درخت حوزه‌های تخصصی

کتابخانه هایدانشگاهیبرایساماندهیودسترس پذیر کردناطلاعاتانبوهموجوددراینترنت،سعی دارند وب سایت و ایجاد انواع پیوندهای فرامتنی به اطلاعات مناسب را طراحی کنند. کتابخانه های دانشگاهی ایران نیز تلاش کرده اند تا از تعداد و انواع پیوندهای اطلاعاتی در وب سایت خود استفاده کنند. در عین حال، با توجه به اهمیت پیوندها در دسترس پذیر کردن اطلاعات، مشخص نیست که در وب سایتهای کتابخانه های دانشگاهی ایران تا چه میزان و از چه نوع پیوندهایی استفاده شده و این پیوندها به چه نوع منابعی داده شده است. مقاله حاضر به بررسی این مسئله در پنج وب سایت کتابخانه دانشگاهی ایران پرداخته است. داده ها به روش مشاهده و از طریق سیاهه های ارزیابیِ محقق ساخته،در پنج مقوله شامل منابع اطلاعاتی، سازمانها، راهنماها، پیوند به اشخاص و پیوندهای مربوط به خدمات کتابخانه،گردآوری شد. یافته ها نشان میدهد که در رشته های شیمی، روانشناسی، و مهندسی برق، پیوند به پایگاههای چکیده بیشتر از پایگاههای تمام متن و به دیگر منابع اطلاعاتی بیشتر از پایگاههای تمام متن است. تعداد کل پیوند به راهنماها در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی ایران بسیار اندک است. این وب سایتها دسترسی کمی به مجله های الکترونیکی، منابع مرجع الکترونیکی، وپایگاههای اطلاعاتی (نمایه نامه ها، مقاله نامه ها، چکیده نامه و یا منابع تمام متن) فراهم کرده اند. همچنین، نتایج نشان داد که در هر یک از رشته ها، تعداد پیوندهای برون سایتی بسیار بیشتر از پیوندهای درون سایتی است. نتیجه کلی پژوهش حاضر در مورد پیوندها در وب سایتهای کتابخانه های دانشگاهی ایران نشان میدهد که این وب سایتها از الگوی مشخصی برای ایجاد پیوند استفاده نمی کنند و در زمینه ایجاد پیوند ضعیف عمل کرده و به این عنصر اطلاعاتی مهم در وب سایتها توجه کافی نداشته اند.

در این پژوهش، ابتدا یک سیاهه وارسی جامع در دو دسته معیار کلی محتوا و کارایی شامل 42 شاخص در زیرگروههای صحت، اعتبار، جدید بودن، کیفیت نوشته، کاربرپسندی، قابلیت جستجو و قابلیت مرور، براساس سیاهه های وارسی در دسترس، تدوین گردیده و سپس کیفیت محتوا و کارایی سایتهای وب بازیابی شده در حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی در چهار مقوله بازیابی اطلاعات، مدیریت دانش، راهنماها و مراکز تحقیقاتی در دو راهنمای YAHOO و ODP براساس این سیاهه وارسی مورد مقایسه قرار گرفته است.نمونه مورد پژوهش شامل 14 سایت از راهنمای YAHOO و 28 سایت از راهنمای ODP میباشد که به روش تصادفی نظام یافته انتخاب گردیده است. روش مورد استفاده برای انجام این پژوهش که توصیفی و از نوع کاربردی است، تحلیل محتوا بوده است.این تحقیق نشان داد که به جز در مورد شاخصهای «زمان ایجاد سایت»، «روزآمدبودن پیوندها»، «وجود HELP»، «امکان ایجاد تغییر در اندازه حروف متن»، «مشخص بودن جعبه جستجو» و «امکان جستجو در سایت»، در مورد سایر شاخصها در دو راهنمای مورد بررسی تفاوتی معنا دار وجود ندارد و در تمامی شش شاخص فوق ، راهنمای YAHOO دارای وضعیت بهتری نسبت به راهنمای ODPمیباشد. در خاتمه نیز سیاهه وارسی تدوین شده در این پژوهش که به عنوان ابزار گردآوری داده ها مورد استفاده قرار گرفته، برای طراحی و نیز ارزیابی محتوا و کارایی سایتها توصیه گردیده است.

در این مقاله وب سایتهای انجمنها و مؤسسات ملی و بین­المللی کتابداری واطلاع رسانی با استفاده از روش وب سنجی مورد مطالعه قرار گرفته است. در این بررسی، کل پیوندها، پیوندهای دریافتی، هم پیوندیها، تعداد صفحات هر وب سایت و ضریب تأثیر گذاری این وب سایتها به منظور ارزیابی میزان رؤیت، میزان تأثیرگذاری و همکاری گروهی، ملی و بین المللی میان انجمنهای کتابداری و اطلاع رسانی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. کل جامعه مورد بررسی، جمعاً 127 وب­سایت مربوط به انجمنهای کتابداری است که از فهرست انجمن کتابداران آمریکا(ALA) استخراج شده است. این مجموعه پس از اعمال دو بار برش در مقاطع شمارش پیوندهای دریافتی و هم­پیوندی­ها (به منظور انتخاب وب­سایتهای پربسامد) به 28 وب سایت کاهش یافت. تجزیه و تحلیل این وب سایتها نشان داد سایتهای انجمن کتابداران آمریکا، انجمن کتابخانه­های تخصصی، فدراسیون بین المللی انجمنها و مؤسسات کتابداری وانجمن کتابداری پزشکی آمریکا از نظر تعداد کل پیوندها و پیوندهای دریافتی در بالاترین سطح قرار داشتند و در بین وب سایتهای مورد بررسی دارای بیشترین میزان رؤیت در محیط وب بودند، به همین دلیل ضریب تأثیرگذاری آنها از وب سایتهای انجمنها و مؤسسات دیگر کتابداری و اطلاع رسانی بیشتر بود. همچنین نتایج بررسی نشان داد تعداد سه خوشة ملی، بین المللی و اختصاصی- پژوهشی، در بین وب سایتهای انجمنهای کتابداری و اطلاع رسانی وجود دارد.

کاربردپذیری اطلاعات منتشرشده بر روی وب، مبحث جدیدی است که به تازگی مورد توجه متخصصان فن قرار گرفته، و با توجه به رشد روزافزون تعداد وب سایت ها و ضرورت نظارت بر کیفیت اطلاعات عرضه شده، از اهمیتی فزاینده برخوردار شده است. دشواریها و پیچیدگیهای ذاتی سنجش کاربردپذیری، متخصصان را بر آن داشت، تا با ساخت و بهره گیری از ابزارهای خودکار ارزیابی به سنجش کیفیت وب سایت ها بپردازند. مقاله حاضر، به بررسی ابزارهای خودکاری که کیفیت وب سایت را از نقطه نظر کاربردپذیری و دسترس پذیری اطلاعات، مورد سنجش قرار می-دهند، میپردازد و ویژگیها و آزمون های منحصر به فرد هر یک از این ابزارها را مورد مطالعه قرار میدهد.

هدف اصلی پژوهش حاضر کشف میزان تأثیر ورود اصطلاحات بر ساختار اصطلاحنامه اریک است. روش این پژوهش تحلیل محتوا و جامعه آماری تحقیق 205 اصطلاح جدید وارد شده در ویرایش چهاردهم اصطلاحنامه اریک ورود اصطلاحات منجر به حذف روابط، تغییر روابط و افزودن پیوند میان اصطلاحات قدیم میشود، اما نسبت این گونه تغییرات بسیار اندک بوده و عمده ترین تأثیر ورود اصطلاحات در اضافه شدن حجم وسیعی از روابط در هر سه ساختار اصطلاحنامه، بویژه در ساختار هم ارز است. در این میان، علیرغم حجم زیاد روابط همبسته، کمترین تأثیر در این نوع از روابط دیده میشود؛ در مقابل، در عین کمتر بودن تعداد روابط سلسله مراتبی، این ساختار بیش از ساختار همبسته تحت تأثیر قرار گرفته است. بنابراین، میتوان چنین دریافت که براساس نتابج این تحقیق، صرف بیشتر یا کمتر بودن فراوانی روابط دلیلی بر تأثیرپذیری بیشتر یا کمتر آنها از ورود اصطلاحات جدید نیست