قبرستان هایی را از دوره قدیم عصر مفرغ تا عصر آهن III روشن نموده و از میان دوران های فوق ، فرهنگ عصر آهن III بهتر از دوران های دیگر شناخته شده و این کاوش ها ، مطالعه بیش از 600 گور را ، به ویژه از دوره عصر آهن III فراهم نموده است . به همین لحاظ در این پژوهش ، برای روشن شدن گورستان ها ، ساختار گورها و اشیاء تدفینی ، در خلال نیمه اول هزاره اول ق . م. به ویژه در منطقه پشت کوه لرستان ، کنکاش صورت گرفته و ویژگیهای گورستان ها ، ساختار معماری گورها ، اشیاء تدفینی و سنت های به خاک سپاری مردگان روشن گردیده است . بر اساس این پژوهش ، چنین روشن می شود که سنت ها ، عرف و عادت و به ویژه فرهنگ تدفین ، در عصر آهن ، روی هم رفته تداوم سنت های تدفین عصر مفرغ بوده است. مقاله حاضر شامل سه بخش می باشد . در بخش اول به توصیف قبور و اشیائ تدفینی داخل قبرستانهای بردبال ، ورکبود و چم ژی مومه پرداخته شده و در بخش دوم نگاه اجمالی به معماری و ساختار گورها در نیمه اول هزاره اول ق.م. گردیده و در پایان نگاهی هر چند به اجمال ، وضعیت و چگونگی تدفین مردگان در منطقه لرستان در هزاره اول مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۱.

سرچشمه های دانش در عهد باستان و تاثیر ایرانیان بر انتشار علوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۶ شماره ۱۸۴

کلید واژه ها: فرهنگ ساسانیان جندی شاپور هخامنشیان دوران باستان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : 410 تعداد دانلود : 750
کهن ترین پایگاه تفکر علمی پیش از پیدایی حوزه علمی آتن، انجمن های فلسفی و علمی مغان ایران بود. به نظر می رسد که مغان ایرانی با روحانیون دروه ماد با آموزش علوم ریاضی و نجوم از بابل و دیگر سرزمین های همسایه ایران به گسترش دانش های زمانه پرداختند و آنگاه که پایه های جهان بینی و فلسفه ایرانی را استحکام بخشیدند، به انتقال آن به دیگر ملل همت گماشتند.ایران در عهد هخامنشی از نیروی سیاسی،نظامی ،اقتصادی و علمی کافی برخوردار بود.بنابراین، توانایی انتقال علوم را به دیگر سرزمین ها داشت.انواع علم رایج آن روزگار ،بویژه فلسفه ،پزشکی و نجوم پس از رشد و تعالی در مشرق زمین و در میان ایرانیان، به سرزمین های دیگر راه یافت و پس از برخورداری از تکامل بیشتر دوباره به مشرق زمین بازگشت. درعهد اسلامی ،ایرانیان با ایجاد مراکز علمی و بیت الحکمه در بغداد به ترجمه آثار علمی از زبان های علمی نظیر سنسکریت ، فارسی میانه، سریانی و یونانی به زبان عربی ، و تکامل دانش های معاصر خود پرداختند و سپس آنها را به جهان غرب سپردند.
۱۲.

اعتصاب غذا: کنشی نوین در ساختار زندان مدرن (1304 - 1320 ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلید واژه ها: زندان زندان قصر پهلوی اول ساخت یابی اعتصاب غذا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول اجتماعی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : 787 تعداد دانلود : 274
زندان یکی از نهادهای کهن در جامعة بشری است که از آن برای حبس مجرمان بهره گرفته می شود. در دوران پیشامدرن این مجازات کم تر استفاده می شد و بیش تر مجازات های جسمی کاربرد داشت. با گسست در ساختار ها، اعم از ساختار های فکری و فیزیکی، کنش های زندان نیز دگرگون شد. در فضای نوظهور، زندانیان واجد حقوقی می شدند که حتی حکومت دیکتاتوری پهلوی اول نیز نمی توانست تمامی آن ها را نادیده بگیرد. حق زندانیان در صرف غذا یکی از این حقوق بود. مسئلة مقالة حاضر این است که از آن جایی که زندانیان در سیاه چال های پیشین برای دریافت اندکی غذا به هر اقدامی دست می زدند که از گرسنگی تلف نشوند، چرا برخی مواقع در زندان نوین، که معمولاً به زندانیان غذا داده می شود، آن ها از غذاخوردن اجتناب می ورزند و در این راه تا نزدیکی مرگ هم پیش می روند به گونه ای که، زندان ناگزیر می شود از طریق قوة قهریه به آنان غذا بخوراند؟ در مقالة حاضر تکوین و تداوم کنشی تحت عنوان «اعتصاب غذا» در زندان بررسی می شود و با بهره گیری از نظریة «ساخت یابی» آنتونی گیدنز این نتیجه گرفته می شود که خلق چنین کنشی در زندان مولود تحول در ساختار حقوقی و فیزیکی نهاد زندان است. با تحول صورت گرفته، کنش گران صحنة زندان به افرادی متفاوت با قبل تبدیل می شوند و با شأن کنش گری نوین و نیز ساختار نوین زندان تمهیدات لازم برای اعتصاب غذا فراهم می شود. برای سامان چنین کنشی تشریک مساعی و آگاهی زندانیان الزامی بود و چنین خصیصه ای را فقط زندانیان سیاسی به ویژه کمونیست ها داشتند از این رو، اعتصاب غذا کنشی سیاسی و عمدتاً اشتراکی و خاص زندانیان سیاسی محسوب می شد.
۱۳.

دگرگونی نظام قشربندی اجتماعی در ایران از سقوط ساسانیان تا پایان امویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: ساسانیان موالی امویان قشربندی اجتماعی ورود اسلام

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان اموی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و ایران
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : 168 تعداد دانلود : 215
ورود اسلام به ایران دگرگونی هایی در ساختار سیاسی و اجتماعی ایران به وجود آورد و بخشی از قشربندی اجتماعی ایران دستخوش دگرگونی شد. این پژوهش صرفاً تأثیر ورود دین اسلام بر قشربندی اجتماعی ایران را از سقوط ساسانیان تا سقوط امویان بررسی می کند. سؤال اصلی پژوهش آن است که ساخت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ـ فرهنگی ایران از ورود اسلام تا پایان دوران امویان، چه نقشی در تداوم یا تغییر قشر بندی اجتماعی ایران داشت؟ براین اساس فرضیة اصلی پژوهش آن است که ورود اسلام به ایران تغییرِ حاکمیت سیاسی و ساخت اجتماعی ـ فرهنگی ایران تا پایان دوران امویان را در پی داشت و در نتیجه بخشی از قشربندی اجتماعی ایران متحول شد. این پ ژوهش با استفاده از روش جامعه شناسانهٔ تدا اسکاچیول و با بهره گیری از نظریات تالکوت پارسونز ، گی روشه و ماکس وبر انجام شده است. پژوهش حاضر براساس محورهای نظام قشربندی و تقسیم بندی اقشار اجتماعی ایران پس از ورود اسلام، تأثیر دین اسلام بر قشربندی اجتماعی ایران، و بررسی عناصر «اعتبار»، «حیثیت» و «منزلت» اقشار اجتماعی ساماندهی شده است. نتیجة پژوهش حاضر آن است که ورود اسلام به ایران حاکمیت ارزش ها و هنجارهای جدید اجتماعی و تغییر ساختار سیاسی و اجتماعی را منجر شد که در نتیجة آن جایگاه و پایگاه برخی از اقشار اجتماعی ( بالا و متوسط) دگرگونی شد، اما تداوم ساخت اقتصادی ایران به تثبیت و تداوم بخشی از اقشار اجتماعی (فرودست) انجامید.
۱۹.

جایگاه اجتماعی طریقت قادریه از پیدایش تا پایان دوره صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلید واژه ها: تصوف هند تشیع اصناف ف‍ق‍ی‍ه‍ان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی مغول فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران
تعداد بازدید : 227 تعداد دانلود : 311
سلسله صوفیانه قادری بعد از تأسیس در نیمه دوم قرن ششم هجری، از معروف ترین طرایق صوفیانه شد و فضای اجتماعیِ بخش قابل توجهی از جامعه را تحت تأثیر آموزه های اجتماعی ـ فرهنگی خود قرار داد. روند رو به گسترش این طریقت در ابعاد اجتماعی، تا قرن نهم هجری در ایران و حتی کشورهایی چون هند ادامه یافت؛ اما، با ترویج مذهب تشیع در ایران روند محوشدن این طریقت از ساختار اجتماعی و فرهنگی رقم خورد. در مقالة حاضر ابعاد نفوذ اجتماعی این سلسله صوفیانه بر جامعه بررسی می شود و همچنین به این مسئله پرداخته می شود که چرا و تحت چه شرایطی از قرن نهم هجری تا عصر صفوی، این سلسله صوفیانه جایگاه اجتماعی خود را در جامعه ایران از دست داد؟ در این مقاله با روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع اصلی و طریقتی، به بررسی موضوع پرداخته و تلاش شده است یافته های نوین ارائه دهد. بر اساس یافته های تحقیق، این سلسله در طول حیات خویش سه دوره متمایز از یکدیگر را تا پایان عصر صفوی، به منظور حفظ نفوذ اجتماعی خویش در جامعه از سرگذراند. در دوره نخست (از بدو شکل گیری تا پیش از تهاجم مغول) ، سلسله قادریه با تأکید بیشتر بر جنبه فقاهتی، توانست در جامعه، به ویژه نزد اصناف، جایگاه ویژه ای به دست آورد. در دوره دوم پس از تهاجم مغول، سلسله قادریه تغییراتی در مشی طریقتی، با تأکید بیشتر بر جنبه صوفیانه ایجاد کرد، دوره سوم (از قرن نهم هجری به بعد) که هم زمان با مطرح شدن تشیع و فرقه های منجی گرا بود، قادریه رفته رفته پایگاه اجتماعی خود را از دست داد و با اعمال سیاست های ضد تسنن و تصوف صفوی کاملاً محو شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان