فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۰۱ تا ۶۲۰ مورد از کل ۱٬۸۵۴ مورد.
۶۰۱.

عرفان سنایی

کلید واژه ها: عشق مثنوی عرفان و تصوف خرابات مکتب جمال قلندریات ادبیات زهد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان ادبی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات بررسی مفاهیم عرفانی و اصطلاحات تصوف در ادبیات
تعداد بازدید : ۵۲۸۹ تعداد دانلود : ۲۳۵۹
سنایی، پدرِ ادبیات عرفانی فارسی است که برای نخستین بار مضامین عرفانی را با فرهنگ عامیانه و حکایتِ تمثیلی درآمیخته و منظومه های تعلیمی خَلق کرده و راهی نو گشوده است. او مبتکر شعرهای قلندری و عاشقانه و خراباتی بوده و اکثر آموزه های صوفیانه را با بیانی زیبا و آموزنده ارائه نموده است. در این مقاله مکتب عرفانی سنایی، طریقت عشق و جمال، معرفی می گردد و دلایل آن نیز آورده می شود. مطالعه ای درباره دین و مذهب سنایی و اندیشه های او در اخلاق اجتماعی و نوآوری در ادبیات زهد و تاثیر او در شاعران و عارفانِ پس از خود به ویژه عطار و مولوی بررسی شده و مثنوی معنوی را فرزند حدیقه الحقیقه و بلکه شرحی بر آن نشان داده است.
۶۰۲.

عارف بزرگ نهاوندی

کلید واژه ها: مکتب بغداد : عرفان و تصوف مکتب صحو جنید نهاوندی اخی فرج زنجانی باباکوهی شیرازی شیخ عمو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶۷ تعداد دانلود : ۳۶۴۷
یکی از بزرگترین عرفای ایران و اسلام در نیمه دوم قرن چهارم هجری، احمدبن محمد بن فضل، معروف به شیخ ابوالعباس نهاوندی است که در شهر نهاوند (که امروز در استان همدان واقع شده است) به دنیا آمده و در همین شهر از دنیا رفته است. عطار نیشابوری او را «محتشم روزگار»، «کعبه مروت» و «قبله فتوت» خوانده و عبدالرحمن جامی از او به عنوان «پیر» و «مرشدی» که یگانه عهد بوده سخن گفته است. شیخ ابوالعباس با عارف نامدار بابا کوهی شیرازی (متوفی 442 هـ .ق) رابطه دوستانه داشته و پیر و مرشد شیخ اخی فرج زنجانی می باشد. او مرید شیخ جعفر خلدی از مشاهیر عرفاست. گفتارها و جملاتی چند از او در منابع کهن عرفانی نقل گردیده و حکایاتی از کرامات و حالات او نیز در منابع آمده که عطار نیشابوری در تذکره الاولیاء و جامی در نفحات الانس و دیگران آنها را نقل کرده اند.
۶۰۳.

اندیشه های عرفانی در اعتقادات مانوی

نویسنده:

کلید واژه ها: عرفان اسلام مسیحیت مانی گنوسیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶۲ تعداد دانلود : ۲۶۵۵
پیشینه اندیشه های عرفانی در اعتقادات ایرانیان هم پای حضور زرتشت در جامعه ایرانی است. مانی که در عهد ساسانی برای اصلاح جامعه زرتشتی قیام کرد، متاثر از گنوسیسم پیش از خود و دارای اندیشه های عرفانی قوی بود. آیین وی تلفیقی از همبستگی های مسیحیت و اعتقادات ایرانی بر اساس نگرش های باستانی بین النهرین بود که به صورت اعتقادات عرفانی تعمیدی شکل گرفته بود. وی در این راستا تلاش نمود تا نحله های عرفانی پیش از خود را به شکل دینی گسترده در آورد. آمیختگی دین و دانش به گونه ای عرفانی در اندیشه مانی نشان می دهد که وی اساس تعالیم خود را بر تاثیر از اندیشه گنوسی بنا نهاد. اخلاق و عرفان به عنوان مبنای تعالیم مانوی تاثیر خود را در میان عارفان و صوفیان بعد از خود حفظ نمود . زهد و رهبانیتی که در تعالیم وی وجود دارد تبلوری از نگرش گنوسی است که با ظهور اسلام اندیشه های عرفانی مانی در برخی از نگرشهای صوفیانه تاثیر خود را بر جای گذاشت، چنانکه برخی از اندیشه های آنان با اندیشه های مانوی و مخصوصاً گنوسی همانندی هایی دارد.
۶۰۴.

ماهیت مکاشفه عرفانی از دیدگاه صدرالمتالهین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اتحاد عاقل و معقول فنا اشتداد نفس قوه قدسی الهامات ربانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی سایر
تعداد بازدید : ۱۹۹۴ تعداد دانلود : ۲۰۲۶
یکی از مسائل مهم در حوزه عرفانپژوهی در دو قرن اخیر، مساله ماهیت مکاشفه عرفانی است که بهصورت پراکنده در آثار حکما و عرفای مسلمان به آن پرداخته شده است. ملاصدرا نیز با رویکردی پیشینی و مبتنی بر آرای خود در نفسشناسی و جهانشناسی و با تاکید بر اصولی چون صیرورت اشتدادی نفس و اتحاد آن با مدرکات خود، تجارب عرفانی را واقعیتی معرفتزا میداند که در اثر تزکیه باطنی برای آدمیان حاصل میشود. در بیانات ملاصدرا میتوان به همان اوصافی دست یافت که برخی ذاتگرایان معاصر با رهیافت پسینی خود درباره مکاشفه عرفانی بدان رسیدهاند. اغلب یا همه مکاشفات شخصی ملاصدرا از سنخ مکاشفه معنوی و مشتمل بر آگاهی از حقایق کلی هستی است؛ چنانکه او اصول حکمت متعالیه مانند اصالت و وحدت شخصی وجود را محصول الهام غیبی میداند. با این همه، در آثار وی شواهدی هست که مبین ویژگیهای مشترک تجارب و مکاشفات عرفانی میباشند و از اینرو میتوان وی را در زمره ذاتگرایان محسوب کرد.
۶۰۵.

نقد و بررسی نامه ابوسلمه خلّال به امام صادق

کلید واژه ها: کوفه خراسان امویان عباسیان علویان ابوسلمه خلال ابومسلم ابراهیم امام ابوالعباس امام صادق محمد نفس زکیه منصور

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات رابطه تصوف و عرفان با ادیان و مذاهب
تعداد بازدید : ۲۵۲۰
ابوسلمه که از داعیان صاحبنفوذ عباسیان در عراق و خراسان بود، با آگاهی از دستگیری و قتل ابراهیم امام و فرار برادرانش، در نامه‏ای به علویان بهویژه امام صادق، خود را خواستار واگذاری رهبری انقلاب به آنان وانمود، اما با توجه به فعل و قول امام؛ یعنی سوزاندن این نامه و شیعه ندانستن ابوسلمه، گمان میرود که او در پی توطئهای بر ضد علویان بوده باشد. امویان به دنبال یافتن رهبر شورش عراق و خراسان بودند و او میخواست که توجه آنان را به سوی علویان جلب کند و عباسیان را از تعقیب شدن نجات دهد. او همچنین میخواست بداند که کدامیک از علویان طالب خلافت است.
۶۰۸.

نگاهی به یک تفسیر کهن لطائف الاشارات قشیری

۶۱۰.

پژوهشی در سبک المقال لفک العقال

نویسنده:

کلید واژه ها: تونس ن الطواح سبک المقال لفک العقال

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی
تعداد بازدید : ۱۲۵۸ تعداد دانلود : ۷۱۰
ابو محمدعبدالواحد محمد ابن الطواح، از مشاهیرمورخان و عرفای مغربی است که با نگارش سبک المقال لفک العقال یکی از مهمترین نوشته های تذکره ای ـ عرفانی مغرب و اندلس را پدید آورد. این پژوهش به بررسی و تحلیل مطالب، شیوه تدوین، اسلوب نگارش و منابع مورد استفاده ابن الطواح در این کتاب پرداخته و و بدین نتیجه دست یافته که کتاب مشتمل بر شرح زندگانی و تجارب عرفانی بیست و شش تن از عرفای مغرب و اندلس در سده هفتم و هشتم است و از آنجا که نویسنده شخصاً با اغلب اصحاب تراجم از نزدیک آشنایی داشته و نیز به جهت انعکاس گزیده های عرفانی منظوم یا منثور، اعتبار و ارزشی منحصر به فرد دارد.
۶۱۱.

امانت الهی از دیدگاه عرفای ایرانی و ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

۶۱۵.

فتوت و تصوف و تاثیر آن دو بر یکدیگر

کلید واژه ها: جوانمردی فتوت عیار فتیان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات تاریخ تصوف و عرفان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان عملی
تعداد بازدید : ۲۲۹۰ تعداد دانلود : ۱۸۲۴
فتوت یا جوانمردی یک خصلت ارزشمند و نیاز جامعه بشری و عنصر فکری و فرهنگی اجتماعی ما و سیره پیامبران و صالحان، مورد تائید ادیان الهی و کتب آسمانی به ویژه قرآن کریم می باشد. آیین فتوت یک انجمن و تشکیلات انسان دوستانه ای است که با گرد همایی مردان جوان و شجاع و پاک و با هدف خیرخواهانه برای بهبود و رفاه حال عامه مردم و کمک به مظلومان و بینوایان در شرایط سخت و بحرانی شکل گرفته و به وجود می آید. فتوت یک اصطلاح دینی اجتماعی و صوفیانه ای است که پس از تصوف، بیش از هر طریقه ای در کشورهای اسلامی رواج داشته است و به دلیل انتساب به انبیاء عظام الهی برتر از همه راهها به شمار می رود، و در میان مفاهیم و موضوعات رایج و معمول بیشترین سنخیت و ارتباط و تعامل را با نظام تصوف و عرفان دارد و یکی از جنبه های مهم تاریخ اجتماعی تصوف ایران محسوب می شود. رفیق و یاور دوران نا مردی ها و ناداری ها و سختی ها و خدمتگذار بندگان خدا و مؤثرترین روحیه و وسیله برای حفظ روح ملی و دینی، ایرانی - اسلامی و ایستادگی قیام در برابر ستمگران و بیگانگان بوده است و قیام صفاریان، سربداران، مرعشیان و صفویان به کمک و رهبری ارباب تصوف و فتوت صورت گرفته است، تعامل و امتزاج فتوت و تصوف بیشتر از هر جای دیگر در خراسان نمود و ظهور داشته، و در ادبیات ملی و دینی ما از جایگاه والایی بر خوردار است.
۶۱۶.

عرفان و حقوق زن

کلید واژه ها: مسیحیت حقوق زنان عرفان اسلامی یهودیت کنوانسیون رفع تبعیض

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات رابطه تصوف و عرفان با علوم دیگر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی زن و تصوف و عرفان
تعداد بازدید : ۱۹۳۹ تعداد دانلود : ۱۳۳۴
در فرهنگ غربی و در دوران معاصر، نظام حقوقی ادیان به ویژه دین یهودیت و مسیحیت زن ستیزانه بوده و تمدن غربی ادعا دارد که می خواهد حقوق زن را به او برگرداند. این مطلب به دنبال نهضت های فمینیستی از فرانسه به دیگر کشورهای غربی گسترش یافته و منجر به تصویب کنوانسیون رفع تبعیض از زنان در سازمان ملل متحد و کنفرانس های مشابه شد. در بررسی مواد کنوانسیون مبنای اصلی «تساویِ کامل زن و مرد» است که چون تفاوت های عاطفی، جنسی، روحی و جسمی زنان را با مردان در نظر نگرفته، ظلمی جدید به زنان کرده و زنان را معرض آسیب های مختلف قرار داده است. در مقابل از دیدگاه اسلام و به ویژه در عرفان اسلامی، زن احترامی بالاتر از مرد دارد و همین ویژگی از اندیشه حقوق غربی جلوتر است، شاید برخی از احکام آن اجرا نشده باشد، اما از نظر منطقی و نظری با حقوق زن مناسبت بیشتری دارد.
۶۱۸.

شیخ محمود شبستری و اندیشه فلسفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عرفان منطق حکمت عقل ایمان عشق کلام زبان رمزی فلسفه مشایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۲
جایگاه فلسفه در تمدن اسلامی و به‏طور خاص در ایران و ارتباط آن با اعتقادات دینی همواره مدنظر محققان بسیاری بوده است. غربیان می‏پندارند که پس از انتقادات غزالی و با مرگ ابن‏رشد فلسفه در سرزمین‏های اسلامی خاموش شد. اما سیر فلسفه در ایران تا امروز بطلان این نظر را نشان می‏دهد. در واقع از یک طرف غزالی با نقد کلامی خود نظر فلاسفه را به‏طور روزافزون به مبانی دینی جلب کرد و از طرف دیگر عرفا با نقد روشمند خود از فلسفه و باتوجه به اشراق و طریق عملی همراه با سلوک فردی و مبانی اعتقادی در شکل دادن نظام جدید فلسفی در ایران که در آن مبانی کلامی، فلسفی و عرفانی در حکمت متعالیه سازمانی نو و بدیع یافت، یاری بسیار رساندند. در این مقاله، نگارنده سهم شیخ محمود شبستری شاعر و عارف بزرگ ایرانی را در ایجاد این طریق جدید بررسی کرده و نشان می‏دهد که این متفکر با نقد ایجابی و روشمند فلسفه مشایی از دیدگاه عرفانی و معرفت‏شناسی اشراقی، و با توجه به سلوک فردی همراه با مبانی اعتقادی و زبان رمزی، و با طرح حکمت در مقابل فلسفه مشایی در این امر نقش مهمی داشته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان