درخت حوزه‌های تخصصی

رشد تکنولوژی های اطلاعاتی ارتباطی از نظر کمّی و کیفی گستره ارتباطات انسانی را بسط داده و ارکان مختلف حیات اجتماعی را تحت تأثیر خود قرار داده است. در این راستا می توان به کاربرد روزافزون امکانات موجود در اینترنت در بین اقشار مختلف اشاره کرد. گروه های اجتماعی مختلف با انگیزه های متفاوت از اینترنت استفاده می کنند، اما این پدیده در بین دانشجویان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. دانشجویان علاوه بر انگیزه تفنن، سرگرمی و اشتیاق آشنایی با دنیای ناشناخته، به خاطر اهداف علمی آموزشی و یافتن فرصت های تحصیلی و شغلی جزء کاربران اصلی اینترنت به شمار می روند. به این دلیل مطالعه تأثیرات استفاده از اینترنت بر دانشجویان می تواند بخشی از پیامدهای رواج تکنولوژی های ارتباطی را آشکار سازد. نوشتار حاضر با این هدف سازمان یافته است که تأثیر استفاده از اینترنت بر سرمایة اجتماعی و سرمایة انسانی دانشجویان را بررسی نماید. فرضیات اصلی تحقیق عبارتند از: استفاده از اینترنت با میزان سرمایه اجتماعی افراد رابطه مثبت دارد. استفاده از اینترنت با میزان سرمایه انسانی افراد رابطه مثبت دارد. این تحقیق با روش پیمایش انجام شده است. جمعیت آماری دانشجویان دانشگاه تهران در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و در چهار گروه تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی و هنر هستند که 400 نفر از آن ها با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. یافته های به دست آمده، فرضیات تحقیق را تأیید می کند و نشان می دهد که الگوی استفاده از اینترنت با میزان سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی افراد رابطه ای مستقیم و معنادار دارد.

این مقاله محصول دو پژوهش در مورد جوانان و خانواده های آنان است. هدف از این مطالعه بررسی تفاوتهای بین اوقات فراغت نسل جوان با والدین آنها و علل این تفاوتهاست. از آنجایی که ما در عصر ارتباطات زندگی می کنیم، و ارتباطات به عنوان یکی از ابزار مهم جهانی شدن به شمار می رود، اوقات فراغت دو نسل را در ارتباط با جهانی شدن مورد مطالعه قرار داده ایم. نظریه ساخت اجتماعی واقعیت و نظریه کنش متقابل ما را در فهم موضوع یاری رساندند. به کمک مصاحبه های عمیق با 44 جوان و والدین آنها به این نتیجه رسیدیم که جوانان اوقات فراغت خود را متفاوت از والدین شان می گذرانند، آنان در گذران فراغت متاثر از جهانی شدن هستند، در حالی که والدین آنها این گونه نیستند.

در این مقاله سعی بر این است تا پس از ارائه تعریف مفهوم حوزه عمومی در ادبیات نظری هابرماس و شناخت سازوکار انطباق این مفهوم با محیط های مجازی به عنوان حوزه عمومی جدید به مطالعه چالش ها، فرصت ها، و امکانات رسانه ها به ویژه روزنامه نگاری الکترونیک در عصر حاضر بپردازیم. نقطه تمرکز مقاله بر گسترش چالش برانگیز روزنامه نگاری الکترونیک در جهان جدید است که برخی آن را آسیب‏زا و برخی آن را فرصت‏آفرین برای شکل‏گیری یا بازتولید حوزه عمومی تلقی می‏کنند. مقاله بر همین اساس به این پرسش پاسخ می‏دهد که آیا زمینه رشد و یا بازتولید حوزه عمومی با استفاده از روزنامه‏نگاری الکترونیک وجود دارد یا خیر؟ در پایان مقاله، نیز راهکارها و راهبردهایی برای برون رفت از بحران ایجادشده در فضای مجازی مطرح خواهد شد. برای رسیدن به پاسخ، «روزنامه نگاری الکترونیک» را که امروزه رایج تر و در عین حال آسیب پذیرتر از سایر رسانه هایی همچون رادیو و تلویزیون است، ‏انتخاب کرده‏ایم. این امر کمک می کند تا با رویکردی جدید به حوزه عمومی و با استفاده از روزنامه‏نگاری الکترونیک بپردازیم.

در چند دهه گذشته پیشرفت تکنولوژیک در زمینه ارتباطات و انتقال اطلاعات باعث تسهیل و تسریع تعاملات میان افراد در سراسر جهان شده است. در چنین جهانی ترجیحات افراد خواسته و ناخواسته متاثر از الگوهای روابط، رفتار و فرهنگ سایر ملل و جوامع است. ورود عناصر فرهنگی جدید به واسطه استفاده از اینترنت و ماهواره به ویژه در میان جوانان سلیقه های مجازی را وارد زندگی نموده که به زعم برخی از صاحب نظران پی آمد آنها می تواند کسب منزلت و ارتقا جایگاه آنان باشد. در مقابل بعضی دیگر بر این باورند که استفاده از تکنولوژیهای مدرن به افراد این امکان را بخشیده که از حضور در جهان به عنوان یک کل واحد آگاه شوند و با استفاده از عناصر متنوع از سراسر جهان هماهنگی بیشتری با مشترکات فرهنگ بشری یافته و به نوعی عام گرایی مثبت رواج یابد. در این پژوهش رابطه آشنایی و برگذاری مراسم ولنتاین به عنوان یک سنت فرهنگی بیگانه از طریق تکنولوژیهای مدرن ارتباطی - اطلاعاتی در میان جوانان ساکن در شهر تهران با استفاده از روش پیمایش و با حجم نمونه ای بالغ بر 230 نفر مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که پی آمد برگذاری ولنتاین هماهنگی بیشتر با مشترکات فرهنگ بشری بوده است.

مشارکت سیاسی زنان یکی از موضوعات مهمی است که در حوزه‌‌ها‌ی مختلف علوم اجتماعی و سیاسی به آن توجه خاص می‌شود. افزایش سطح تحصیلات زنان، تمایل آن‌ها به مشارکت در عرصه‌‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی و به طور کلی تلاش آن‌ها برای کسب نقش‌‌های مختلف در اجتماع، حکایت از فعال شدن جنبش اجتماعی زنان در ایران دارد. اما علی‌رغم این جنبش، مشاهده می‌شود که مشارکت سیاسی آن‌ها در وضعیت کنونی گسترده نبوده و این در حالی است که در بسیاری از کشور‌هایی که تحت تاثیر فرایند جهانی‌شدن قرار گرفته‌اند زنان نقش‌های سیاسی وسیعی را عهده‌دار شده‌اند. این مطالعه بر آن است که با رویکردی جدید و با استفاده از مفهوم جهانی شدن به مطالعه رابطه بین فرایند جهان‌شدن و مشارکت سیاسی زنان بپردازد، و دلایل استقبال محدود زنان ایرانی را در عرصه مشارکت سیاسی کشور بررسی کند. روش تحقیق کمی و به شیوه پیمایشی مورد استفاده قرار گرفته است و نمونه مورد مطالعه حدود 2260 نفر از زنان تهرانی، شیرازی و استهبانی بین سنین 16 تا 45 سال بودند که با روش نمونه‌گیری تصادفی نظام‌مند انتخاب شده‌اند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامه خود گزارشی استفاده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد که به ترتیب متغیرهای سکولار بودن، شهر در معرض ICTها، سرمایه اجتماعی، نوگرایی، سال‌های ازدواج، اعتماد اجتماعی و وسایل ارتباط جمعی در مجموع 41٪ از تغییرات مشارکت سیاسی زنان را تبیین می‌کنند (411/0 = 2R).

بی شک مساله بازیابی مناسب اطلاعات تجاری از اینترنت و سایر پایگاه های داده با مقیاس بزرگ و بسیار بزرگ از مهمترین مشکلات موجود بر سر راه استفاده ی بهینه از این منابع اطلاعاتی می باشد. دانشمندان علوم ارتباطی توسعه تجارت الکترونیکی را از یکسو مرتبط به گسترش قابلیت های فناوری اطلاعات و از سوی دیگر وابسته به کاهش هزینه های مترتب به استفاده از این فناوری می دانند. در حال حاضر سرویس های زیادی برای جستجوی وب موجود است. ولی هیچکدام از این ابزار ها آنقدر که مورد انتظار است مفید نیستند و عملا در بسیاری از موارد نتایج رضایت بخش نیستند. یکی از مهمترین عوامل این امر عدم برخورد تخصصی این ابزارها با اطلاعات است. بنابراین گرایش به سمت ابزارهای جستجوی تخصصی راه حل طبیعی این معضل می باشد. یکی از مهمترین عوامل در ایجاد اینگونه ابزارها وجود قابلیت یادگیری و اصلاح مدل رفتاری آنها در قبال موضوعات مختلف و به صورت تخصصی می باشد. در این مقاله راجع به یک عامل هوشمند بحث شده است که  با استفاده از تکنیک های ترکیب اطلاعات نقش یک فراجویشگر سفارشی در زمینه های تجاری را برای کاربر ایفاء می کند. در معماری این عامل از تکنیک های ترکیب اطلاعات و مکانیزم های اصلاح تطبیقی بهره گرفته شده است.

فنآوری اطلاعات و ارتباطات ابزاری ضروری برای انجام بسیاری از فعالیتهای الکترونیکی و افزایش کیفیت خدمات اطلاعات محور است. ICT عامل اساسی در توسعه و رشد اقتصادی و رسیدن به جامعه های دانش محور است. استفاده از ICT تحول عظیمی در مفهوم اقتصاد جهان ایجاد کرده و تعابیری چون اقتصاد شبکه، اقتصاد اطلاعات، اقتصاد دانش، و غیره را مطرح کرده است. بهره گیری از ICT تولید، پردازش، ذخیره سازی و انتقال اطلاعات را متحول میسازد و اطلاعات به صورت کالایی اقتصادی مورد دادوستد قرار میگیرد. در این مقاله ابتدا مفهوم اقتصاد نوین مورد اشاره قرار گرفته، سپس اطلاعات به عنوان کالای اقتصادی و نقش آن در بازارها مطرح گردیده است، همچنین ICT به عنوان ابزار اقتصاد نوین و تأثیر آن در بهره وری و تولید ناخالص ملی مورد بررسی قرار گرفته است.

این مقاله با استناد به نظریه ژاک الول در مبحث شیدایی انسان به تکنولوژی مدرن، به طور مختصر فوایدی چند در مورد خصلت دموکراتیک دنیای مجازی را بررسی کرده، سپس محدودیت ها و دل نگرانی های مربوط به آیندهء دنیای مجازی را موشکافی می کند. علیرغم محدودیت های ناشی از شکاف دیجیتالی و موانع تحمیل شده توسط قدرتمندان، دولت ها و شرکت های تجارتی ذینفع در خلق، اداره و کنترل دنیای مجازی، این مقاله بر خصلت دموکراتیک دنیای مجازی تاکید می کند و به جامعهء فاضلهء مدنی رسیدن را از طریق مشارکت مردمی در حوزهء عمومی هابرماسی دنیای مجازی امکان پذیر می‏ بیند.