درخت حوزه‌های تخصصی

در این پژوهش، که تحت عنوان «راهکارها و موانع توسعه و ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در بین دانش آموزان متوسطه ی شهرستان نهاوند» انجام گرفته است، تلاش بر آن بوده که ضمن آشنایی با دیدگاه ها و نگرش های دانش آموزان نسبت به مطالعه و کتاب خوانی، موانع ومحدودیت های موجود در این زمینه را شناسایی کنیم و راهکار های گسترش و ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی را بررسی نماییم. همچنین تأثیر شرایط و عوامل اجتماعی، خانوادگی، مدرسه ای، کتابخانه ای و فردی را در گرایش و ترغیب دانش آموزان به مطالعه و کتاب خوانی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. این پژوهش با روش پیمایشی (survey) انجام گرفته و برای جمع آوری اطلاعات و داده ها از پرسش نامه ی محقق ساخته با سؤالات بسته و باز استفاده شده است. در این پژوهش تعداد 5927 نفر از دانش آموزان دوره ی متوسطه و پیش دانشگاهی شهرستان نهاوند به صورت نمونه انتخاب و با شیوه ی نمونه گیری تصادفی طبقه ای، نظرات و دیدگاه های آن ها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

از عمده تلاش هایی که طی سالیان اخیر برای پاسخگویی به نیازهای علمی محققان، پژوهشگران و دانشجویان در محیط وب صورت گرفته است، می توان به توسعه پایگاه های استنادی اشاره داشت که به منزله یک رویکرد جدید در ذخیره و بازیابی اطلاعات به شمار می آید. قابلیت های درخور توجه این پایگاه ها ، امکانات بسیاری را در اختیار پژوهشگران چه در زمینه جستجو و بازیابی اطلاعات و چه در عرصه علم سنجی قرار داده است. هدف این مقاله که به روش کتابخانه ای و مطالعه موردی (مشاهده مستقیم پایگاه ها) انجام گرفته بررسی ساختار و قابلیت های جستجو و بازیابی اطلاعات در پایگاه های استنادی و اینکه این پایگاه ها از چه سیستم ها و الگوریتم هایی برای وزن دهی، نمایه سازی و برقراری پیوند میان استنادها و تحلیل هم استنادی نویسنده استفاده می کنند مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این بررسی نشان داد که این نوع پایگاه ها از ساختار شبکه ای برخوردارند و از دو سیستم نمایه سازی استنادی خود گردان و پاپ سرچ و نیز الگوریتم مورد استفاده آن ها براساس مدل های وزن دهی و بردار فضایی و خوشه بندی سلسله مراتبی انباشتگی است، که در متن مقاله به طور مشروح به آن ها اشاره شده است.

پرورش بستر­های پیدایی نوآوری، از مهم­ترین ویژگی­های سیستم­های یادگیری الکترونیکی موفق به شمار می­آید. شناسایی ابعاد این بسترها، موجب پیشرفت کیفیت سطح آموزش می­شود. به­این­منظور در این پژوهش، مفهوم لبه آشوب از نظریه پیچیدگی وارد زمینه یادگیری الکترونیکی می­شود. لبه آشوب، ناحیه­گذار باریکی میان نظم و آشوب است که مساعد پیدایش الگوهای جدید رفتاری مانند نوآوری و خودسازمان­دهی است. روش این پژوهش، پیمایشی بوده و داده­های پژوهش از طریق پرسش­نامه گردآوری شده، که از طریق خبرگان داخل و خارج کشور پاسخ داده شده­است. برای شناسایی ویژگی­های لبه آشوب، از مدل ارزیابی موفقیت شش گوشه استفاده شده­است که سه ناحیه ثبات، لبه آشوب و بی­ثباتی در آن شفاف­سازی شده­است. نتیجه این پژوهش، سبب تشویق برنامه­ریزان آموزشی می­شود تا سازوکارهای مناسب و انعطاف­پذیر برای یادگیری خلاق فراهم آورند و نیازهای یادگیرنده را در نظر گیرند.

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی تناسب حوزه نشر کتب دینی با انتظارات افراد در سطح جامعه است. روش: روش مورد استفاده در این پژوهش، پیمایشی است. جهت گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه، دیدگاه های 807 نفر از مراجعان به کتابخانه ها و کتابفروشی ها جمع آوری شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که اولویت اول انتخاب 5/55 درصد از پاسخگویان، کتاب هایی با موضوع عقیدتی و دینی بوده است. 7/48 درصد از جامعه پژوهش بیش از نصف مطالعات خود را در حوزه کتاب های دینی و عقیدتی ابراز کردند. بیشترین مکان های دسترسی افراد به کتب دینی کتابفروشی با 4/50 درصد و کتابخانه با 1/32 درصد بود. میزان استفاده از اینترنت در تمامی سطوح تحصیلات پایین، و میزان استفاده از کتابفروشیها در تمامی سطوح تحصیلات بالا بود. اکثریت پاسخ دهندگان با 6/87 درصد تاکید کردندکه مهمترین مشخصه ظاهری کتاب، عنوان کتاب است. 8/90 درصد از جامعه آماری نام نویسنده و مترجم را مهمترین عامل نشر کتاب های دینی دانستند. همچنین کتاب های استاد مرتضی مطهری، شخصیت های مذهبی، ائمه، مسائل اعتقادی، حدیثی و ادعیه جزء اثرگذارترین موضوعات معرفی شدند. از نظر مخاطبان تکراری بودن، مستند نبودن، واژه های ثقیل عربی و متناسب نبودن با نیاز کاربر مهمترین دلایل ضعف کتاب های دینی است. از دیدگاه پاسخگویان مهمترین راهکارهای تبلیغ کتب دینی، تبلیغ از طریق رسانه، کاهش قیمت، متناسب سازی با نیاز روز و افزایش کتابخانه های عمومی و رایگان میباشد. مهمترین انتظارات پاسخگویان از کتاب های دینی آشنایی با سرگذشت بزرگان دین، آشنایی با مهمترین موضوعات دین اسلام، مفاهیم ارزشمند نهج البلاغه و نهضت کربلا بود. مهمترین انتظارات پاسخگویان از کتب دینی پاسخگویی به سؤالات مخاطب، آشنایی با مسائل ظریف دینی، بر شمردن شرایط انسان کامل در جهان امروز، توانایی زدودن ابهامات دینی برای نوجوانان و جوانان اظهار شد. اصالت/ارزش: با توجه به اینکه کتاب های دینی و عقیدتی جزو بیشترین انتشارات در سطح کشور هستند، لازم است با شناخت کافی برنامه ریزی دقیق نسبت به مخاطب کتاب های دینی و نیازهای آن ها داشته باشیم. پژوهش حاضر با بررسی نظرات پاسخ گویان، می تواند به دست اندرکاران نشر کتب مذهبی در برنامه ریزی بهتر مولفه های نشر کمک کند.

هدف: هدف این پژوهش بررسی تطبیقی عوامل مشوق و بازدارنده مطالعه غیردرسی در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه تربیت معلم آذربایجان و همچنین ارزیابی میزان مطالعه غیردرسی آن ها است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش نمونه ای شامل 260 نفر از مجموع 2600 نفر (1500 نفر دختر و 1100 نفر پسر) دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه تربیت معلم آذربایجان است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه توسط اساتید دانشگاه تبریز، بررسی و مورد تایید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS اندازه گیری شد که مقدار آلفای کرونباخ 872/. به دست آمد که بیانگر اعتبار خوبی است. از روش های آماری توصیفی و تحلیلی برای پاسخ به پرسش های پژوهش و آزمون فرضیه ها استفاده شد. یافته ها: الف- بین میزان مطالعه غیردرسی دختران و پسران تفاوت معنی دار وجود داشته و میانگین مطالعه کل دانشجویان 30 دقیقه بوده است. ب- بین عوامل مشوق مطالعه غیردرسی و متغیر جنسیت تفاوت معنی دار مشاهده نشد. ج – بین بعضی از عوامل بازدارنده مطالعه غیردرسی و متغیر جنسیت تفاوت معنی دار وجود دارد. مانند استفاده از اینترنت، بازی های رایانه ای، خوشبین نبودن به آینده و بها ندادن به علم. د – به طور کلی مهم ترین عوامل بازدارنده مطالعه غیردرسی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه تربیت معلم آذربایجان عبارتند از: گرانی کتاب، عدم دسترسی به کتاب های مورد علاقه، حجم زیاد تکالیف دانشگاه، تماشای تلویزیون، نداشتن فرصت کافی برای مطالعه، ضعف تبلیغات در زمینه مطالعه، عادت نداشتن به مطالعه از دوران کودکی، کمبود کتابخانه های عمومی، بها ندادن مردم به علم، خوشبین نبودن به آینده، برنامه های تفریحی، مشکلات اقتصادی، استفاده از اینترنت، تیراژ پایین کتاب ها و بازی های رایانه ای. ﻫ - مهم ترین عوامل مشوق مطالعه غیردرسی عبارتند از: داشتن عادت به مطالعه از دوران کودکی، داشتن کتابخانه شخصی، توسعه مراکز کتاب خوانی، تشویق اساتید، معلمان، والدین و دوستان، وجود کتابخانه در محل تحصیل، آموزش روش مطالعه، افزایش درآمد خانواده، سطح تحصیلات، مطالعه و موقعیت اجتماعی اعضای خانواده، برگزاری مسابقات کتاب خوانی. ارزش/ اصالت: مقاله حاضر به شکل تطبیقی اولین بار در مورد عوامل مشوق و بازدارنده مطالعه غیردرسی از دیدگاه دانشجویان دختر و پسر انجام شده است. پژوهش هایی که قبلاً صورت گرفته، اغلب در مورد میزان و موضوعات مطالعه غیردرسی و بیش تر روی دانش آموزان انجام شده بود.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، مشخص نمودن سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی و با کمک پرسشنامه انجام گرفته است و جامعه آماری آن را 181 نفر از دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی (شامل 158 دانشجوی دوره دستیاری تخصصی و 23 دانشجوی دوره کارشناسی ارشد) تشکیل می دهد. یافته ها: نتایج بررسی نشان می دهد که مهارت جامعه پژوهش در درک درست نیاز اطلاعاتی با میانگین نمره 60/3، در راهبردهای جست وجوی اطلاعات با میانگین نمره 69/3، در مکان یابی و دستیابی به اطلاعات با میانگین نمره 12/3، در استفاده از اطلاعات با میانگین 43/3، در ترکیب اطلاعات جدید با دانسته های قبلی خود با میانگین 29/3، از لحاظ ارزیابی نتیجه فرآیند جست وجو در رابطه با رفع نیاز اطلاعاتی شان با میانگین 09/3 در حد مطلوبی می باشند. در نهایت، نتایج کلی پژوهش وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه را با میانگین 37/3 بالاتر از حد متوسط نشان می دهد. اصالت/ارزش: این مقاله با تکیه بر مدل شش مهارت بزرگ آیزنبرگ و برکویتز به شناسایی توانمندی های سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرداخته است. و بر مبنای این مدل سعی در کشف و بررسی این که آیا دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه مجهز به این مهارت ها هستند و آیا نیاز به کسب این توانایی ها را در خود احساس می کنند این مطالعه انجام شده است.

هدف: این پژوهش به منظور بررسی وضعیت انتشار داستان های دینی منتشر شده برای کودکان و نوجوانان بین سال های 1385-1380 انجام شده است. روش: این پژوهش به روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. جامعه آماری شامل 291 عنوان کتاب داستانی منتشر شده بین سال های 1385-1380 می باشد که برای شناسایی آن ها از پایگاه اطلاع رسانی خانه کتاب ایران استفاده گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که 77 درصد آثار توسط مردان و 23 درصد توسط زنان نوشته شد ه اند. همچنین 6/43 درصد آثار توسط تصویرگران زن و 7/56 درصد توسط تصویرگران مرد تصویرگری شده بودند. انتشار داستان های دینی فقط محدود به هفت شهر بود. بیش ترین آثار در سال 1385 و کم ترین آثار در سال 1382 منتشر شده بودند. گروه سنی «ب» و «ج» 8/47 درصد از آثار مورد بررسی را به خود اختصاص داده بود. میانگین تیراژ آثار برای کل ناشران 7246 نسخه، برای ناشران دولتی 4550 نسخه و برای ناشران خصوصی 7888 نسخه بود. مقایسه میانگین قیمت ها نشان داد که ناشران خصوصی برخلاف ناشران دولتی هر سال قیمت آثار خود را افزایش داده اند. اصالت/ارزش: با توجه به استقبال خوب خوانندگان از کتب داستانی دینی و حمایت دولت و نهادهای دولتی از انتشار این گونه آثار، پژوهش مستقلی در خصوص بررسی وضعیت انتشار آثار دینی صورت نگرفته است. این بررسی اولین پژوهشی است که در این حوزه صورت گرفته که ضمن بررسی نقش سازمان های مؤثر در زمینه نشر و حمایت از این نوع آثار، پیشنهادهایی را برای آشنایی مسئولان، ناشران و پدیدآورندگان با کاستی ها و نارسائی های موجود ارائه کرده و برنامه هایی جهت برطرف کردن مشکلات در سال های آتی پیشنهاد کرده است.

پژوهش حاضر به روش تحقیق شبه تجربی و با هدف بررسی راهکارهای عملی برای فعال نمودن کتابخانه های مدارس زاهدان و توسعه فرهنگ مطالعه انجام گرفته است. زمان مطالعه از اول مهر ماه لغایت بهمن ماه 1385 بود. جامعه آماری پژوهش را 16 دبیرستان دولتی دارای کتابخانه شهر زاهدان تشکیل می داد که در همه پایه های تحصیلی دانش آموز داشتند و به عنوان نمونه 6 دبیرستان بطور تصادفی برای آزمون فرضیه ها انتخاب گردید.

در پژوهش حاضر، موانع دسترسی آزاد نشریه های علمی ـ پژوهشی ایران از دید ناشران بررسی شده است. بدین منظور، 249 ناشر از گروه های مختلف آموزشی با روش نمونه­گیری طبقه ای و به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای بررسی متغیرهای مورد مطالعه، از پرسشنامه استفاده گردید. نتایج نشان می­دهد بین نظرهای ناشران حوزه­های مختلف (علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، علوم پزشکی و کشاورزی) به لحاظ اولویت­بندی مشکلات مالی، زیرساختی و فرهنگی تفاوت معنا­داری وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد بین ناشران تهرانی و شهرستانی نیز به لحاظ اولویت­بندی مشکلات تفاوت معنا­داری وجود ندارد. بین نظرهای ناشران دانشگاهی و غیر دانشگاهی به لحاظ اولویت­بندی مشکلات مذکور تفاوت معنا­داری وجود ندارد و مشکلات مالی، زیرساختی و فرهنگی به یک اندازه در بازدارندگی دسترسی آزاد کردن مجله های علمی ـ پژوهشی ایران، تأثیرگذار نیستند. نظر ناشران دربارة راهکارهای پیشنهادی در این پژوهش، به ترتیب اولویت عبارتند از: تأمین بودجه توسط سازمان مادر، جذب حمایت افراد و سازمانها، استفاده از متخصصان فنی برای طراحی سایت، جذب حمایت دولت، آگاهی­رسانی در زمینه نشریه های دسترسی آزاد، استفاده از نرم­افزارهای رایگان در اینترنت، تدوین مقررات سازمانی، تدوین رویّه­های اداری، جذب حمایت نویسندگان خارجی، جذب حمایت انجمنهای علمی و دریافت هزینه از نویسنده

ملزومات کارکردی داده­های مستند (فراد) الگوی مفهومی رابطه، موجودیتی است که توسط ایفلا به وجود آمد تا بین داده­های ذخیره شده در پیشینه­های مستند کتابخانه با نیازهای کاربران این پیشینه­ها پیوند ایجاد کند. این الگو، جزئی از الگوی دیگر ایفلا یعنی ملزومات کاربردی پیشینه­های کتابشناختی (FRBR) است. فراد، موجودیتها و توزیعهای خاص مهار مستند در پیشینه­ها را به FRBR می­افزاید و آن را تکمیل می­کند. چارچوب مفهومی و پیش­بینیهایی که برای آینده آن صورت گرفته، چهار هدف عمده را برای آن در نظر گرفته است. این چهار هدف عمده که خواسته ­های کتابداران و کاربران کتابخانه را پوشش میدهند، عبارتند از: یافتن، تشخیص، متن­گذاری و توجیه. هدف اولیه این الگوی مفهومی، تهیه چارچوبی تحلیلی برای بررسی ملزومات کارکردی پیشینه های مستند و اشتراک بین­المللی داده­های مستند است