درخت حوزه‌های تخصصی

در روزهای 14 و 15 خرداد سال جاری (78)،ویژه برنامه هایی درباره سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) و قیام 15 خرداد 1342 از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد. مرکز تحقیقات صداوسیما در روز 16 خرداد به نظرخواهی از مردم درباره این ویژه برنامه ها پرداخت. مقاله حاضر برگرفته از گزارش مذکور است.

" در سال 2004 اولین ارزیابی ملی، کمی و به لحاظ آماری، جامع نظرات مخاطبان استرالیایی، در ارتباط با بخش رادیوی محلی این کشور، انجام شد. این تحقیق که توسط مک نیر انجام گرفت، باعث شکل گیری جهت گیری گسترده تری در راستای رویکردهای مخاطب محور، در بخش مدیریت پخش رادیو شد... "

مجله پژوهش و سنجش همواره از این پیش فرض نیرو گرفته است که برای توجه به نیازهای مخاطب در هر یک از عرصه های ارتباطی در کشور اعم از روزنامه ، مجلات ، رادیو ، تلویزیون ، کتاب و غیره، بیش از هر چیز ضروری است که از آنچه با مخاطب می کنیم آگاهی یابیم تا آنچه که باید در حق وی بکنیم قادر گردیم.

شناخت علایق، سلایق، نیازها و مصالح مخاطبان بخش‌های خبری رادیو و تلویزیون از ضرورت های تولید این گونه برنامه‌هاست. این از آن روست که نحوه تولید و تدوین برنامه‌های خبری در کشورما و اصولا جنس این گونه برنامه‌ها با یکنواختی و سکونی همراه است که خطر ازدست دادن مخاطب را مضاعف می‌کند. لذا اهمیت شناخت آنچه بینندگان، ارزش خبری تلقی می‌کنند غیرقابل انکار است. این مقاله، با معرفی تحقیق به عمل آمده به منظور شناخت مخاطبان خبرخارجی در پنج کشور، می‌کوشد شیوه رمزگذاری و رمزگشایی اخبار خارجی در این کشورها را به بحث و بررسی بگذارد تا از این رهگذر، الگوی علمی و قابل اتکایی را جهت انجام پژوهش‌های مشابه در سازمان صداوسیما ارائه دهد.

اعتماد به رسانه به عنوان اساسی ترین رکن جذب و حفظ مخاطب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اعتماد مخاطب به رسانه محصول ارائه اخبار و اطلاعات درست با منابع مشخص،عدم سوگیری، سرعت انتشار اخبار، همگامی رسانه با تکنولوژی های روز و دیگر عوامل مرتبط با خبررسانی است.گرایش مخاطبان به هر یک از منابع خبری تابع میزان اعتمادپذیری این رسانه ها در بین مخاطبان است. رسانه ها از جمله عرصه های مهمی هستند که بحث اعتماد اجتماعی در آنها به صورت جدی مطرح می شود و این مهم درادبیات علوم ارتباطات، تحت عنوان «اعتبار منبع» و «اعتبار رسانه» مطرح می شود؛ زیرا آنها نمی توانند در فضایی فارغ از اعتماد مخاطبان، دوام و قوام داشته باشند. در این راستا رویکرد "بودرویی" در قالب "نظریه منش و میدان"به ویژه موضوعات رسانه ای همچون مقوله "اعتماد و منابع کسب خبرنخبگان " از جایگاه و اهمیت بسزایی برخوردار است. به اعتقاد بوردیو سرمایه فرهنگی و اقتصادی، مشخصه های اصلی اجتماعی است که از طریق آن ،اقدام به دسته بندی ذایقه ها یا به اعتباری اعتماد مخاطبان درکسب اخبار از منابع خبری تحت تأثیر"منش" قرار می گیرد. بنابراین نتایج دو پیمایش،از اساتید دانشگاه های 5 شهرکشور درباره منابع کسب خبر» در آبان 1392 با نمونه آماری 400 نفر و نتایج «پیمایش درباره منابع کسب خبر اساتید» دانشگاه های شهر تهران در بهمن 1392با نمونه آماری 210 نفر نشان داد که "7/ 55 درصد از اساتید 5 شهراخبار و تحلیل های خبری مورد نظر خود را از «تلویزیون»،2/45 درصد از «پایگاه های اینترنتی»، 6/35 درصد از «مطبوعات (روزنامه ، هفته نامه و...)» و " 2/64 درصد از اساتید دانشگاه های شهر تهران اخبار و تحلیل های خبری مورد نظر خود را از «پایگاه های اینترنتی»، 7/40 درصد از «تلویزیون»، 8/35درصد از طریق «دهان به دهان (دوست و آشنا، افراد مطّلع و...)» و 8/35 درصد از «مطبوعات (روزنامه ها، هفته نامه ها و...)»دریافت می کنند.