عرفان نظری

درون مایه این مقاله، پرداختن به ابعاد مختلف یکی از زیربنایی‏ترین مباحث عرفانی یعنی وحدت وجود است. ابن عربی، پدر عرفان اسلامی، در اکثر آثار خود به بررسی این مسأله پرداخته و شارحان فصوص‏الحکم خود را شارحینی بر این مسأله نموده است. وحدت وجود دارای مبانی مختلفی است که می‏توان تبیین و تفسیر آنها را هم در فصوص‏الحکم ابن عربی و هم در تعلیقه امام خمینی(س) بر آن جستجو کرد. نویسنده سعی می‏کند به ایضاح مبانی دوازده‏گانه وحدت وجود بپردازد و در سر تا سر مقاله می‏کوشد تا تحشیه و پاورقیهای امام خمینی(س) بر متن فصوص‏الحکم در باب تفسیر وحدت وجود را بیان و مواد آن فقید را روشن نماید.

۴۵.

نقد و بررسی آرای علامه جعفری درباره وحدت وجود

نویسنده: محمدجواد رضایی

منبع: مطالعات عرفانی ۱۳۸۵ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۹۴۳ تعداد دانلود : ۷۵۴

۴۶.

شرحی بر سفر عشق

نویسنده: سید عباس حسینی قائم مقامی

منبع: کیهان اندیشه ۱۳۷۱ شماره ۴۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۷۲۲

۴۷.

شرحی بر رسالة الولایه (اثر ارجمند علامه طباطبایی)

نویسنده: عبدالله جوادی آملی

منبع: وقف میراث جاوید ۱۳۷۳ شماره ۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۷۱۰ تعداد دانلود : ۱۴۵۱

۴۸.

انسان کامل از دیدگاه روان شناسى و صدرالمتألهین(رحمه الله)

نویسنده: على زینتى

منبع: معرفت ۱۳۷۹ شماره ۳۸

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان نظری

تعداد بازدید : ۳۷۰۲

۴۹.

عشق حقیقی از دیدگاه عارفان

نویسنده: یونس نیک اندیش

منبع: ادیان و عرفان سال پنجم تابستان ۱۳۸۷ شماره ۱۶

کلید واژه ها: معشوق عشق عاشق محبوب عارفان حکیمان عرفانِ حقیقی و مجازی و سرابی حبیب

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۶۸۵ تعداد دانلود : ۸۸۲۲

مقام عشق مقامی بس رفیع و فاتح آن به غایت در سعادت و خرسندی است، عرش وجودش منتهای آمال عارفان و سایر مقامات وابسته بدانند، ندای عشق حقیقی عامل تصفیه و به سازی روح و روان و نسیم دل افزایش الهام بخش رضایت درون است.محبت و عشق اصلی، رابطه ای است طرفینی بین خداوند و انسان، به گونه ای که هستی انسان همه متوجه خداوند است و حب الهی هم متوجه او. آن چه را در پیش رو دارید تحقیقی است مختصر پیرامون عشق حقیقی از دیدگاه عارفان. در مقاله حاضر موضوعاتی از قبیل: پیشگفتار، معنای عشق، حقیقت سیر و سلوک عرفانی، عرفانِ حقیقی و ...، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و نتیجه گرفته شده است که عارفان حقیقی و عاشقان راستین کوی دوست نه تنها از پیامدهای سوء شرک و محبت به انداد (حب نفس، مال دنیا و ...) بدورند، بلکه، کمال دوستی و محبت را فقط به خدا مخصوص دارند و پیوسته گویند: بارالها دلهامان را از آن چه خلاف دوستی توست کور مگردان و ده ها ندای جان بخش دیگر که سرانجام عاملان خود را به منزلگاه اصلی و ابدی خود که همان قرب خداست خواهد رساند.ملت عشق از همه دین ها جداست عاشقان را ملت و مذهب خداست

۵۰.

این همانى در سیر صعودى انسان

نویسنده: جعفر شانظری

منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی ۱۳۸۰ شماره ۹و۱۰

کلید واژه ها: معاد مرگ حشر قیامت جاودانگى فناپذیر و فناناپذیر جسمانى روحانى

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۴۴

چکیده امید به آینده و جاودانگى انسان، از اصول تمام ادیان الهى، نقطه عطف افکار فلسفه بشر و معنابخش زندگى دردآلود آدمى است . میزان و شدت اعتقاد به سرمدیت و جاویدبودن، سرنوشت انسان را در تصمیم‏گیرى‏هاى حساس و خطیر در مسیر زندگى، از آغاز تا پایان عمر رقم مى‏زند . از سوى دیگر، هراندازه تصور قانع‏کننده‏ترى از چگونگى زندگانى جاوید (زنده شدن مجدد) خود داشته باشیم، طبعا اطمینان قلبى بیشترى پیدا خواهیم کرد . حضرت ابراهیم خلیل علیه السلام عطش خویش را در کسب اطلاع از چگونگى رستاخیز آدمیان، با تجربه عینى سیراب کرد، چرا که تصور و تصویر، ابزار تفکر، اندیشه و زمینه‏ساز جهان‏بینى آدمى است . این مقاله کوششى است در تبیین و دست‏یابى به فرضیه‏ها و نظریه برتر و بهتر در سیر صعودى آدمیان و زندگانى جهان واپسین آنان . پس از بررسى فرضیه‏هاى احتمالى و نظریه‏هاى ارائه شده در ترسیم جاودانگى انسان سرانجام دیدگاه حکیم متاله صدرالمتالهین به عنوان نظریه برتر مورد اشاره قرار است .

۵۱.

«نگرش جامعه شناختی به زمینه های اجتماعی پیدایش عرفان و تصوف و نقش آن در تحولات تاریخی اجتماعی ایران»

نویسنده: مهدی قدیمی

منبع: ادیان و عرفان سال چهارم زمستان ۱۳۸۶ شماره ۱۴

کلید واژه ها: عرفان تصوف عارف عرفان عملی عرفان نظری تاریخ عرفان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۴۶۱ تعداد دانلود : ۱۵۷۲

عرفان راهی برای وصول به حقیقت، با تاکید برکشف و شهود همراه با تزکیه نفس است. که عرفان را می توان از دو جنبه عملی و نظری مورد توجه قرارداد. و عارف کسی است که عبادت حق را از آن جهت انجام می دهد که او را مستحق عبادت می داند نه از جهت امید ثواب و خوف عقاب.در این نوشتار سعی گردیده به تعریف عارف، عرفان، ارکان تصوف، مراحل تصوف، سیر تاریخی تصوف، علل رشد تصوف، عرفان در دنیای اسلام و خارج از اسلام و تاثیر عرفان در مسائل اجتماعی پرداخته شود.

۵۲.

اصطلاحات عرفانی در شرح گلشن راز لاهیجی

نویسنده: اسماعیل نقدی

منبع: معارف ۱۳۷۳ شماره ۳۱ و ۳۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۷۹ تعداد دانلود : ۱۷۸۰

۵۳.

وحدت شهود در اندیشه علاء الدوله سمنانی و سرانجام آن

نویسنده: حمید محمودیان

منبع: ادیان و عرفان سال پنجم زمستان ۱۳۸۷ شماره ۱۸

کلید واژه ها: وحدت وجود ابن عربی وحدت شهود شیخ سمنانی میر سید علی همدانی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۲۹۴ تعداد دانلود : ۱۷۰۵

یاد وحدت شهود همواره نام شیخ علاءالدوله سمنانی را به ذهن متبادر می سازد زیرا همو بود که با ارائه نظریه «وحدت شهود»، توحید وجودی ابن عربی را به چالش طلبید، گرچه در آثار خود نامی از وحدت شهود نبرده است.این مقاله برآنست که وحدت شهود را در آثار شیخ سمنانی بررسی کرده، علل مخالفتش با ابن عربی را مورد توجه قرار داده و در نهایت به سرانجام این نظریه در آراء و آثار شاگردان و پیروان اوبپردازد. به نظریات بعضی از پژوهشگران عرصه عرفان پیرامون تمایز یا عدم تمایز وحدت شهود از وحدت وجود نیز اشاره ای می شود.

۵۴.

حاشیه ای بر شرح و تفسیرعرفانی امام خمینی بر سوره حمد

نویسنده: یاسر جهانی پور

منبع: حضور ۱۳۸۲ شماره ۴۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۲۳۴

۵۵.

«تحلیل اسطوره سدره المنتهی در متون اصیل عرفانی»

نویسنده: کریم شاکر

منبع: ادیان و عرفان سال چهارم تابستان ۱۳۸۶ شماره ۱۲

کلید واژه ها: جبرئیل معراج عرش سدره المنتهی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان نظری

تعداد بازدید : ۳۰۹۰ تعداد دانلود : ۵۹۳۷

در این نوشتار، کلمه سدره المنتهی از حیث لغوی و اصطلاحی و شرح و تفصیل آن در متون اصیل عرفانی مورد بحث و فحص قرار گرفته است. و همچنین با مراجعه به آثار شعرا، به استخراج اشعار مربوط به آن پرداخته شده است. اغلب مفسران بر این باورند که سدره المنتهی نام درختی است بر فلک هفتم که جز پیامبر اسلام در شب معراج هیچ موجودی از آن نگذشته است و جبرئیل در شب معراج پیامبر را تا سدره المنتهی همراهی نمود.هر چند در قرآن بحث مفصلی درباره سدره المنتهی صورت نگرفته، اما در کتب عرفانی و تفسیر و احادیث توضیحاتی در این باره داده شده است. که اجماع آن مطالب در این مقاله گردآوری و تدوین شده است.

۵۶.

ارتباط خودشناسی و خداشناسی نزد ابن عربی و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالله صلواتی

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۵ شماره ۸۱

کلید واژه ها: انسان کامل صورت خداشناسی وجود رابط خودشناسی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۲۷

معرفت نفس به ویژه ارتباط آن با خداشناسی همواره از موضوعات اصلی مورد توجه فیلسوفان و عرفای اسلامی بوده است. به طوری که, کمتر فیلسوف و عارفی یافت می‌شود که از معرفت نفس و رابطة آن با خداشناسی سخن نگفته باشد. از این میان، مقالة حاضر در پی آن است که نظرگاه ابن عربی و ملاصدرا را درباره ارتباط خودشناسی و خداشناسی در قالب تقریرهایی از جمله: صورت، انسان کامل، نقص، وجود رابط، احدیت و ظهور و امتناع ارائه دهد. افزون بر آن، به مراحل ارتباط معرفتی نفس و حق و نوع شناخت در خودشناسی و خداشناسی اشاره می‌شود.

۵۷.

بررسی نظریه ذوق تاله در مسئله وحدت وجود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود قیوم زاده

منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی سال دهم زمستان ۱۳۸۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۸)

کلید واژه ها: وحدت وجود اصاله الوجود اصاله الماهیه انتساب ذوق تاله

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۹۳۴ تعداد دانلود : ۹۷۶

یکی از مسائل مهم و اساسی در زمینه وحدت و کثرت وجود، بحث وحدت حقیقی و کثرت اعتباری وجود در وحدت شخصیه، وحدت و کثرت حقیقی در وحدت سنخیه و همچنین وحدت مفهومی یعنی وحدت در مفهوم وجود، می باشد. این جستارها زمینه ساز ارائه دیدگاه های متفاوت پیرامون وحدت وجود گردیده است. ذوق تاله مبنای یکی از دقیق ترین دیدگاهها پیرامون وحدت وجود گردیده که پایه گذار آن محقق دوانی است. پیرامون این دیدگاه نقض و ابرامهای بسیار مطرح گردیده که ملاصدرا حکیم متاله اشکالات متعددی بر آن وارد نموده است. در این دیدگاه نظریه مشهور اصاله الوجود مورد کاوش و آسیب شناسی قرار گرفته و اصاله الماهیه هم مردود انگاشته شده است است؛ بلکه گرچه قیام وجود به ماهیت در ممکنات غیر قابل قبول است ولی موجودیت ممکنات به معنای انتساب ماهیت به وجود است. نوشتار حاضر می کوشد تا با بررسی تفصیلی ساختار نظریه ذوق تاله، اشکالات وارد شده برآن بویژه مطروحات ملا صدرا را تبیین نموده و مقصود دوانی در این باره را بازخوانی نماید ونیز قرابت نظریه مذکور را با نظریه وحدت شخصیه وجود عرفا مورد بررسی قرار دهد.

۵۸.

رساله ای در سفر (تألیف شیخ مجدالدین بغدادی)

نویسنده: مجدالدین بغدادی کرامت رعناحسینی

منبع: جاویدان خرد ۱۳۵۶ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان نظری

تعداد بازدید : ۲۹۲۱ تعداد دانلود : ۱۲۰۵

۵۹.

شیطان شناسی (سخنرانی مکتوب)

نویسنده: محمدتقی مصباح یزدی

منبع: مبلغان ۱۳۸۷ شماره ۱۰۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان نظری

تعداد بازدید : ۲۸۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۳۸

۶۰.

قرآن و عرفان از منظره امام

نویسنده: سید عباس حسینی قائم مقامی

منبع: کیهان اندیشه ۱۳۶۹ شماره ۲۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۲۷

درخت حوزه‌های تخصصی