درخت حوزه‌های تخصصی

در این مقاله، موانع کاربرد فناوری اطلاعات بررسی و از نگاه مدیریت تغییر، تحلیل میشوند. بدین منظور، ابتدا با اشاره به سرمایه گذاریهای ملی و جهانی در این زمینه، شواهدی از میزان موفقیت و شکست کاربرد این فناوری ارائه میگردد. بررسی پژوهشها و مطالعات پیشین در زمینة موانع کاربرد این فناوری، بخش بعدی مقاله را تشکیل میدهد که در آن در مجموع به 31 مانع اشاره میشود. سپس لزوم دسته بندی این عوامل تبیین و معیارهای دسته بندی آنها بیان میشوند. از آنجا که فناوری اطلاعات به عنوان عاملی برای تغییر شناخته میشود، مدلهای تغییر نیز در دسته بندی مفهومی عوامل مؤثر بر کاربرد آن قابل استفاده هستند. برای این دسته بندی از دو گونة «مدلهای محتوایی» و «مدلهای فرایندی» تغییر استفاده شد. مدلهای محتوایی، مدلهایی هستند که بر محتوای تغییر تأکید دارند و سازمان را به ابعادی تفکیک میکنند که تغییر باید در آنها صورت پذیرد. مدلهای گونة دوم نیز مدلهایی هستند که به مراحل و اقدامهای لازم برای انجام یک تغییر اشاره میکنند. در این مقاله، از مدل هفت بعدی «وارد» و «الوین» به عنوان مدل محتوایی و مدل هشت مرحله ای «کاتر» به عنوان مدل فرایندی تغییر برای دسته بندی و تحلیل موانع کاربرد فناوری اطلاعات استفاده شده است

درباره مفهوم اطلاعات و ارتباطات تاکنون تعریفی دقیق و رسمی ارائه نشده است. متخصصان حوزه های مختلف اغلب کوشیده اند جلوه ها و ویژگیهای این پدیده ها را تا آنجا که به حوزه های تخصصی آنها مربوط میشود، تعیین کنند. از این رو صاحب نظران این پدیده ها را در قلمروهای ریاضیات، زبان شناسی، اقتصاد، روان شناسی، ارتباطات و ... مطالعه و تحلیل کرده و ویژگیهای متفاوتی برای آنها برشمرده اند. بسیاری، اطلاعات را گاه به پدیده های نسبتاً آشنای دیگری تشبیه کرده اند که بارزترین آنها تشبیه اطلاعات به «ماده» و «انرژی» است. به همین دلیل «اطلاعات» را به جای اصطلاح «انرژی» دانسته اند. اطلاعات با مفاهیم دیگری نیز سنجیده میشود؛ از جمله اطلاعات و آنتروپی در مکانیک، اطلاعات و احتمال، اطلاعات و بینظمی، و اطلاعات و تصمیم گیری. پس از مفاهیم کلیدی و لغوی، با توجه به واژه نامه های انگلیسی و ریشه لغوی «اطلاع» در زبان فرانسه و لاتین، به تحول واژه اطلاع یا خبر اشاره میشود. «نظریه اطلاع» در سال 1949 میلادی برای استفاده در مسائل «ارتباط دور» شکل گرفت. از جهت ریاضیات دو مؤلف آمریکایی «گلودشانون» و وارن ویور»، موضوع اطلاع را اندازه گیری و سنجش برشمردند. از این رو، «اطلاع» در نظریه علمی، یک مقیاس ریاضی است که برای اندازه گیری مقدار تازگی پیام نزد گیرندگان از آن استفاده میشود. این دو دانشمند آمریکایی، با توجه به نظریه ریاضی، واحد ""Bit"" را واحد اطلاع رسانی معرفی کردند. استعمال واژه «ارتباط» به صورت جمع یعنی «ارتباطات» بیشتر به جنبه مطالعه ابزار و لوازم و فن این پدیده اشاره دارد و جنبه مفرد آن بیشتربه سیر و جریان این رشته مربوط میشود. در انتها، چند تعریف تازه از دیدگاه های جامعه شناسی تعریف و در نهایت انواع ارتباط و اهمیت ارتباطات بررسی میشود.

در این مقاله، روشهای نمایه سازی تصاویر که تا کنون مطرح بوده به اختصار بیان گردیده و نظری کلی از چالشهای مربوط به نمایه سازی تصویر مبتنی بر مفهوم، فراهم آمده است. از روشی نوین با عنوان «فولکسونومی» یا «رده بندی مردمی» که به میزان قابل ملاحظه ای در دنیای کتابخانه دیجیتالی مورد توجه قرار گرفته است یاد میشود که در آن، برچسب زنی اجتماعی ابزاری برای افزایش توصیف اشیای دیجیتالی، فراهم کردن محملی برای درونداد کاربر و درگیری بیشتر کاربر، تلقی میگردد. این مقاله، به ارزیابی مزایا و معایب فراداده های ساخته شده توسط کاربر در محتوای مجموعه تصاویر رقومی میپردازد و آن را با قالب فراداده ای ساخته شده به طور حرفه ای و ابزار کنترل واژگان، مقایسه میکند. همچنین، ضمن تحلیل ویژگیهای رده بندی مردمی، درمییابد که برچسب زنی مردمی میتواند به عنوان مکملی برای پیشینه های فراداده ای ساخته شده به طور حرفه ای به مرحله عمل درآید تا فرصتی برای کاربر به منظور اظهار نظر دربارة تصویر فراهم آید

نقش فناوری ارتباطات و اطلاعات به عنوان محور بسیاری از تحولات جهانی و همچنین یکی از ابزارها و بسترهای مهم توسعه همه جانبه، انکارناپذیر است. از این رو، متصدیان امور مملکتی که خواهان افزایش قدرت و ثروت ملی و بهبود بخشیدن به شاخصهای زندگی شهروندان خود هستند، در هزاره سوم به این امر توجه و اهتمام ویژه ای دارند. اما مسئله مهم این است که یک فناوری زمانی میتواند به هدفهای فوق نایل شود و سودمند واقع گردد که در مقطع زمانی مورد نیاز ایجاد و محقق شده و زیرساختها و بسترهای جامعه نیز آماده باشد. حصول چنین مطلوبیتی، نیازمند آمادگی و برنامه ریزی از قبل است که در ادبیات امروز «آینده نگاری»[2] نامیده میشود. مقاله حاضر با هدف بررسی و تحلیل آینده نگاری در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) تجربه کشور چین (در افق 2020) و ژاپن (در افق 2035) را مورد کنکاش قرار داده است. لذا پس از معرفی فرایند آینده نگاری، به نتایج حاصل از این فرایند در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد در ژاپن فناوریهای «امنیت اطلاعات» از نظر شاخص اثرهای اجتماعی، شاخص اثرهای اقتصادی و شاخص اهمیت، فناوریهای برتر آینده شناخته شده اند و سال تحقق آنها تقریباً در فاصله 2012 تا 2017 خواهد بود. همچنین، به طور متوسط فاصلة زمانی میان تحقق فناوری و پذیرش و بهکارگیری آن در جامعه، 3/5 سال خواهد بود. نتایج کشور چین نیز نشان میدهد از نظر شاخص اثرهای اقتصادی «فناوری شبکه»؛ از نظر شاخص اثرهای اجتماعی «فناوری شبکه» و «آیسیهای جدید» از نظر شاخص اهمیت «امنیت اطلاعات» و «امنیت شبکه»؛ از نظر اثرگذاری بر صنایع مدرن «فناوری شبکه» و «آیسیهای جدید»؛ و از نظر اثرگذاری بر صنایع سنتی «فناوری یکپارچه سیستم SoC و آیسی» و «فناوریهای شبکه های نسل آینده»؛ و از نظر تأثیر در افزایش کیفیت زندگی مردم «فناوری چینی پردازش اطلاعات» و «فناوری دستیابی به باند پهن» مهم شناخته شده اند

این مقاله با تبیین مشکلات و علاقه های مشترکی که میان کتابخانه های مختلف وجود دارد، ارزشهای وجودی کتابخانه را شرح میدهد و هشت ارزش را به عنوان استاندارد ارزیابی آنچه کتابخانه ها انجام میدهند، ذکر میکند که عبارتند از: نظارت، خدمات، آزادی فکری، رعایت حریم اطلاعات شخصی، خردگرایی، تعهد نسبت به سواد و یادگیری، برابری در دسترسی به دانش و اطلاعات مدوّن، دموکراسی. همچنین، بیان میدارد هرچند با ورود فناوری به کتابخانه ها بسیاری از خدمات و برنامه های آنها متحول و دگرگون میشود، ارزشهای کتابخانه همچنان پایدار باقی خواهد ماند

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیرکتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر اصفهان بر ارتقاء سواد اطلاعاتی دانش آموزان از دیدگاه کتابداران و آموزگاران پرداخته است. روش این پژوهش پیمایشی و داده ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شد. جامعه آماری این تحقیق 44 نفر از آموزگاران مدارس و کتابداران کتابخانه هایی است که به صورت مشترک در طرح خودگردان شهرستان اصفهان شرکت دارند. نتایج حاصل از بررسی داده ها مبین این امر است که برنامه های آموزشی غیر رسمی کتابخانه های کانون موجب ارتقاء مهارتهای سواد اطلاعاتی دانش آموزان می شود. برنامه های مذکور در ایجاد و ارتقاء مهارتهایی مانند حس کنجکاوی و روحیه پرسشگری، انتخاب و جستجوی منابع اطلاعاتی مناسب، تفکر انتقادی و خلاق و انجام کارهای گروهی موثر بوده است.

منطق فازی که در سال 1965 توسط دانشمند ایرانی، پروفسور لطفی­زاده به جهان عرضه شد، در تقابل با منطق دوارزشی ارسطویی، ابهام را به عنوان بخشی از سیستم پذیرفته و بر مفاهیم مبهم و نامعیّن دلالت می­کند. در شرایطی که ماشین قادر به درک مفاهیم کیفی ـ که به راحتی برای انسان قابل فهم است ـ نیست، منطق فازی شیوه تفکر انسان را به فناوری منتقل می­کند. از منطق فازی در بسیاری از شاخه­های علوم از جمله «مدیریت اطلاعات» استفاده میشود. در سال 1975، با انتشار مقاله­ای به زبان فرانسه در مورد جستجوی اطلاعات در شرایط فازی، این واژه به طور رسمی وارد ادبیات کتابداری و اطلاع­رسانی شد. طبق اطلاعات ثبت­شده در بانک اطلاعاتی LISA، بخش عمده­ای از آنچه تاکنون در خصوص منطق فازی و مدیریت اطلاعات منتشر شده، بر ذخیره و بازیابی اطلاعات تمرکز داشته است. پس از آن، بیشترین کاربرد این مقوله به ترتیب در سازماندهی و فراهم­آوری اطلاعات بوده است. اکنون برای تضمین امنیت شبکه­های اطلاعاتی، از منطق فازی بهره­برداری می­شود. در برخی زمینه­ها مانند مستند­سازی و مدیریت رکوردها نیز تاکنون پژوهشی با موضوع فازی به انجام نرسیده است. در سالهای اخیر، رویکرد عمده این بحث به سمت نظامهای خبره و هوش مصنوعی سوق یافته است. به نظر میرسد برای حل بسیاری از گره ­های موجود در حوزه مدیریت اطلاعات، می­توان از منطق فازی کمک گرفت