درخت حوزه‌های تخصصی

هدف این پژوهش که با مشاهده تعدادی از آثار مستند  - به منظور تحلیل ساختار و محتوای آن ها - در ترکیب با روش پژوهش کتابخانه ای انجام شده، تعیین الگویی کاربردی برای تولید فیلم مستند آموزشی تعاملی بر مبنای نظریه دیوید آزوبل(1918-2008) ( نظریه پرداز آمریکایی حوزه روان شناسی آموزش) است.گروهی از فیلم های آموزشی مورد استفاده در نظام آموزش وپرورش ایران و سایت های تولیدکننده محتوای آن ها (برای نمونه سایت فرا درس) همچنین مستندهای وبی (Web documentary)  تعاملی «مردی با دوربین فیلم برداری: یک نسخه جهانی» (2010)، « سفر به انتهای زغال سنگ» (2008) به عنوان نمونه های هدفمند، در این پژوهش بررسی شده اند. تعیین مهم ترین یا اصلی ترین معیارها و اصول تولید فیلم مستند آموزشی تعاملی، همچنین شناخت ویژگی ها و معرفی انواع ساختارهای آن ، عمده ترین هدف این پژوهش است که در کانون آن ، نظریه روانشناسی آموزش آزوبل برای تعلیم مخاطب قرار دارد. الگوی پیشنهادی مقاله برای ساخت مستند آموزشی تعاملی متوجه پاسخ به این پرسش کلیدی است : در شیوه های نوین آموزش با استفاده از رسانه های دیداری- شنیداری امروزی، چگونه می توان از فیلم مستند با ساختار تعاملی، به مثابه جانشین آموزگار ، در حیطه آموزش استفاده کرد؟  یافته های پژوهش نشان می دهد که در مرحله تولید این نوع مستند، انتخاب مخاطب فیلم اولاً باید منطبق با الگوی « یادگیری معنادار» صورت گیرد ، ثانیاً مستند آموزشی با ساختار تعاملی کاملاً باز ، مناسب ترین نوع فیلم در حیطه آموزش رسانه های دیداری - شنیداری با پلتفرم های دیجیتال است .  ثالثاً این فرم مستند می تواند یاد دهنده و یادگیرنده را از حضور فیزیکی در فضای سنتی آموزش - در کلاس درس -  بی نیاز کند و آن دو ، ارتباطی متقابل و پویا با یکدیگر داشته باشند.

در این پژوهش سعی بر آن بوده است، نظام نوشتاری موجود در زیرنویس های شبکه معیار خبر و زیرنویس های موجود در شبکه آی فیلم از منظری پیکره بنیاد بررسی شود تا ضمن دریافت نوع نگارش غالب در این زیرنویس ها، اشکالات املایی و فنی موجود در آنها، بر اساس دستور العمل نگارش مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بررسی و مقایسه شود. برای دستیابی به این هدف ابتدا پیکره ای شامل 1000 جمله از زیرنویس های خبری شبکة خبر و زیرنویس پیام های مردمی از شبکة آی فیلم در بازه زمانی مهرماه 1393 تا فروردین ماه 1394 آماده شد و سپس به کمک ابزار رایانه ای، فراوانی واژه ها و عبارت های موجود در زیرنویس ها استخراج شد. با روش تحلیل محتوا اشکالات املایی/ سبکی، خطای حذف نیم فاصله، خطاهای حذف فاصله، خطای درج فاصله، سرهم نویسی و جدانویسی بررسی شد. یافته ها نشان داد، علاوه بر وجود انواع خطای نگارشی در هر دو شبکه، فراوانی خطاها در زیرنویس های شبکه آی فیلم بسیار زیاد است. بررسی میزان خطاهای نگارشی و مقایسه این نوع خطاها در هر یک از دو شبکه نشان می دهد که میان انواع خطاها به لحاظ نوع و فراوانی در بیشتر این جمله ها اختلاف معنی داری وجود دارد.

برای ایجاد فضای شاد و بیان انتقادهای سازنده و مطرح‌ساختن واقعیت‌ها و مشکلات اجتماعی، قالب طنز به عنوان قالبی جذاب و تاثیرگذار، مهم‌ترین و رفیع‌ترین جایگاه را دارد. داستایوفسکی می‌گوید:«طنز آن است که خنده بر لب و اشک برچشم بنشاند.» بنابراین هدف طنز صرفا خنداندن تماشاگر نیست بلکه ایجاد تفکر و هشدار و آگاه کردن مردم هم از هدف‌های مهم طنز به شمار می‌رود.

کارشناسان و متخصصان رسانه ها چندین دهه است که به شناخت اثرات تلویزیون برکودکان و نوجوانان روی آورده‌اند و به طور طبیعی،روش پژوهشی آنان از روشهای بررسی اثرات فیلمهای سینمایی چندان متفاوت نبوده است. این امر،‌شاید از نبود شناخت کافی در مورد صفحه کوچک تلویزیون، یعنی {درواقع}در مورد یکی از اعضای خانواده بوده است. به‌طورمثال، قبل از طرح مسئله اثرات تلویزیون، در اواخر سال (1940) صدها بررسی درباره اثرات سینما به عمل آمده بود، به‌طوری که به یقین می‌توان مدعی شد هر مسئله مهمی که روی کودکان و نوجوانان به صورت یک تاثیر تلویزیونی جلوه‌گر می‌شود، قبلا در مورد سینما و فیلم شناسایی شده است. ازجمله این پژوهشها می‌توان به مطالعات گروه تحقیقاتی پین فوند اشاره کرد که در سالهای بعداز 1930 اثرات سینما را در ایجاد نیازها، سرگرمیها و کسب آگاهیها، تحریک پرخاشگریها، رابطه با جرایم مختلف، ناسازگاریهای ذهنی و... بررسی کردند و زمینه پژوهشهای بسیاری را در خصوص تلویزیون فراهم آوردند.