درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله با بررسی تعاریف ارائه شده در مقالات مجلات هسته حوزه کتابداری و اطلاع رسانی ، دیدگاه های مختلف درباره مفهوم کتابخانه رقومی را بررسی میکند . در تعاریف ارائه شده ، چهار دیدگاه را میتوان شنانسایی کرد : دیدگاه متخصصان رایانه ، دیدگاه متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی ، دیدگاه سازمان های مجری و سیاستگذار ، و دیدگاه پژوهش مدار . پژوهش در متون نشان میدهد که تعاریف متعدد و متنوعی از کتابخانه رقومی ارائه شده است و این خود افزون بر ایجاد ابهاماتی در خصوص ماهیت اصلی این پدیده ، ممکن است فرایند تحقیق و توسعه در این زمینه را با مشکلات روبرو سازد...

این مقاله سرفصلهایی از خصوصیات و عوامل مهم برای راه اندازی خدمات دیجیتالی جهت کلیه مخاطبان وجامعه آموزشی K-12 ارائه میدهد. وجوه کیفیت، مجموعه استانداردهایی تلقی میشوند که سازمانها در ایجاد و نگهداری خدمات مرجع دیجیتالی به منظور مشارکت در شبکه میز مرجع مجاری (Virtual Reference Desk ) بهکار میگیرند. هدف این شبکه حمایت از خدمات مرجع دیجیتالی’AskA’ یا پرسش/پاسخ اینترنتی مشارکتی برای پذیرش پرسشهای بسیار زیاد و خارج از دامنه توان هر واحد مشارکتکننده است، ولی میتواند در تمام خدمات مرجع دیجیتالی و کنسرسیومها کاربرد داشته باشد.

در عصر شبکه ها ، سازماندهی و ارائه اطلاعات در همه جنبه ها دچار تغییرات زیادی شده اند . این تغییرات نه تنها روشها و فناوریهای مورد استفاده را در بردارد ، بلکه استانداردهای مورد استفاده برای ارائه و جستجوی اطلاعات را نیز شامل میشود . استاندارد مارک در زمینه های زیادی نتوانسته است با محیط اطلاعاتی جدید همسو شود . اس. جی. ام. ال به دلیل انعطاف پذیری زیاد میتواند از بسیاری جهات نواقص مارک را جبران کند و به مثابه جایگزین و یا مکملی برای مارک به کار رود . مقاله حاضر مارک را به طور خلاصه معرفی میکند و نواقص آن را در محیط جدید اطلاعاتی بر میشمرد ...

دانشکده های دکومانتاسیون، کتابداری و مدیریت اطلاعات سنّت هایی را به ارث برده اند: کتابشناسی، دکومانتاسیون، کتابداری، ذخیره و بازیابی اطلاعات، پردازش اطلاعات، اطلاع سنجی ، ارتباطات، آرشیو، نظام های اطلاعاتی، نشر، و غیره. کار ما [کتابداران] با مدارک (شامل کتاب ها، پیشینه ها، داده ها، گفتارها، عناصر نمادین ) و نیز تولید، اشاعه و بهکارگیری دانش در جامعه مرتبط است. اگر در این باب بیندیشیم که چه کسی و چرا از مدارک استفاده میکند، دامنه [این حوزه] وسیع تر هم میشود. ما با مسائل بسیار پیچیده ای مواجه هستیم: درک و باور انسانی، فناوری اطلاعات، و سیاست های اجتماعی. مسائل عقلانی و مشکلات عملی مربوط به اهمیت و پیچیدگیهای اجتماع نیز از جملة این مسائل اند. فناوریهای جدید (نگارش، چاپ، رقومیکردن، ارتباطات راه دور) ابزار جدید و نه اهداف نو را شامل میشوند. ما میتوانیم و باید به موازات تغییراتی که فناوری موجب میگردد، دربارة هر چیزی بازاندیشی و بازآفرینی نماییم. توجه این دانشکده ها بر روی تعداد محدودی از دانشجویان متمرکز شده است. آموزش حرفه گرا باعث سلب علاقه نسبت به ماهیت این حوزه میگردد. یک برنامة حرفه گرای مطلوب برمبنای درآمیختگی بیشتر با تولید، اشاعه و استفادة از دانش شکل میگیرد. روش دانش اندوزانه، عالمانه و انتقادی آن است که مبتنی بر فنون رسمی (الگوریتم ها) و علوم اجتماعی ( مردم شناسی فرهنگی ، جامعه شناسی تحلیل خط مشی ) و نیز علوم انسانی (علم بیان ، معناشناسی ، معرفت شناسی ) باشد. اهمیت ما به واسطة اهمیت مشکلات و ارتباط آموزش، پژوهش، و نیز خدمات عمومی ما در مواجهه با آن مشکلات است.

در زمستان 1382، کتابخانة منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز طراحی و نصب پایگاه اطلاعاتی نشریات الکترونیکی متن کامل فارسی را با موفقیت به انجام رسانید. هدف از ایجاد این پایگاه دسترسی آسان به مقاله های موجود در نشریات فارسی بدون نیاز به مراجعة حضوری به کتابخانه ها است.از آنجا که گردآوری تمام شماره های یک نشریه برای کتابخانه های کوچک و متوسط و کتابخانه های خارج از کشور براحتی امکان پذیر نیست، وجود پایگاه اطلاعاتی نشریات الکترونیکی متن کامل فارسی در اینترنت دارای اهمیت ویژه ای است. با توجه به وجود دوره و شماره های مختلف یک نشریه، این پایگاه در آیندة بسیار نزدیک گنجینه ای غنی از نشریات فارسی خواهد بود. در این مقاله پس از تعریف نشریة الکترونیکی، روند طراحی و ساختار و نحوة استفاده از این پایگاه شرح داده میشود.