درخت حوزه‌های تخصصی

حاکمیت و تسلط رسانه ها بر نوع تفکر مخاطبان در دنیای کنونی امری رایج و متأسفانه پذیرفته شده است. در میان رسانه های فراگیر، تلویزیون از جایگاهی ممتاز برخوردار است و به دلیل ویژگی های خاص، بر دیگر رسانه ها غلبه یافته است. تلویزیون در کشور ما با توده مخاطب، ارتباط وسیعی دارد و می تواند در دیدگاه های فرهنگی، سیاسی، فلسفی، اعتقادی، اقتصادی و... مردم تأثیر بگذارد. از این منظر تلویزیون عامل ارتباطی بسیار قوی، وسیع و عمیقی است. از طرف دیگر تلویزیون در زمینه زیبایی شناسی مخاطب و ارتقای سطح سلیقه او و ایفای نوعی نقش فرهنگی توان بالایی دارد. همچنین ارتباط تئاتر و تلویزیون از ابتدای پیدایشِ تلویزیون به شکل تعاملی و دوسویه وجود داشته که به شرط هدایت صحیح، می تواند به ایجاد همزیستی مسالمت آمیز میان این دو منجر شده و هر دو رسانه را منتفع کند. هرگاه این تعامل به درجه مطلوبی ارتقا یابد، هم تئاتر و هم تلویزیون به اهداف خود نزدیکتر می شوند. از طرف دیگر چون تئاتر می تواند به لحاظ عاطفی و فکری نیز تأثیر فراوانی بر مخاطب خود بگذارد، ظرفیت فراوانی برای بیان مسائل مختلف اجتماعی و سیاسی ایجاد می کند. تئاتر به زعم نگارنده، خود یک رسانه است و اتفاقاً می تواند کامل ترین رسانه نیز باشد؛ زیرا ویژگی های منحصر به فرد و یگانه ای به لحاظ تأثیرگذاری دارد. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن ویژگی های دو رسانه تلویزیون و تئاتر بر روی خصیصه فرهنگی این دو رسانه متمرکز شده است و سعی دارد تأثیرگذاری تلویزیون بر توسعه تئاتر را بررسی کند. تعامل، تأثیر و تأثر متقابل و مقایسه میان این دو رسانه نیز مبحثی است که به موازات بحث اصلی در این تحقیق دنبال شده است. بدیهی است هدف ثانویه از انجام پژوهش هایی از این دست، تلاش برای یافتن راهکارها و راه حل های فرهنگی برای ارتقا و توسعه فرهنگی جامعه است. زیرا تقویت و پرداختن به هنر/ رسانه تئاتر به دلیل ظرفیتها و ویژگیهایی که دارد ما را در دستیابی به توسعه فرهنگی یاری می رساند. 

این تحقیق با هدف بررسی محتوای سواد زیست محیطی در بین کاربران شبکه های مجازی در شهر تبریز انجام شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش این تحقیق پیمایشی است. جامعه آماری شامل شهروندان 15 تا 59 ساله شهر تبریز است که از شبکه های اجتماعی مجازی استفاده می کنند. محاسبه حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تقریباً 384 نفر را در بر گرفت. روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای است. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته با لحاظ محلی نگری و برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که شهروندان درمورد نگرش و سبک زندگی زیست محیطی به وضعیت مطلوب نزدیک شده اند و درمورد دانش زیست محیطی نمره متوسط دارند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد با افزایش دانش زیست محیطی، میزان تولید محتوا نیز افزایش می یابد. 

اولین هدف در کتب  معاصر که حاوی رویکردهای هرمنوتیکی به کنش و ارتباطات انسانی هستند ، تحلیل و بررسی نظام انتقالی رایج در امر ارتباطات است. هر نظریه در باب هر منوتیکِ ارتباطاتی در خصوص رفتار انسانی ، همواره در موافقت و مخالفت با     جهان بینی های غالب و شایع است. فهم کلمات در یک نوشتار یا گفتار، به معنای فهم خود و رابطه ای است که ما با آن متن داریم . ما معنا را از ناحیه متن دریافت نمی کنیم، بلکه به واسطه درگیر شدن با متن است که معنا را خلق می کنیم . انسان پس از گفتگو یا ارتباط با شخص دیگر و در رجوع به قلب خود، به مجموعه ای از بی نهایت تصور برخورد می کند. رجحان هر یک از آن تصورات که حاکی از فعالیت ذهن آن شخص است، با توجه به زندگینامه خود، رخ می دهد. اینکه کدام یک از آن تصورات ذهنی تعبیری روشن از متن یا شخص مورد ارتباط به دست می دهد، چیزی است که به کمک تفکر فازی و تعامل آن با مفهوم هرمنوتیک حاصل می گردد. مقاله حاضر سعی در تبیین این موضوع دارد.

بررسی شیوه های گوناگون مستند و راهبردهای مداخله به کار گرفته شده از سوی مستندساز در این شیوه ها، موضوع این مقاله است. ارائه چارچوبی نظری برای شناخت تفاوت ها میان مستندها، هدف این پژوهش را تشکیل می دهد.

این پژوهش با هدف شناسایی استراتژی سازمان صدا و سیما برای انتخابات ریاست جمهوری به روش آمیخته انجام گرفته است. جامعه آماری در بخش کیفی، مدیران صدا و سیمای مراکز استان ها و اساتید حوزه رسانه و در بخش کمی، اساتید دانشگاه بوده اند. در مرحله کیفی، 18 نفر به روش نمونه گیری هدفمند و براساس اصل کفایت نظری و در مرحله کمی، 60 نفر به صورت تصادفی انتخاب شده اند. در مرحله کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در مرحله کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. در بخش کیفی تحلیل محتوای کیفی و در مرحله کمی تحلیل ماتریس سوات و ماتریس برنامه ریزی استراتژایک کمی (QSPM) بکار رفته است. نتایج تحلیل سوات نشان داد که صدا و سیما از چشم انداز خوبی برای دستیابی به تولید رسانه ای برای انتخابات برخوردار است. اهداف راهبردی در این چشم انداز عبارت اند از: تعهد، مردم سالاری و اعتمادآفرینی، خلاقیت و نوآوری، فرایندگرایی و بهبود مستمر فرایندها با تدوین و تولید محتوای با کیفیت و مدیریت رسانه ای شفاف در جهت مأموریت های رضایت مداری، عدالت محوری، روشنگری و تبیین گری. همچنین در این پژوهش، 10 عامل داخلی و 6 عامل خارجی به عنوان استراتژی های مطلوب برای انتخابات ریاست جمهوری شناسایی شد. براساس ماتریس برنامه ریزی استراتژایک کمی، جایگاه استراتژیک صدا و سیما درراستای پوشش حداکثر انتخابات ریاست جمهوری در منطقه SO قرار دارد که بر این مبنا، استراتژی های منطقه تهاجمی برای صدا و سیما مطلوب است. در نتیجه، می توان با لحاظ کردن این استراتژی ها، در پوشش بهتر انتخابات ریاست جمهوری در آینده گامی اساسی برداشت که در قالب پیشنهادات تحقیق ارائه شده است.  

امروزه با رشد فناوری های ارتباطی، دسترسی مخاطبان به انواع شبکه های فراملی ماهواره ای، شبکه های اجتماعی، فضاهای مجازی و آنلاین به گونه ای تسهیل شده که رسانه ها برای جذب هر چه بیشتر طیف مختلف مخاطبان و درنتیجه، فروش هرچه بیشتر محصولات رسانه ای خود، مجبورند مطابق خواسته و سلیقه مخاطبان برنامه سازی کنند. ازاین رو ضرورت شناخت دقیق مخاطبان و نیازهای آنان اهمیت بسزایی پیدا کرده است. این مقاله به کمک روش تحقیق کیفی تحلیل ادراک، مبتنی بر تکنیک مصاحبه شامل مصاحبه های عمیق و مصاحبه گروهی متمرکز- و در قالب نظریه «استفاده و رضامندی» و مدل رمزگذاری– رمزگشایی هال، دیدگاه مخاطبان نوجوان مجموعه پویانمایی کیخان را بررسی کرده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که سطح خوانش معانی برداشت شده توسط مخاطبان نوجوان چیزی نیست که فقط در اولین باری که مخاطب، سریال را تماشا می کند، حادث شود، بلکه ساختن معنا، فرایندی است که هر بار به دلیل مطرح شدن زمینه های جدید، دلالتی جدید را مطرح می کند. از سوی دیگر، مخاطب نوجوان برای ارزیابی و قضاوت درباره وقایع مهم سریال از تجربه خویش استفاده می کند و با مقایسه موقعیت به تصویرکشیده شده در سریال با واقعیت و تجربه خود تصمیم می گیرد. [1] مجموعه «کیخان» به کارگردان و تهیه کنندگی امیر کساوندی با تکنیک سه بعدی برای قشر نوجوانان و جوانان ساخته شده است. داستان این پویانمایی، درباره پسر نوجوانی است که به خاطر مشکل برادرش که درگیر اعتیاد شده است، تصمیم می گیرد با توزیع کنندگان مواد مخدر روان گردان در مدارس، دانشگاه ها و حومه شهر مبارزه کند. تخصص او در حوزه رباتیک است، به همین سبب، لباسی طراحی می کند که ظاهری متفاوت دارد و با این لباس و با همکاری پلیس به مبارزه با قاچاقچیان می پردازد.

موضوع این پژوهش، طراحی راهبردهای مطلوب برای مدیریت خرده فرهنگ ها در شبکه استانی سیمای مرکز قزویناست. اهمیت این موضوع، بیشتر از آن روست که استان قزوین به لحاظ اجتماعی، مرکب از قومیت های گوناگون و واجد تنوع فرهنگی بسیار است.مسئله اصلی این تحقیق برنامه ریزی راهبردی برای مدیریت خرده فرهنگ ها از طریق شبکه سیمای استانی قزوین است. این مطالعه از نوع توصیفی و کاربردی بوده و به شیوه کیفی و با روش مصاحبه عمیق انجام گرفته است.مصاحبه شوندگان، 26 نفر از اساتید دانشگاه، مدیران صاحب نظر سازمان صداوسیما و افراد صاحب نظر استان، در زمینه موضوع مورد مطالعه بودند. مبنای نظری تحقیق با استفاده از مکتب تلفیقی و نظریه راهبردهای مادر و تحلیل به روش مدل هاروارد با استفاده از ماتریس SWOT شکل گرفته است. ضمن تحلیل یافته ها، عوامل داخلی (قوت ها و ضعف ها) و عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدها) تأثیرگذار بر شبکه استانی سیمای مرکز قزوین، شناسایی شدند و در تقابل آن ها با یکدیگر در ماتریس، به طراحی راهبردهای مطلوب، اقدام گردید. نتیجه این اقدامات، ارائه راهبردهای مطلوب در دو حوزه مدیریتی و برنامه سازی است که در نهایت به پیشنهادهای اجرایی در حوزه مدیریت راهبردی خرده فرهنگ ها در شبکه های استانی منجر شد. 

ظرفیت های خاص عنصر زمان ، چونان علمی و هنری بودن آن ، که می توان در دراماتیک سازی پدیده ها مورد نظر قرار گیرد، ویژگی منحصربفردی به آن در مقوله سینما بخشیده و خوانش های متفاوتی را دامن زده است، خوانش هایی که منجر به دریافت های متنوع می شود و قابلیت های نمایشی آن را هر چه بیشتر آشکار می سازد. یک خوانش متفاوت را از دریچه ی نظریه دریافت و خصوصیاتی که در زمینه ی پژوهش های مختلف ایجاد می کند، می توان جستجو نمود.هدف اساسی این پژوهش، پاسخ دادن به این پرسش است که سینما چگونه زمان را عرضه می کند و مخاطب چگونه زمان را دریافت می کند؟ این مقاله توصیفی – تحلیلی است. وجه توصیفی آن بحث زمان از منظر متفکرین و تمرکز روی زمان سینمایی است و جنبه تحلیلی آن به بازنمایی زمان سینمایی از دریچه نظریه دریافت، پرداخته است .برای گردآوری اطلاعات نیز از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در نتیجه ی پژوهش نشان داده شده است که مواردی چون پایان باز، نشانه ها و رمزگان سینمایی، نگاه های منتقدانه ( نقد گرایی)، تکرار و دریافت ابعاد جدید، پرکردن فضاهای خالی داستانی، دریافت متفاوت و وابسته به شرایط فردی و فکری و پیشینی و در هربار تماشا و... ازجمله ویژگی هایی است که از طریق آن، مخاطب می تواند به دریافت پدیده زمان در سینما نایل گردد.

رسانه ها و فرهنگ به هم پیوسته هستند و زمانی که این پیوند به کنشی اجتماعی منجر شود، اهمیت دوچندانی می یابد. این پژوهش با رویکردی فرهنگی و ارتباطاتی با هدف بررسی کارکردهای اینستاگرام در تشکیل مشارکت اجتماعی در زلزله کرمانشاه انجام گرفته است. برای این منظور همه پست های صفحات اینستاگرام سه سلبریتی متمایز فرهنگی، ورزشی و سیاسی فعال در کمک رسانی به زلزله زدگان کرمانشاه در بازه زمانی 24 آبان 1396 تا اول فروردین 1397 به همراه کامنت های کاربران این صفحات به روش «تحلیل محتوا» مورد مطالعه قرارگرفته و داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس پردازش و برای بررسی فرضیه از آزمون کای اسکوئر و ضریب وی-کرامر، استفاده شده است. مبانی نظری این مقاله بر چارچوب نظریه «جامعه شبکه ای»، «مشارکت آنلاین» و «مشارکت دموکراتیک رسانه ها» استوار شده است. این تحقیق بر اساس شاخص های مختلف فرهنگی نظیر زبان، ادبیات و لحن کاربران، نشان می دهد سلبریتی ها از ظرفیت نوشته و عکس، بیشتر از فیلم و ایموجی در برقراری ارتباط با مخاطبان استفاده کرده و کاربران نیز در تعامل با ایشان بیشتر از زبان محاوره و لحن مؤدبانه استفاده کرده اند. در نتیجه اینستاگرام به عنوان رسانه ای جدید نزد ایرانیان، کارکردهای مهمی در تشکیل مشارکت اجتماعی و پیوند فرهنگی دارد، که با زمینه های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی (کانتکست) در ارتباط است.

خلاقیت برخاسته از ظرفیت سرمایه اجتماعی، برای سازمان های رسانه ای فرصت های قابل توجهی را فراهم آورده است. مدیریت خلاقیت به همین دلیل یکی از مسائل نیازمند بررسی در رسانه هاست. این پژوهش با هدف شناسایی راهبردها و پیامدهای مدیریت خلاقیت با رویکرد سرمایه اجتماعی در صداوسیمای مرکز اصفهان و در چهارچوب سنت پژوهش کیفی با استفاده از تحلیل مصاحبه انجام شده است. بر مبنای تکنیک اشباع نظری با 13 نفر از صاحب نظران حوزه موردمطالعه با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند ملاک محور، مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد. برای سنجش اعتبار داده ها از ممیزان بیرونی استفاده شد. تجزیه وتحلیل به صورت استقرایی و با کدگذاری باز و محوری انجام گرفت و راهبردها با 21 مؤلفه در سه راهبرد کشف و جذب خلاقیت (سیاست جذب منابع خلاق و سیاست شناسایی و کشف)، توسعه و تقویت خلاقیت (کارآفرین محوری و توانمندسازی منابع) و حمایت و بازآفرینی خلاقیت (حمایت از کسب وکار رسانه و حمایت فرا سازمانی) و پیامدهای آن شامل 22 مؤلفه در 4 دسته سرمایه اجتماعی (مسئولیت اجتماعی، اعتماد جامعه محور و مشارکت داوطلبانه)، شهروند خلاق (شهروندی فعال و خلاقیت محلی)، طبقه خلاق (توسعه مشاغل خلاق، تنوع پذیری فرهنگی و قدرت خلاق) و منابع خلاق (توسعه منابع و محتوای خلاق) دسته بندی شدند. یافته ها نشان می دهند مدیریت در رسانه از طریق کشف، توسعه و حمایت از خلاقیت بر بستر مؤلفه های سرمایه ساز اجتماعی به پرورش شهروند خلاق و بهره مندی از  منابع و طبقه خلاق می انجامد.

«سواد رسانه ای» در لغت به معنای کسب دانش رسانه ای می باشد و عبارت است از درک متکی بر مهارتی که بر اساس آن می توان تولیدات رسانه ای را شناخت و از یکدیگر تفکیک کرد. سواد رسانه ای مخاطب را به ابزار تحلیل و گزینش گری پیام ها مجهز می کند  تا مخاطب صرفا برای سرگرمی و تفریح از رسانه ها استفاده نکند بلکه با آگاهی به باز تولید  و تفسیر پیام ها بپردازد. در این پژوهش به دلیل اهمیت دریافت مخاطب خردسال از پیام های رسانه ای به طور خاص بر نقش سواد رسانه ای برای آنها توجه شده است. گروه سنی 3-6 سال از لحاظ ذهنی بالاترین قدرت در آموزش پذیری و تجربه را از محیط اطرافشان دارند ولی در دنیای امروز که مملو از پیام های رسانه ای است می شود. ولی خردسالان  به دلیل عدم رشد کامل فیزیکی و ذهنی خواسته یا ناخواسته کمتر در انتخاب پیام دخالت دارند و در معرض انواع پیام های مفید و مخرب قرار می گیرند. لذا در تولید برنامه های رادیویی برای آنها باید به ارتقا سواد رسانه ای این گروه سنی  توجه شود. این تحقیق با تکیه بر نظریه های سواد رسانه ای جیمز پاتر، به ناتوانی خردسالان به عنوان مخاطب انتخاب گر و چگونگی ایجاد مهارت در انتخاب پیام های مناسب توجه کرده و تلاش می کند راهکارهایی برای تولید مطلوب برنامه های رادیویی خردسالان ارائه نماید. روش تحقیق مورد استفاده نیز روش اسنادی، تحلیل محتوای کیفی و مصاحبه عمیق می باشد.

شیوه تغذیه و غذا خوردن می تواند باعث نفوذ فرهنگ، ایجاد تغییر در تفکر، شیوه زیست و عادت های فردی و اجتماعی شود. تغذیه اگر دچار دگرگونی و انحراف از سبک زندگی شود، این خطر ممکن است پیش آید که فرهنگ دگرگون شود. ماهواره ها به دلیل ماهیتی که دارند در بی هویت کردن جوامع نقش دارند و غفلت خبرگان و مسئولان ایرانی موجب آسیب دیدن جامعه ایران می شود. مسأله اساسی این پژوهش، وقوع دگرگونی فرهنگی از طریق تحول تغذیه ای در خلاف جهت سبک زندگی ایرانی است. هدف پژوهش پیش رو، بررسی وضعیت محتوای فرهنگی برنامه های سبک زندگی تغذیه ای ماهواره و نقش آنها بر حفظ و دگرگونی فرهنگ در یادگیری اجتماعی و روش آن مبتنی بر رویکرد تحلیل محتوای کیفی است. در این مطالعه برای جمع آوری داده ها، دو برنامه از شبکه های غیرایرانی فارسی زبان برای نمونه انتخاب شده است. روش نمونه گیری هدفمند انتخابی است. یافته ها نشان داد هفت مقوله «نمود فرهنگ در برنامه های غذایی ماهواره ای»، «طبخ غذا»، «جامعه شناسی غذا»، «حذف، مخالفت یا بی اعتنایی به مفاهیم مذهبی»، «وضعیت تجمل گرایی»، «اوقات فراغت» و «ظاهر و ساخت برنامه» همراه با زیرمقوله های آنها در برنامه های فارسی زبان ماهواره ای نمایش داده شده است. نقش عوامل فرهنگی در این مقوله ها بر یادگیری اجتماعی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و افراد، الگوهای رفتاری متناسب با وقایع مشاهده شده در محیط های خود، ازجمله تصاویر تلویزیونی را اتخاذ می کنند. برنامه های تغذیه ای ماهواره ای به علت رویکرد و سیاست های متفاوتی که با رسانه های داخلی دارند، محتوای متفاوتی را ارائه و تأثیری که بر یادگیری اجتماعی مخاطب دارند، می توانند زمینه ساز تغییر سبک زندگی و فرهنگ شوند.

مقاله حاضر به بررسی نقش موسیقی در اثربخشی پیام های سلامت در شبکه رادیویی سلامت می پردازد و هدف اصلی این است که موسیقی مورد علاقه مخاطبان برای پخش از شبکه سلامت که سبب تأثیرگذاری بیشتر پیام در آنها نیز می شود، چه نوع موسیقی است و آیا می توان، در زمان های تعریف شده با نظر کارشناسان موسیقی و رسانه، قطعاتی از موسیقی را با هدف التیام بخشی و آرامش به مخاطبان پخش کرد یا نه؟ با توجه به ماهیت تحقیق، روش پیمایشی و کتابخانه ای مورد استفاده قرارگرفته است و اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری شده اند. جامعه آماری این تحقیق مخاطبان و کارشناسان حوزه موسیقی و رسانه اند که نظرها و دیدگاه های 100نفر از مخاطبان و 10نفر از کارشناسان در این پژوهش بررسی شده است. نتایج به دست آمده از پاسخ های مخاطبان و کارشناسان نشان داد که به موسیقی توجه کافی دارند و اهمیت آن را کمتر از کلام نمی دانند. همچنین از موسیقی می توان به تنهایی و در زمان های تعیین شده با نظر کارشناسان این امر به منظور التیام بخشی به مخاطبان استفاده کرد. به ترتیب موسیقی سنتی، موسیقی پاپ، و موسیقی کلاسیک در مقایسه با انواع دیگر موسیقی برای پخش در فواصل برنامه های رادیو سلامت از سوی مخاطبان این شبکه پیشنهاد شد. کارشناسان حوزه موسیقی و رسانه نیز به موضوع هم خوانی و تناسب موسیقی با متن(محتوای پیام) در شبکه سلامت تأکید داشتند، همچنین از نگاه جامعه آماری کارشناسان، می توان در زمان های تعریف شده ای با نظر متخصصان امر موسیقی و رسانه قطعاتی از موسیقی را با هدف التیام بخشی به مخاطبان رادیو سلامت پخش کرد. <span style="text-align: justify;">