درخت حوزه‌های تخصصی

تبلیغات بازرگانی مستعد درگیر شدن با مسائل حقوقی و مسئولیت آور است. ازجمله زمینه های مسئولیت زا یا ضمان آور، قواعد و موضوعات فقهی هستند که میزان عدم رعایت آنها در تبلیغ، با گمراهی و فریب منجر به خسارت مادی و معنوی به مخاطب تناسب دارد. یافته های تحقیق «کنکاشی در رعایت قواعد فقهی در تبلیغات بازرگانی تلویزیونی» که پیشتر انجام شده بود، نشان می داد از بین دوازده قاعده و موضوع فقهی ضمان آور، دو قاعده تدلیس و نجش بیشترین موارد انحراف را دارا بوده اند. این تحقیق، با رویکرد روندپژوهی، میزان رعایت موضوعات فقهی تدلیس و نجش را با تبلیغات بازرگانی غیرتکراری پخش شده از شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران از سال 1388 تا 1397 (4760 آگهی که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند) را بررسی نموده است. نتایج نشان داد که درمجموع آگهی های پخش شده، 8/7 درصد تخلف در متغیر نجش و 7/9 درصد تخلف در متغیر تدلیس وجود دارد. این موضوع نشان دهنده وضعیت به نسبت مناسب آگهی های بازرگانی سیما از منظر رعایت این دو موضوع فقهی است. بیشترین انحراف تبلیغات بازرگانی، در متغیر نجش، مقوله های «تمجید غیرقابل اثبات» و در متغیر تدلیس نیز مقوله تدلیس سلبی است. همچنین بیشترین فراوانی رعایت نکردن تدلیس و نجش در تبلیغات مؤسسه های مالی، بانک ها و بیمه ها بوده است. روند عدم رعایت متغیرهای پژوهش از نظم منطقی (سیر صعودی یا نزولی منظم) برخوردار نبوده و در سال های 1389 و 1395، بیشترین میزان انحراف در مقایسه با سال های دیگر مشاهده شده است. یافته های تحقیق مؤید نظریه مسئولیت اجتماعی بوده و مطابق نظریه کاشت بر اهمیت توجه و رعایت متغیرهای مبتنی بر قواعد و موضوعات فقهی نقش بسزایی در انحراف یا تخلف که از اهداف تبلیغ سالم و مفید است، تأکید دارد.

اهمیت دوران کودکی در هویت یابی و نیز تلاش مخاطبان کودک در شناخت رمزگان های دیگر فرهنگ ها، این پژوهش را بر آن داشت تا عملکرد شبکه کودک را در شش ماهه دوم سال 96 به صورت تمام شماری و با استفاده از «نشانه شناسی فرهنگی لوتمان»، در شکل گیری فرایند دیگری سازی به مثابه اقدامی ضد هژمونیک و همچنین تثبیت هویت فرهنگی «خود» بررسی نماید. یافته ها نشان می دهد گفتمان غرب در برخی موارد حضور خود در سپهر نشانه ای فرهنگ اسلامی ایرانی را تحمیل کرده است. چون مفروض پژوهش دیگری غربی را در حکم پادفرهنگ می داند، لذا ضعف در فرایند دیگری سازی را به مثابه تعامل فرهنگی نمی شناسد. شبکه، نماینده الگوی مبتنی بر «هم خود و هم دیگری» است. یعنی به جای الگوی «خود دیگری قطبیده» از الگوی «خود دیگری آمیخته» بهره می برد. بر مبنای نظریه اومولت، برنامه های تولیدی، رویکردی محافظه کارانه نسبت به مسائل پیرامونی و جامعه داشته و بیشتر بر تاریخ و سنت تأکید دارند. در مقابل برنامه های تأمینی بر مؤلفه های جامعه پذیری، ثروت، قدرت و سبک زندگی تمرکز داشته اند. یکی از شیوه های مؤثر شبکه کودک به عنوان راهکاری ضدهژمونیک برای غیریت سازی، بهره مندی از سازوکارهای ترجمه فرهنگی در برنامه های تأمینی خارجی است. در این مسیر فرایندهای تکرار و خلاقیت به خوبی در شبکه به کار گرفته شده است، اما لازم بود عوامل فرهنگی «خود» و «دیگری» از طریق مکانیزم های طرد و جذب به کار گرفته می شد تا متون پخش شده ویژگی های کاملاً فرهنگ بنیاد را برای خودش احراز کند. 

یک نشریه برای رسیدن به مرحله بلوغ ، مراحل مختلفی را پشت سر می گذارد و ذهنیت حاکم بر آن در هر شماره فرصت بروز و تحول بیشتری می یابد.

زنده نگاه داشتن میراث تئاتری گذشته در اروپا را، با وجود این که مسیحیت خواهان توقف فعالیت های نمایشی بود و آن را عملی شیطانی می دانست، بازیگران مضحکه[1] (کمدی های مبتذل) و نمایشگران دوره گرد که نمایش های محبوب مردمی را اجرا می کردند، به عهده داشتند. در سراسر اروپا نمایش های مضحکه و تئاتر مذهبی کلیسا سلاحی قوی برای تبلیغ مسیحیت شد. موضوع و محتوای جذاب فرهنگی، اجتماعی و مذهبی، نمایش های اخلاقی، میستری و میراکل در کنار لطیفه های نمایشی و مضحکه توانست رابطه بازیگر و تماشاگر در تئاتر مذهبی قرون وسطی را به سطحی عالی و تاثیرگذار در جامعه برساند. مطالعات علمی نشان می دهد در قرون وسطی سازمان های متعددی در تولید و اجرای نمایش با حمایت کلیسا در کشورهای فرانسه، انگلستان، ایتالیا و آلمان نقش آفرینی می کردند. به زمین آمدن خداوند و آزار دادن خدای بالای صلیب تغییرات مهمی در مضامین جدیدتر، محیط نمایشی و اجراهای مذهبی ایجاد کرد. بررسی نمایش ها در چهارچوب رابطه تماشاگر بازیگر نشان می دهد که چهار عنصر اساسی نمایش قرون وسطی شامل محتوای نمایش، تماشاگر، بازیگر و فضای اجرا، تعاملی پویا و برجسته با اصول مسیحیت داشتند. در دوره ابتدایی قرون وسطی کلیسا به عنوان تالار و صحنه در اختیار نمایش های مذهبی قرار گرفت. مانند تئاتر یونان و روم محراب و معبد مظهر برجسته ای از مذهب مسیحیت بود که در نقطه مرکزی کلیسا قرار داشت..   

این مقاله درصدد «تحلیل گفتمان انتقادی پیام های فرهنگی و سیاسی شهرداری تهران» است که از سال 1385 تا 1395 خورشیدی بر روی بیلبوردهای شهری انتشار یافته اند. هدف کلی شناخت این گفتمان است، بنابراین، فرایند مطالعه کیفی آن بر اساس روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه انجام یافت. شناخت دال های مرکزی، شناور و وقت های مفصل بندی شده شهرداری تهران که برای به حاشیه راندن و غیریت سازی مؤلفه های گفتمانی رقیب بکار برده است به عنوان پرسش ها و اهداف این تحقیق اند. محقق با انتخاب هدف مند تعداد 25 نمونه طرح گرافیکی از میان جامعه آماری و نیز تحلیل جداگانه هر یک از آنها، به اشباع نظری رسید. روش تحقیق، بر اساس روش کیفی تحلیل گفتمان منطبق بر رویکرد پساساختارگرایی لاکلا و موفه است. نتایج و برون داد این پژوهش بیان گر آن است که؛ دال مرکزی «ولایت مداری» در محور و کانون گفتمان این نهاد قرار گرفته است. دال های شناور «مدیریت جهادی»، «روحانیت» و «غرب ستیزی»، با پیوند به پیرامون و حول کانون مرکزی، مفصل بندی گفتمان شهرداری تهران با خاستگاه گفتمان «اصول گرایی» را، تشکیل داده اند. همچنین از طریق برجسته سازی مؤلفه های گفتمان خودی و به حاشیه راندن دال های مفصل بندی رقیب، از لایه های پنهان این پیام ها قابل فهم است که هدف پنهان آن، هژمونی فرهنگی و ایدئولوژی گفتمان اصول گرایی و نیز دستیابی به قدرت سیاسی شهردار تهران است. 

گرافیک خبری می تواند حجم زیادی از اطلاعات مربوط به یک خبر را در فضایی محدود، با جذّابیت دیداری زیاد، امکان درک و فهم ساده و سریع و با توان عینیت بخشی و باورپذیری بسیار ارائه کند. به رغم آن که از این نوع گرافیک در رسانه های بزرگ جهان فراوان استفاده می شود، اما کاربرد آن در ایران محدود است. این پژوهش، با هدف بررسی و تبیین کاربرد، ویژگی ها و قابلیت های گرافیک در اخبار تلویزیون انجام شده است. این پژوهش در پاسخ به این مسئله که «گرافیک در خبر تلویزیونی چه کاربرد و ویژگی هایی دارد؟» و «نقاط ضعف و قوت کاربرد گرافیک خبری در سیمای جمهوری اسلامی ایران کدام است؟»، با استفاده از روش های کیفی (نشانه شناسی و مصاحبه با کارشناسان)، عناصر گرافیکی یک بخش خبری را ازهر 5 شبکه سراسری (یک، دو، سه، چهار و خبر) مورد بررسی قرار داده است و در نهایت به این نتیجه رسید که شیوه غالب در بخش های خبری یاد شده، برای ارتباط و انتقال اخبار گفتار و کلام است. درحالی که در میان آثار موجود، کارهای خوبی نیز دیده می شود، اما عدم استفاده از عناصر گرافیکی ارزشمند و کارآمد، نبود عناصر هویت بخش که نمایانگر هویت ایرانی و چهره ملی نزد مخاطبان باشند، کارکرد تزئینی که به مستند کردن اخبار کمک نمی کند، نبود رابطه بین بود و نبود تصاویر و مستندات بصری و درست استفاده نکردن از رنگ و نوشتار در آثار گرافیکی بخش های خبری بررسی شده از جمله نقاط ضعف به کارگیری عناصر گرافیکی در بخش های خبری یاد شده است.