درخت حوزه‌های تخصصی

زبان شناسی نظری

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
زبان شناسی چیست؟ زبان شناسی کاربردی زبان شناسی نظری سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) علوم مرتبط میان رشته ای ها نقد و بررسی کتاب
آواشناسی بررسی‌های تاریخی تطبیقی رده شناسی زبان ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان معنی شناسی نحو واج شناسی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۱۲۱ تا ۱٬۱۴۰ مورد از کل ۱٬۵۱۹ مورد.
۱۱۲۱.

رابطه نحو و معناشناسی در تعیین متمم های گزاره ای در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۲ شماره ۳۷
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۶ تعداد دانلود : ۷۹۶
در این مقاله، فرض اصلی آن است که ساخت معنایی محمول جمله اصلی و ساخت صوری بند متممی رابطه دارند. در زبان فارسی تفاوت صوری میان وجه اخباری و وجه التزامی دربند پیرو مربوط به تفاوتهایی است که در رابطه معنایی میان محمول جمله پایه و محمول جمله پیرو وجود دارد.
۱۱۲۲.

زبان، شناخت و واقعیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۲ شماره ۳۷
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲۷ تعداد دانلود : ۱۱۶۹
رابطه میان زبان و واقعیت از دیرباز مورد توجه فلاسفه بوده است و آنها با اتخاذ فرازبان منطقی بیشتر سعی در توصیف چگونگی نظام زبان برای بیان امور دنیای خارج یا واقعیت های بیرونی داشته اند. از طرف دیگر، روانشناسان به بررسی ارتباط میان زبان و نحوه حصول شناخت درباره واقعیتهای پیرامون اشتغال داشته اند. به عبارت دیگر، بررسی نقش زبان در مفاهیم پروری و یادگیری، خصوصا توسط کودکان، حوزه کار روانشناسان را تشکیل می داده است. نکته مشترک میان اغلب فیلسوفان و روانشناسان این بوده است که رویکردهای مزبور زبان را منفک از واقعیت و شناخت فرض می کرده اند، یعنی شناخت واقعیتها را مقوله ای کاملا جدا از ماهیت زبان می پنداشتند و زبان را ابزاری جهت بیان واقعیتها می دانستند. در حالیکه رویکرد نوین زبانشناسان به این مسئله کاملا متفاوت است. این دسته از زبانشناسان معتقدند که نظام شناختی و ادراکی انسان از ساختار زبانی منفک نیست. به تعبیری، زبان نه تنها در بیان واقعیات و شناخت پیرامون خنثی نیست بلکه در ساخت واقعیت ها تأثیرگذار است یا به تعبیری دیگر، زبان مستقیما دنیای بیرون را بازگو نمی کند بلکه مفاهیم و تعامل انسانی از جهان را بازگو میکند. بنابراین، مقاله حاضر درصدد است نحوه تکوین دیدگاههای زبانشناختی در مورد نقش زبان در نمود واقعیت ها را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
۱۱۲۳.

مفهوم روسی(cqacTbe)در بوته معناشناسی تاریخی

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۲ شماره ۱۴

کلید واژه ها: بخت خوشبختى سرنوشت معناشناسى تاریخى ریشه شناسى

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه)
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
تعداد بازدید : ۱۵۶۲ تعداد دانلود : ۱۰۶۷
معناشناسى تاریخى، یا به تعبیر دیگر مطالعه در فرایند شکل گیرى معنا، ابزارى کارامد براى شناخت مفاهیم مربوط به فرهنگ هاى گذشته و پیوستگى هاى ان با فرهنگ هاى کنونى است. در مقالهء حاضر، معناى،واژهء روسى با همین رویکرد مورد بررسى قرار گرفته است. نخست با بررسى ریشه شناختى بر روى و اژه، نشان داده شده که چگونه این و اژه در مراحل تاریخى شکل گیرى زبان، با ترکیب پیشوند،”c” و اژهء " ، به عنوان معناى اسمى پایه ساخته شده است. سپس در مقایسه میان فرایند ساخت معناى در رو سى و برخى واژه هاى هم ارز در چند زبان دیگر هند و ارو پایى، نشان داده شده است که چگونه مفهوم (بخت، قسمت) در جهان بینى اسلاو ى، زمینه ساز شکل گیرى این معناى مرکب گشته است. در ادامه، سیر تغییرات رخ داده دربارهء معناى بررسى شده و مسیر ان تا ساخت مفاهیم نوین پى گرفته شده است.
۱۱۲۵.

مقایسه صفات فعلی فاعلی و مفعولی در زبان روسی و فارسی

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۲ شماره ۱۵

کلید واژه ها: صفت فعلى فاعلى مفعولى گذرا و ناگذر بن ماضی مضارع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری رده شناسی زبان
تعداد بازدید : ۲۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۵۴۳
صفت فعلى فاعلى و مفعولى در هر دو زبان، همانطورى که از نامشان پیدا است، ویژگى هاى موصوف خود را بیان مى نمایند. این دو صفت، ضمن بیان ویژگى موصوف، بیان کنندهء عمل فعلى اند که از آن مشتق شده اند. صفات فاعلى و مفعولى در زبان فارسى از تمام افعال مى توانند مشتق شوند، ولى در زبان روسی صفت فعلى مفعولى فقط از افعال گذرا (متعدى) ساخته مى شوند. در زبان فارسى فقط صفات مفعولى مى توانند بیان کنندهء رمان باشد، در صورتى که در زبان روسى هم صفات فعلى فاعلى و مفعولى چه از لحاظ شکل و چه از لحاظ معنی داراى مفهوم زمان اند.
۱۱۲۶.

اصول دستورى لغت سازى علمى و فنى در زبان فارسى معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بهار ۱۳۸۲ شماره ۱۶۵

کلید واژه ها: پسو ند لغت سازى اصطلاح یا بى پیشو ند اسم ساز

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
تعداد بازدید : ۱۱۲۱ تعداد دانلود : ۸۳۳
این مقاله به زبان فارسى پیشرفته اى مى پردازد که با حفظ هویت تاریخى و فرهنگى خو د و حرکت در مرزهاى فرهنگ، دانش و فن آورى روز جهان، ظرفیت بالایى در ترجمه، انتقال و تولید علم، از خود نشان مى دهد و در انجام وظیفه ملى و جهانى خود، هیچگاه تحت تأثیر زبان هاى دیگر قرار نمى گیرد. بلکه با سعهء صدر وکمال جویى مخصوص به خود، به تعامل صحیح با زبان هاى با شکوه جهان از جمله فرانسه، انگلیسى، عربى و... توجه دارد. رکن و جوهر اصلى اصلى این مقاله ""اصول و قواعد دستورى لغات و اصطلاحات علمى و فنى معاصر"" در زبان فارسى است و امیدوارم مجموعه مقالات من در این خصوص، شکل کاملى از این ایدهء تحول آفرین را ارائه نموده و دریچه جدیدى به زبان علم در زبان فارسى بگشاید.
۱۱۲۹.

ساخت اسم های تحبیبی در زبان انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال اول نیمه دوم ۱۳۸۲ شماره ۱

کلید واژه ها: هسته رسایی تصغیری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی
تعداد بازدید : ۳۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۰۵۱
هدف از نگارش این مقاله بررسی ساخت اسم های تحبیبی یا خودمانی در زبان انگلیسی است. اسم هایی مانند « Vickie، Bettie، Maddie» کوتاه شده اسم های « Victoria، Elizabeth، Madeline» هستند که در این مقاله نحوه ساخت آنها مورد مطالعه قرار گرفته است. در یک اسم تحبیبی یا خودمانی، اولین واکه اسم یا واکه تکیه دار آن انتخاب می شود که معمولاً در اطراف آن یک یا چند همخوان وجود دارد. به هجای انتخاب شده، پسوند تصغیری ie ـ با صورت آوایی [i] متصل می شود. مانند: Madeline Madd Maddie در مثال فوق، ابتدا از صورت کامل اسمMadeline هجای Madd انتخاب شده، سپس پسوند تصغیری ie ـ به آن افزوده شده و صورت Maddie را تولید کرده است. اسم های تحبیبی معمولاً در بین اعضای خانواده و دوستان صمیمی به کار می رود و تقریباً در تمام زبان ها دیده می شود. در این مقاله ساخت این نوع اسم ها در زبان انگلیسی موردنظر است.
۱۱۳۱.

بررسی معانی افعال روسی با پیشوند-3a در بافت های مختلف جمله

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۲ شماره ۱۴

کلید واژه ها: فاعل مفعول پیشوند ریشهء فعل بافت جمله

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) زبان شناسی در ایران
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
تعداد بازدید : ۷۰۹۹ تعداد دانلود : ۳۲۱۴
پیشوند-3a یکى از پرکاربردترین پیشوندها است. این پیشوند به فعل پایه معانى مختلفى مى دهد، از عمده ترین معانى این پیشوند مى توان معانى "شروع عمل" و"مکان انجام عمل" را نام برد. براى درک هر چه صحیح تر معنى و مفهوم"مکان انجام عمل" این پیشوند، نیاز به بافت هاى جملات دقیقى داریم تا بتوانیم معانى مکانى این پیشوند را در موقعیت هاى مختلف مکانى درک کنیم، در این مقاله کوشیده ایم تا قواعد کلى در زمینهء موارد کاربردى این پیشوند، در بیان معانى ارائه گردد، تا زبان آموز بتواند به آسانى به تفاوت هاى موجود پى ببرد و نقش آن را در بافت هاى جملات در ترکیب با افعال و معانى آن به خوبى درک کند.
۱۱۳۲.

مبانی زبانشناسی و عقلی شمول خطاب به غایب و معدوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۲ شماره ۷۴

کلید واژه ها: امام خمینی آخوند خراسانی خطابات شفاهی ضیاء الدین عراقی ادوات خطاب مقصودین به افهام خطاب غایب شمول خطاب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول اصول فقه مباحث الفاظ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول اصول فقه مباحث عقلی
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
تعداد بازدید : ۱۹۴۸ تعداد دانلود : ۱۰۸۴
ایات مصدر به ادوات خطاب به طور مستقیم چه کسانی را مورد خطاب قرار می دهد؟ آیا آنها صرفاً شامل حاضران مجلس خطاب اند یا آنکه متوجه همه کسانی می شوند که در زمانی پس از زمان خطاب بوجود می آیند؟ مخاطبه متکی به سه عنصر خطاب کننده خطاب شونده و خطاب است و انفکاک زمانی آنها استحاله عقلی دارد خطاب معدوم و غایب عقلا محال است بنابراین مکانیسم شمول خطاب های قرانی نسبت به غایبان مجلس خطاب ونیز معدومان در آن زمان ( آیندگان) چگونه است ؟ بدون شک برای توجیه این شمول و بیان پیامدهای نظری و عملی آن به دو گونه مبانی نیازمندیم یکی مبانی عقلی امکان خطاب به غایب و معدوم و دیگری مبانی زبانشناسانه در این مقاله دیدگاههای سه تن از صاحب نظران اصول فقه آخوند خراسانی ضیاء الدین عراقی و امام خمینی مقارنه و بررسی می شود
۱۱۳۴.

بررسی واژگان و اصطلاحات انگلیسی در زبان اردو و به کارگیری آن ها در رسانه های ارتباط جمعی به ویژه روزنامه ها

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۲ شماره ۱۴
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی اجتماعی/جامعه شناسی زبان
تعداد بازدید : ۱۶۶۶ تعداد دانلود : ۷۳۵
کاربرد و تاثیر الفاظ و واژگان زبان هاى بیگانه- بویژه زبان بین المللى انگلیسى- در زبان و ادبیات کشورهاى مختلف بسیار رایج و متداول است و امروزه بیش از گذشته شاهد آن هستیم. این تاثیر در رسانه هاى ارتباط جمعی، بخصوص رادیو، تلویزیون و روزنامه بیشترور در زبان عامیانه مردم شهرها و روستاها کمتر به چشم مى خورد. البته این کاربرد شاید به این دلیل باشد که مسئولان این رسانه ها مى خواهند به نوشته هاى خود زرق و برق بیشترى بدهند، یا به زعم خود سطح آن را بالا ببرند، تا در نظر بیننده و شنونده جلوهء بیشترى داشه باشد، اما تمام این ها باعث بروز مسانل و مشکلات مختلفى در زبان و ادبیات یک کشور خواهد شد. این اقدامات در بعضی موارد خاص- که در ادامه اشاره مى شود- گرچه ممکن است باعث غنى تر شدن زبا ن گر دد، ولى در اکثر موارد، باعث بروز مشکلاتى از جمله سخت تر شدن درک و فهم آن توسط افراد عامى مى گردد. با همین انگیزه، بر آن شدیم تا در این مقاله میزان، کاربرد و چه گونگى تاثیرات ناشى از آن ها را در رسانه هاى ارتباط جمعی، بخصوص روزنامه ها. به طور مفصل تر و در بقیهء موارد به کوتاهی، بررسى کنیم.
۱۱۳۵.

بررسی ساختار مصدرها در زبان اردو و ارائهء مصدرهای جعلی با ریشه های فارسی و عربی

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۲ شماره ۱۴

کلید واژه ها: ترکیب مصدر پیشینهء تاریخى مصدر جعلى

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان های باستانی
تعداد بازدید : ۲۰۲۵ تعداد دانلود : ۸۷۷
ساختار زبان اردو با توجه به پیشینهء تاریخى آن داراى شکل هاى قابل توجهى است که مطالعه، تحقیق، دقت در این اشکال، به شناخت بیشتر آن کمک مى کند. از سویى، مصدر از عوامل ساختارى زبان است و از آنجا که در زبان اردو بیشتر واژگان از دیگر زبان ها اخذ شده اند، مصدرهاى ساده ترکیبى و جعلى موجود در آن، با توجه به گسترش میزان پذیرش کلمات دیگر زبان ها در این زبان جنبه هاى متفاو تى دارند. بررسى زمینه هاى ساختارى و شکل ساختار آن ها، در شناخت بیشتر این زبان حائز اهمیت است.
۱۱۳۶.

فرآیند تضعیف در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۲ شماره۳

کلید واژه ها: تقویت پایانه آغازه تضعیف ناسوده

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان زبانشناختی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری واج شناسی
تعداد بازدید : ۲۲۲۳
در زبان فارسی ، قاعده تضعیف ، همخوان سایشی /v/ را به ناسوده {w} تبدیل می کند . این فرآیند ، زمانی اتفاق می افتد که همخوان /v/ در پایانه هجا بعد از وا که /a/ قرار گیرد . همچنین فرآیند مذکور ، خود درون داد قاعده دیگری واقع می شود که وا که /a/ را به وا که {o} تبدیل می کند . برای مثال ، ستاک «رو» /rav/ در فعل می روم /mi-rav-am/ تغییر نمی کند ، اما در وجه امری «برو» {bo-row} قاعده ضعیف به کار رفته است . .....
۱۱۳۹.

رده شناسى در چهارچوب نظریه اصول و پارامترها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بهار ۱۳۸۲ شماره ۱۶۵

کلید واژه ها: پارامتر رده شنا سى زیر مجمو عه بر ویک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶۳ تعداد دانلود : ۹۴۱
در این مقاله به رده شناسى و یا توجیه تنوعات زبانى در چارچوب نظریه اصول و پارامترها خواهم پرداخت و آن را نقد و بررسى خواهم کرد. با توجه به برخى پارامترها تأکید خواهم کرد که مطالعه رده شناسى در این نظریه فقط مى تواند برپایه اصل زیر مجموعه برویک (berwick) (1982) انجام پذیرد. و گرنه نظریه با اشکال روش شناختى مواجه مى گردد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان