درخت حوزه‌های تخصصی

" تدریس زبان مجاز به فراگیران ایرنی زبان خارجی همواره امری دشوار بوده است. به نظر می رسد این دشواری با ارتقاء زبان عمومی فراگیران کاهش پذیر نیست. با این وجود، در زبان هایی که مانند فارسی و انگلیسی دارای طرز نوشتار مختلف لیکن ریشه زبانی مشابه هستند، برخی از انواع عبارات مجازی مشکلات بیشتری را برای فراگیران ایجاد می کند. بر این اساس، تحقیق حاضر در صدد مستند نمودن رابطه ی بین سطح دانش زبانی فراگیران ایرانی و میزان توانایی آنان در درک زبان مجاز بوده، بر آن است تا جواب پرسش های زیر را پاسخ دهد: 1. آیا ارتباط معناداری بین سطح دانش زبان عمومی فراگیران ایرانی و فهم زبان مجاز انگلسیش وجود دارد؟ 2. کدامیک از انواع زبان مجاز برای فراگیران ایرانی زبان انگلیسی مشکل آفرین تر است؟ جهت پاسخگویی به این سوالات، یکصد عبارت مجازی از انواع مختلف (استعاره، کنایه، تشبیه، اصطلاح، ضرب المثل و غیره) روی سه دسته دانشجوی مبتدی، متوسط و پیشرفته که از بین دانشجویان سال اول، پایان سال دوم و کارشناسی ارشد انتخاب شده بودند مورد آزمایش قرار گرفت. در هر گروه 30 نفر شرکت داشتند. نتایج به دست آمده نشان داد، درک زبان مجاز توسط فراگیران ذکر شده با مهارت های زبانی آنان تناسبی ندارد و محدودیت چشمگیری در این خصوص در همه ی انواع عبارات مجاز مشهود است. همچنین درک عبارت های استعاری بطور خاص برای هر سه گروه از فراگیران دشوارتر است."

در آموزش و یادگیری هر زبان خارجی آشنایی کامل با فرهنگ آن زبان مسئله‏‏ای غیرقابل انکار است و زبان‏آموز از همان ابتدا وارد دنیای دیگری می شود که با ارزش ها و معیار های فرهنگ او غالباً تفاوت دارد. برای برقراری ارتباط، او باید رفتار های مناسب آن زبان را اتخاذ کند و با فرهنگ آن خود را وفق دهد. در این راستا می توان به حرکت چهره، بدن، راهکار های گفتاری و دیگر نکات اشاره کرد. از جمله نکات فرهنگی که هر زبان‏آموز باید برای آن اهمیت خاصی قائل شود تسلط به امثال و تعبیرات زبان خارجی مورد نظر است که باعث می شود ارتباط زبانی بدون ایجاد مشکل و سوءتفاهم برقرار شده و پیام به درستی دریافت و فرستاده شود. مقاله حاضر به نقش و اهمیت این جنبه از زبان پرداخته و بر ضرورت آموزش و یادگیری آن به عنوان یک اصل مهم در تدریس زبان فرانسه برای دانشجویان ایرانی تاکید کرده است

متون ادبی در کنار معنای ظاهری، مفهوم عمیقی را نیز در بردارند که باید توسط خواننده شناخته شود. از آنجا که متون ادبی یک نوعی لذت را در حین خواندن ایجاد می‏کنند و از طریق این شعف تاثیر عمیق خود را آشکار می‏سازند، به‏این‏ترتیب نقش مهمی را برای کاربرد در امر آموزش زبان ایفا می‏کنند و در نهایت موجب استقلال و علاقه در امر یادگیری می‏گردند. به علت چند جانبه بودن متون ادبی، نه تنها موجب بالا بردن توانایی افراد در درک و تحلیل متون می‏شوند بلکه راهی برای گسترش گنجینه لغات، آشنایی با قواعد دستوری، ایجاد موضوع جهت بحث و گفتگو و کمک به خواننده جهت آفرینش آثار خویش عمل می‏کنند. به‏این‏ترتیب کاربرد متون ادبی در آموزش زبان‏خارجی نه تنها موجب افزایش آگاهی دانش‏پژوهان شده بلکه به عنوان یک وسیله جهت آشنایی با کاربرد زبان و افزایش توانایی در برقراری ارتباط می‏باشد.

پژوهش حاضر به بررسی پایایی (reliability) خودارزیابی (self assessment) دانش واژگانی (lexical knowledge) در متن و نقش توانش زبانی بر آن، می پردازد. این پژوهش در سه مرحله انجام شده است. در مرحله نخست، زبان آموزان، آزمون توانش زبانی را پاسخ گفتند و میزان درک خود از معنای 40 واژه مشخص شده در متن را تعیین کردند. در مرحله دوم، از آن ها خواسته شد تا ترجمه، مترادف، متضاد و یا توضیح واژگانی را که در مرحله قبل میزان درک خود از آنها را مشخص کرده بودند، فراهم آورند. در مرحله سوم آن ها میزان دانش خود از واژگان مشخص شده در مرحله اول را ارزیابی کردند. نتایج این پژوهش نشان داد که خودارزیابی زبان آموزان معتبر نیست و تحت تاثیر توانش زبانی آن ها قرار دارد. از این رو پژوهش حاضر پیشنهاد می کند که مدرسان زبان ضمن تشویق زبان آموزان به حدس واژگان ناآشنا در متن، آن ها را به طور مستمر به بازنگری و بررسی معنای حدس زده ترغیب کنند.

صاحب نظران آموزش زبان انگلیسی بر این باورند که آموزش زبان به شیوه فعالیت محور (Task-based) شرایط مطلوبی برای یادگیری زبان دوم فراهم آورده و امر یادگیری را آسان می کند. به همین دلیل اخیراً تدریس زبان به شیوه فعالیت محور مورد توجه مدرسان زبان انگلیسی و تهیه و تدوین کنندگان مطالب درسی قرار گرفته است. مقاله حاضر ابتدا به بررسی مکاتب عمده تهیه و تدوین مطالب درسی پرداخته و آنگاه سه روش تدریس فعالیت محور شامل 1) Procedural Syllabus 2)Process Syllabus و 3) Task-Based Language Teaching را کندوکاو می کند. نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل آماری پژوهش حاضر نشان می دهد که کیفیت کنش زبانی گروهی که با شیوه فعالیت-محور مورد آموزش قرار گرفته اند از نظر روانی و ساختار دستوری بهتر از گروه دیگر که به شیوْه ساختار- محور آموزش دیده اند می باشد. همچنین کیفیت کنش زبانی گروهی که با شیوه ساختار- محور مورد آموزش قرار گرفته اند از نظر ساختار دستوری بهتر از گروهی که با شیوه فعالیت-محور آموزش دیده اند می باشد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی نقش جنسیت به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر میزان موفقیت زبان‏آموزان انجام شده است که شناخت کافی از این عامل، فرایند یاددهی/ یادگیری زبان خارجی را تحت‏تاثیر قرار می دهد. نقش جنسیت در میزان یادگیری زبان خارجی همواره نظرات متفاوتی را به همراه داشته و همواره این سؤال که آیا توانایی یادگیری زبان خارجی با جنسیت زبان‏آموز ارتباطی دارد را مطرح می سازد. یادگیری نزد دختران و پسران متفاوت است، اما در یادگیری زبان خارجی این اعتقاد کلی وجود دارد که دختران نسبت به پسران موفقیت بیشتری از خود نشان داده اند. لذا، در این مقاله تلاش بر این است تا با استفاده از نتایج آزمایش‏های متعدد و شواهد تحقیقات علمی ارائه شده، بحث جنسیت را با توجه به عوامل متفاوتی از قبیل: تلاش، انگیزه، سبک یادگیری، عوامل اجتماعی و فعالیت های فیزیولوژیکی، به دقت مورد مطالعه و بررسی و نتیجه گیری قرار دهند. نتایج حاصل بیانگر این مطلب است که بین جنسیت با میزان تسلط و یادگیری فرایندهای زبان خارجی، همبستگی معنا داری وجود دارد که فرایند یادگیری زبان خارجی را تحت‏تاثیر قرار می دهد.

یکی از موضوعات نوین در زبان شناسی کاربردی ، بررسی و سنجش تاثیر آزمونهای زبان ورود به دانشگاه بر رفتارها و تغییرات آموزشی در دوره های قبل از آن است . این تاثیر که در ادبیات مربوطه به تاثیر بازشویی یا تاثیر آزمون بر آموزش شناخته شده ، حائز اهمیت و شایسته بررسی است . زیرا با واکاوی دقیق این تاثیر ، حوزه میزان تغییرات آموزش و یادگیری و یا نبود آنها را می توان مشخص و معین نمود . در این مقاله ، سعی نویسنده بر آن بوده است تا دامنه این تاثیرات را از طریق بررسی آزمونهای کارشناسی ارشد 5 رشته از رشته های ادبیات و علوم انسانی بر فعالیتهای آموزشی و یادیگری در دوره کارشناسی همان رشته ها بیازماید .

" هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثر بافت بر درک و یادآوری جملات انتزاعی و غیرانتزاعی در رابطه با رمزگذاری دوگانه و بافت آمادگی بوده است. بدین منظور، به یکصدوچهل دانشجوی رشته مترجمی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز آزمون تعیین سطح آکسفورد داده شد. سپس دو گروه همگن، هر کدام متشکل از 30 دانشجو، انتخاب شدند. یک گروه متون غیرمنسجم انتزاعی و غیرانتزاعی را دریافت کرد و گروه دیگر متون منسجم انتزاعی و غیرانتزاعی را. متون منسجم به صورت پاراگراف بود ولی متون غیر منسجم جملات در هم ریخته ای را شامل می شد که تشکیل پاراگراف نمی دادند. شرکت کنندگان متون را می خواندند و آنچه را به یاد می آوردند در پاسخنامه که دو کلمه اول هر جمله را ارایه می نمودند می نوشتند. پاسخ ها براساس واحدهای معنایی نمره گذاری شد و به هر واحد معنایی یک نمره اختصاص داده شد. نتایج با استفاده از آزمون تی بررسی شد و معلوم شد بین جملات انتزاعی و غیر انتزاعی تفاوت معنادار وجود دارد. اما بافت تاثیری روی متون انتزاعی نداشت، یعنی شرکت کنندگان در خواندن و یادآوری متون انتزاعی منسجم و غیرمنسجم یکسان عمل کردند. در مورد متون غیرانتزاعی، بافت تاثیر منفی داشت، بدان معنی که دانشجویان در مورد متون غیرمنسجم غیرانتزاعی بهتر از متون منسجم غیرانتزاعی عمل کردند. "

فرایند مشاهده تدریس از دیرباز مورد توجه متخصصان آموزشی بوده است. برای مشاهده تدریس معلمان زبان انگلیسی مدلهای مختلفی توسط ناظران طراحی گردیده اما با وجود تاکید فراوان بر لزوم مشاهده تدریس، محققان دریافتند که معلمان از این فرایند رضایت ندارند. پس از تحقیقات فراوان مشخص شد دلیل این نارضایتی در نظر نگرفتن نگرش معلمان در طراحی مدلهای مشاهده بوده است. پیشرفتهای اخیر در زمینه آموزش زبان نیز بر ضرورت توجه به نگرش معلمان در زمینه های مختلف تدریس تاکید می کند. برای پاسخ به این نیاز مدلهای مشاهده جدیدی توسط محققان طراحی گردیده است. مطالعه حاضر برای حرکت در راستای تحقیقات اخیر در آموزش زبان و تبدیل فرایند مشاهده تدریس به تجربه ای مثبت برای معلمان زبان انگلیسی ایرانی انجام گرفته است. در نتیجه این تحقیق مدلی جدید برای مشاهده تدریس کاملا براساس نظر معلمان طراحی گردیده است.این تحقیق در دو مرحله انجام گرفته است: در مرحله اول، تحقیق کیفی، 20 نفر از معلمان زبان انگلیسی مورد مصاحبه قرار گرفتند. تحلیل محتوای متن مصاحبه ها نشان داد که 26 مولفه بیش از دیگران مورد تاکید قرار گرفته اند. این مولفه ها جمله های یک پرسشنامه را تشکیل دادند. برای این که نظر معلمان را در سطح وسیعتری بدانیم تعداد پرسشنامه های توزیع شده میان معلمان زبان انگلیسی، افزایش یافت و تعداد 61 پرسشنامه تکمیل شد. پرسشنامه ها شامل 26 مولفه به صورت بله/ خیر بود که نظر معلمان را در مورد مدل ایده آل آنها برای مشاهده تدریس جستجو می کرد. پاسخها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت تا فراوانی پاسخهای مثبت و منفی به هر سوال اندازه گیری شود. همچنین آزمون خی دو مورد استفاده قرار گرفت تا مشخص شود آیا تفاوت معناداری بین پاسخهای مثبت و منفی وجود دارد یا خیر. مولفه هایی که مورد تایید اکثر معلمان بودند، در مدل جدید مشاهده تدریس قرار گرفتند.

عدم بازدهی برنامه های درسی گرامر- ترجمه و ساختارگرایی باعث شد که هم معلمین و هم زبانشناسان کاربردی روشهای دیگری را برای ارتقا یادگیری و آموزش زبان به وجود بیاورند. یکی از این روشها گرایش به سوی روند ارتباطی نسبت به فراگیری زبان بود و در این راستا به کارگیری "تکلیف" یکی از این روشهای عملی و اجرایی برای انجام ارتباط راحت است. در سالهای اخیر یادگیری و آموزش تکلیف محوری به خاطر تاثیر به سزایی که در تسهیل فراگیری و کاربرد آن دارد، به صورت گسترده ای مورد استقبال قرار گرفته است. تمایل به تکلیف محوری اساسا از فرضیه درون داد (کرشن، 1981)، فرضیه تعاملی (لانگ، 1981) و دیدگاه اجتماعی- فرهنگی (ویگوتسکی، 1978) به وجود آمده است. اولین بار رویکرد تکلیف محوری به وسیله برنامه درسی روندی (پرابهو، 1987) اجرا گردید. پروژه آموزشی ارتباطی وی که برای اولین بار در مدارس هند انجام یافت، کلا تکلیف محور بود.این روش سعی داد که توانش ارتباطی، کلامی، زبانشناختی، استراتژیکی و اجتماعی- فرهنگی یادگیرنده را از طریق فعالیتهای طبیعی، معتبر، و خلاق بالا ببرد، (مسکوویتز، 1997). خواسته کلی آموزش تکلیف محور، ایجاد انگیزش برای فراگیری از طریق فعالیتهای مبتنی بر معنی و فرم می باشد، (الیس 2004). این مقاله سعی دارد تا ابعاد مختلف آموزشی و یادگیری تکلیف محور را شفاف سازد.

در این مقاله به‏طور مختصر روش‏ها و استراتژی‏هایی که معلمان می‏توانند برای تشویق و ایجاد انگیزه در شاگردان از آن‏ها استفاده نمایند شرح داده شده است همان‏طور که دورنی (116 ـ 2001) اشاره می‏کند «مهارت استاد در انگیزه بخشی به شاگردان باید به عنوان عنصر اصلی اهداف آموزش در نظر گرفته شود.» اگرچه تاکنون مقادیر زیادی راهنمای تدریس که بر محور آموزش استوار است چاپ و منتشر شده است، اما آن‏ها در عمل راهنمای سودمند و مفیدی نیستند. بنابراین هدف اصلی ما در این‏جا تکیه بر روش‏ها و استراتژی‏هایی است که آموزش زبان خارجی را بهبود می‏بخشد.

از میان عوامل متعددی که ممکن ست با کاربرد یک زبان دوم مرتبط باشند، بررسی رابطه دو عامل اجتماعی فرهنگی قوم مداری زبانی و جمع گرایی با کاربرد زبان فارسی در میان دانش آموزان ترک زبان منطقه مغان، موضوع این پژوهش است. جامعه آماری این تحقیق تمام دانش آموزان شاغل به تحصیل در منطقه مغان اعم از شهری و روستایی و دختر و پسر هستند که در سال تحصیلی 83-82 به تحصیل مشغول بوده اند. انتخاب یکصد و بیست نفر آزمودنی این تحقیق به صورت نیمه تصادفی صورت گرفته است و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است و اطلاعات بدست آمده از طریق آن، توصیف و تحلیل شده اند. این تحقیق نشان داد که جامعه دانش آموزان منطقه، اساسا جامعه ای جمع گراست و این خصوصیت یکی از موانع کاربرد زبان فارسی به شمار می رود. از سوی دیگر، علاقه به قومیت و زبان مادری یکی از ویژگی های دانش آموزان منطقه است. اما این ویژگی بر خلاف تصور، رابط مثبتی با میزان کاربرد زبان فارسی به عنوان زبان دوم دارد.