درخت حوزه‌های تخصصی

اهمیت نقش و جایگاه شبکه های استانی در تأمین بخشی از محتوای عرضه شده به مخاطبان و تأکید براستفاده از ظرفیت های شبکه های استانی در حفظ و اشاعه فرهنگ بومی در اسناد راهبردی و بالا دستی صدا و سیما نظیر سند افق رسانه، موجب شد تا چگونگی استفاده از خبرهای استانی در بخشهای خبری 21 شبکه یک (سراسری) وجام جم1 (برون مرزی) به عنوان کامل ترین بخش های خبری مشروح در این دو شبکه، مورد بررسی و مداقه قرار گیرد. هدف این پژوهش مشخص نمودن سهم و چگونگی استفاده از خبرهای استانی در بخش های خبری شبکه های با پخش سراسری و برون مرزی است. به این منظور از نظریه دروازه بانی و الگوی پیشنهادی پیتر بالانتین استفاده شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا است و جامعه آماری آن  شامل تمامی اخبار استانی پخش شده از بخش های مشروح ساعت 21 شبکه یک سیما و ساعت 24 شبکه جام جم1 در شش ماهه اول سال 1392 است. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی دو مرحله ای، یک ماه آماری از این جامعه آماری انتخاب شد. بر اساس یافته های تحقیق  شبکه یک حدود دو برابر بخش خبری 24 شبکه جام جم1 از خبرهای استانی استفاده می کند. نتایج پ ژوهش نشان داد که حدود دو سوم (64%) از خبرهای استانی استفاده شده در بخش خبری 21 شبکه یک، خاستگاه محلی با کاربرد فرامحلی (ملی و فراملی) و حدود یک سوم (36%) از این خبرها، خاستگاه فرامحلی با کاربرد فرامحلی داشتند. در بخش خبری 24 شبکه جام جم1، حدود نیمی از خبرهای استانی (53%) خاستگاه محلی با کاربرد محلی و حدود نیمی از آنها (47%)، خاستگاه فرامحلی با کاربرد فرامحلی داشتند. در هیچ یک از این دو بخش خبری خبرهای محلی و یا فرامحلی با کاربرد محلی مشاهده نشد.

هدف از نگارش این مقاله شناخت و ارزیابی منطق مدیریتی حاکم بر تولید محتوا در مجله های علمی عمومی ایرانی است. تولید دانش در این حوزه کمک خواهد کرد تا درک روشنی از چرایی و چگونگی تولید متون علمی عمومی در ایران به دست آوریم. برای دست یابی به این شناخت، این مقاله بر نحوه کاربرد زبان در ساده سازی علم تمرکز کرده و بین کاربرد قابلیت های زبان در این مجله ها و منطق مدیریتی حاکم بر آنها رابطه منطقی برقرار کرده است. اهمیت این پژوهش در آن است که این مجله ها حدود صد سال است که در ایران فعالند ولی تاکنون مدیریت انتقال پیام های علمی در این مجله ها مورد پژوهش قرار نگرفته است. برای انجام این مطالعه از روش تحقیق ترکیبی استفاده شده است که شامل سه روش تحلیل محتوا، مصاحبه و پیمایش از طریق پرسشنامه می باشد. جمعیت مورد مطالعه در این تحقیق شامل اشخاص و مجلات هستند که به طور تصادفی نمونه گیری شده اند. البته با توجه به فقدان فهرست مجله های علمی عمومی ایرانی، ابتدا این فهرست را تهیه کردیم و سپس بر آن اساس واحد تحلیل مشخص شد و نمونه گیری تصادفی بر این مبنا انجام شد. برخی نتایج این پژوهش علاوه بر این که نشان می دهند مجلات علمی در ایران از روش های ساده کردن و جذاب کردن علم در تلفیق با نظرات خوانندگان استفاده کرده اند، همین نتایج آشکار می سازند که منطق مدیریتی حاکم بر تولید محتوا در مجله های علمی عمومی ایرانی، بر اساس مؤلفه های فرهنگی اطلاع رسانی تنظیم شده است. در عین حال و بر اساس نتایج به دست آمده، مقاله مدعی است که منطق تجارت آموزش، منطق مناسب تری برای مدیریت این مجله ها است.

نام گذاری هر سال بیانگر جهت گیری های کلان کشور در آن سال است. با توجه به اینکه این جهت گیری های کلان به عنوان گام های کلیدی تحقق سند چشم انداز 1404 و آرمان های دهه عدالت و پیشرفت محسوب می شوند، پیگیری و تلاش همه جانبه در جهت تحقق اهداف برنامه ریزی شده در این سال، امری بسیار ضروری است. در این پژوهش کوشیده شده است با انجام مطالعات کتابخانه ای، تشکیل گروه فکری و نظرسنجی از خبرگان، ظرفیت های رسانه ملی در راستای تبیین و تحقق سیاست های کلان نظام مبتنی بر شعار سال شناسایی شود، ضمن اینکه در گام دوم با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، به رتبه بندی راهبردهای کلان و راهکارهای عملیاتی شناسایی شده اقدام شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش، فرهنگ سازی در میان خانواده ها و گفتمان سازی در جامعه به عنوان مهم ترین راهبردهای کلان رسانه ملی در راستای تحقق سیاست های کلان نظام مبتنی بر شعار سال، از سوی خبرگان انتخاب شدند، ضمن اینکه دیده بانی و پیگیری اجرایی شدن سیاست ها، تشریح و تبیین سیاست ها برای عموم جامعه و ارائه راهکار و حمایت نرم افزاری از موضوع سال در رتبه های بعدی قرار گرفتند. تزریق فرهنگ کار و تلاش، انعکاس مستمر فعالیت های اقتصادی کشور و چگونگی پیشرفت پروژه ها و طرح های اجرایی، ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی، معرفی مشکلات مردم و پیگیری پاسخ های مسئولان در زمینه مشکلات و معرفی راهکارهای کاهش مصرف و ارائه الگوی صحیح مصرف از مهم ترین راهبردهای انتخاب شده جهت تحقق اهداف سال، از سوی خبرگان بودند. در یک جمع بندی کلی می توان گفت، مهم ترین رسالت رسانه ملی در این سال باید تلاش برای فرهنگ سازی و تزریق روحیه جهادی در همه عرصه های جامعه باشد.

در مقاله ی حاضر سعی شده است شاخص های پذیرفته شده برای ساخت یک برنام ه ی مستند رادیویی با وضعیت موجود در برنامه های مستند شبکه ها ی رادیویی معاونت صدا مطابقت داده شود. نتایج پژوهش نشان می دهد مستندسازی در شبکه های رادیویی معاونت صدا از اقبال زیادی برخوردار نیست و معدود مستندهایی هم که در شبکه هایی چون رادیو گفت وگو و رادیو جوان تهیه و پخش شده است، کیفیت مناسبی ندارد و با برخی شاخص های رایج مستند رادیویی منطبق نیست. بر همین اساس، با ارائه ی الگویی کاربردی برای ساخت مستند، پیشنهاد شد شبکه های رادیویی معاونت صدا متناسب با ماموریت شبکه و مخاطب هدف خود به آموزش این قبیل برنامه ها توجه بیشتری نشان دهند و تا حد امکان با شبکه های رادیویی مطرح خارجی ارتباط نزدیکی برقرار نمایند تا از تجربیات موفق آنان در ساخت مستندهای رادیویی استفاده شود.

برنامه های رادیویی با بیان خاص رادیو در قالب های مختلف و با هدف فرهنگ سازی، آموزش، اطلاع رسانی، ایجاد مشارکت اجتماعی، صمیمیت و هم ذات پنداری با مخاطبان تولید می شود. یکی از قالب های رایج در دنیای رادیو، نمایش رادیویی است. نمایش، اقتصادی ترین وسیله ی بیانی ممکن برای تبیین حالت ها، تنش ها و احساسات و همچنین موشکافی مناسبات و روابط متقابل انسان ها است. قالب نمایشی، تماشاگر یا شنونده را در درک و تفسیر متن پوشیده ای که در پشت متن مشهود قرار گرفته است آزاد می گذارد. یکی از راه های تولید نمایش نامه ی رادیویی، اقتباس از دیگر آثار هنری است. رایج ترین نوع اقتباس، اقتباس از متون مکتوب است. زبان فارسی از نظر منابع کهن از غنای بالایی برخوردار است. نمایش نامه نویسان رادیویی در حین اقتباس از آثار کهن ادبی باید تلاش کنند تا همان مفاهیم منتقل شود. دیگر وظیفه ی آن ها، شکل دهی و ساختاربخشی به متن جدید است تا برای شنونده ی امروزی جذاب و قابل پذیرش باشد. این پژوهش به روش کتابخانه ای اسنادی انجام شده و سعی کرده تا با شناسایی و معرفی عناصر حکایت های عرفانی و مقایسه ی آن ها با عناصر نمایش نامه ی رادیویی، به اشتراکات و تفاوت های میان این دو دست یابد. هدف پژوهش این است که با استفاده از این یافته ها بتواند از حکایت های عرفانی کهن، جهت تولید نمایشنامه ی رادیویی اقتباس کند.

این تحقیق به بررسی چگونگی بازتاب انتخابات دومین دوره ریاست جمهوری افغانستان در چهار روزنامه مطرح این کشور (انیس، هشت صبح، باختر و ماندگار) با هدف بررسی و شناخت و مقایسه نحوه پوشش اخبار و مطالب انتخاباتی پرداخته است. این تحقیق دو ماه منتهی به کارزار انتخاباتی دومین دوره انتخابات ریاست جمهوری افغانستان (از 26 خرداد تا 26 مرداد) را با تکیه بر نظریه اعتماد سیاسی و با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار داده است. حامد کرزی و عبدالله عبدالله، دو رقیب عمده این کارزار انتخاباتی بودند. روزنامه های انیس و باختر، طرفدار کرزی و روزنامه های هشت صبح و ماندگار، حامی عبدالله هستند. از دو ماه مورد بررسی، یک ماه به شیوه نمونه گیری طبقه بندی شده انتخاب شد که حاصل آن، 513 مطلب انتخاباتی بود که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بنابر یافته های این پژوهش، حامد کرزی، سهم بیشتری از مطالب انتخاباتی را به خود اختصاص داده است. در ارائه اخبار و مطالب انتخاباتی، سبک غالب، «خبر» و بیشترین برخورد با کاندیداها «احترام آمیز» بوده است؛ به طوری که رفتارهای محترمانه، بیش از چهار برابر رفتارهای غیر محترمانه بوده است. از نظر نوع حمایت، حمایت «مستقیم» از کاندیداها بیشتر به چشم می خورد. از نظر نوع مطلب نیز روزنامه نگاران افغان به مطالب «فرایند مدار» بیش از مطالب رویداد مدار پرداخته اند. بر اساس داده های به دست آمده، کاندیداهای دومین دوره ریاست جمهوری افغانستان، به شعارهای «دموکراسی» و «توجه به آرای مردم» در برنامه هایشان بیشتر توجه کرده اند و بر «مشارکت مردم» بیش از سایر محورهای انتخاباتی تأکید داشته اند. در مجموع، با توجه به آنچه از داده ها برمی آید، روزنامه های افغانستان، ضمن حمایت از کاندیدای مورد نظر خود، با حفظ چارچوب های اصول حرفه ای روزنامه نگاری، نحوه بازتاب مطالب انتخاباتی را به نمایش تمرین دموکراسی تبدیل کرده و با وجود انتقاد و حمایت مستقیم از کاندیداها، پای بندی خود را به موازین اخلاقی حرفه روزنامه نگاری نشان داده اند.

خبر در دنیای کنونی به ابزاری برای رسیدن به بسیاری از مقاصد تبدیل شده است. از آن جایی که قطعا هر خبری محصول فرایند «دروازه بانی خبر» است، ضروری است که معیارهای مطلوب دروازه بانی خبر برای هر رسانه تدوین و استخراج شود. در این تحقیق ما به دنبال تدوین و استخراج معیارهای مطلوب دروازه بانی خبر در رسانه ی ملی بودیم و از روش مطالعه ی کتابخانه ای و مصاحبه ی عمیق با جمعی از دست اندرکاران و متخصصین حوزه ی خبر و ارتباطات استفاده کردیم. یافته های تحقیق نشان داد که باید به 16 معیار به عنوان معیارهای مطلوب دروازه بانی خبر در رسانه ی ملی توجه کرد؛ معیارهایی مانند ارزش های دینی، منافع ملی، قانون، همبستگی ملی، فرصت و تهدید موقعیت ژئوپولتیک ایران در منطقه و جهان، پوشش فراجناحی، عدالت جغرافیایی، قومی و مذهبی پوشش خبری، شرایط جدید رقابت رسانه ای، ظهور مخاطب مقایسه گر، رسالت های رسانه، امیدبخش بودن خبر و اصول حرفه ای مربوط به خبر. در نتیجه شایسته است رسانه ی ملی با توجه به معیارهای به دست آمده و حرکت به سوی مدیریت غیرمتمرکز خبر و دادن امکان خلاقیت به دروازه بانان خبر، با فراهم آوردن بسترهای نوآورانه ارائه ی خبر به تامین نیازهای خبری جامعه بپردازد.

پژوهش حاضر به دنبال دست یابی به تعریفی جامع از پدیده ی رسانه ای سرگرم آموزی و بررسی ویژگی های آن در حوزه های مختلف کاربردی، از جمله تلویزیون می باشد. سرگرم آموزی به عنوان پدیده ای مهم و پیش رو در ادبیات رسانه ای جهان، با قدمتی بیش از چهل سال در حوزه های مختلف رسانه ای ورود داشته و به دنبال پوشش دهی دو حوزه ی کارکردی مهم رسانه، یعنی آموزش و سرگرمی است. علی رغم آشنایی تاریخی و فرهنگی ایرانیان با این پدیده ی رسانه ای و مشاهده به کارگیری این راهبرد ارتباطی در جای جای تاریخ فرهنگی این مرزوبوم، اما حتی واژه ی اجوتین منت هنوز به فارسی ترجمه نشده و تعریفی از آن در ادبیات رسانه ای داخل کشور وجود ندارد. با توجه به این فقر نظری، پژوهش گر با انجام مطالعات کتابخانه ای و اسنادی گسترده و مراجعه به منابع مختلف و معتبر بین المللی، به شناخت پیشینه، انتقال ادبیات نظری و دست یابی به تعریفی جامع و کاربردی از سرگرم آموزی به طور عام و همچنین سرگرم آموزی تلویزیونی به طور خاص اقدام نمود. به این صورت که منابع مختلف در ارتباط با سرگرم آموزی، جمع آوری و ترجمه شده و در انتهای مقاله، پژوهش گر با استخراج و تجمیع نکات مختلف از این منابع به تعریفی جامع از سرگرم آموزی و سرگرم آموزی تلویزیونی دست یافت.

امروزه تغییرات  سریع تکنولوژی  و  محتوایی بر فضای رسانه ای جهان حاکم است. در این فضای رقابتی شدید صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان دانشگاه عمومی، نیازمند همگام بودن با تغییرات است. از آنجا که آموزش مهم ترین ابزار برای همگام شدن با تغییرات وسیع جهانی است و این تغییرات به وسیله منابع انسانی که مهم ترین دارایی سازمان است اتفاق می افتد. آموزش به منابع انسانی یکی از مهم ترین اهداف سازمانی صدا وسیما می باشد که بسیاری از این هدف در مرکز آموزش محقق می گردد. این پژوهش با استفاده از روش کیفی انجام گردید و ابتدا اسناد بالادستی مطالعه شد و سپس با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته، از میان جامعه آماری به صورت هدفمند، 14 نفر از کارشناسان، خبرگان و اساتید به عنوان نمونه انتخاب شدند. اهداف راهبردی با نظر کمیته استراتژیک تعیین و اولویت بندی شد و سپس با استفاده از مصاحبه ها و اسناد بالادستی، عوامل داخلی و خارجی مشخص شد و با استفاده از آرای کمیته استراتژیک، ضریب اهمیت و درجه هر یک از عوامل داخلی و خارجی مشخص گردید. قوت ها و ضعف ها، فرصت ها و تهدید ها و درجه نسبی و جدی بودن هر یک از آنها مشخص گردید و با توجه به جمع بندی امتیازات آنان، ناحیه دوم یعنی ناحیه محافظه کارانه به عنوان موقعیت راهبردی مرکز آموزش تعیین گردید. در مجموع از تناظر میان فرصت ها وضعف ها مرکزآموزش  راهبرد  حاصل شد  و  در نهایت  با استفاده از نمره جذابیت راهبردها (تعیین کننده میزان ارتباط بین اهداف راهبردی و راهبردها) ماتریس QSPM ترسیم گردید و اولویت بندی راهبرد ها مشخص شدند.

امروزه، جراحی های زیبایی، به عنوان یکی از جراحی های پرطرفدار در دنیا شناخته می شود. افرادی که به این جراحی ها اقدام می کنند، لزوماً مشکل جسمی ندارند؛ بلکه اغلب به خاطر ملاک های زیبایی قابل قبول در اجتماع که همانا پذیرش اجتماعی می باشد، دست به این اقدام می زنند. بر این اساس، این تحقیق با هدف سنجش میزان گرایش زنان به زیبایی با عمل جراحی در نظر دارد به بررسی تاثیر عواملی چون پذیرش اجتماعی و رسانه ها بر این گونه جراحی ها بپردازد. روش تحقیق، پیمایشی بوده و 385نفر به شیوه نمونه گیری طبقه ای تصادفی متناسب انتخاب گشته اند. روش آماری مورد استفاده، شامل رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر بوده و برای محاسبه ضرایب مسیر از برآوردهای روش ایموس[1] استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد تاثیر متغیر پذیرش اجتماعی بر میزان گرایش زنان به زیبایی با عمل جراحی بیش تر از متغیر رسانه ها بوده است. هم چنین، متغیرهای یاد شده توانسته اند، 31 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمایند.

اهمیت و نقش چشمگیر گفتمان رسانه ها به طور عام و مطبوعات به طور خاص بر آگاهی بخشی و همچنین جهت دهی و شکل دهی به افکارعمومی بر کسی پوشیده نیست. در فصل دوم قانون مطبوعات که به رسالت مطبوعات مربوط است، یکی از آن رسالت ها عبارت است از «روشن ساختن افکارعمومی و بالا بردن سطح معلومات و دانش مردم». در این مقاله به بررسی میزان آگاهی بخشی، صراحت در بیان یا بالعکس پوشیده گویی در پاره ای از متون مطبوعاتی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف پرداخته شده است. ساختارهای گفتمان مدار این متون عبارت اند از: نام گذاری و ارجاع، استعاره، کنایه و مجاز. بررسی داده های نوشتار حاضر حاکی از این مطلب است که کاربرد سه مؤلفة استعاره، کنایه و مجاز در متون، به صراحت نداشتن و پوشیده گویی می انجامد. مؤلفة نام گذاری و ارجاع با توجه به نحوة کاربرد می تواند منجر به صراحت یا بالعکس پوشیده گویی شود و اینکه روزنامه ها بر اساس دیدگاه ها، ایدئولوژی ها و اهداف مورد نظر خود، به توصیف رویداد پرداخته اند.

مفهوم کیفیت زندگی دو بعد عینی و ذهنی دارد. کیفیت زندگی در بعد عینی مستلزم تمام مصادیقی است که در سطح روابط اجتماعی، دارایی ها، تملکات فردی، و ساختارهای اجتماعی، به عنوان شاخص های زندگی برتر شناخته می شوند. در بعد ذهنی هم این مفهوم به معنای میزان رضایت فرد از شرایط خویش است. اگرچه این مفهوم را می توان به صورت کمی و با مطالعه شاخص های مرتبط با آن سنجید، ولی امکان مطالعه کیفی این مفهوم نیز وجود دارد. با بررسی ماهنامه مرزهای نو نشریه ای که در دوران پهلوی دوم منتشر می شد کیفیت زندگی امریکایی بازنمایی شده در این نشریه مطالعه شده است. ارتباط سازان این نشریه درصدد بودند با ارائه تصاویری از جامعه امریکا، ذهن مخاطب ایرانی خویش را نسبت به پذیرش این مدعا که ایالات متحده کشوری مدرن و دارای کیفیت زندگی برتر است متقاعد کنند و از این طریق جامعه ایرانی را برای پذیرش روند نوسازی امریکایی در ایران آماده سازند. تحلیل انتقادی گفتمان حاکم بر این نشریه در دهه 1340ش. ایدئولوژی پنهان ماهنامه مذکور را عیان می کند.

با اختراع تلویزیون، فیلم های خبری که معمولاً قبل از نمایش فیلم اصلی در سینما ها پخش می شدند تحت عنوان بخش های خبری به تلویزیون راه یافتند و در طی سالیان، هم پای دیگر برنامه های تلویزیونی متحول شدند و در این مسیر، بهره مندی خبر از مقوله ای بنام ظرایف برنامه سازی تلویزیونی، نمود بسیار چشم گیری یافت. استفاده از تمامی ظرفیت های برنامه سازی یکی از مهم ترین راهکار ها برای ارائه ی خبری جذاب و تأثیرگذار است. در این میان به کارگیری عناصر نمایشی در تهیه و تولید خبر از کارآمد ترین روش های شبکه های خبری برای جلب مخاطب است. در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی، ابتدا نقاط مشترک بین خبر و عناصر نمایشی به خصوص در حوزه ی خبرنویسی بیان شده و سپس از دیگر عناصر دخیل در این مقوله همچون روایت، تأثیر تصویر، نمابندی و... گفته شده و در پایان نحوه ی به کارگیری این عناصر در تنظیم خبر و پیشنهاد هایی برای نیل به این مهم مطرح شده است.

مقاله حاضر برگرفته از پژوهشی پیمایشی است که به بررسی تأثیر رسانه های داخلی و خارجی بر میزان پایبندی به سبک زندگی دینی در بین شهروندان 15-65 ساله شهر تبریز می پردازد. داده ها توسط پرسشنامه و از نمونه ای با حجم 706 نفر که از فرمول کوکران به دست آمده، با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی، گرد آوری شده و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاصل از آزمون استنباطی آنالیز واریانس و تفاوت میانگین حاکی است: به لحاظ جنسیت، زنان بیش از مردان و به لحاظ تحصیلات، بیسوادان و دیپلم ها دارای بالاترین و لیسانس ها از کمترین میزان پایبندی به سبک زندگی دینی برخوردارند. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی نیز نشان می دهد که همبستگی معنی دار و مستقیمی بین میزان تماشای تلویزیون،گوش دادن به رادیو و در کل، میزان استفاده از رسانه های داخلی با میزان پایبندی به سبک زندگی دینی مشاهده شد. همچنین، همبستگی معنی دار و معکوس بین میزان تماشای ماهواره، استفاده از اینترنت و میزان استفاده از رسانه های جهانی با میزان پایبندی به سبک زندگی دینی وجود دارد. یافته دیگر نیز نشان دهنده همبستگی معنی دار و مستقیم سن با متغیر وابسته است. نتایج حاصل از مدل رگرسیون خطی گام به گام نیز نشان داد که همه متغیرهای مستقل تحقیق وارد مدل نهایی شده است. این متغیرها توانسته اند نزدیک 27 درصد از تغییرات متغیر میزان پایبندی به سبک زندگی مذهبی شهروندان را تبیین نمایند. بنابراین، طبق مدل رگرسیونی می توان گفت مهمترین متغیرهایی که در تبیین میزان پایبندی به سبک زندگی مذهبی شهروندان نقش ایفا می کنند، ماهواره و تلویزیون داخلی هستند. اولی میزان پایبندی به سبک زندگی مذهبی را کاهش می دهد و دومی نیز آن را تقویت می نماید.